WPI/200000/451/427/2011 - Ustalenie tytułu do podlegania obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym przez osobę wykonującą umowę cywilnoprawną, która zamierza zawrzeć z tym samym podmiotem umowę o pracę.

Na podstawie art. 10 ust. 1 i ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jedn. Dz. U. z 2010 r. Nr 220, poz. 1447 z późn. zm.) w związku z art. 83 ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn. Dz. U. z 2009 r. Nr 205, poz. 1585 z późn. zm.) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie uznaje za nieprawidłowe stanowisko zawarte we wniosku złożonym w dniu 27 czerwca 2011 r. przez (...) w sprawie ustalenia tytułu do podlegania obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym przez osobę wykonującą umowę cywilnoprawną, która zamierza zawrzeć z tym samym podmiotem umowę o pracę.

W dniu 27 czerwca 2011 r. do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie wpłynął wniosek płatnika (...) o wydanie pisemnej interpretacji w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej.

Wnioskodawca wskazał, iż spółka od roku 2010 zatrudnia prezesa zarządu (...) na podstawie umowy cywilnoprawnej (umowa o zarządzanie). Z tytułu umowy o zarządzanie (...) nie podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym ponieważ jest zatrudniony w innej firmie na podstawie umowy o pracę z wynagrodzeniem wyższym od najniższego wynagrodzenia pracowników. Ponadto wnioskodawca informuje, iż spółka nie jest spółką jednoosobową. Spółka w najbliższym czasie zamierza dodatkowo zatrudnić (...) na 1/8 lub 1/16 etatu na podstawie umowy o pracę na stanowisku specjalisty ds. reklamy, za wynagrodzeniem jeszcze nie ustalonym, ale nie wyższym niż 500,00 zł miesięcznie. Przyczyną zamiaru zatrudnienia na podstawie dodatkowej umowy o pracę jest specyfika pracy na stanowisku ds. reklamy oraz zakres obowiązków i sposób wykonywania pracy, zgodnie z jej treścią wobec czego nie jest możliwe zawarcie umowy cywilnoprawnej. Zakres obowiązków nie jest związany z obowiązkami zarządczymi, dlatego też nie można przyporządkować obowiązków na stanowisku ds. reklamy do umowy o zarządzanie.

W związku z powyższym stanem faktycznym, wnioskodawca powziął wątpliwość czy po zawarciu umowy o pracę z wnioskodawcą (...) będzie traktowany jak pracownik, również z tytułu umowy o zarządzanie i czy z tytułu umowy o zarządzanie będzie podlegał obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym.

Zdaniem wnioskodawcy, odpowiedź na powyższe pytania jest przecząca. Zgodnie z dyspozycją art. 8 ust. 2a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych odnosi się do sytuacji, w której osoba będąca pracownikiem zawiera ze swoim pracodawcą umowę cywilnoprawną. W przedmiotowej sprawie, osoba posiadająca umowę cywilnoprawną podejmie dodatkowo zatrudnienie na podstawie umowy o pracę. Wnioskodawca twierdzi również, iż art. 8 ust. 2a nie znajdzie zastosowania, gdyż na podstawie umowy o zarządzanie (...) nie będzie świadczył na rzecz wnioskodawcy pracy w rozumieniu przepisów prawa pracy.

Wnioskodawca powołuje, iż w doktrynie i orzecznictwie niekwestionowana jest dopuszczalność jednoczesnego pozostawania tej samej osoby w stosunku pracy i stosunku cywilnoprawnym z przedsiębiorcą pod warunkiem, iż nie są to czynności podjęte w celu obejścia przepisów prawa pracy i ubezpieczeń społecznych.

Jednocześnie wnioskodawca zwraca uwagę iż przyjmując zasadę racjonalności ustawodawcy, nie może być uznane za przypadkowe pominięcie w definicji pracownika, o której mowa w art. 8 ust. 2a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych sytuacji, w której osoba pozostająca w stosunku cywilnoprawnym z przedsiębiorcą, zawiera z nim umowę o pracę na innym stanowisku. Wykładnia gramatyczna tego przepisu prowadzi natomiast do wniosków zawartych powyżej. Brak obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym z tytułu umowy o zarządzanie jest konsekwencją nie traktowania (...) jako pracownika z tytułu ww. umowy.

Mając na uwadze treść wniosku oraz obowiązujące przepisy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 10 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu administracji publicznej lub państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie.

Stosownie do ust. 5 cytowanego przepisu w zw. z art. 83 ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, udzielenie interpretacji dotyczącej w szczególności zgłaszania do ubezpieczeń społecznych oraz przebiegu ubezpieczeń następuje w drodze decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Natomiast Zakład nie wydaje decyzji w zakresie objęcia ubezpieczeniem zdrowotnym.

Zasady opłacania składek na ubezpieczenia społeczne regulują przepisy ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych - cytowanej powyżej.

Katalog osób podlegających obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym określono w art. 6 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Dla rozstrzygnięcia obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym konieczne jest ustalenie czy dana osoba posiada jeden z tytułów ubezpieczenia określonych tym przepisem. Powołany przepis stanowi, iż obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają m.in. pracownicy oraz osoby wykonujące pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia.

W myśl art. 8 ust. 1 i 2a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, za pracownika uważa się osobę pozostającą w stosunku pracy oraz osobę wykonującą pracę na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, albo umowy o dzieło, jeżeli umowę taką zawarła z pracodawcą, z którym pozostaje w stosunku pracy lub jeżeli w ramach takiej umowy wykonuje pracę na rzecz pracodawcy, z którym pozostaje w stosunku pracy.

Z powyższego przepisu jednoznacznie wynika, że jeżeli pracownik wykonuje dodatkowo umowę zlecenia zawartą z własnym pracodawcą, wówczas z tytułu wykonywania tej umowy podlega ubezpieczeniom społecznym na takich samych zasadach, jak w przypadku umowy o pracę. Bez znaczenia pozostaje fakt, iż umowa zlecenia zawarta została przed zawarciem umowy o pracę.

Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 2 września 2009 r. II UZP 6/09 stwierdził, iż "przesłanką decydującą o uznaniu takiej osoby za pracownika w rozumieniu ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych jest to, że będąc pracownikiem związanym stosunkiem pracy z danym pracodawcą, jednocześnie świadczy na jego rzecz pracę w ramach umowy cywilnoprawnej, zawartej z nim lub inną osobą. (...) Sąd Najwyższy, w stosunku do wyżej wymienionych osób, "rozszerza pojęcie pracownika na jego dalszą aktywność w ramach umowy cywilnoprawnej."

W konsekwencji powyższego, Oddział uznał stanowisko za nieprawidłowe, z uwagi na fakt, iż osoba wykonująca umowę cywilnoprawną z dniem zawarcia umowy o pracę z podmiotem, na którego rzecz świadczyła umowę cywilnoprawną będzie podlegała obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z obu tytułów jak pracownik.

Mając na uwadze powyższe orzeczono jak w sentencji.

Decyzja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie jego zaistnienia.

Wydana decyzja wiąże Zakład Ubezpieczeń Społecznych wyłącznie w sprawie przedsiębiorcy, na którego wniosek została wydana.

Stosownie do art. 10a ust. 2 i ust. 3 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej niniejsza decyzja nie jest wiążąca dla przedsiębiorcy, natomiast jest wiążąca dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, do czasu jej zmiany lub uchylenia.

Od niniejszej decyzji przysługuje, zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w związku z art. 10 ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, odwołanie do Sądu Okręgowego Sądu Ubezpieczeń Społecznych w Krośnie.

Odwołanie wnosi się na piśmie za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS, która wydała decyzję lub do protokołu sporządzonego przez tę jednostkę, w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji.