WPI/200000/451/1723/2013 - Podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne.

Na podstawie art. 10 ust. 1 i ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jedn.: Dz. U. z 2010 r. t. Nr 220, poz. 1447 z późn. zm.) w związku z art. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2009 r. Nr 205, poz. 1585 z późn. zm.) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie uznaje za nieprawidłowe stanowisko przedstawione we wniosku złożonym w dniu 16 grudnia 2013 r. przez przedsiębiorcę: (...) w sprawie nieuwzględnienia w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne nagrody jubileuszowej wypłaconej pracownikowi przed dniem nabycia prawa do tej nagrody.

W dniu 16 grudnia 2013 r., do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie wpłynął wniosek przedsiębiorcy o wydanie pisemnej interpretacji w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej.

Wnioskodawca wskazał, iż zgodnie z zapisem Regulaminu Wynagradzania pracownicy nabywają prawo do nagród jubileuszowych po przepracowaniu odpowiednio: 2,5 roku, 7,5 roku i 12,5 roku. Zgodnie z Regulaminem, wyplata nagrody jubileuszowej następuje łącznie z wynagrodzeniem za miesiąc, w którym pracownik nabył prawo do nagrody. W wyjątkowych sytuacjach (np. z powodu pogorszenia sytuacji finansowej pracownika lub indywidualnego zdarzenia losowego) pracodawca wyraża zgodę na wcześniejszą wypłatę nagrody. Wcześniejsza wyplata dokonywana jest na pisemny wniosek pracownika, w którym zobowiązuje się on do zwrotu wypłaconej nagrody w sytuacji rozwiązania umowy o pracę przed terminem nabycia prawa do nagrody. Wnioskodawca poinformował, że w 2013 r. pracodawca dwukrotnie dokonał wypłaty nagrody jubileuszowej w sposób opisany powyżej. Obydwie wypłaty dotyczyły drugiej nagrody jubileuszowej (po przepracowaniu 7,5 roku). Jednemu pracownikowi nagroda została wypłacona 3 miesiące przed nabyciem prawa, drugiemu pracownikowi - 16 miesięcy wcześniej, z uwagi na losową sytuację pracownika i konieczność opłacenia przez niego zabiegu medycznego. Pracownik nie będzie miał prawa roszczenia o nagrodę jubileuszową w 2014 r. oraz ma obowiązek jej zwrotu jeśli przed tym terminem umowa o pracę zostanie rozwiązana.

W związku z powyższym wnioskodawca powziął wątpliwość czy w sytuacji wcześniejszej wypłaty nagrody jubileuszowej można dokonać wyłączenia wartości nagrody z podstawy wymiaru składek.

Zdaniem wnioskodawcy, na podstawie § 2 p. 1 pp. 1 rozporządzenia MPiPS z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, wartość nagrody może zostać wyłączona z podstawy wymiaru składek niezależnie od terminu jej wypłaty. Przytoczony przepis określa jedynie warunki nabywania prawa do nagrody jubileuszowej. W związku z powyższym, wnioskodawca uważa, że prawidłowym działaniem będzie wyłączenie wartości nagrody jubileuszowej z podstawy wymiaru składek w opisanych powyżej sytuacjach, niezależnie od tego w jakim terminie (ile miesięcy wcześniej) nagroda zostanie wypłacona.

Mając na uwadze treść wniosku oraz obowiązujące przepisy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 10 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu administracji publicznej lub państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie pisemnej interpretacji, co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie. Stosownie do ustępu 5 powołanego powyżej artykułu, w związku z art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, obowiązującym od dnia 1 stycznia 2013 r., udzielenie interpretacji dotyczącej ustalania podstawy wymiaru składek następuje w drodze decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

W myśl art. 18 ust. 1 i 2 oraz art. 20 ust. 1 w związku z art. 4 pkt 9 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych oraz § 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (Dz.U. nr 161 poz. 1106 z późn. zm.), podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne pracowników stanowi przychód w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz.U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.) z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy, z wyłączeniem wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy wskutek choroby lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną oraz zasiłków z ubezpieczeń społecznych.

Za przychody ze stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego. czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.

Katalog przychodów wyłączonych z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe został zawarty we wskazanym rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe.

Zgodnie z § 2 ust. 1 pkt 1 powyższego rozporządzenia, z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe wyłączone są nagrody jubileuszowe, które według zasad określających warunki ich przyznawania przysługują pracownikowi nie częściej niż co 5 lat.

Należy podkreślić, że zwolnienia z podstawy wymiaru składek zawarte we wskazanym powyżej rozporządzeniu mają charakter przywileju, stanowiąc odstępstwo od zasady powszechności oskładkowania przychodów z tytułu stosunku pracy, a w konsekwencji powinny być interpretowane bez dokonywania wykładni rozszerzającej.

Nagrody jubileuszowe nie są świadczeniami obligatoryjnymi, uregulowanymi w powszechnie obowiązujących przepisach prawa, zasady ich przyznawania oraz wypłacania wynikają z obowiązujących u przedsiębiorcy regulaminów wynagradzania. Jednocześnie odnosząc się do zasad ich przyznawania, należy przyjąć, że stanowią one formę świadczenia dodatkowego wynikającego bezpośrednio ze stażu pracy pracownika, prawo do którego nabywa się po przepracowaniu wymaganego okresu.

Z przedstawionego we wniosku opisu stanu faktycznego wynika, że zgodnie z regulaminem wynagradzania nagrody jubileuszowe przysługują pracownikom wnioskodawcy co 5 lat. Pracodawca dokonał jednakże wypłaty świadczenia nazwanego nagrodą jubileuszową przed terminem, w którym pracownik nabyłby do niej prawo w związku z uzyskaniem 7,5 - letniego stażu pracy.

Należy podkreślić, iż nabycie prawa do nagrody jubileuszowej następuje z upływem wymaganego przepisami płacowymi okresu, z mocy prawa. Potwierdzeniem powyższego może być treść wyroku Sądu Najwyższego z dnia 3 lutego 2010 r. (II PK 199/09), zgodnie z którym "Prawo do nagrody uzależnione od osiągnięcia określonego stażu pracy można nabyć wyłącznie w tym dniu, w którym upływa okres uprawniający do nagrody".

Wypłata nagrody jubileuszowej nie może być również uzależniona od innych obiektywnych czynników, a jedynie ściśle związana z nabyciem prawa do tej nagrody i powinna nastąpić niezwłocznie po nabyciu przez pracownika prawa do niej.

W stanie faktycznym przedstawionym przez wnioskodawcę, opisana nagroda została wypłacona przez, pracodawcę przed terminem nabycia do niej prawa przez pracownika. Powyższe zostało umotywowane zdarzeniami losowymi wpływającymi na sytuację finansową pracownika, czyli obiektywnym czynnikiem, rodzącym wątpliwość co do charakteru rzeczonego świadczenia. Należy zauważyć, że świadczenie finansowe przyznawane w uzasadnionych ważnymi względami sytuacjach osobie, która znalazła się w trudnej sytuacji życiowej ma charakter zapomogi wypłacanej pracownikowi w sytuacji zaistnienia indywidualnych zdarzeń losowych lub długotrwałej choroby, która to zastała przez ustawodawcę uregulowana za pośrednictwem odrębnych przepisów m.in. § 2 ust. 1 pkt 22 wskazanego rozporządzenia w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe.

Dalej podnieść należy, iż z literalnego brzmienia przepisu § 2 ust. 1 pkt 1 wskazanego rozporządzenia wynika, że z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne wyłączone są jedynie takie nagrody jubileuszowe, "które według zasad określających warunki ich przyznawania przysługują pracownikowi nie częściej niż co 5 lat". Jednocześnie nagroda pieniężna wypłacona na rzecz pracownika przed terminem nabycia uprawnień do nagrody wynikającej z posiadania określonego stażu pracy, nie jest nagrodą jubileuszową przysługującą pracownikowi na dzień wypłaty świadczenia.

Biorąc powyższe pod uwagę, Zakład stwierdza, że opisana przez wnioskodawcę nagroda pieniężna nie spełnia przesłanek wynikających ze wskazanego § 2 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, a w konsekwencji stanowi podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne.

W rezultacie, uwzględniając przedstawiony we wniosku z dnia 5 grudnia 2013 r. stan faktyczny i obowiązujące przepisy prawa, Zakład uznał za nieprawidłowe stanowisko wnioskodawcy w sprawie nieuwzglęnienia w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne nagrody jubileuszowej wypłaconej pracownikowi przed dniem nabycia do niej prawa.

Mając na uwadze powyższe orzeczono jak w sentencji.

Decyzja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie jego zaistnienia.

Wydana decyzja wiąże Zakład Ubezpieczeń Społecznych wyłącznie w sprawie przedsiębiorcy, na którego wniosek została wydana. Stosownie do art. 10a ust. 2 i ust. 3 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej niniejsza decyzja nie jest wiążąca dla przedsiębiorcy, natomiast jest wiążąca dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, do czasu jej zmiany lub uchylenia.

Od niniejszej decyzji przysługuje, zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r., o systemie ubezpieczeń społecznych, w związku z art. 10 ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, odwołanie do właściwego Sądu Okręgowego w (...). Odwołanie wnosi się na piśmie za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS, która wydała decyzję lub do protokołu sporządzonego przez tę jednostkę, w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji.