WPI/200000/451/675/2011 - Obowiązek ubezpieczeń społecznych osoby prowadzącej działalność gospodarczą w zakresie wolnego zawodu.

Na podstawie art. 10 ust. 1 i ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jedn. Dz. U. z 2010 r. Nr 220, poz. 1447 z późn. zm.) w związku z art. 83 ust. 1 pkt 1) i 2) ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn. Dz. U. z 2009 r. Nr 205, poz. 1585 z późn. zm.), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie uznaje za nieprawidłowe stanowisko zawarte we wniosku złożonym w dniu 4 października 2011 r. w sprawie obowiązku ubezpieczeń społecznych osoby prowadzącej działalność gospodarczą w zakresie wolnego zawodu.

W dniu 4 października 2011 r. do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie wpłynął wniosek przedsiębiorcy Pani (...) o wydanie pisemnej interpretacji w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej.

Wnioskodawca wskazał, iż prowadzi działalność gospodarczą jako osoba prowadząca działalność w zakresie wolnego zawodu, z której przychody są przychodami z działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych (art. 8 ust. 6 pkt 3b ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych).

W związku z powziętymi wątpliwościami przedsiębiorca wniósł o wydanie interpretacji dotyczącej stanu przyszłego tj. prowadzenia działalności w zakresie wolnego zawodu oraz wykonywania umowy zlecenia.

Przedsiębiorca przedstawił własną interpretację przepisów.

Zdaniem wnioskodawcy, artykuł 9 ust. 2a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych mówi o osobie wykonującej umowę zlecenie oraz wyłącznie o osobie "prowadzącej jednocześnie pozarolniczą działalność, o której mowa w art. 8 ust. 6 pkt 1", co oznacza "osobę prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie przepisów o działalności gospodarczej lub innych przepisów szczególnych" a nie osoby prowadzącej działalność w zakresie wolnego zawodu bo o niej mówi art. 8 ust. 6 pkt 3b.

W związku z powyższym zdaniem wnioskodawcy, od momentu prowadzenia działalności w zakresie wolnego zawodu oraz równocześnie wykonywania umowy zlecenia - bez względu na jej wysokość - z działalności należy opłacać tylko składkę zdrowotną ponieważ z umowy zlecenia są opłacane pełne składki (społeczne i zdrowotne), a przedsiębiorca ma prawo wyboru zmiany tytułu do ubezpieczeń.

Mając na uwadze treść wniosku oraz obowiązujące przepisy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie zważył, co następuje:

Przepis art. 10 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej stanowi, że przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu administracji publicznej lub państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie. Stosownie do ust. 5 cytowanego przepisu w zw. z art. 83 ust. 1 pkt 1) i 2) ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, udzielenie interpretacji dotyczącej zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych i przebiegu ubezpieczeń społecznych następuje w drodze decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Natomiast Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie jest właściwy do wydawania decyzji interpretacyjnej w zakresie objęcia ubezpieczeniem zdrowotnym.

W myśl art. 6 ust. 1 pkt 4) i 5) ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych - obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są osobami wykonującymi pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług oraz osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność. Za osobę prowadzącą pozarolniczą działalność, zgodnie z art. 8 ust. 6 powyższej ustawy, uważa się osobę prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie przepisów o działalności gospodarczej lub innych przepisów szczególnych, twórcę i artystę, osobę prowadzącą działalność w zakresie wolnego zawodu w rozumieniu przepisów o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne, z której przychody są przychodami z działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych, wspólnika jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz wspólników spółki jawnej, komandytowej lub partnerskiej, a także osobę prowadzącą niepubliczną szkołę, placówkę lub ich zespół, na podstawie przepisów o systemie oświaty.

Zgodnie z art. 1 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. - Przepisy wprowadzające ustawę o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. z 2004 r. Nr 173, poz. 1808) z dniem 21 sierpnia 2004 r. weszły w życie przepisy ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. z 2010 r. Nr 220, poz. 1447 z późn. zm.).

W stosunku do stanu prawnego obowiązującego do 20 sierpnia 2004 r. ustawa o swobodzie działalności gospodarczej, wprowadziła m.in. zmiany w zakresie definicji "działalności gospodarczej". Zgodnie z art. 2 ustawy, działalnością gospodarczą jest zarobkowa działalność wytwórcza, budowlana, handlowa, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż, a także działalność zawodowa, wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły. Natomiast zgodnie z art. 4 ustawy, przedsiębiorcą w rozumieniu tej ustawy jest osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną, której odrębna ustawa przyznaje osobowość prawną-wykonująca we własnym imieniu działalność gospodarczą.

Stosownie do art. 7 ustawy z dnia 19 listopada 1999 r. - Prawo działalności gospodarczej (Dz. U. Nr 101, poz. 1178 z późn. zm.), który obowiązywał do 30 marca 2009 r. oraz art. 14 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej (w brzmieniu obowiązującym do 30 marca 2009 r.), przedsiębiorca mógł podjąć działalność gospodarczą po uzyskaniu wpisu do rejestru przedsiębiorców albo do ewidencji działalności gospodarczej. Natomiast art. 14 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, w brzmieniu obowiązującym od 31 marca 2009 r., stanowi, że przedsiębiorca może podjąć działalność gospodarczą w dniu złożenia wniosku o wpis do ewidencji działalności gospodarczej (od dnia 1 lipca 2011 r. od daty złożenia wniosku o wpis do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej). Przepisu tego nie stosuje się jednak w przypadku, gdy przepisy ustawy uzależniają podejmowanie i wykonywanie działalności gospodarczej od obowiązku uzyskania przez przedsiębiorcę koncesji albo zezwolenia, o którym mowa w art. 75 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej.

Zgodnie z art. 67 przepisów wprowadzających ustawę o swobodzie działalności gospodarczej przedsiębiorcy, którzy przed dniem 21 sierpnia 2004 r. nie mieli obowiązku uzyskania wpisu do ewidencji działalności gospodarczej, byli zobowiązani, w terminie 6 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy, tj. w terminie do 21 lutego 2005 r. włącznie, złożyć we właściwym organie ewidencyjnym zgłoszenie o dokonanie wpisu w tej ewidencji. Przepis art. 67 powyższej ustawy nie odnosi się do osób, które podjęły prowadzenie działalność po wejściu w życie ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. Osoby te mogły podjąć działalność gospodarczą tylko po uzyskani wpisu do ewidencji działalności gospodarczej.

Powyższe oznacza, że po dniu 20 sierpnia 2004 r. osoby wykonujące wolny zawód zobowiązane były do dokonania wpisu do ewidencji działalności gospodarczej oraz że do prowadzenia działalności w ramach wolnego zawodu zastosowanie znajdują przepisy ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej. Zatem po wejściu wżycie ustawy o swobodnie działalności gospodarczej, osobę wykonującą działalność w zakresie wolnego zawodu, należy na gruncie przepisów ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych traktować jako osobę prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie przepisów o działalności gospodarczej lub innych przepisów szczególnych tj. jako osobę wymienioną w art. 8 ust. 6 pkt 1) ustawy.

W rezultacie powyższego w opisanym zdarzeniu przyszłym zastosowanie znajdzie przepis artykułu 9 ust. 2a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, w myśl którego osoba wykonująca umowę agencyjną lub umowę zlecenia albo inną umowę o świadczenie usług, prowadząca jednocześnie pozarolniczą działalność, o której mowa w art. 8 ust. 6 pkt 1 - podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z tytułu tej działalności, jeżeli z tytułu wykonywania umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie, podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe jest niższa od obowiązującą tę osobę najniższej podstawy wymiaru składek dla osób prowadzących pozarolniczą działalność.

Powyższy przepis dotyczy osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie przepisów o działalności gospodarczej lub innych przepisów szczególnych, które wykonują jednocześnie pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo na podstawie innej umowy o świadczenie usług. Dotyczy to zatem również tych osób, które po dopełnieniu obowiązku uzyskania odpowiedniego wpisu, zgodnie z przepisami o działalności gospodarczej, w ramach tej działalności wykonują wolny zawód.

Wobec powyższego za nieprawidłowe należy uznać stanowisko przedsiębiorcy, zgodnie z którym osoba prowadząca działalność gospodarczą w zakresie wolnego zawodu oraz wykonująca jednocześnie umowę zlecenia, bez względu na wysokość wynagrodzenia otrzymywanego z tytułu wykonywania tej umowy, ma prawo wyboru tytułu do ubezpieczeń społecznych.

Mając na uwadze powyższe orzeczono jak w sentencji.

Decyzja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu jej wydania.

Wydana decyzja wiąże Zakład Ubezpieczeń Społecznych wyłącznie w sprawie przedsiębiorcy, na którego wniosek została wydana.

Stosownie do art. 10a ust. 2 i ust. 3 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej niniejsza decyzja nie jest wiążąca dla przedsiębiorcy, natomiast jest wiążąca dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, do czasu jej zmiany lub uchylenia.

Od niniejszej decyzji przysługuje, zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w związku z art. 10 ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, odwołanie do Sądu Okręgowego w Gliwicach Ośrodek Zamiejscowy w Rybniku. Odwołanie wnosi się na piśmie za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS, która wydała decyzję lub do protokołu sporządzonego przez tę jednostkę, w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji.