WPI/200000/451/813/2013 - Obowiązek odprowadzania składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne.

Na podstawie art. 10 ust. 1 i ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jedn.: Dz. U. z 2010 r. Nr 220, poz. 1447 z późn. zm.) w związku z art. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2009 r. Nr 205, poz. 1585 z późn. zm.) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie uznaje stanowisko zawarte we wniosku złożonym w dniu 11 czerwca 2013 r. przez przedsiębiorcę (...) za nieprawidłowe w sprawie braku obowiązku odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne od wypłacanych pracownikom kwot pieniężnych w zamian za uczestnictwo w stworzonym przez wnioskodawcę programie opartym na konstrukcji przyrzeczenia publicznego.

W dniu 11 czerwca 2013 r. do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie wpłynął kompletny wniosek płatnika (...) o wydanie pisemnej interpretacji w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej.

Wnioskodawca wskazał, iż firma zmierza stworzyć program, którym objęte zostaną wybrane osoby będące jej pracownikami. Wnioskodawca podał, ze zgodnie z założeniem programu każda z wybranych osób będzie uprawniona, jednakże nie zobowiązana przez Spółkę do wykonywania na jej rzecz określonych czynności polegających na zbieraniu i przekazywaniu w formie SMS-a numeru telefonu osób zainteresowanych ofertą banku. Wnioskodawca poinformował, ze w ramach ww. modelu Spółka zobowiąże się do przekazania każdej z osób określonej kwoty pieniężnej w zamian za wykonanie czynności, o których mowa powyżej. Wnioskodawca podkreśla, iż po stronie określonych pracowników Spółki istniała będzie całkowita swoboda w zakresie korzystania ze skierowanego do nich programu, co oznacza, iż wykonywanie na rzecz Spółki ww. czynności będzie miało charakter dobrowolny. Wnioskodawca wskazał, że kwota pieniężna przekazywana pracownikom w zamian za wykonanie wskazanych powyżej czynności będzie miała charakter nagrody, natomiast program skierowany przez spółkę do poszczególnych osób oparty zostanie na konstrukcji tzw. przyrzeczenia publicznego, o którym mowa w art. 919 Kodeksu Cywilnego. Wnioskodawca poinformował, że w związku z powyższym umowa zlecenie, o dzieło, czy umowa o pracę na powyżej wskazaną czynność nie będzie sporządzana.

Wnioskodawca przedstawił własne stanowisko w sprawie.

Zdaniem wnioskodawcy analiza przepisów ustawy o sus oraz ustawy zdrowotnej prowadzi do wniosku, że poszczególne osoby nie podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym z tytułu osiąganych przychodów przedstawionych ww. programie.

Wnioskodawca twierdzi, ze powyższe wynika z faktu, iż przepisy wskazanych ustaw zawierają zamknięte katalogi osób podlegających obowiązkowo poszczególnym rodzajom ubezpieczeń, a katalogi te nie wymieniają osób wykonujących na rzecz Spółki określonych czynności w ramach ww. projektu opartego na konstrukcji tzw. przyrzeczenia publicznego, o którym mowa w art. 919 Kodeksu Cywilnego.

W dniu 13 czerwca 2013 r. do wnioskodawcy skierowano wezwanie o uzupełnienie wniosku z dnia 6 czerwca 2013 r. poprzez udzielenie pisemnej odpowiedzi, czy kwota pieniężna wypłacone pracownikom w zamian za zbieranie i przekazywanie w formie SMS-a numeru telefonu osób zainteresowanych ofertą banku (nagroda) stanowi przychód ze stosunku pracy.

W odpowiedzi na wezwanie wnioskodawca poinformował, że jego zdaniem kwota pieniężna wypłacana pracownikom w zamian za zbieranie i przekazywanie w formie SMS-a numeru telefonu osób zainteresowanych ofertą banku (nagroda) nie stanowi przychodu ze stosunku pracy.

Wnioskodawca wskazał, że wypłacana pracownikom kwota pieniężna stanowi przychód osiągany z innych źródeł w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Mając na uwadze treść wniosku oraz obowiązujące przepisy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie zważył, co następuje:

W myśl art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych - w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2013 r. - Zakład Ubezpieczeń Społecznych wydaje interpretacje indywidualne, o których mowa w art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasad obliczania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz podstawy wymiaru tych składek.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu administracji publicznej lub państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie pisemnej interpretacji, co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie.

Zasady podlegania ubezpieczeniom społecznym i opłacania składek na ubezpieczenia społeczne regulują przepisy ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych - cytowanej powyżej.

W myśl art. 6 ust. 1 pkt 1 obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają, z zastrzeżeniem art. 8 i 9, osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są: pracownikami, z wyłączeniem prokuratorów.

Zgodnie z art. 8 ust. 2a za pracownika, w rozumieniu ustawy, uważa się także osobę wykonującą pracę na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, albo umowy o dzieło, jeżeli umowę taką zawarła z pracodawcą, z którym pozostaje w stosunku pracy lub jeżeli w ramach takiej umowy wykonuje pracę na rzecz pracodawcy, z którym pozostaje w stosunku pracy.

Stosownie do art. 18 ust. 1 w związku z art. 4 pkt 9 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych oraz § 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne pracowników stanowi przychód w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.) z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy.

Zgodnie z art. 81 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2008 r. Nr 164, poz. 1027 z późn. zm.) do ustalenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne pracowników stosuje się przepisy określające podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe.

Przychodem w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych są więc otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy, zgodnie uznaje się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty bez względu na źródło finansowania tych wpłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wartość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.

W związku z powyższym podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne będą stanowiły wszystkie otrzymane lub postawione do dyspozycji należności przysługujące pracownikowi wymienione w katalogu zawartym w ustawie o podatku dochodowym, chyba że na podstawie stosownych przepisów zostały wyłączone z podstawy ustalania składek.

Zgodnie z art. 919 § 1 Kodeksu Cywilnego kto przez ogłoszenie publiczne przyrzekł nagrodę za wykonanie oznaczonej czynności, obowiązany jest przyrzeczenia dotrzymać.

§ 2 ww. przepisu stanowi, jeżeli w przyrzeczeniu nie był oznaczony termin wykonania czynności ani nie było zastrzeżenia, że przyrzeczenie jest nieodwołalne, przyrzekający może je odwołać. Odwołanie powinno nastąpić przez ogłoszenie publiczne w taki sam sposób, w jaki było uczynione przyrzeczenie. Odwołanie jest bezskuteczne względem osoby, która wcześniej czynność wykonała.

Jak wynika z powyższego przepisu przyrzeczenie musi być uczynione publicznie, czyli w taki sposób, aby jego treść mogła dotrzeć do nieokreślonej liczby nieoznaczonych osób/adresatów t.j. gdy oświadczenie przyrzekającego zostaje podane do ogólnej wiadomości w mediach lub za pomocą środków wizualnych, albo w formie ogłoszeń dokonywanych w miejscach dostępnych dla ogółu społeczeństwa.

W opisanym przez wnioskodawcę stanie faktycznym wniosku przyrzeczenie, na które powołał się wnioskodawca dokonywane byłoby tylko w stosunku do pracowników spółki t. j. w sposób, który nie pozwala uznać go za przyrzeczenie uczynione publicznie, co w związku z tym wyklucza możliwość zakwalifikowania, że czynności wykonywane przez pracowników są realizowane w ramach przyrzeczenia publicznego. Wnioskodawca wskazał, że zamierza stworzyć program, którym objęte będą wybrane osoby będące jej pracownikami, co z góry zaprzecza, iż ww. program mógłby być oparty na konstrukcji przyrzeczenia publicznego w rozumieniu przepisów Kodeksu Cywilnego. W ramach programu uczestnikom/pracownikom spółki, którzy wezmą w nim udział spółka wypłacać ma kwoty pieniężne - nagrody za realizację określonych czynności (zbieranie i przekazywanie w formie sms-a numeru telefonu osób zainteresowanych ofertą banku).

Oddział wskazuje, że zgodnie z opisem stanu faktycznego wypłacane nagrody mogą być nagrodami w rozumieniu przepisu art. 105 Kodeksu Pracy, lub mogą mieć formę premii jako dodatkowego składnika wynagrodzenia z wiążącego pracownika ze spółką stosunku pracy w rozumieniu art. 78 Kodeksu Pracy.

Oddział wyjaśnia, że w trybie pisemnej interpretacji na podstawie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej w związku z art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych nie dokonuje kwalifikacji przychodu, ponieważ powyższe leży w gestii organów podatkowych, i w związku z powyższym wezwał wnioskodawcę o rozstrzygnięcie w kwestii wypłacanych nagród, czy stanowią przychód, bądź nie ze stosunku pracy.

W odpowiedzi na wezwanie wnioskodawca wprawdzie stwierdził, że wypłacane pracownikom na podstawie uczestnictwa w programie kwoty pieniężne nie będą stanowiły przychodu ze stosunku pracy, który to stanowi podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne, a w konsekwencji na ubezpieczenie zdrowotne, lecz będzie to przychód z innych źródeł.

Oddział nie może podzielić takiego stanowiska wnioskodawcy, ponieważ mający powstać u wnioskodawcy program nie wyczerpuje znamion ustawowych instytucji przyrzeczenia publicznego przewidzianego przepisami Kodeksu cywilnego z przyczyn opisanych powyżej w decyzji, a w związku z tym wypłacane na jego podstawie kwoty pieniężne pracownikom będą stanowiły podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne i ubezpieczenie zdrowotne, ponieważ program jest kierowany do pracowników których z wnioskodawcą wiążą umowy o pracę. Wnioskodawca twierdzi, że na wykonanie czynności w ramach programu nie będą zawierane umowy cywilnoprawne takie jak umowa zlecenie czy umowa oświadczenie usług. Zgodnie z przepisami prawa do ważności takich umów nie jest wymagana forma pisemna. Fakt, że wnioskodawca nie będzie sporządzał tego typu umów na piśmie nie ma znaczenia, dla ich zawarcia. Nawet w przypadku uznania, że czynności wykonywane przez pracowników nie są wykonywane w ramach stosunku pracy, to mogą być wykonywane w ramach umów cywilnoprawnych i wówczas zgodnie z art. 18 ust. 1 w związku z art. 8 ust. 2a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne muszą być uwzględnione przychody z umów cywilnoprawnych świadczonych na rzecz swojego pracodawcy.

Reasumując Oddział uznał stanowisko wnioskodawcy za nieprawidłowe w sprawie braku obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym przez pracowników biorących udział w programie organizowanym przez wnioskodawcę i w związku z tym braku obowiązku odprowadzania składek na ubezpieczenie społeczne i ubezpieczenie zdrowotne od osiąganych na podstawie uczestnictwa w programie kwot pieniężnych (nagród) za wykonanie określonych w programie czynności.

Mając na uwadze powyższe orzeczono jak w sentencji.

Decyzja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie jego zaistnienia.

Wydana decyzja wiąże Zakład Ubezpieczeń Społecznych wyłącznie w sprawie przedsiębiorcy, na którego wniosek została wydana.

Stosownie do art. 10a ust. 2 i ust. 3 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej niniejsza decyzja nie jest wiążąca dla przedsiębiorcy, natomiast jest wiążąca dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, do czasu jej zmiany lub uchylenia. Od niniejszej decyzji przysługuje, zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w związku z art. 10 ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, odwołanie do Sądu Okręgowego Sądu Ubezpieczeń Społecznych w (...). Odwołanie wnosi się na piśmie za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS, która wydala decyzję lub do protokołu sporządzonego przez tę jednostkę, w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji.