WPI/200000/451/1485/2013 - Składki na ubezpieczenia społeczne z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej.

Na podstawie art. 10 ust. 1 i ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jedn.: Dz. U. z 2010 r. Nr 220, poz. 1447 z późn. zm.) w związku z art. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2009 r. Nr 205, poz. 1585 z późn. zm.) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie stanowisko wnioskodawcy zawarte we wniosku złożonym w dniu 28 października 2013 r. przez przedsiębiorcę (...) sp. z o.o.: (...)

W dniu 28 października 2013 r. do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie wpłynął wniosek przedsiębiorcy (...) sp. z o.o. o wydanie pisemnej interpretacji w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej.

Wnioskodawca poinformował, iż w dniu 1 sierpnia 2013 r. zawarł z członkami Zarządu, zwanymi dalej "menedżerami" umowy o świadczenie usług - kontrakty menedżerskie. Menedżerowie prowadzą w zakresie usług zarządzania działalność gospodarczą w rozumieniu przepisów ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, tj. na podstawie wpisu do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej prowadzonej przez Ministra Gospodarki. Wykonywana przez menedżerów działalność gospodarcza polega w szczególności na zarządzaniu przedsiębiorstwem wnioskodawcy.

Umowa zobowiązuje menedżera do kierowania przedsiębiorstwem spółki oraz zarządzania jej majątkiem, a w szczególności do: gospodarowania mieniem spółki i zapewnienia jego ochrony, współdziałania z pozostałymi organami spółki, wykonywania uchwał pozostałych organów spółki oraz prowadzenia racjonalnej polityki kadrowej spółki. Zgodnie z umową menedżer ponosić będzie wobec spółki oraz osób trzecich odpowiedzialność za szkodę wynikłą z podejmowanych przy wykonaniu umowy czynności. Przez cały czas trwania umowy menedżer zobowiązuje się, że będzie na własny koszt ubezpieczony od odpowiedzialności cywilnej powstałej w związku z zarządzaniem. Dowód korzystania z ochrony ubezpieczeniowej menedżer będzie okazywał spółce bezzwłocznie, na każde jej żądanie. Brak ochrony ubezpieczeniowej będzie, zgodnie z postanowieniami umowy, stanowił podstawę do jej rozwiązania z winy menedżera. Ponadto umowa zobowiązuje menedżera do zachowania najwyższej staranności przy jej wykonywaniu, z uwzględnieniem charakteru działalności spółki oraz z zachowaniem troski o wszelkie interesy majątkowe i niemajątkowe spółki i będzie wykonywana w czasie niezbędnym do jej należytego wykonania. Menedżer zobowiązany jest do osobistego wykonywania umowy, za co otrzymuje wynagrodzenie stałe miesięczne oraz premię roczną, stanowiącą 30% wynagrodzenia stałego miesięcznego za dany rok obrotowy, po osiągnięciu określonych warunków umowy. Zgodnie z umową wynagrodzenie stałe i premia roczna będzie powiększana o należną stawkę podatku V AT.

Z wagi na obowiązek samodzielnego zgłoszenia do ZUS faktu rozpoczęcia działalności gospodarczej oraz obliczania i przekazywania składek ubezpieczeniowych z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności przez menedżerów, wnioskodawca nie dokonał ich zgłoszenia do ubezpieczenia społecznego z tytułu umowy zlecenia.

W związku z wykonywaniem przez menedżerów na rzecz spółki umów w ramach działalności gospodarczej, wnioskodawca zwrócił się o udzielenie odpowiedzi na następujące pytania: Czy w przedstawionym stanie faktycznym, wnioskodawca powinien być płatnikiem składek za ubezpieczonych - menedżerów, to znaczy czy na podstawie art. 17 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych ma obowiązek obliczania, rozliczania i przekazywania co miesiąc do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe? Czy w przedstawionym stanie faktycznym nie przesłanie przez spółkę do ZUS zgłoszeń menedżerów do ubezpieczeń społecznych z tytułu zawartych umów, na zasadach przewidzianych dla umów zlecenia, jest prawidłowe?

Zdaniem wnioskodawcy, pozarolniczą działalność menedżerów polegająca w szczególności na świadczeniu usług zarządzania na rzecz spółki, wykonywana na podstawie przepisów o działalności gospodarczej lub innych przepisów szczególnych, zgodnie z zasadą automatyzmu, stanowi bezwzględny tytuł do objęcia obowiązkowym ubezpieczeniem emerytalnym i rentowym z tytułu pozarolniczej działalności. Menedżerowie mają zatem obowiązek do samodzielnego zgłoszenia do ZUS faktu rozpoczęcia działalności gospodarczej oraz obliczania i przekazywania składek ubezpieczeniowych z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności. Wobec powyższego, brak przesłania przez wnioskodawcę do ZUS zgłoszeń do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego z tytułu zawartych umów, na zasadach przewidzianych dla umów zlecenia, jest zdaniem przedsiębiorcy prawidłowe.

Wnioskodawca oparł swoje stanowisko na art. 6 ust. 1 pkt 5 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, wymieniającym osoby podlegające odrębnie ubezpieczeniom społecznym i art. 8 ust. 6 tajże ustawy, definiującym pozarolniczą działalność, zgodnie z którą za osobę prowadzącą pozarolniczą działalność uważa się osobę prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie przepisów o działalności gospodarczej lub innych przepisów szczególnych.

Wnioskodawca wskazał, że przepisy ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych zawierają wyczerpujący katalog źródeł powstania obowiązku składkowego (tytułów do ubezpieczenia). Wymienione w art. 6 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych tytuły do ubezpieczenia społecznego wskazują osoby odrębnie podlegające ubezpieczeniom społecznym. Tytuł do ubezpieczenia dla osób wykonujących pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, wskazuje art. 6 ust. 1 pkt 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Natomiast tytuł do ubezpieczenia społecznego osób prowadzących pozarolniczą działalność wskazany został w art. 6 ust. 1 pkt 5 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

Wnioskodawca stwierdza, że interpretując przepisy o charakterze publicznoprawnym, a takimi są przepisy o systemie ubezpieczeń społecznych, należy kierować się wykładnią językową, zakładającą racjonalność ustawodawcy oraz wskazuje, że przepis art. 8 ust. 6 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych w sposób wiążący ustala na potrzeby tej ustawy co należy rozumieć przez pojęcie pozarolniczej działalności i kogo uznawać za wykonującego pozarolniczą działalność. Zgodnie z tym przepisem za osobę prowadzącą pozarolniczą działalność uważa się m.in. osobę prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie przepisów o działalności gospodarczej lub innych przepisów szczególnych. Oznacza to, że dla zakwalifikowania danej osoby jako prowadzącej pozarolniczą działalność w rozumieniu ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych wystarczy sam fakt. ze dana osoba prowadzi działalność gospodarczą na podstawie przepisów ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. Wynika z tego również, że dla uznania danej osoby za prowadzącą pozarolniczą działalność nieistotny jest materialnoprawny charakter wykonywanych przez nią czynności, lecz sam fakt jej prowadzenia.

Wnioskodawca zauważa, że zgodnie z poradnikiem ZUS. warunkiem aby umowa zlecenia (lub o świadczenie usług) mogła być traktowana jako wykonywana w ramach prowadzonej działalności gospodarczej jest opodatkowanie przychodu z tej umowy jak przychodu z działalności gospodarczej, w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Wnioskodawca uważa, że to stanowisko ZUS należy uznać za błędne. W ocenie wnioskodawcy przepisy ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych są przepisami autonomicznymi w stosunku do przepisów podatkowych. Przypadki przenikania norm wynikających z ustaw podatkowych do sytuacji opisanych przepisami ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych muszą znajdować wyraźną podstawę w normach prawnych (np. zgodnie z art. 4 pkt 9 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych za przychód na potrzeby ustawy uznaje się przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych). Wnioskodawca stwierdza, że wskazane przepisy (art. 6 ust. 1 pkt 5 i art. 8 ust. 6 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych) mają charakter norm publicznoprawnych, w przypadku których zasadą jest bezwzględne związanie adresatów norm ich treścią. Zatem menedżer posiadający wpis do CEIDG w zakresie zarządzania i wykonujący w ramach pozarolniczej działalności umowę, w ramach której świadczy usługi zarządzania podlega bezwzględnie obowiązkowi składkowemu z tytułu pozarolniczej działalności. Wynika to bezpośrednio z faktu, że obowiązków publicznoprawnych nakładanych na jednostki nie można domniemywać, ani wyprowadzać w drodze analogii z innych norm prawnych. Za niedozwolone należy uznać stosowanie podatkowej kwalifikacji źródeł przychodu na potrzeby ustalania tytułu do objęcia obowiązkowym ubezpieczeniem emerytalnym i rentowym, Zdaniem wnioskodawcy, ilekroć ustawodawca zamierza posłużyć się rozwiązaniami właściwymi prawu podatkowemu na potrzeby ubezpieczeń społecznych, wyraźnie wskazuje na to w ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych. Oznacza to w szczególności, że nieprawidłowe i bezpodstawne jest przyjmowanie kryteriów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych dla oceny, czy dana umowa jest wykonywana w ramach działalności gospodarczej przedsiębiorcy, czy nie.

Wnioskodawca podnosi ponadto, iż powyższe twierdzenie znajduje swoje uzasadnienie w jednolitej linii orzecznictwa Sądu Najwyższego oraz sądów administracyjnych.

Wnioskodawca cytuje tezę wyroku z dnia 9 grudnia 2008 r., (sygn. akt SN I UK 138/08) mówiącą, że: "Umowa o zarządzanie przedsiębiorstwem (spółką) lub kontrakt menedżerski wskazane w art. 13 pkt 9 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.) jako źródła przychodu z działalności wykonywanej osobiście, nie stanowią samodzielnej podstawy podlegania ubezpieczeniom społecznym z art. 6 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz. U. z 2009 r. Nr 205, poz. 1585 z późn. zm.), jeżeli są realizowane w ramach pozarolniczej działalności gospodarczej." Wnioskodawca cytuje fragment uzasadnienia powyższego wyroku: "obie ustawy z 27 lipca 1991 r., o podatku dochodowym od osób fizycznych i z 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, zajmują się odrębnymi przedmiotami regulacji. Wspólną podstawą do zastosowania ich w tej sprawie jest prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej. Działalność ta sianowi podstawę podlegania ubezpieczeniom społecznym a z drugiej strony dochód osoby fizycznej podlega ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych (ustawie podatkowej). Nie określa ona jednak co stanowi podstawę podlegania obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym, gdyż samodzielnie reguluje to ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych (ustawa systemowa)."

Wnioskodawca zacytował dalej uzasadnienie powołanego wyroku Sądu Najwyższego, w którym SN stwierdził, iż: Zasadniczą podstawą decyzji pozwanego (...) jest art. 13 pkt 9 PDOFizU. Nie jest uprawnione wnioskowanie, że wprowadzenie do tej ustawy od 1 stycznia 2004 r. tego przepisu - stanowiącego, iż za przychody z działalności wykonywanej osobiście, uważa się przychody uzyskane na podstawie umów o zarządzanie przedsiębiorstwem, kontraktów menedżerskich lub umów o podobnym charakterze, w tym przychody z tego rodzaju umów zawieranych w ramach prowadzonej przez podatnika pozarolniczej działalności gospodarczej - uprawnia do przyjęcia podstawy ubezpieczenia społecznego z art. 6 ust. 1 pkt 4 ustawy systemowej, czyli dotyczącej osób wykonujących pracę na podstawie umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia. Przepis art. 13 pkt 9 PDOFizU nie ingeruje w ustrojowe podstawy działalności gospodarczej, a dotyczy wyłącznie opodatkowania i taka tylko jest przedmiotowa granica jego regulacji."

Wnioskodawca wskazuje również, iż przyjętą w powyższym wyroku linię orzeczniczą Sąd Najwyższy utrzymał w wyroku z dnia 23 czerwca 2009 r. {sygn. Akt III UK 24/09), W uzasadnieniu którego podkreślił, że nie jest wykluczone, w zakresie podległości podatkowej, uzyskiwanie przez podatnika prowadzącego działalność gospodarczą jednocześnie dochodów i działalności wykonywanej osobiście, co jest jednakże kwestią prawa podatkowego a nie ubezpieczeń społecznych. W konsekwencji powyższego Sąd Najwyższy zadał pytanie czy podział przychodów określony w ustawie podatkowej, tj. podział na przychody z działalności gospodarczej oraz wykonywanej osobiście, także wykonywanej w ramach prowadzonej działalności gospodarczej kreuje podstawę podlegania ubezpieczeniom społecznym. Wnioskodawca wywodzi, że na tak postawiony problem Sąd w uzasadnieniu wyroku stwierdził, że: "Odpowiedź jest negatywna (...) nie można (,.,) nie zauważyć, że w podobnej sprawie, w której pozwany Zakład Ubezpieczeń Społecznych uważał, iż kontrakt menedżerski - ujęty również w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych jako źródło przychodu z działalności, wykonywanej osobiście (art. 13 pkt 9) - nie mógł być wykonywany w ramach działalności gospodarczej ubezpieczonego - Sąd Najwyższy w wyroku z 9 grudnia 2008 r. (I UK 138/08) stwierdził przeciwnie, że kontrakt menedżerski ujęty w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych jako źródło przychodu z działalności wykonywanej osobiście nie sianowi samodzielnej podstawy podlegania ubezpieczeniom społecznym z art. 6 ust. 1 pkt 4 ustawy

o systemie ubezpieczeń społecznych, jeżeli był realizowany w ramach prowadzonej przez przedsiębiorcę (podatnika) pozarolniczej działalności gospodarczej", Dalej w uzasadnieniu, cytowanym przez wnioskodawcę, Sąd stwierdził, że: "O ile art. 13 pkt 6 stanowi podstawę prawną do kwalifikacji przychodu jako uzyskiwanego z działalności wykonywanej osobiście, to dalej nie jest uprawnione wnioskowanie, że jednocześnie wyznacza podstawę ubezpieczenia społecznego z art. 6 ust. 1 pkt 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Przepis art. 13 pkt 6 ustawy podatkowej nie ingeruje w ustrojowe podstawy działalności gospodarczej, a dotyczy tylko opodatkowania i taka jest jego przedmiotowa granica regulacji."

Wnioskodawca zaznacza, że powyższe stanowisko znalazło również odzwierciedlenie w wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 29 lipca 2009 r., (sygn. akt VI SA/Wa 612/09), w uzasadnieniu którego Sąd stwierdził, że: "Przepis art. 13 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych reguluje jednak wyłącznie kwestie zasad opodatkowania przychodów z umów o zarządzanie przedsiębiorstwem (umów menedżerskich) i taki jest tylko zakres przedmiotowy tej regulacji. Ustawa z dnia 13 października 1991 r., o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 1998 r. Nr 137, poz. 887 z późn. zm.), samodzielnie natomiast określa, co stanowi podstawę podlegania obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym. Nie jest w związku z tym uprawnione wnioskowanie, że wprowadzenie w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych od 1 stycznia 2004 r. przepisu - stanowiącego, iż za przychody z działalności wykonywanej osobiście, uważa się przychody uzyskane m.in. na podstawie umów o zarządzanie przedsiębiorstwem, w tym przychody z tego rodzaju umów zawieranych w ramach prowadzonej przez podatnika pozarolniczej działalności gospodarczej - uprawnia do przyjęcia podstawy ubezpieczenia społecznego z art. 6 ust. 1 pkt 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych." Wnioskodawca stwierdza, że powyższe wynika z twierdzenia Sądu Najwyższego zawartego w uzasadnieniu przytoczonego przez wnioskodawcę wyroku (I UK 138/08). w którym Sąd stwierdza, że: "Prowadzi to do rozważenia podstawy ubezpieczeń społecznych wskazywanej przez skarżącą, gdyż zainteresowanemu nie ogranicza się prowadzenia działalności gospodarczej, jednak ujmuje się z. niej umowy menedżerskie i traktuje je odrębnie od tej działalności, jako samodzielną podstawę ubezpieczenia. Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 5 ustawy systemowej obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlega osoba fizyczna prowadzącą pozarolniczą działalność, którą - zgodnie z art. 8 ust. 6 pkt 1 tej ustawy - jest osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie przepisów o działalności gospodarczej lub innych przepisów szczególnych. (...) działalność gospodarcza stanowi podstawę do stosowania ustawy systemowej i podatkowej, lecz nie odwrotnie. Wynika to z przyjęcia w Konstytucji wolności działalności gospodarczej (art. 20), podlegającej ograniczeniom ustanowionym tylko w ustawie i tylko gdy są konieczne z określonych w niej przyczyn, które jednak nie mogą naruszać istoty tej wolności (art. 31). Ustawy o działalności gospodarczej właściwe dla spornego okresu (z 19 listopada 1999 r., - Prawo działalności gospodarczej i kolejna z 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej) nie wskazują, iżby umowy menedżerskie były wyłączone z działalności gospodarczej. Przeciwnie działalność gospodarcza dozwolona jest każdemu i na równych prawach. Nie jest więc już oparta na reglamentacji, lecz tylko na jej ewidencji (art. 7 i art. 14 wskazanych ustaw o działalności gospodarczej). W szczególności przy braku definicji na czym ma polegać usługowa działalność gospodarcza nie można wprowadzić ograniczenia, które nie wynika z ustawy. Zdaniem wnioskodawcy, pojęcie gospodarczej działalności usługowej nie pozwala też przyjąć, że stałe wykonywanie rodzajowo jednej umowy (usługi) i dla jednego podmiotu nie może być działalnością gospodarczą. Brak jest podstaw do ingerowania w sposób prowadzenia i wykonywania tej działalności, w szczególności do stwierdzenia, że umowy menedżerskie mają być wykonywane tylko osobiście i wówczas wobec tego nie stanowią prowadzenia działalności gospodarczej."

Wnioskodawca wskazał, że identyczne stanowisko zajął Sąd Najwyższy w uzasadnieniu przytoczonego wcześniej wyroku, o sygnaturze akt III UK 24/09, w którym potwierdza, iż po pierwsze wydzielenie z prowadzonej działalności gospodarczej umowy - kontraktu menedżerskiego, wykonywanej w ramach tej działalności i kreowanie z jej tytuł u samodzielnej podstawy do podlegania ubezpieczeniom społecznym, na podstawie art. 13 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, jest nieuprawnione, gdyż w przepisie tym chodzi jedynie o kwalifikację przychodu ż tej działalności wykonywanej osobiście dla celów podatkowych.

Wnioskodawca podnosi, iż jako że ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych nie wymienia kontraktu menedżerskiego (umowy o zarządzanie) jako samodzielnej podstawy ubezpieczenia, to Sąd Najwyższy w cytowanym już uzasadnieniu wyroku w sprawie o sygn. akt I UK 138/08, stwierdzi), że: "umowa o zarządzanie przedsiębiorstwem (spółką) lub kontrakt menedżerski ujęte w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych jako źródła przychodu z działalności wykonywanej osobiście nie stanowią samodzielnej podstawy podlegania ubezpieczeniom społecznym z art. 6 ust. 1 pkt A ustawy systemowej, jeżeli są realizowane w ramach prowadzonej przez przedsiębiorcę (podatnika) pozarolniczej działalności gospodarczej." Wnioskodawca stwierdza, że dla Sądu Najwyższego nie do zaakceptowania było również stanowisko wg którego: "zainteresowany miałby tytuły ubezpieczenia z obu podstaw, czyli że zachodziłby zbieg tytułów ubezpieczenia z działalności pozarolniczej i na podstawie kontraktu menedżerskiego. Taki zbieg byłby wbrew logice ustawy systemowej, która odrębnie (wyłącznie) stawia obie podstawy ubezpieczenia. Wcale przy tym nic zakazuje, bo nic jest to jej rola, lecz ustaw ustrojowych o działalności gospodarczej, aby przedsiębiorca (podmiot prowadzący działalność gospodarczą) mógł w ramach pozarolniczej działalności usługowej świadczyć, nawet osobiście, usługi na podstawie umów menedżerskich,"

Reasumując, wnioskodawca uważa, iż wykonywana przez niego w ramach pozarolniczej działalności umowa nie stanowi odrębnego od tej działalności tytułu do ubezpieczenia społecznego, co z kolei powoduje, że wnioskodawca pełni - zgodnie z przepisem art. 17 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych - funkcję płatnika składek, tym samym na spółce nie spoczywa obowiązek zgłoszenia menedżerów do ubezpieczeń społecznych.

Wnioskodawca stwierdza, że w konsekwencji powyższego spółka ma obowiązek wygłoszenia go z ubezpieczeń społecznych, które zostało dokonane z tytułu umowy zlecenia, a na wnioskodawcy spoczywa obowiązek samodzielnego zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych z tytułu pozarolniczej działalności wskazanej w art. 6 ust. 1 pkt 5 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

Celem potwierdzenia powyższego stanowiska wnioskodawca wskazuje również na następujące wyroki: wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 15 maja 2013 r. (sygn. akt III AUa 1570/12), wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 28 maja 2013 r. (sygn. akt 1435/12), wyrok Sądu Okręgowego w Katowicach z dnia 19 listopada 2012 r., (sygn. akt Xl U 391/12), wyrok Sądu Okręgowego w Bielsku - Białej z dnia 30 maja 2012 r. (sygn. akt VI U 480/12) oraz wyroki Sądu Okręgowego w Gliwicach Ośrodek Zamiejscowy w Rybniku z dnia 14 sierpnia 2012 r. (sygn. akt IX U 595/12) i z dnia 25 września 2012 r. (sygn. akt JX U 482/12).

Mając na uwadze treść wniosku oraz obowiązujące przepisy. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 10 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu administracji publicznej lub państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie. Stosownie do ustępu 5 powołanego powyżej artykułu, udzielenie interpretacji następuje w drodze decyzji.

W myśl art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych - w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2013 r. - Zakład Ubezpieczeń Społecznych wydaje interpretacje indywidualne, o których mowa w art. 10 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasad obliczania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne. Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz podstawy wymiaru tych składek, Natomiast Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie jest właściwy do wydawania decyzji interpretacyjnej w zakresie objęcia ubezpieczeniem zdrowotnym.

Zasady podlegania ubezpieczeniom społecznym regulują przepisy ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych. Ubezpieczeniom społecznym podlegają obowiązkowo osoby, które posiadają określony tytuł do ubezpieczenia wskazany przez ustawodawcę.

W myśl art. 6 ust. 1 pkt 5 tejże ustawy obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polski są osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność, w tym stosownie do art. 8 ust. 6 pkt 1 - osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie przepisów o działalności gospodarczej lub innych przepisów szczególnych.

Kontrakt menedżerski jest umową nienazwaną, dotychczas nie uregulowaną w przepisach prawa cywilnego, Kontrakt menedżerski to umowa, w której jedna strona zobowiązuje się do prowadzenia przedsiębiorstwa drugiej strony na jej rachunek i ryzyko we własnym bądź cudzym imieniu za wynagrodzeniem. Umowa kontraktu menedżerskiego może mieć charakter umowy o pracę lub umowy zlecenia. W praktyce kontrakt menedżerski występuje częściej jako umowa o świadczenie usług, do której stosuje się odpowiednio przepisy Kodeksu cywilnego o umowie zleceniu (art. 734), a tym samym osoby wykonujące takie umowy podlegają ubezpieczeniom społecznym na zasadach przewidzianych dla zleceniobiorców.

Jak wynika z wniosku z dnia 24 października 2013 r., zawarta przez wnioskodawcę umowa o świadczenie u sług-kontrakt menedżerski w zakresie zarządzania jest umową o świadczenie usług, a w związku z tym na gruncie przepisów z zakresu ubezpieczeń społecznych traktowana jest jak umowa zlecenia.

Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 4, art. 11 ust. 2 i art. 12 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych osoby wykonujące pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia podlegają z tytułu tej umowy obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu, natomiast ubezpieczenie chorobowe jest dla nich dobrowolne.

Zgodnie z art. 13 pkt 9 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz.U. z 2010 r. nr 51 poz. 307 z późn. zm.) za przychody z działalności wykonywanej osobiście uważa się, na równi z przychodami uzyskiwanymi z tytułu wykonywanych umów zlecenia czy umów o dzieło, przychody uzyskane na podstawie umów o zarządzanie przedsiębiorstwem, kontraktów menedżerskich lub umów o podobnym charakterze, w tym przychody z tego rodzaju umów zawieranych w ramach prowadzonej przez podatnika pozarolniczej działalności gospodarczej - z wyjątkiem przychodów, o których mowa w pkt 7 (tekst jedn.: przychodów otrzymywanych przez osoby, niezależnie od sposobu ich powoływania, należące do składu zarządów, rad nadzorczych, komisji lub innych organów stanowiących osób prawnych).

W rezultacie powyższego dla menedżera, który ma wpis do ewidencji działalności gospodarczej w zakresie zarządzania i jednocześnie ma zawartą umowę kontraktu menedżerskiego na zarządzanie przychód uzyskiwany z tej umowy - dla potrzeb opłacania podatku dochodowego od osób fizycznych - jest przychodem z działalności wykonywanej osobiście. Skoro według ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych przychody z działalności wykonywanej osobiście nie stanowią przychodów z działalności gospodarczej, to wykonywanie umowy (w zaprezentowanym stanie faktycznym umowy o świadczenie usług w zakresie zarządzania) powoduje powstanie przychodu z działalności wykonywanej osobiście w rozumieniu powołanej ustawy i nie jest wykonywaniem działalności gospodarczej. Tym samym umowa kontraktu menedżerskiego jest traktowana jako odrębny tytuł do objęcia obowiązkiem ubezpieczeń społecznych, a niejako umowa wykonywana w ramach działalności gospodarczej.

Powyższe skutkuje zaistnieniem dla takiej osoby fizycznej obowiązku ubezpieczeń społecznych z tytułu wykonywania urnowy kontraktu menedżerskiego, do której mają zastosowanie przepisy Kodeksu cywilnego dotyczące umowy zlecenia, w sytuacji gdy w tamach posiadanego wpisu do ewidencji działalności gospodarczej uzyskuje wyłącznie przychody z tytułu tejże umowy. Natomiast w sytuacji, gdy w ramach posiadanego wpisu do ewidencji działalności gospodarczej dana osoba osiąga przychody z pozarolniczej działalności gospodarczej (w rozumieniu przepisów podatkowych) i równocześnie osiąga przychody na podstawie kontraktu menedżerskiego (przychody z działalności wykonywanej osobiście), następuje zbieg tytułów do ubezpieczeń społecznych pozwalający po spełnieniu określonych w art. 9 ust. 2a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych warunków wybrać tytuł do objęcia obowiązkiem ubezpieczeń społecznych.

Zgodnie z brzmieniem art. 9 ust. 2a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych osoba wykonująca pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia - prowadząca jednocześnie pozarolniczą działalność - podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z tytułu tej działalności, jeżeli z tytułu wykonywania umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe jest niższa od obowiązującej tą osobę najniższej podstawy wymiaru składek dla osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą. Może ona dobrowolnie, na swój wniosek, być objęta ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi również z tytułu, o którym mowa w art. 6 ust. 1 pkt 4 (a więc z tytułu umowy zlecenia). Jednocześnie Zakład wskazuje, że w myśl art. 4 pkt 2 i art. 46 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych spółka jako płatnik składek jest obowiązana według zasad wynikających z przepisów ustawy opłacać należne składki za zatrudnione osoby.

Biorąc powyższe pod uwagę, należy podnieść, że W Stosunku do osób, z którymi zawarto urnowy o świadczenie usług na zarządzanie przedsiębiorstwem - kontrakty menedżerskie w przedstawionym we wniosku stanie faktycznym wnioskodawca - Spółka Z ograniczoną odpowiedzialnością (zleceniodawca) jest płatnikiem składek na ubezpieczenie społeczne na podstawie art. 17 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych i na niej spoczywa obowiązek obliczania, rozliczania i przekazywania co miesiąc do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych składek na ubezpieczenia Społeczne za osoby wykonujące umowy o świadczenie usług w zakresie zarządzania.

W konsekwencji, biorąc pod uwagę przedstawiony przez wnioskodawcę stan faktyczny oraz obowiązujące przepisy prawne, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie uznał za nieprawidłowe stanowisko wnioskodawcy w części dotyczącej braku obowiązku ubezpieczeń społecznych z tytułu zawartych umów o zarządzanie przedsiębiorstwem spółki - umów kontraktu menedżerskiego.

Ponadto należy zaznaczyć, że wyroki sądów, na które powołuje się wnioskodawca, dotyczą indywidualnych spraw i nie mają mocy powszechnie obowiązującej.

Jednocześnie należy zauważyć, że powyżej cytowany przepis art. 10 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej wskazuje jednoznacznie, iż nie każda sprawa leżąca we właściwości organu lub państwowej jednostki organizacyjnej jest możliwa do rozstrzygnięcia poprzez wydanie interpretacji w tym trybie. Art. 10 ust. 5 wyznacza podmiotowe granice jego stosowania wskazując, że wydana interpretacja może dotyczyć wyłącznie indywidualnej sprawy wnioskodawcy będącego przedsiębiorcą. Z treści wniosku wynika, iż z wnioskiem o wydanie pisemnej interpretacji wystąpiła spółka z ograniczoną odpowiedzialnością wnioskując o wydanie interpretacji w części dotyczącej obowiązku innego przedsiębiorcy tj. osoby fizycznej, z którą został zawarta rzeczona umowa.

W rezultacie powyższego brak jest podstaw do wydania interpretacji gdy wniosek złożony przez przedsiębiorcę dotyczy sfery uprawnień i obowiązków podmiotu trzeciego tj. w przedstawionym stanie faktycznym osoby fizycznej, która zawarła z wnioskodawcą umowę o zarządzanie.

W świetle powyższego Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie nie ma możliwości wydania interpretacji na wniosek spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, z którą osoba fizyczna zawarła umowę kontraktu menedżerskiego, w zakresie istnienia obowiązku zgłaszania do ubezpieczeń społecznego oraz opłacania w tym obliczania, rozliczania i przekazywania do Zakładu składek na ubezpieczenie społeczne.

Mając na uwadze powyższe orzeczono jak w sentencji.

Decyzja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie wydania decyzji.

Wydana decyzja wiąże Zakład Ubezpieczeń Społecznych wyłącznie w sprawie przedsiębiorcy, na którego wniosek została wydana. Stosownie do art. 10a ust. 2 i ust. 3 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej niniejsza decyzja nie jest wiążąca dla przedsiębiorcy, natomiast jest wiążąca dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, do czasu jej zmiany lub uchylenia. Od niniejszej decyzji przysługuje, zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2009 r. Nr 205, poz. 1585 z późn. zm.), w związku z art. 10 ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, odwołanie do Sądu Okręgowego Odwołanie wnosi się na piśmie za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS, która wydała decyzję lub do protokołu sporządzonego przez tę jednostkę, w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji.