WPI/200000/451/582/2013 - Podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w okresie pierwszych 24 miesięcy kalendarzowych od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej.

Na podstawie art. 10 ust. 1 i ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r., o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jedn.: Dz. U. z 2010 r. Nr 220, poz. 1447z późn. zm.) w związku z art. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz. U. z 2009 r. Nr 205, poz. 1585 z późn. zm.) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie uznaje za prawidłowe stanowisko zawarte we wniosku złożonym w dniu 22.04.2012 r. przez przedsiębiorcę (...) w zakresie prawa do stosowania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w okresie pierwszych 24 miesięcy kalendarzowych od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej w wysokości zadeklarowanej kwoty nic niższej niż 30% minimalnego wynagrodzenia.

W dniu 22.04.2013 r. do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie wpłynął wniosek płatnika (...) o wydanie pisemnej interpretacji w trybie art. 30 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej.

Wnioskodawca wskazał, iż w okresie od 16.11.2005 r. do 30 kwietnia 2006 r., prowadził działalność gospodarczą. Fakt zawieszenia działalności gospodarczej wnioskodawca zgłosił w Urzędzie Skarbowym oraz złożył w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych druk ZUS ZWPA. W okresie od maja 2006 r. do kwietnia 2009 r. wnioskodawca prowadził działalność gospodarczą na terenie Wielkiej Brytanii. Przez następny rok wnioskodawca był zatrudniony na podstawie umowy o pracę.

Wnioskodawca powziął wątpliwość czy w sytuacji przedstawionej powyżej z chwilą rozpoczęcia działalności gospodarczej od dnia 1 maja 2013 r. będzie mógł skorzystać z prawa do opłacania składek na ubezpieczenia społeczne, zgodnie z art. 18a ust. 1 ustawy z dnia 13 października 199Sr. o systemie ubezpieczeń społecznych. Wnioskodawca nadmienia, iż pomimo zgłoszenia zawieszenia działalności w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych iw Urzędzie Skarbowym, wpis w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej widnieje jako aktywny.

Zdaniem wnioskodawcy, spełnia warunki do stosowania prawa, o którym mowa w art. 18a ust. 1 i 2 ustawy systemowej, ponieważ przerwa w prowadzeniu działalności gospodarczej przekraczała 60 miesięcy,

W odpowiedzi na wezwanie o uzupełnienie wniosku, wnioskodawca pismem z dnia 14.05.2013 r. (wpływ do Oddziału dnia 17 maja 2013 r.) oświadczył, iż w okresie prowadzenia działalności gospodarczej na terenie Wielkiej Brytanii właściwym ustawodawstwem było dla wnioskodawcy ustawodawstwo brytyjskie.

Mając na uwadze treść wniosku oraz obowiązujące przepisy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 10 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu administracji publicznej lub państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie pisemnej interpretacji, co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie.

W myśl art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych - w brzmieniu obowiązującym od 01.01.2013 r. - Zakład Ubezpieczeń Społecznych wydaje interpretacje indywidualne, o których mowa w art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasad obliczania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz podstawy wymiaru tych składek.

W myśl art. 18a ust. 1 - cytowanej powyżej ustawy - podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą w okresie pierwszych 24 miesięcy kalendarzowych od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej stanowi zadeklarowana kwota, nie niższa jednak niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia. Według uregulowania art. 18a ust. 2 pkt 1 i 2, przepisy ust. 1 tego artykułu nic mają zastosowania do osób, które: prowadzą lub w okresie ostatnich 60 miesięcy prowadziły pozarolniczą działalność oraz wykonują działalność na rzecz byłego pracodawcy, na rzecz którego przed dniem rozpoczęcia działalności gospodarczej w bieżącym lub poprzednim roku kalendarzowym wykonywały w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy czynności wchodzące w zakres wykonywanej działalności.

Wprowadzenie przesłanek warunkujących uzyskanie prawa do obniżenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne do kwoty nie niższej niż 30% minimalnego wynagrodzenia z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej, miało na celu umożliwienie skorzystania z tej ulgi wyłącznie przez przedsiębiorców rozpoczynających po raz pierwszy lub podejmujących prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej po dłuższej przerwie.

Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 5 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych ubezpieczeniu emerytalnemu i rentowemu podlegają obowiązkowo osoby prowadzące działalność pozarolniczą oraz osoby z nimi współpracujące. Z kolei art. 13 pkt 4 lej ustawy wskazuje, że osoby takie podlegają obowiązkowo wszystkim ubezpieczeniom społecznym od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności do dnia zaprzestania wykonywania tej działalności, z wyłączeniem okresu, na który wykonywanie działalności zostało zawieszone na podstawie przepisów o swobodzie działalności gospodarczej. Z porównania tych norm wynika, że akcentowane jest nie tyle formalnie rozumiany status przedsiębiorcy, ile faktyczne wykonywanie działalności gospodarczej.

Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 18 lutego 2009 r. sygnatura akt II UK 207/08 stwierdził, że "formalne zarejestrowanie lub wyrejestrowanie działalności gospodarczej ma znaczenie w sferze dowodowej, lecz samo w sobie nic przesądza podlegania obowiązkowi ubezpieczenia społecznego, gdyż decydujące znaczenie dla istnienia tego obowiązku ma faktyczne prowadzenie działalności, a nie posiadanie uprawnień do jej prowadzenia. (...) Sąd Najwyższy przyjął, że wpis do ewidencji działalności gospodarczej ma charakter deklaratoryjny, a więc "legalizujący" prowadzenie działalności, jednakże nie wykreślenie działalności gospodarczej z ewidencji nie stwarza domniemania jej prowadzenia. Rozpoczęcie działalności gospodarczej i faktyczne jej wykonywanie nie polega na zgłoszeniu tej działalności do ewidencji, lecz na podjęciu czynności mieszczących się w ustawowej definicji działalności gospodarczej. W szczególności działalność taka miała polegać na podejmowaniu działań w celu zarobkowym w sposób ciągły i zorganizowany".

Powyższą tezę Sąd Najwyższy potwierdził w wyroku z dnia 18 listopada 2011 r. sygnatura akt I UK 156/11, w którym uznał, że "nie ma wątpliwości, że prowadzenie działalności gospodarczej o tyle stanowi tytuł podlegania ubezpieczeniom, o ile faktycznie konkretny ubezpieczony działalność tę wykonuje, choć stopień natężenia jego aktywności może być różny".

W konsekwencji, w sytuacji prowadzenia przez przedsiębiorcę we wcześniejszym okresie działalności gospodarczej istotne staje się faktyczne prowadzenie i zaprzestanie prowadzenia działalności gospodarczej, a nie tylko fakt posiadania uprawnień do jej prowadzenia.

Ze stanu faktycznego przestawionego przez wnioskodawcę wynika, że w okresie ostatnich 60 miesięcy przed dniem rozpoczęcia prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej, czyli przed dniem 1 maja 2013 r. wnioskodawca faktycznie nie prowadził działalności pozarolniczej na terenie Polski, pomimo posiadanego wpisu w organie ewidencyjnym. Ponadto, wnioskodawca w uzupełnieniu do wniosku oświadczył, iż w okresie prowadzenia działalności gospodarczej na terenie Wielkiej Brytanii właściwe dla niego było tamtejsze ustawodawstwo.

Powyższe oznacza, że prowadzenie działalności gospodarczej na terytorium innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej nie pozbawia prawa do deklarowania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, w wysokości określonej w art. 18a ust. 1, jeżeli dla tej działalności przez cały okres jej prowadzenia, polskie ustawodawstwo nie było właściwe. W takiej sytuacji, takiej działalności nie uznaje się za działalność prowadzoną na terenie Polski.

Uwzględniając powyższe. Oddział uznał stanowisko przedsiębiorcy w zakresie prawa do stosowania w okresie pierwszych 24 miesięcy kalendarzowych od dnia rozpoczęcia prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w zadeklarowanej kwocie nic niższej niż 30% minimalnego wynagrodzenia - za prawidłowe.

Mając na uwadze powyższe orzeczono jak w sentencji.

Decyzja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie jego zaistnienia.

Wydana decyzja wiąże Zakład Ubezpieczeń Społecznych wyłącznie w sprawie przedsiębiorcy, na którego wniosek została wydana.

Stosownie do art. 10a ust. 2 i ust. 3 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej niniejsza decyzja nie jest wiążąca dla przedsiębiorcy, natomiast jest wiążąca dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, do czasu jej zmiany lub uchylenia. Od niniejszej decyzji przysługuje, zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych w związku z art. 10 ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, odwołanie do Sądu Okręgowego Sądu Ubezpieczeń Społecznych w (...).

Odwołanie wnosi się na piśmie za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS, która wydala decyzję lub do protokołu sporządzonego przez tę jednostkę, w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji.