WPI/200000/43/913/2019

Na podstawie art. 34 ust. 1 i ust. 5 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców (tekst jedn.: Dz. U. z 2019 r. poz. 1292) w związku z art. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2019 r. poz. 300 z późn. zm.) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie stanowisko przedstawione we wniosku przedsiębiorcy; (...) złożonym w dniu 24 września 2019 r. w sprawie istnienia obowiązku ubezpieczeń społecznych z tytułu umowy zlecenia w sytuacji zawarcia przez Wnioskodawcę umowy o dzieło oraz braku obowiązku ubezpieczeń społecznych z tytułu umowy o dzieło, uznaje za prawidłowe.

W dniu 24 września 2019 r. do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w Lublinie wpłynął wniosek przedsiębiorcy: (...) o wydanie interpretacji indywidualnej w trybie art. 34 ustawy - Prawo przedsiębiorców.

Wnioskodawca przedstawiając stan faktyczny poinformował, że prowadzi działalność gospodarczą, której przedmiotem jest głównie działalność wspomagająca edukację (PKD 85.60.Z) polegającą przede wszystkim na prowadzeniu różnego rodzaju warsztatów i zajęć edukacyjnych dla dzieci i młodzieży w placówkach edukacyjnych w szczególności artystycznych, teatralnych, aktorskich, wokalnych, muzycznych, językowych itp. W ramach prowadzonej działalności gospodarczej spółka zawiera z osobami fizycznymi nie prowadzącymi działalności gospodarczej, które ukończyły 26 lat dwa rodzaje umów: umowę o dzieło z udzieleniem licencji oraz umowę o świadczenie usług (tj. umowę, do której zgodnie z art. 750 Kodeksu cywilnego stosuje się odpowiednio przepisy o zleceniu). Osoby te nie są zatrudnione przez spółkę w ramach stosunku pracy oraz nie są twórcami w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (nie tworzą dzieł w zakresie architektury, architektury wnętrz, architektury krajobrazu, urbanistyki, literatury pięknej, sztuk plastycznych, muzyki, fotografiki, twórczości audiowizualnej, choreografii i lutnictwa artystycznego oraz sztuki ludowej, będących przedmiotem prawa autorskiego). Przedmiotem umowy o dzieło jest stworzenie przez przyjmującego dzieło tj. wykonawcę (będącego osobą fizyczną nie prowadzącą działalności gospodarczej) utworu w rozumieniu ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych tj. unikalnego programu nauczania określonego przedmiotu, przygotowanego na określony okres nauki na podstawie diagnozy docelowej grupy uczniów przeprowadzonej przez wykonawcę a uwzględniającej cechy docelowych konkretnych adresatów programu nauczania takie jak: wiek, stopień rozwoju psychicznego i fizycznego oraz etap edukacji lub wychowania.

Zgodnie z umową o dzieło wykonawca zobowiązał się utrwalić utwór na elektronicznym nośniku danych (pamięci) oraz udzielić zamawiającemu licencji wyłącznej w rozumieniu przepisów ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych na określony czas w zakresie określonych w umowie pól eksploatacji m.in. wykorzystywania dzieła (utworu) do prowadzenia przez zamawiającego warsztatów/zajęć edukacyjnych bądź szkoleniowych. Z tytułu wykonania dzieła wykonawcy przysługuje jednorazowe wynagrodzenie wypłacane po przyjęciu dzieła (utworu) w rozumieniu przepisów ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, od którego nie są odprowadzane składki na obowiązkowe ubezpieczenia społeczne.

Ponadto z tytułu udzielenia licencji wyłącznej autorowi uiszczana jest comiesięcznie opłata, której wysokość jest uzależniona od liczby zajęć edukacyjnych/szkoleniowych prowadzonych przez zamawiającego z wykorzystaniem dzieła - programu nauczania udostępnionego przez Autora; od opłaty za udzieloną licencję również nie są odprowadzane składki na obowiązkowe ubezpieczenia społeczne. Ponadto z tytułu udzielenia licencji wyłącznej wykonywany przysługuje comiesięczne wynagrodzenie, którego wysokość jest uzależniona od liczby i czasu zajęć edukacyjnych bądź szkoleniowych prowadzonych prze z zamawiającego z wykorzystaniem dzieła; od tego wynagrodzenia również nie są odprowadzane składki na obowiązkowe ubezpieczenia społeczne.

Przedmiotem umowy o świadczenie usług (tj. umowy, do której zgodnie z art. 750 Kodeksu cywilnego stosuje się odpowiednio przepisy o zleceniu) jest natomiast prowadzenie warsztatów/zajęć edukacyjnych z określonego przedmiotu w określonych placówkach edukacyjnych, z którymi zleceniodawca zawarł umowy o prowadzenie w nich zajęć. Zleceniodawca zastrzegł w umowie o świadczenie usług, że warsztaty/zajęcia mają być prowadzone przez zleceniobiorcę w oparciu o autorski program nauczania, do którego zleceniodawcy przysługuje licencja udzielona przez autora programu nauczania, uprawniająca do korzystania z niego w całości lub we fragmentach, w tym do wykorzystywania do prowadzenia tego rodzaju zajęć. Zgodnie z umową zleceniobiorca może powierzyć prowadzenie zajęć w całości lub części innej osobie posiadającej odpowiednie kwalifikacje, za którą ponosi całkowitą odpowiedzialność jak za własne działanie. Zleceniobiorcy przysługuje comiesięczne wynagrodzenie uzależnione od liczby godzin zajęć faktycznie przeprowadzonych w placówkach oświatowych w okresie miesiąca, od którego zleceniodawca odprowadza składki na obowiązkowe ubezpieczenie emerytalne, rentowe i wypadkowe. Zleceniobiorca może prowadzić zajęcia w oparciu o swój autorski program nauczania, do którego zleceniodawcy przysługuje licencja na podstawie wcześniej opisanej umowy o dzieło.

Spółka powzięła wątpliwość czy wskazane osoby fizyczne są objęte obowiązkowymi ubezpieczeniami: emerytalnym, rentowymi i wypadkowym tylko z tytułu umowy 0 świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia czy również z tytułu umowy o dzieło.

Zdaniem spółki w opisanej sytuacji osoba fizyczna, z którą spotka zawarta opisane dwa rodzaje umów jest objęta obowiązkowymi ubezpieczeniami: emerytalnym, rentowymi i wypadkowym tylko z tytułu umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, ponieważ spotka nie jest pracodawcą takiej osoby (nie pozostaje ona w stosunku pracy ze spółką) a umowa o dzieło jest tytułem do objęcia ww. obowiązkowymi ubezpieczeniami społecznymi tylko w sytuacji, gdy umowa o dzieło jest zawarta z pracownikiem tj. osobą pozostającą w stosunku pracy a taka sytuacja nie ma miejsca.

Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 1 i 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych - obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są pracownikami a także osoby wykonujące pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której z godnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia. Zgodnie z art. 12 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych - obowiązkowo ubezpieczeniu wypadkowemu podlegają osoby podlegające ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym. Zgodnie z art. 8 ust. 2a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych - za pracownika, w rozumieniu ustawy, uważa się także osobę wykonującą pracę na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, albo umowy o dzieło, jeżeli umowę taką zawarta z pracodawcą, z którym pozostaje w stosunku pracy, lub jeżeli w ramach takiej umowy wykonuje pracę na rzecz pracodawcy, z którym pozostaje w stosunku pracy. Zdaniem spółki z powyższego wynika, że za pracownika w rozumieniu ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych uważa się osobę wykonującą pracę na podstawie umowy o dzieło, jeżeli umowę taką zawarta z pracodawcą, z którym pozostaje w stosunku pracy, lub jeżeli w ramach takiej umowy wykonuje pracę na rzecz pracodawcy, z którym pozo staje w stosunku pracy.

W związku z powyższym na podstawie art. 34 ust. 1 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców w związku z art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych spotka wnosi o wydanie interpretacji indywidulanej dotyczącej przedstawionego zaistniałego stanu faktycznego w zakresie podlegania obowiązkowym ubezpieczeniu emerytalnemu, rentowym i wypadkowego.

Mając na uwadze treść wniosku oraz obowiązujące przepisy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 34 ust. 1 ustawy - Prawo przedsiębiorców, przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu lub właściwej państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie wyjaśnienia, co do zakresu i sposobu stosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie (interpretacja indywidualna). W myśl ustępu 5 powołanego powyżej artykułu udzielenie interpretacji indywidualnej następuje w drodze decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Jednocześnie stosownie do art. 83d ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, Zakład wydaje interpretacje indywidualne, o których mowa w art. 34 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców, w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasad obliczania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Solidarnościowy Fundusz Wsparcia Osób Niepełnosprawnych, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz podstawy wymiaru tych składek.

Nadmienić w tym miejscu należy, iż w drodze niniejszej decyzji Zakład dokonuje jedynie oceny stanowiska przedsiębiorcy w zakresie przedstawionej przez niego interpretacji przepisów, z których wynika obowiązek opłacania składek na ubezpieczenia społeczne. Ocena stanowiska przedsiębiorcy, dokonywana pod kątem prawidłowości zaprezentowanego przez przedsiębiorcę rozumienia treści przepisu prawa, czyniona jest w oparciu o kompletny opis stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego zawarty w treści wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej. Podkreślenia przy tym wymaga, iż procedując nad wnioskiem o wydanie interpretacji indywidualnej Zakład nie prowadzi postępowania wyjaśniającego ani postępowania dowodowego. Granice sprawy wszczętej wniesieniem wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej, jak zauważono wyżej, zakreślają jedynie ramy zaprezentowanego opisu stanu faktycznego. Wydając interpretację indywidualną Zakład Ubezpieczeń Społecznych przyjmuje więc jako prawdziwe złożone przez wnioskodawcę we wniosku oświadczenia, zwracając jednocześnie uwagę na fakt, że wiążący charakter niniejszej decyzji ograniczony został jedynie do stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie jego zaistnienia. Ryzyko podania nieprawdziwych informacji w opisie stanu faktycznego bądź też poczynienie przez terenowe jednostki organizacyjne Zakładu (np. w toku czynności kontrolnych) ustaleń odmiennych od tych zaprezentowanych przez wnioskodawcę, w tym dotyczących charakteru zawartej umowy, obciąża jedynie przedsiębiorcę.

Z powyższego jednoznacznie wynika, że w trybie interpretacji Zakład nie dokonuje kwalifikacji prawnej umów, które Wnioskodawca zawarł, w tym również oceny przedmiotu, charakteru i zakresu tych umów oraz możliwości ich zawarcia przez strony. Wydając niniejszą decyzję Oddział oparł się na informacji przedstawionej przez Wnioskodawcę w opisie stanu faktycznego o zawarciu z osobą fizyczną umowy zlecenia oraz odrębnej od niej umowy o dzieło.

Zasady podlegania ubezpieczeniom społecznym regulują przepisy ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych. Ubezpieczeniom społecznym podlegają obowiązkowo osoby, które posiadają określony tytuł do ubezpieczeń wskazany przez ustawodawcę. Przepisy art. 6 oraz art. 6a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych zawierają katalog osób podlegających obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, natomiast art. 6b osób podlegających obowiązkowemu ubezpieczeniu emerytalnemu. Dla rozstrzygnięcia obowiązku podlegania ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym konieczne jest ustalenie, czy dana osoba posiada jeden z tytułów ubezpieczenia określonych tym przepisem. Podkreślić należy, iż katalog osób zakreślony przez ustawodawcę w przywołanym przepisie jest wyczerpujący i ma charakter katalogu zamkniętego. Zgodnie art. 6 ust. 1 pkt 4, art. 11 ust. 2 oraz art. 12 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu podlegają osoby wykonujące pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia oraz osoby z nimi współpracujące, natomiast ubezpieczeniu chorobowemu zleceniobiorcy podlegają dobrowolnie na swój wniosek.

Powołany powyżej przepis art. 6 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, w którym ustawodawca wskazał wszystkie podmioty objęte obowiązkiem ubezpieczenia emerytalnego i ubezpieczeń rentowych nie wskazują umowy o dzieło jako samoistnego tytułu do podlegania obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, pod warunkiem, że umowa o dzieło nie jest zawarta z pracodawcą, z którym pozostaje w stosunku pracy lub jeżeli w ramach zawartej umowy o dzieło wykonuje pracę na rzecz pracodawcy, z którym pozostaje w stosunku pracy - art. 8 ust. 2a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

Jednocześnie wobec brzmienia art. 11 i 12 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, które uzależniają podleganie ubezpieczeniu chorobowemu i wypadkowemu od posiadania tytułu do podlegania ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, osoby wykonujące umowę o dzieło nie podlegają także ubezpieczeniu chorobowemu i wypadkowemu.

Z opisu stanu faktycznego przedstawionego w złożonym w dniu 24 września 2019 r. wniosku o wydanie indywidualnej interpretacji wynika, że Wnioskodawca zawarł z osobą fizyczną dwa rodzaje umów cywilnoprawnych tj.:

Wobec powyższego, jak słusznie zauważył Wnioskodawca, wskazany wyżej art. 8 ust. 2a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, zgodnie z którym za pracownika, w rozumieniu ustawy, uważa się także osobę wykonującą pracę na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, albo umowy o dzieło, jeżeli umowę taką zawarła z pracodawcą, z którym pozostaje w stosunku pracy, lub jeżeli w ramach takiej umowy wykonuje pracę na rzecz pracodawcy, z którym pozostaje w stosunku pracy - nie będzie miał zastosowania w sytuacji przedstawionej przez Wnioskodawcę tj. zawarcia przez Wnioskodawcę z tą samą osobą, z która Wnioskodawcę nie łączy stosunek pracy, odrębnych umów cywilnoprawnych tj. umowy zlecenia i umowy o dzieło. Ponadto, ze względu na fakt, iż umowa o dzieło nie stanowi tytułu do objęcia obowiązkiem ubezpieczeń w rozumieniu art. 6 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych - nie będzie miał również w zaistniałej sytuacji zastosowania art. 9 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych regulujący kwestie związane ze zbiegiem tytułów do ubezpieczeń emerytalnych i rentowych. W świetle powyższego, obowiązek ubezpieczeń społecznych (emerytalnego, rentowych i wypadkowego) zaistnieje wyłącznie z tytułu umowy zlecenia zawartej przez Wnioskodawcą z opisaną osobą, w konsekwencji uzyskany z jej tytułu przychód stanowi podstawą wymiaru składek na te ubezpieczenia.

Uwzględniając powyższe, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie uznał za prawidłowe stanowisko przedstawione we wniosku złożonym w dniu 24 września 2019 r. przez wnioskodawcę:, w sprawie istnienia

obowiązku ubezpieczeń społecznych z tytułu umowy zlecenia w sytuacji zawarcia przez Wnioskodawcę umowy o dzieło oraz braku obowiązku ubezpieczeń społecznych z tytułu umowy o dzieło,

Decyzja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie jego zaistnienia.

Wydana decyzja wiąże Zakład Ubezpieczeń Społecznych wyłącznie w sprawie przedsiębiorcy, na którego wniosek została wydana, Stosownie do art. 35 ust. 1 i ust. 2 ustawy z dnia 6 marca 201811 Prawo przedsiębiorców niniejsza decyzja nie jest wiążąca dla przedsiębiorcy, natomiast jest wiążąca dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, do czasu jej zmiany lub uchylenia.

Od niniejszej decyzji przysługuje, zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r o systemie ubezpieczeń społecznych w związku z art. 34 ust. 5 ustawy z dnia 5 marca 2018 r. Prawo przedsiębiorców, odwołanie do Sądu Okręgowego Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych (...). Odwołanie wnosi się na piśmie za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS, która wydała decyzję lub do protokołu sporządzonego przez tę jednostkę, w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji.