WPI/200000/451/598/2013 - Powstanie obowiązku ubezpieczeń społecznych z tytułu pozarolniczej działalności.

Na podstawie art. 10 ust. 1 i ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jedn.: Dz. U. z 2010 r. Nr 220, poz. 1447 z późn. zm.) w związku z art. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2009 r. Nr 205, poz. 1585 z późn. zm.) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie uznaje za nieprawidłowe stanowisko zawarte we wniosku złożonym w dniu 23.04.2013 r. przez przedsiębiorcę (...) w sprawie powstania obowiązku ubezpieczeń społecznych z tytułu pozarolniczej działalności w przypadku równoczesnego wykonywania umowy o pracę w niepełnym wymiarze z wynagrodzeniem niższym od minimalnego wynagrodzenia za pracę.

W dniu 23 kwietnia 2013 r. do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie wpłynął wniosek przedsiębiorcy (...) o wydanie pisemnej interpretacji w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej.

Wnioskodawca poinformował, iż od 1 października 2010 r. - do nadal prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą. Wnioskodawczym poinformowała, ze równocześnie jest zatrudniona od 1 stycznia 2009 r. - do nadal w ramach umowy o pracę (...).

W okresie od 1 stycznia 2009 r. do 29 lutego 2012 r. wnioskodawczyni pracowała w wymiarze pełnego etatu, od 1 marca 2012 r. do 31 grudnia 2012 r. jej wymiar zatrudnienia wynosił 0,6 etatu. W wyżej wymienionym okresie zatrudnienia wnioskodawczyni osiągnęła wynagrodzenie powyżej minimalnej krajowej, w związku z czym z prowadzonej działalności opłacała tylko składkę zdrowotną.

Wnioskodawczyni poinformowała, że od dnia 1 stycznia 2013 r. w wyniku podpisanego porozumienia z pracodawca, zmianie uległy warunki zatrudnienia polegające na zmniejszeniu etatu do wymiaru 0,5 etatu. Wnioskodawczyni podała, że tym samym zmniejszeniu uległo jej wynagrodzenie. Od miesiąca stycznia 2013, zgodne z umową, wynagrodzenie wnioskodawczyni wynosi (...) zł brutto, czyli poniżej ustalonego na ten rok minimalnego wynagrodzenia.

Pracodawca wypłaca wnioskodawczyni wynagrodzenie za pracę, w terminie do 10-go dnia każdego miesiąca następującego po miesiącu, za który wynagrodzenie przysługuje. Wnioskodawczyni wskazała, ze wypłatę za miesiąc grudzień 2012 r. w kwocie (...) brutto otrzymała na konto 9 stycznia 2013 r., z kolei wynagrodzenie za miesiąc styczeń 2013 w kwocie zł brutto otrzymała 8 lutego bieżącego roku.

Wnioskodawczyni wskazała, że po konsultacjach odnośnie jej sytuacji z pracownikami ZUS (...) co dodatkowo potwierdziła na infolinii ZUS, uzyskała następujące informacje: z uwagi na fakt, że w umowie od 1 stycznia 2013 r. wnioskodawczyni nie ma zagwarantowanego minimalnego wynagrodzenia., tym samym od tej daty należy dokonać zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej. Wnioskodawczyni wskazuje, iż w przypadku takiego zbiegu do ubezpieczeń jak umowa o pracę i działalność gospodarcza, w celu ustalenia obowiązkowego tytułu do ubezpieczeń, istotne jest zagwarantowane wynagrodzenie w umowie o pracę. Wnioskodawczyni wskazuje, że inaczej sytuacja wyglądałaby w przypadku takiego zbiegu do ubezpieczeń jak umowa zlecenie i działalność gospodarcza, wówczas w celu ustalenia obowiązkowego tytułu do ubezpieczeń istotny jest osiągany przychód w danym miesiącu z tytułu umowy zlecenie.

Wnioskodawczyni podsumowuje, że obowiązkowe opłacanie składek na ubezpieczenie społeczne z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej, mimo zatrudnienia pracowniczego - powstaje wówczas, gdy pracownik - przedsiębiorca ze stosunku pracy osiąga wynagrodzenie niższe niż minimalne. W ocenie wnioskodawczyni w powyższej sytuacji pracownik powinien opłacać składki na ubezpieczenie emerytalne i rentowe oraz ubezpieczenie wypadkowe, także z tytułu prowadzonej działalności (art. 9 ustawy a dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2009 r. Nr 205, poz. 1585 z późn. zm.)

Wnioskodawczyni poinformowała, że opierając się na uzyskanych informacjach z dniem 1 stycznia 2013 r. zgłosiła się do ubezpieczeń społecznych z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej.

Wnioskodawczyni wskazała, że pod koniec marca br. pojawiły się rozbieżności w interpretacji jej sytuacji ze strony pracownika ZUS, o których została poinformowana telefonicznie, bowiem poddano w wątpliwość prawidłowość terminu zgłoszenia się do ubezpieczenia społecznego.

Wnioskodawczyni przedstawiła własne stanowisko w sprawie:

Zdaniem wnioskodawczyni prawidłowo dokonała zgłoszenia do ubezpieczenia społecznego od 1 stycznia 2013 r. Wnioskodawczyni twierdzi, że od miesiąca grudnia 2012 r. wielokrotnie konsultowała się z pracownikami ZUS oraz pracownikami

Infolinii ZUS, uzyskując jednoznaczne potwierdzenie, iż od 1 stycznia 2013 r. wnioskodawczyni podlega obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym z tytułu prowadzenia działalności.

W związku z powstałą niejasnością w dniu 26 marca wnioskodawczyni ponownie wystąpiła z zapytaniem do Centrum Obsługi ZUS, o to w jakim okresie powinna z działalności dokonać zgłoszenia do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych. Jak podaje w treści stanowiska, ponownie uzyskała potwierdzenie prawidłowości swojego zgłoszenia.

W dniu 29 kwietnia 2013 r. wnioskodawczyni złożyła uzupełnienie własnego wniosku o wydanie pisemnej interpretacji złożonego w dniu 23 kwietnia 2013 r. w zakresie argumentacji do stanowiska w sprawie.

Wnioskodawczyni przytoczyła przepisy, na których opiera prawidłowość swojego zgłoszenia.

Zgodnie z art. 11 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych:

1a. Ubezpieczeni wymienieni w ust. 1, których podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe z tytułu stosunku pracy, członkowstwa w spółdzielni, służby, pobierania świadczenia szkoleniowego, świadczenia socjalnego, zasiłku socjalnego lub wynagrodzenia przysługującego w okresie korzystania ze świadczenia górniczego lub w okresie korzystania ze stypendium na przekwalifikowanie w przeliczeniu na okres miesiąca jest niższa od określonej w art. 18 ust. 4 pkt 5a, podlegają również obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z innych tytułów, z zastrzeżeniem ust. 1b i art. 16 ust. 10a.

Wnioskodawczyni przytacza art. 18 ust. 1 podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe ubezpieczonych wymienionych w art. 6 ust. 1 pkt 1-3 i pkt 18a stanowi przychód, o którym mowa w art. 4 pkt 9 i 10, z zastrzeżeniem ust. 1a i 2, ust. 4 pkt 5 i ust. 12.

Wnioskodawczyni podaje definicję przychodu zgodnie, z którą przychody w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych z tytułu: zatrudnienia w ramach stosunku pracy, pracy nakładczej, służby, wykonywania mandatu posła lub senatora, wykonywania pracy w czasie odbywania kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania, pobierania zasiłku dla bezrobotnych, świadczenia integracyjnego i stypendium wypłacanych bezrobotnym oraz stypendium sportowego, a także z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności oraz umowy agencyjnej lub umowy zlecenia, jak równie z tytułu współpracy przy tej działalności lub współpracy przy wykonywaniu;

Wnioskodawczyni przytacza art. 10 ust. 1 z ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, zgodnie z którym źródłami przychodów są:

Wnioskodawczyni przytacza art. 85 § 1. Kodeksu Pracy wypłaty wynagrodzenia za prace dokonuje się co najmniej raz w miesiącu, w stałym i ustalonym z góry terminie. § 2 art. 85 k.p. stanowi, ze wynagrodzenie za pracę płatne raz w miesiącu wypłaca się z dołu, niezwłocznie po ustaleniu jego pełnej wysokości, nie później jednak niż w ciągu pierwszych 10 dni następnego miesiąca kalendarzowego.

W ocenie wnioskodawczyni z powyższego wynika, ze wynagrodzenie (a więc i przychód za styczeń) wypłaca się do 10 dnia lutego, za luty do 10 dnia marca itd. Gdyby wynagrodzenie za grudzień danego roku (wypłacone przecież do 10 stycznia roku następnego) uznać za przychód styczniowy to zupełnie inaczej rozliczalibyśmy się rocznie z podatku dochodowego jak twierdzi wnioskodawczyni. Wnioskodawczyni podaje przykład:

Wynagrodzenie za grudzień 2011 - płatne w styczniu 2012 r.

Wnioskodawczyni twierdzi, że gdyby przychód był naliczany jak wskazuje pracownik ZUS (czyli z uwagi na przesunięcie w jej wynagrodzeniu, to wynagrodzenie za miesiąc grudzień 2012 r. - otrzymałaby w styczniu 2013 r. czyli wnioskodawczyni wnioskuje, że w styczniu 2013 г. osiągnęła przychód powyżej (...) to obecnie jak twierdzi, składając zeznanie podatkowe za 2012 r. musiałaby uwzględnić pensję za grudzień 2011 (bo niby przychód był dopiero w styczniu 2012) i pensje z miesiące styczeń - listopad 2012 (bez grudnia 2012).

Wnioskodawczyni, wskazuje, ze pensja jest przychodem za miesiąc, w którym został on wypracowany. Zasadą prawa pracy jest, ze pensję wypłaca się z dołu - do 10 dnia kolejnego miesiąca, jednakże zawsze jest to przychód za miesiąc poprzedni. Dlatego też pracownicy składając PIT np. za 2012 r. są zobligowani uwzględnić przychód ze stosunku pracy w miesiącach styczeń-grudzień 2012 (mimo, ze formalnie pensję za grudzień otrzymywali w styczniu 2013 r.

W zakończeniu uzupełnienia wniosku złożonego w dniu 29 kwietnia 2013 r. wnioskodawczyni podkreśliła, że jej zdaniem dokonała prawidłowego zgłoszenia do ubezpieczeń z tytułu prowadzonej działalności od 1 stycznia 2013 r. Wnioskodawczyni twierdzi, że pensję styczniową uzyskała w wysokości poniżej minimalnego wynagrodzenia - tym samym powstał u niej obowiązek ubezpieczeń społecznych z działalności.

W dniu 24 kwietnia 2013 r. do wnioskodawczyni skierowano wezwanie o uzupełnienie wniosku o wydanie pisemnej interpretacji złożonego w dniu 23 kwietnia 2013 r. o uzupełnienie własnoręcznego podpisu pod wnioskiem.

W dniu 29.042013 r. wnioskodawczyni uzupełniła brak formalny wniosku o pisemną interpretację przesyłając do Oddziału ZUS w Lublinie komplet wniosku wraz z jego uzupełnieniem zaopatrzony we własnoręczny podpis.

Mając na uwadze treść wniosku oraz obowiązujące przepisy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 10 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu administracji publicznej lub państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie pisemnej interpretacji, co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie. Stosownie do ustępu 5 powołanego powyżej artykułu w związku z art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, obowiązującym od dnia 1 stycznia 2013 r., udzielenie interpretacji dotyczącej podlegania ubezpieczeniom społecznym następuje w drodze decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

Zgodnie z art. 9 ust. 1a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych pracownik posiadający jednocześnie dodatkowy tytuł do ubezpieczeń (inny niż pracowniczy), którego podstawa wymiaru składek z tytułu stosunku pracy jest niższa od kwoty minimalnego wynagrodzenia podlega ubezpieczeniom również ze wspominanego dodatkowego tytułu. W myśl art. 18 ust. 1 w związku z art. 4 pkt 9 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych oraz § 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne pracowników stanowi przychód w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.) z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy.

Osoby zatrudnione na umowę o pracę osiągające ze stosunku pracy przychody, stanowiące podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne w kwotach niższych niż wymienione wyżej, które równocześnie mają inne tytuły do ubezpieczeń są obowiązkowo obejmowane ubezpieczeniami również z innych tytułów.

Oddział wyjaśnia, że dla pracownika zatrudnionego w pełnym wymiarze czasu pracy - tak długo jak długo trwa stosunek pracy dodatkowe (pozapracownicze) tytuły ubezpieczeń mają charakter dobrowolny.

Należy podkreślić, iż w przypadku pracownika zatrudnionego w niepełnym wymiarze czasu pracy, który ma w umowie o pracę zagwarantowane wynagrodzenie w kwocie co najmniej równej lub wyższej od kwoty minimalnego wynagrodzenia - posiadane przez takiego pracownika dodatkowe (pozapracownicze) tytuły do ubezpieczeń mają charakter dobrowolny.

Dodatkowo Oddział wyjaśnia, że zgodnie z § 2 pkt 6 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 18 kwietnia 2008 r. w sprawie szczegółowych zasad i trybu postępowania w sprawach rozliczania składek, do których poboru jest zobowiązany Zakład Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z dnia 7 maja 2008 r.) dla każdego ubezpieczonego, którego podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe stanowi przychód, w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych, płatnik składek w raporcie lub imiennym raporcie miesięcznym korygującym, o którym mowa w ustawie, zwanym dalej "raportem korygującym", oraz w deklaracji i deklaracji rozliczeniowej korygującej, o której mowa w ustawie, zwanej dalej "deklaracją korygującą", uwzględnia należne składki na ubezpieczenia społeczne od wszystkich dokonanych lub postawionych do dyspozycji ubezpieczonego wypłat - od pierwszego do ostatniego dnia miesiąca kalendarzowego, którego deklaracja dotyczy - stanowiących podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, z uwzględnieniem ograniczenia, o którym mowa w art. 19 ustawy.

W opisanym we wniosku stanie faktycznym wnioskodawczyni jasno wskazała, że od 1 października 2010 r. prowadzi działalność gospodarczą i jednocześnie jest zatrudniona na umowę o pracę, z tymże w okresie od dnia 1 stycznia 2009 r. do dnia 29 lutego 2012 r. w wymiarze pełnego etatu, następnie w okresie 1 marca 2012 r. do 31 grudnia 2012 r. wymiar jej etatu wyniósł 0,6 z wynagrodzeniem powyżej minimalnego wynagrodzenia za pracę i w tym okresie jak podała opłacała z tytułu działalności gospodarczej składkę na ubezpieczenie zdrowotne.

Od dnia 1 stycznia 2013 r. wnioskodawczyni pracuje w wymiarze 0,5 etatu osiąga wynagrodzenie w kwocie (...) czyli poniżej minimalnego wynagrodzenia za pracę.

Wnioskodawczyni zaznaczyła przy tym, że wypłata jej wynagrodzenia następuje do 10 dnia każdego miesiąca.

Wątpliwość wnioskodawczyni powzięła co do momentu, od którego powinna zgłosić się do ubezpieczeń społecznych z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej w wypadku, gdy jej podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne z tytułu umowy o pracę jest niższa od minimalnego wynagrodzenia ustalonego na dany rok.

Zdaniem wnioskodawczyni powinna być zgłoszona do ubezpieczeń społecznych z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej od dnia 1 stycznia 2013 r.

Tak przedstawione stanowisko Oddział ZUS w Lublinie uznał za nieprawidłowe, bowiem wnioskodawczyni sama wskazała, że wypłata jej wynagrodzenia z tytułu umowy o pracę następuje do dnia 10 każdego miesiąca i wynagrodzenie za grudzień 2012 r. wypłacono jej w styczniu 2013 r. w kwocie (...) czyli powyżej minimalnego wynagrodzenia za pracę i to będzie jej podstawą wymiaru składek z tytułu umowy o pracę w styczniu 2013 r., a nie kwota z umowy o pracę w wysokości (...) brutto. Wnioskodawczyni powinna dokonać zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej od lutego 2013 г., bowiem w lutym otrzymała wynagrodzenie z umowy o pracę w kwocie niższej niż minimalne wynagrodzenie za pracę, która będzie stanowiło podstawę wymiaru składek za miesiąc luty.

Mając na uwadze powyższe orzeczono jak w sentencji.

Decyzja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu jej wydania.

Wydana decyzja wiąże Zakład Ubezpieczeń Społecznych wyłącznie w sprawie przedsiębiorcy, na którego wniosek została wydana.

Stosownie do art. 10a ust. 2 i ust. 3 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r., p swobodzie działalności gospodarczej niniejsza decyzja nie jest wiążąca dla przedsiębiorcy, natomiast jest wiążąca dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, do czasu jej zmiany lub uchylenia.

Od niniejszej decyzji przysługuje, zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w związku z art. 10 ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, odwołanie do Sądu Okręgowego Odwołanie wnosi się na piśmie za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS, która wydała decyzję lub do protokołu sporządzonego przez tę jednostkę, w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji.