WPI/200000/451/1398/2013 - Preferencyjna podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne.

Na podstawie art. 10 ust. 1 i ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jedn.: Dz. U. z 2010 r" Nr 220, poz. 1447 z późn. zm.) w związku z art. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2009 r. Nr 205, poz. 1585 z późn. zm.) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie uznaje za nieprawidłowe stanowisko zawarte we wniosku złożonym w dniu 09.10.2013 r. przez przedsiębiorcę (...) w sprawie prawa do opłacania składek na ubezpieczenia społeczne z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej od podstawy wymiaru w wysokości zadeklarowanej kwoty nie niższej niż 30% minimalnego wynagrodzenia za pracę.

W dniu 09.10.2013 r. do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie wpłynął wniosek przedsiębiorcy (...) o wydanie pisemnej interpretacji w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej.

Wnioskodawca poinformował, iż w marcu 2013 przystąpił do egzaminu adwokackiego, z którego uzyskał pozytywny wynik. Dlatego też wystąpił o wpis na listę adwokatów - do (...) - co nastąpiło w maju br. Po złożeniu ślubowania adwokackiego wnioskodawca rozpoczął w dniu 2 października br. wykonywanie zawodu adwokata w ramach indywidualnej działalność gospodarczej (kancelarii adwokackiej).

Wnioskodawca wskazał, że przed rozpoczęciem wykonywania zawodu adwokata pozostawał zatrudniony w (...) - w której odbywał także aplikację adwokacką. Po rozpoczęciu wykonywania zawodu adwokata wnioskodawca nawiązał ze swoim byłym pracodawcą współpracę na podstawie odrębnej umowy dotyczącej świadczenia usług (umowy o współpracę) w zakresie wyznaczonym przez art. 4 ustawy z dnia 26 maja 1982 r. - Prawo o adwokaturze (tekst jedn.: Dz. U. z 2009 r. Nr 146, poz. 1188, z późn. zm. dalej Prawo o adwokaturze).

Wnioskodawca stwierdził, że brak jest tożsamości pomiędzy czynnościami, które wnioskodawca wykonuje w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, tj. świadczeniem pomocy prawnej w zakresie określonym w przywołanym już art. 4 Prawa o adwokaturze, z czynnościami, które wykonywał na podstawie umowy o pracę. Wnioskodawca jest zdania, iż nie ulega wątpliwości, iż inny jest zakres czynności aplikanta (prawnika pracującego w kancelarii prawnej), od tych które może wykonywać adwokat - aplikant nie jest bowiem samodzielny w swych czynnościach, lecz podejmuje je pod kierownictwem swojego patrona. Wnioskodawca wskazuje przy tym, iż w całym okresie jego zatrudnienia, w przywołanej kancelarii prawnej, jego stanowisko pracy określane było, jako asystent ds. prawnych", co w pełni oddawało istotę jego podporządkowania prawnikom wykonującym w tej kancelarii zawód adwokata lub radcy prawnego podczas gdy zawarta już w ramach wykonywania działalności gospodarczej umowa o współpracy z października br. przewiduje, iż obowiązkiem wnioskodawcy jest m.in.:

* "reprezentacja klientów Zleceniodawcy tj. (...) - dop. Wnioskodawcy) w sądach przed organami ścigania oraz organami administracji",

* "Sporządzanie oraz podpisywanie pism procesowych",

* "sporządzanie oraz podpisywanie informacji oraz opinii prawnych", a także

* "bieżąca obsługa prawna wskazanych klientów Zleceniodawcy"

czego nie mógłby robić jako aplikant adwokacki (czy też "asystent ds. prawnych). Nadto w umowie przewidziano wprost, iż wnioskodawca będzie w pełni samodzielny w ramach realizacji objętych czynności, decydując samodzielnie o sposobie oraz organizacji wykonywanych usług, czego nie mógł robić, gdy pozostawał w stosunku zatrudnienia, zakładającym jego podporządkowanie ówczesnemu pracodawcy. Wnioskodawca wskazuje, że nie można pomijać faktu, ze w świetle art. 4a Prawa o adwokaturze istnieje ustawowy zakaz wykonywania zawodu adwokata w formie umowy o pracę - powoduje to, iż niezależnie od innych okoliczności nie sposób jest wykonywać czynności wchodzących w skład świadczenia pomocy prawnej, gdy pozostaje się w stosunku pracy, gdyż Prawo o adwokaturze stany te wyraźnie wyklucza. Wnioskodawca podkreśla, że od lutego 2013 r. pozostaje także komandytariuszem w spółce osobowej: (...), w związku z czym odprowadza regularnie dodatkowe składki na ubezpieczenie zdrowotne, przy uwzględnieniu treści art. 9 ust. 1 ustawy o SUS.

Wnioskodawca w ramach składanych Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych deklaracji, związanych z rozpoczynaniem działalności gospodarczej, wskazał iż korzysta z możliwości preferencyjnego ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, w związku z ustaniem stosunku pracy i rozpoczęciem prowadzenia działalności gospodarczej na zasadach określonych w art. 18a ust. 1 ustawy o SUS tj. przy możliwości zadeklarowania kwoty nie niższej niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia w okresie pierwszych 24 miesięcy kalendarzowych, w których Wnioskodawca prowadzić będzie samodzielną działalność gospodarczą (działalność tą rozpoczął w dniu 2 października br., przed tą datą rozwiązaniu uległa umowa o prace z byłym pracodawcą - tj.: (...)

Wnioskodawca przedstawił własne stanowisko do opisanego we wniosku o interpretację stanu faktycznego:

W ocenie wnioskodawcy w świetle przedstawionego stanu faktycznego jest on uprawniony do skorzystania z preferencyjnych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne oraz rentowe, które przewidziano w art. 18a ust. 1 ustawy o SUS.

Wnioskodawca podkreśla, że w chwili obecnej prowadzi działalność gospodarczą w formie indywidualnej Kancelarii adwokackiej, współpracuje co prawda z byłym pracodawcą, lecz brak jest tożsamości czynności pomiędzy obecnymi usługami wnioskodawcy, a czynnościami które wykonywał w ramach stosunku pracy - jako aplikant adwokacki (osoba której powierzono stanowisko - "asystenta ds. prawnych).

Wnioskodawca wskazuje, że w tożsamym w zasadzie stanie rzeczy wypowiedział się w ostatnich miesiącach Sąd Najwyższy - podejmując uchwałę z dnia 24 kwietnia br. (sygn. akt II UZP 2/13), gdzie jednoznacznie stwierdzono, iż: "(...) Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe adwokata wykonującego działalność gospodarczą na podstawie przepisów ustawy z dnia 26 maja 1982 r. - Prawo o adwokaturze (tekst jedn.: Dz. U. z 2009 r. Nr 146, poz. 1188 z późn. zm.) w okresie pierwszych 24 miesięcy od dnia rozpoczęcia wykonywania tej działalności może stanowić zdeklarowana kwota, nie niższa niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia (art. 18a ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych - tekst jedn.: Dz. U. z 2009 r. Nr 205, poz. 1585 z późn. zm.), także wówczas, gdy działalność tę wykonuje na rzecz byłego pracodawcy, u którego był zatrudniony jako aplikant adwokacki (art. 18a ust. 2 pkt 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.)Wnioskodawca w całości podziela powyższy pogląd Sądu Najwyższego, który oddaje w pełni konieczność rozróżnienia tego, jaką rolę oraz możliwości działania ma aplikant adwokacki (prawnik), w zestawieniu z samodzielnym już w wykonaniu swojego zawodu adwokatem.

Wskazać bowiem trzeba, jak wywodzi wnioskodawca, że aplikant w ramach wykonywanych czynności pozostaje pod kierownictwem swojego patrona (przełożonego), który przejmuje odpowiedzialność za czynność aplikanta. Nadto rolą aplikanta jest w istocie przygotowywanie się do samodzielnego wykonywania zawodu, poprzez wykonywanie czynności pomocniczych względem adwokata (ew. radcy prawnego w spółkach z ich udziałem) - tj. przygotowywanie projektów dokumentów, które adwokat wykorzystuje w swojej działalności, czy też zastępowanie go w ustawowo wyliczonych czynnościach przed sądami oraz innymi organami. Całość zaś tych czynności zakłada wyraźne podporządkowanie aplikanta patronowi - gdyż to on, a nie aplikant, świadczy pomoc prawną na rzecz osób trzecich, ponosząc za nią odpowiedzialność (tak odszkodowawczą jak i dyscyplinarną).

Powyższe, zdaniem wnioskodawcy przemawia za tym, że brak jest korelacji pomiędzy aktualnie świadczonymi przez wnioskodawcę, na rzecz byłego pracodawcy usługami, w porównaniu z czynnościami, które realizował w ramach istniejącego uprzednio stosunku pracy. W tym więc przypadku, to ustawodawca narzucił adwokatom formę wykonywania zawodu, nie może więc on jednocześnie pozbawić ich możliwości korzystania z ustanowionych dla początkujących przedsiębiorców preferencji, w sytuacji gdy niejako samemu wymusza na nich zakończenie stosunku pracy, dla podjęcia wykonywania zawodu. Odmienne stanowisko prowadziłoby do niczym nieuprawnionego zróżnicowania sytuacji adwokatów, w zestawieniu z wszystkimi pozostałymi osobami, które podejmują wykonywanie działalności gospodarczej - nie miałoby to zresztą logicznego czy tez prawnego uzasadnienia.

Wnioskodawca w związku z powyższym wnosi o uznanie jego stanowiska za prawidłowe.

Mając na uwadze treść wniosku oraz obowiązujące przepisy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 10 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu administracji publicznej lub państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie pisemnej interpretacji, co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie. Stosownie do ust. 5 cytowanego przepisu w związku z art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych,' obowiązującym od dnia 1 stycznia 2013 r., udzielenie interpretacji dotyczącej ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne następuje w drodze decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

W myśl art. 18a ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych - cytowanej powyżej - podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą w okresie pierwszych 24 miesięcy kalendarzowych od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej stanowi zadeklarowana kwota, nie niższa jednak niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia. Stosownie do ustępu 2 pkt 1 i 2 tego artykułu, z powyższej możliwości opłacania składek od podstawy wymiaru wskazanej w art. 18a ust. 1 nie mogą skorzystać osoby, które:

Według uregulowania zawartego w punkcie 1) . 18a ust. 1 prawo do opłacania składek od podstawy nie niższej niż 30% minimalnego wynagrodzenia nie posiadają osoby, które już prowadzą lub okresie 60 miesięcy kalendarzowych przed dniem rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej prowadziły pozarolniczą działalność. Za osobę prowadzącą pozarolniczą działalność w myśl art. 8 ust. 6 pkt 4 uważa się wspólnika jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz wspólników spółki jawnej, komandytowej lub partnerskiej.

Z przedstawionego przez wnioskodawcę opisu stanu faktycznego wynika, iż w dniu 2 października br rozpoczął wykonywanie zawodu adwokata w ramach indywidualnej działalności gospodarczej - kancelarii adwokackiej. Przed rozpoczęciem wykonywania zawodu adwokata wnioskodawca pozostawał w zatrudnieniu w Kancelarii Prawnej działającej w formie spółki osobowej, w której odbywał także aplikacje adwokacką. Obecnie nawiązał współpracę ze swoim byłym pracodawcą na podstawie umowy o współpracę, będącą umową o świadczenie usług. Wnioskodawca w opisie stanu faktycznego zawarł informację, że od lutego 2013 r. pozostaje także komandytariuszem w spółce osobowej (...) i w związku z tym z tytułu bycia wspólnikiem odprowadza składki zdrowotne. W myśl przepisów ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych posiadanie statusu wspólnika w spółce komandytowej (...) mieści się w pojęciu osoby prowadzącej pozarolniczą działalność. W związku z tym, iż wnioskodawca od lutego 2013 r. jest komandytariuszem w spółce komandytowej wypełniając tym samym znamiona art. 18a ust. 2 pkt 1, nie przysługuje mu prawo do ustalenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w okresie pierwszych 24 miesięcy kalendarzowych od rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej w zadeklarowanej kwocie nie niższej jednak niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia.

W świetle powyższego. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie uznał za nieprawidłowe stanowisko przedsiębiorcy w sprawie możliwości opłacania składek na ubezpieczenia społeczne z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej od podstawy wymiaru w wysokości zadeklarowanej kwoty nic niższej niż 30% minimalnego wynagrodzenia za pracę.

Mając na uwadze powyższe orzeczono jak w sentencji.

Decyzja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie jego zaistnienia.

Wydana decyzja wiąże Zakład Ubezpieczeń Społecznych wyłącznie w sprawie przedsiębiorcy, na którego wniosek została wydana.

Stosownie do art. 10a ust. 2 i ust. 3 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej niniejsza decyzja nie jest wiążąca dla przedsiębiorcy, natomiast jest wiążąca dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, do czasu jej zmiany lub uchylenia.

Od niniejszej decyzji przysługuje, zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych w związku z art. 10 ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, odwołanie do Sądu Okręgowego w (...). Odwołanie wnosi się na piśmie za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS, która wydała decyzję lub do protokołu sporządzonego przez tę jednostkę, w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji.