WPI/200000/43/910/2016 - Tytuł do ubezpieczeń społecznych żony przedsiębiorcy, z którą zawarł on umowę zlecenia.

Na podstawie art. 10 ust. 1 i ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 584 z późn. zm.) w związku z art. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2016 r. poz. 963), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie uznaje za prawidłowe stanowisko zawarte we wniosku złożonym w dniu 19 sierpnia 2016 r. przez przedsiębiorcę: (...) w sprawie podlegania żony Wnioskodawcy, z którą zawarto umowę zlecenia, ubezpieczeniom społecznym na zasadach właściwych dla zleceniobiorców.

W dniu 19 sierpnia 2016 r. do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie wpłynął wniosek przedsiębiorcy: (...) o wydanie pisemnej interpretacji przepisów w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej.

Wnioskodawca wskazał, że prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą od (...) grudnia 2015 r. Od (...) lutego 2016 r. Wnioskodawca zatrudnia na umowę zlecenie swoją partnerkę Panią (...) z którą pozostaje we wspólnym gospodarstwie domowym. Przedmiotem zlecenia jest tworzenie (...), a także zarządzania stroną internetową prowadzonej marki (...). Tytułem do ubezpieczenia jest wykonywana umowa zlecenia, a wynagrodzenie wypłacane jest na podstawie zryczałtowanej stawki wynoszącej (...) zł brutto miesięcznie. Dnia (...) sierpnia 2016 r. Przedsiębiorca zamierza zawrzeć związek małżeński. Jako małżonka - ww. osoba zostałaby uznana za osobę współpracującą. Wnioskodawca poinformował również, że pozostaje z ww. osobą we wspólnym gospodarstwie domowym i chciałby utrzymać dotychczasowy status zatrudnienia małżonki poprzez umowę zlecenia.

Dalej Przedsiębiorca zauważył, że z art. 8 ust. 2 ustawy systemowej w związku z art. 5 pkt 24 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych wynika, że pracownik spełniający kryteria określone dla osób współpracujących, o których mowa w art. 8 ust. 11 ustawy systemowej dla celów ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego traktowany jest jako osoba współpracująca a nie jako pracownik (za wyjątkiem pracownika zatrudnionego na podstawie umowy o pracę w celu przygotowania zawodowego). Wykonywanie pracy na podstawie odpłatnej umowy zlecenia, zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 4 ustawy systemowej oraz art. 66 ust. 1 pkt 1 lit. e ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych z środków publicznych - stanowi odrębny tytuł do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych oraz obowiązkowego ubezpieczenia zdrowotnego. Jednocześnie zarówno w ustawie systemowej, jak i w ustawie o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, w odniesieniu do zleceniobiorców brak jest przepisu analogicznego do tego, który zawarty jest w art. 8 ust. 2 ustawy systemowej w odniesieniu do pracowników.

W ocenie Wnioskodawcy, brak jest podstaw prawnych do traktowania do celów ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego osoby wykonującej pracę na podstawie umowy zlecenia jako osoby współpracującej, nawet jeżeli spełnia ona kryteria określone dla osób współpracujących, o których mowa w art. 8 ust. 11 ustawy systemowej. Żona zatrudniona w firmie Wnioskodawcy na podstawie umowy zlecenia nie będzie traktowana do ubezpieczeń jako osoba współpracująca, lecz jako zleceniobiorca, w konsekwencji czego z tytułu zlecenia winny być opłacone obowiązkowe składki na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne.

Zgodnie z art. 8 ust. 1, 2 i 11 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, za pracownika uważa się osobę pozostającą w stosunku pracy z zastrzeżeniem, że jeżeli pracownik spełnia kryteria określone dla osób współpracujących, dla celów ubezpieczeń społecznych traktowany jest jako osoba współpracująca. Powyższego zapisu nie stosuje się w przypadku umów cywilnoprawnych, co należy rozumieć, iż w przypadku zawarcia umowy zlecenia z żoną powstaje obowiązek opłacenia składek na ubezpieczenia społeczne nie jak za osobę współpracującą, ale jak za zleceniobiorcę.

Mając na uwadze treść wniosku oraz obowiązujące przepisy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie zważył, co następuje:

Przepis art. 10 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej stanowi, że przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu administracji publicznej lub państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie. Stosownie do ust. 5 cytowanego przepisu w związku z art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, obowiązującym od 1 stycznia 2013 r. Zakład wydaje interpretacje indywidualne w formie decyzji wyłącznie w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasad obliczania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz podstawy wymiaru tych składek.

Organ nie jest natomiast uprawniony do dokonywania interpretacji przepisów, z których wywodzi się obowiązek ubezpieczenia zdrowotnego, gdyż zgodnie z przepisami ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 581 z późn. zm.) w powyższym zakresie sprawy rozpatruje dyrektor właściwego miejscowo oddziału wojewódzkiego Narodowego Funduszu Zdrowia. Wobec faktu, że we wniosku z dnia 18 sierpnia 2016 r. Przedsiębiorca przedstawił własne stanowisko dotyczące istnienia obowiązku ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego w sytuacji zatrudnienia małżonki na podstawie umowy zlecenia, Oddział odniósł się w niniejszej decyzji wyłącznie do kwestii dotyczącej obowiązku ubezpieczeń społecznych, natomiast odrębnym pismem zawiadomił Wnioskodawcę o możliwości wniesienia do właściwego organu wniosku o wydanie pisemnej interpretacji przepisów w pozostałym zakresie.

Zasady podlegania ubezpieczeniom społecznym regulują przepisy ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych.

Stosownie do art. 6 ust. 1 pkt 4 i art. 12 ust. 1 wskazanej ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu podlegają osoby wykonujące pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia oraz osoby z nimi współpracujące. Natomiast w myśl art. 6 ust. 1 pkt 5 oraz art. 12 ust. 1 tejże ustawy - obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu podlegają osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są osobami współpracującymi z osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność gospodarczą.

Ponadto stosownie do art. 8 ust. 11 powołanej ustawy za osobę współpracującą z osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność, uważa się małżonka, dzieci własne, dzieci drugiego małżonka i dzieci przysposobione, rodziców, macochę i ojczyma oraz osoby przysposabiające, jeżeli pozostają z nimi we wspólnym gospodarstwie domowym i współpracują przy prowadzeniu tej działalności. Jednocześnie zgodnie z art. 8 ust. 2 tej ustawy - jeżeli pracownik spełnia kryteria określone dla osób współpracujących, dla celów ubezpieczeń społecznych jest traktowany jako osoba współpracująca. Należy jednakże zauważyć, że umowa zlecenia jest umową regulowaną przez przepisy ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (tekst jedn.: Dz. U. z 2016 r. poz. 380 z późn. zm.), odmienną w swej charakterystyce prawnej od umowy o pracę, a w konsekwencji nie może być w powyższej sytuacji traktowana analogicznie.

W świetle wskazanych powyżej przepisów, osoba wykonująca pracę na podstawie umowy zlecenia, nawet jeżeli spełnia kryteria określone dla osób współpracujących, podlega ubezpieczeniom społecznym jako zleceniobiorca, bowiem w ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych w odniesieniu do zleceniobiorców brak jest przepisu odpowiadającego treści zawartej w art. 8 ust. 2 tej ustawy regulacji dotyczącej pracowników, jak również wykonywanie pracy na podstawie umowy zlecenia stanowi odrębny, od współpracy przy prowadzeniu pozarolniczej działalności gospodarczej, tytuł do ubezpieczeń społecznych.

Z przedstawionego we wniosku opisu stanu faktycznego wynikało, że Wnioskodawca zamierzał zawrzeć związek małżeński z osobą zatrudnioną na podstawie umowy zlecenia, zatem taka osoba dla celów ubezpieczeń społecznych nie będzie traktowana jako osoba współpracująca, ale jako osoba wykonująca pracę na podstawie umowy zlecenia. Oddział wskazuje przy tym, iż wydając pisemną interpretację w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej nie prowadzi postępowania wyjaśniającego ani postępowania dowodowego, a bierze pod uwagę jedynie przedstawiony we wniosku opis zdarzenia przyszłego, dlatego też wydając niniejszą decyzję oparł się na twierdzeniu Wnioskodawcy, iż zawarta umowa ma charakter umowy zlecenia.

W świetle przedstawionych powyżej przepisów prawa, stanowisko zawarte we wniosku z 18 sierpnia 2016 r. w sprawie podlegania żony Wnioskodawcy, z którą zawarto umowę zlecenia, ubezpieczeniom społecznym na zasadach właściwych dla zleceniobiorców, należy uznać za prawidłowe.

Decyzja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie jego zaistnienia.

Wydana decyzja wiąże Zakład Ubezpieczeń Społecznych wyłącznie w sprawie przedsiębiorcy, na którego wniosek została wydana. Stosownie do art. 10a ust. 2 i ust. 3 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej niniejsza decyzja nie jest wiążąca dla przedsiębiorcy, natomiast jest wiążąca dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, do czasu jej zmiany lub uchylenia.

Od niniejszej decyzji przysługuje, zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w związku z art. 10 ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, odwołanie do właściwego Sądu Okręgowego w (...). Odwołanie wnosi się na piśmie za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS, która wydała decyzję lub do protokołu sporządzonego przez tę jednostkę, w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji.