WPI/200000/43/949/2017 - Brak obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne od wynagrodzenia wypłacanego prezesowi i wiceprezesowi zarządu spółki kapitałowej wykonującym tę funkcję na podstawie powołania w rozumieniu przepisów k.s.h.

Na podstawie art. 10 ust. 1 i ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jedn.: Dz. U. z 2016 r. poz. 1829 z późn. zm.) w związku z art. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2016 r. poz. 963 z późn. zm.) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie uznaje za prawidłowe stanowisko wyrażone we wniosku złożonym w dniu 28 lipca 2017 r. przez przedsiębiorcę: (...) w sprawie braku obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne od wynagrodzenia wypłacanego Prezesowi i Wiceprezesowi Zarządu spółki kapitałowej wykonującym tę funkcję na podstawie powołania w rozumieniu przepisów Kodeksu spółek handlowych.

W dniu 28 lipca 2017 r. do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie wpłynął wniosek przedsiębiorcy: (...) wydanie pisemnej interpretacji przepisów w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej.

Wnioskodawca przedstawiając stan faktyczny wskazał, że (...) Prezes Zarządu i (...), Wiceprezes Zarządu Spółki zgodnie z uchwałą Rady Nadzorczej (...) r. otrzymują wynagrodzenie miesięczne w kwotach odpowiednio (...). Wynagrodzenie to jest płatne do 10 każdego miesiąca z góry.

Przy czym Spółka nie zawarła odrębnych umów o pracę, ani odrębnych umów zleceń dotyczących zarządzania i innych obowiązków i uprawnień członków zarządu jako organów Spółki. To uchwała Rady Nadzorczej Spółki jest samodzielną podstawą wynagrodzenia dla członka zarządu.

W związku z powyższym Wnioskodawca prosimy o odpowiedź na pytanie, czy od tego wynagrodzenia należy odprowadzać składki na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne ? Zdaniem Spółki w wyniku powołania do zarządu między Spółką i powołanym powstał stosunek o charakterze organizacyjnym, który jest wystarczającą podstawą pełnienia przez niego funkcji. Spółka nie musi zawierać z członkiem zarządu innej umowy, dotyczącej wykonywania przez niego obowiązków.

W uzasadnieniu swojego stanowiska Wnioskodawca wskazał, ze powołanie i odwołanie członka zarządu znajduje umocowanie w przepisach art. 201 § 4 Kodeksu spółek handlowych i prowadzi jedynie do nawiązania stosunku organizacyjnego. Jest to czynność prawna stanowiąca oświadczenie woli spółki, ustanawiające jej organ, a nie prowadzące do zawarcia umowy o pracę lub innej umowy zbliżonej do umowy zlecenia. To od woli stron zależy, czy umowa o pracę lub inna umowa zostanie dodatkowo zawarta.

Jednoczenie ustawa z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych nie określa obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne, a tym samym i na ubezpieczenia zdrowotne. Art. 6 przywołanej ustawy wymienia zamknięty katalog osób podlegających obowiązkowym ubezpieczeniom, a wśród nich nie zawarto opisanego przypadku - samo członkostwo w organach osób prawnych nie rodzi obowiązku opłacania składek.

Samo powołanie i ustalenie wynagrodzenie nie skutkuje jeszcze zawarciem umowy o pracę - taka umowa może być osobno zawarta. W niniejszej sprawie nie zawarto takiej umowy, więc wypłacane wynagrodzenia nie podlegają ubezpieczeniom społecznym.

Ponadto Wnioskodawca podniósł, że podobne stanowisko zawierają decyzje interpretacyjne ZUS - np. z dnia 8 kwietnia 2016 r. nr 390/2016 i z dnia 20 grudnia 2016 r. nr 1316/2016.

Przepis art. 10 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej stanowi, że przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu administracji publicznej lub państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie. Stosownie natomiast do zapisów art. 10 ust. 5 tejże ustawy udzielenie interpretacji indywidualnej następuje w drodze decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

Doprecyzowanie natomiast zakresu przedmiotowego spraw, w których przedsiębiorca może żądać od Zakładu wydania pisemnej interpretacji nastąpiło w art. 83d ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Zgodnie z tym przepisem Zakład wydaje interpretacje indywidualne, o których mowa w art. 10 ustawy z 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasad obliczania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz podstawy wymiaru tych składek.

Zaznaczyć w tym miejscu należy, iż w drodze niniejszej decyzji Zakład dokonuje jedynie oceny stanowiska Wnioskodawcy w zakresie przedstawionej przez niego interpretacji przepisów, z których wynika obowiązek opłacania składek na ubezpieczenia społeczne. Mocą przedmiotowej decyzji Zakład nie przyznaje natomiast jakiegokolwiek prawa ani nie stwierdza jakiegokolwiek obowiązku ubezpieczeniowego. Niniejsza interpretacja dotyczy tylko i wyłącznie indywidualnej sprawy Wnioskodawcy będącego przedsiębiorcą.

W myśl art. 1 § 1 zasady i tryb tworzenia, organizacji, funkcjonowania, rozwiązywania, łączenia, podziału i przekształcania spółek handlowych regulują przepisy ustawy z dnia 15 września 2000 r. - Kodeks spółek handlowych (tekst jedn.: Dz. U. z 2016 r. poz. 1578 z późn. zm.). Natomiast z § 2 ww. art. 1 wynika, że spółkami handlowymi są: spółka jawna, spółka partnerska, spółka komandytowa, spółka komandytowo-akcyjna, spółka z ograniczoną odpowiedzialnością i spółka akcyjna.

Zgodnie z art. 368 § 4 ustawy z dnia 15 września 2000 r. - Kodeks spółek handlowych (tekst jedn.: Dz. U. z 2016 r. poz. 1578 z późn. zm.), członków zarządu powołuje i odwołuje rada nadzorcza, chyba że statut stanowi inaczej. Członek zarządu może być odwołany lub zawieszony w czynnościach także przez walne zgromadzenie.

Powołanie jest ogólnym terminem obejmującym każdą formę prowadzącą do nawiązania stosunku organizacyjnego. Następstwem nawiązanego stosunku organizacyjnego może być nawiązanie stosunku obligacyjnego np.: podpisanie umowy o pracę lub umowy cywilnoprawnej. Jednakże to od woli spółki zależy czy to stosunek organizacyjny będzie wyłączną podstawą wykonywania obowiązków członka zarządu oraz czy będzie się wiązał wynagrodzeniem czy też nie. Zaznaczyć w tym miejscu należy, że osoba powołana na członka zarządu, aby otrzymywać wynagrodzenie nie musi być zatrudniona jedynie na podstawie umowy o pracę, umowy zlecenia czy innej umowy cywilnoprawnej, do której stosuje się przepisy o zleceniu.

W konsekwencji podstawą pełnienia funkcji członka zarządu może być w rezultacie zarówno zatrudnienie na podstawie umowy o pracę lub umowy cywilnoprawnej o świadczenie usług jak też jedynie powołanie uchwałą rady nadzorczej.

Katalog osób, za które płatnik jest zobowiązany opłacać składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe określono w art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych. Treść przepisu art. 6 ust. 1 oraz powiązanych art. 11 i art. 12 powyżej powołanej ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych pozwala uznać, iż powołanie w znaczeniu bezumownego powierzenia funkcji organu spółki - członka zarządu (na podstawie art. 368 k.s.h.) nie stanowi samoistnego tytułu podlegania ubezpieczeniom. Poprzez samo powołanie w rozumieniu Kodeksu spółek handlowych członek zarządu spółki kapitałowej nie staje się więc pracownikiem czy zleceniobiorcą. Tym samym wynagrodzenie wypłacone członkowi zarządu z tytułu pełnionej funkcji { w tym przypadku prezesa i wiceprezesa) na podstawie samego powołania nie będzie podlegało obowiązkowi opłacania składek na ubezpieczenia społeczne. Natomiast obowiązek opłacania składki na ubezpieczenie zdrowotne reguluje ustawa z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2016 r. poz. 1793 z późn. zm.) uzależniając zaistnienie tegoż obowiązku nie od finansowego wymiaru pełnionej funkcji a od formy, w jakiej został mianowany na stanowisko członek zarządu.

Powołane przepisy nie obejmują obowiązkiem zapłaty składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne wynagrodzenia uzyskiwanego przez osoby pełniące funkcję prezesa czy wiceprezesa pod warunkiem, że funkcja ta nie jest wykonywana w ramach stosunku prawnego określonego w tych przepisach (np. umowy o pracę, umowy zlecenia). Z przedstawionego we wniosku złożonym w dniu 28 lipca 2017 r. stanu faktycznego wynika, że Uchwałą Rady Nadzorczej Spółki z dnia (...) zostali powołani do pełnienia funkcji Prezesa i Wiceprezesa członkowie Zarządu Spółki Wnioskodawcy. Na podstawie tej uchwały zostało również określone wynagrodzenie za pełnienie ww. funkcji. Z Wnioskodawcą nie łączy ich żaden inny stosunek prawny, tj. umowa o pracą, umowa zlecenia czy inna umowy cywilnoprawna, do której stosuje się przepisy o zleceniu.

W świetle powyższego, należy stwierdzić, że dla osób pełniących funkcję członka zarządu (tu: prezesa i wiceprezesa) wyłącznie na podstawie stosunku organizacyjnego, jakim jest powołanie w rozumieniu przepisu Kodeksu spółek handlowych, fakt pobierania z tego tytułu wynagrodzenie, nie będzie skutkował zaistnieniem obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne od tegoż wynagrodzenia uzyskiwanego z tytułu pełnionej funkcji,

Uwzględniając przedstawiony przez Wnioskodawcę stan faktyczny i stanowisko w sprawie oraz obowiązujący stan prawny, w sytuacji gdy pełnienie funkcji członka zarządu w spółce akcyjnej wynika wyłącznie z uchwały Rady Nadzorczej Spółki o powołaniu członków zarządu i Spółka nie zawrze z członkami zarządu {w tym przypadku prezesem i wiceprezesem) umowy o pracę lub innej umowy cywilnoprawnej, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie uznał za prawidłowe stanowiska przedstawione we wniosku złożonym w dniu 28 lipca 2017 r.

Jednocześnie Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie wskazuje, że w treści złożonego wniosku o indywidualną interpretację Wnioskodawca uzasadniając przedstawione stanowisko w sprawie wskazał nieprawidłowy przepis prawa dotyczący powoływania i odwoływania członków zarządu spółki akcyjnej. Wnioskodawca przywołał art. 201 § 4 Kodeksu spółek handlowych, który dotyczy powoływania I odwoływania członków zarządu spółki z ograniczona odpowiedzialnością, natomiast w przedmiotowej sprawie, z uwagi na status prawny Wnioskodawcy, znajduje zastosowanie art. 368 § 4 k.s.h.

Decyzja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie jego zaistnienia. Wydana decyzja wiąże Zakład Ubezpieczeń Społecznych wyłącznie w sprawie przedsiębiorcy, na którego wniosek została wydana. Stosownie do art. 10a ust. 2 i ust. 3 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej niniejsza decyzja nie jest wiążąca dla przedsiębiorcy, natomiast jest wiążąca dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, do czasu jej zmiany lub uchylenia.

Od niniejszej decyzji przysługuje, zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w związku z art. 10 ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, odwołanie do Sądu Okręgowego (...). Odwołanie wnosi się na piśmie za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS, która wydała decyzję lub do protokołu sporządzonego przez tę jednostkę, w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji.