WPI/200000/43/899/2016 - Prawo do ustalenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne w zadeklarowanej kwocie nie niższej niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia w okresie pierwszych 24 miesięcy kalendarzowych od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej.

Na podstawie art. 10 ust. 1 i ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 584 z późn. zm.) w związku z art. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2016 r. poz. 963) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie uznaje za nieprawidłowe stanowisko przedstawione we wniosku złożonym w dniu 17 sierpnia 2016 r., uzupełnionym w dniu 31 sierpnia 2016 r. przez przedsiębiorcę (...) w sprawie prawa do ustalenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne w zadeklarowanej kwocie nie niższej niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia w okresie pierwszych 24 miesięcy kalendarzowych od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej.

W dniu 17 sierpnia 2016 r. do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie wpłynął wniosek przedsiębiorcy (...) o wydanie pisemnej interpretacji w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej w przedmiocie prawa do ustalenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne w zadeklarowanej kwocie nie niższej niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia w okresie pierwszych 24 miesięcy kalendarzowych od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej.

Wnioskodawca przedstawił stan faktyczny:

W przedstawionym stanie faktycznym Wnioskodawca wskazał, że jest przedsiębiorcą prowadzącym pozarolnicza działalność gospodarczą. Wcześniej wnioskodawca do 31 lipca 2016 r. był zatrudniony w (...), na podstawie umowy o pracę jako Konsultant ds. sprzedaży. Od 1 sierpnia 2016 r. wnioskodawca prowadzi własną działalność, której główne PKD 64.92. Z pozostałe formy udzielania kredytów. Przedsiębiorca rozwiązał umowę o pracę dla której pracował, a następnie w zakresie nowo utworzonej działalności gospodarczej podpisał z nim umowę współpracy na świadczenie usług doradczych, związanych z dystrybucją produktów finansowych oferowanych przez spółki (...). W związku z takim stanem faktycznym przedsiębiorca powziął wątpliwość czy przysługuje mu prawo do opłacania składek w preferencyjnej wysokości art. 18a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

Wnioskodawca przedstawił własne stanowisko w sprawie.

Wnioskodawca uważa, że przysługuje mu prawo do opłacania składek w preferencyjnej wysokości. Na uzasadnienie swojego stanowiska wnioskodawca wskazał, że usługi, jakie wykonuje dla byłego pracodawcy, nie pokrywają się z czynnościami realizowanymi dla niego uprzednio w ramach stosunku pracy. Jako pracownik wnioskodawca organizował bowiem oraz nadzorował proces sprzedaży i obsługi klienta, a w zakresie prowadzonej działalności świadczył dla byłego pracodawcy usługę zgodnie z umową o współpracy paragraf 1 umowy i paragraf 3 umowy. Jednocześnie wnioskodawca oświadczył, że w ciągu ostatnich 60 miesięcy kalendarzowych przed rozpoczęciem działalności gospodarczej nie prowadził żadnej innej pozarolniczej działalności.

W dniu 19 sierpnia 2016 r. Zakład wezwał wnioskodawcę o uzupełnienie stanu faktycznego wniosku poprzez wskazanie, czy czynności wykonywane w ramach prowadzonej obecnie działalności gospodarczej pokrywają się choćby w części z czynnościami wykonywanymi uprzednio w ramach stosunku pracy u byłego pracodawcy, a także czy w okresie ostatnich 60 miesięcy kalendarzowych przed dniem rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej wnioskodawca prowadził pozarolniczą działalność w rozumieniu art. 8 ust. 6 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, tj.:

* czy prowadził działalność jako twórca i artysta,

* czy wykonywał działalność w zakresie wolnego zawodu,

* czy był wspólnikiem jednoosobowej spółki z ograniczona odpowiedzialnością oraz wspólnikiem spółki jawnej, komandytowej lub partnerskiej,

* czy był osobą prowadzącą publiczną lub niepubliczną szkołę, inną formę wychowania przedszkolnego, placówkę lub ich zespół na podstawie przepisów o systemie oświaty.

W odpowiedzi na wezwanie złożonej w dniu 31 sierpnia 2016 r. wnioskodawca wyjaśnił, że szczegółowy zakres obowiązków z poprzedniego miejsca zatrudnienia oraz obecnej umowy o współpracę zostały załączone do wniosku o interpretację. W ciągu ostatnich 60 miesięcy kalendarzowych przed rozpoczęciem działalności gospodarczej wnioskodawca nie prowadził pozarolniczej działalności w rozumieniu art. 8 ust. 6 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych (zgodnie z wyszczególnieniem z wezwania). Wnioskodawca ponadto zawarł w odpowiedzi na wezwanie dodatkową informację o zakresie obowiązków. Wnioskodawca poinformował, że u jego poprzedniego pracodawcy (...) był zatrudniony w Biurze Sprzedaży Departamentu Sieci Telefonicznej. Praca na infolinii polegała na obsłudze klientów, którzy byli zainteresowani ofertą (...) i (...). Telefonicznie wnioskodawca nawiązywał kontakt i prezentował ofertę, przygotowywał umowę i organizował jej podpisanie na terenie całego kraju. Pracował stacjonarnie - na miejscu, z różnymi sprzedawcami i produktami.

Obecnie wnioskodawca pracuje w Departamencie Sieci Bezpośredniej, (...), gdzie jego zadaniem jest opieka nad konkretnymi salonami samochodowymi i ich klientami, którzy są zainteresowani zakupem pojazdu. Umowę o współpracy wnioskodawca podpisał z (...), (...). Wnioskodawca pracuje mobilnie i ma osobisty kontakt z klientem (m.in. podpisuje umowy) oraz pracownikami sprzedawcy. Wnioskodawca jest koordynatorem i wsparciem produktowym jednocześnie.

Wnioskodawca podsumował, że czynności te choć wydają się zbliżone do siebie, to w zupełności różnią się. Wnioskodawca poinformował, że przejście na umowę współpracy oznaczało zmianę zakresu i sposobu pracy pozwalając jednocześnie na dalszy rozwój w innym Departamencie. Zmiana formy zatrudnienia nie była wymuszona, a jest to typowa forma zatrudnienia na tym stanowisku. Wnioskodawca argumentuje, że zmianie uległ jego przełożony. Analogicznie w sytuacji zmiany formy zatrudnienia, ale przechodząc z innego banku / Leasingu do (...) (z umowy o pracę na umowę o współpracy) istnieje taka sama zależność i zbliżony zakres obowiązków, bo tak wygląda praca w tej branży, jak wyjaśnił wnioskodawca. Wnioskodawca stwierdził, że wtedy zapewne nie byłoby takich wątpliwości.

W petitum odpowiedzi na wezwanie wnioskodawca prosi o indywidualną ocenę uwzględniając jego dotychczasowe zatrudnienie, opłacone sumiennie składki i znikomą ilość środków pobranych z ZUS, np. na zwolnienia lekarskie.

Mając na uwadze treść wniosku oraz obowiązujące przepisy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 10 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu administracji publicznej lub państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie. Stosownie do ustępu 5 powołanego powyżej artykułu w związku z art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, obowiązującym od dnia 1 stycznia 2013 r., udzielenie interpretacji dotyczącej ustalenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne następuje w drodze decyzji.

W myśl art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, Zakład wydaje interpretacje indywidualne, wyłącznie w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasad obliczania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz podstawy wymiaru tych składek.

Oddział zaznacza jednocześnie, że w drodze niniejszej decyzji Zakład dokonuje jedynie oceny stanowiska przedsiębiorcy w zakresie przedstawionej przez niego interpretacji przepisów. Ocena stanowiska przedsiębiorcy dokonywana pod kątem prawidłowości zaprezentowanej przez przedsiębiorcę wykładni przepisów prawa, czyniona jest w oparciu o kompletny opis stanu faktycznego zawarty w treści wniosku o wydanie pisemnej interpretacji. Podkreślenia przy tym wymaga fakt, iż rozpoznając wniosek o wydanie pisemnej interpretacji Zakład nie prowadzi postępowania wyjaśniającego, w szczególności nie przeprowadza postępowania dowodowego. Granice sprawy rozpatrywanej na podstawie złożonego wniosku o wydanie pisemnej interpretacji zakreślają jedynie ramy przedstawionego opisu stanu faktycznego. Wydając pisemną interpretację, Zakład przyjmuje jako prawdziwe złożone przez wnioskodawcę oświadczenia, zwracając jednocześnie uwagę na fakt, iż wiążący charakter niniejszej decyzji ograniczony został jedynie do stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie jej wydania. Ryzyko podania nieprawdziwych informacji w opisie stanu faktycznego bądź też poczynienie przez terenowe jednostki organizacyjne Zakładu, np. w toku prowadzonego postępowania lub w toku czynności kontrolnych, ustaleń odmiennych od tych zaprezentowanych przez wnioskodawcę obciąża jedynie przedsiębiorcę i skutkiem powyższego jest brak związania organu wydaną interpretacją.

W myśl art. 18a ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą w okresie pierwszych 24 miesięcy kalendarzowych od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej stanowi zadeklarowana kwota, nie niższa jednak niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia. Stosownie do ustępu 2 pkt 1 i 2 tego artykułu, z opłacania składek od podstawy wymiaru w wysokości zadeklarowanej kwoty, nie niższej jednak niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia nie mogą skorzystać osoby, które:

- prowadzą lub w okresie ostatnich 60 miesięcy kalendarzowych przed dniem rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej prowadziły pozarolniczą działalność,

- wykonują działalność gospodarczą na rzecz byłego pracodawcy, na rzecz którego przed dniem rozpoczęcia działalności gospodarczej w bieżącym lub w poprzednim roku kalendarzowym wykonywały w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy czynności wchodzące w zakres wykonywanej działalności gospodarczej.

Powyższe oznacza, iż składek na ubezpieczenia społeczne od zadeklarowanej kwoty, nie niższej jednak niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia, nie opłacają osoby, które już prowadzą lub w okresie ostatnich 60 miesięcy kalendarzowych przed dniem rozpoczęcia działalności gospodarczej prowadziły pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie przepisów o działalności gospodarczej lub innych przepisów szczególnych, wykonywały działalność twórczą lub artystyczną, prowadziły działalność gospodarczą w zakresie wolnego zawodu w rozumieniu przepisów o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne bądź z której przychody są przychodami z działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych, które były wspólnikami jednoosobowych spółek z o.o., spółek jawnych, komandytowych lub partnerskich, osoby prowadzące niepubliczną szkołę, placówkę lub ich zespół, na podstawie przepisów o systemie oświaty, a także gdy wykonują działalność gospodarczą na rzecz byłego lub obecnego pracodawcy, a zakres wykonywanej działalności jest zbieżny z zakresem obowiązków wykonywanych w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy.

Pod pojęciem "byłego pracodawcy", o którym mowa a art. 18a ust. 2 pkt 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych należy rozumieć każdego pracodawcę, na rzecz którego praca była wykonywana dotychczas, tj. przed dniem rozpoczęcia prowadzenia działalności, w tym pracodawcę, z którym prowadzący działalność nie rozwiązał umowy o pracę. Zakres wykonywanych czynności na rzecz byłego lub obecnego pracodawcy na rzecz którego wykonywana jest działalność, nie może pokrywać się z zakresem czynności wykonywanych w ramach stosunku pracy. Przez zwrot "czynności wchodzące w zakres wykonywanej działalności" należy rozumieć czynności powierzone przez pracodawcę i wykonywane przez pracownika w ramach stosunku pracy.

Podsumowując, prawo do opłacania składek na ubezpieczenia społeczne od podstawy wymiaru składek nie niższej niż 30% minimalnego wynagrodzenia ma osoba rozpoczynająca działalność gospodarczą, która nie prowadzi i nie prowadziła pozarolniczej działalności w ciągu ostatnich 60 miesięcy kalendarzowych oraz nie wykonuje działalności gospodarczej na rzecz byłego pracodawcy, na rzecz którego przed dniem rozpoczęcia działalności gospodarczej w bieżącym lub poprzednim roku kalendarzowym wykonywała w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy czynności wchodzące w zakres wykonywanej działalności gospodarczej. Zakład Ubezpieczeń Społecznych wyjaśnia, iż z treści art. 18a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych wynika, iż aby osoba rozpoczynająca prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej miała prawo do opłacania składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe od podstawy wymiaru składek nie niższej niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę niezbędne jest, aby nie wykonywała tożsamych czynności na rzecz byłego pracodawcy w bieżącym lub poprzednim roku kalendarzowym.

Oddział wskazuje, że warunek wykonywania działalności na rzecz byłego pracodawcy nie dotyczy tylko pierwszego dnia prowadzenia działalności, ale całego 24-miesięcznego okresu. Oznacza to, że od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności na rzecz byłego pracodawcy (także wtedy, gdy moment ten wystąpi np. po upływie kilku miesięcy od rozpoczęcia prowadzenia działalności) następuje utrata prawa do deklarowania do podstawy wymiaru kwoty nie niższej niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia. Ponownie prawo to zyskuje przedsiębiorca od dnia zaprzestania wykonywania działalności na rzecz byłego pracodawcy. Przy czym prawo opłacania składek od podstawy wymiaru w wysokości nie niższej niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia przysługuje jedynie w okresie pierwszych 24 miesięcy kalendarzowych od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego, uzupełnionego o odpowiedź na wezwanie Zakładu złożoną w dniu 31 sierpnia 2016 r. wynika, że wnioskodawca od 1 sierpnia 2016 r. prowadzi własną działalność gospodarcza w zakresie, w której wiodącym jest zakres określony w PKD 64.92 Z. Jest to działalność związana z usługami finansowymi dotycząca przede wszystkim udzielania kredytów przez instytucje objęte pośrednictwem pieniężnym. Wnioskodawca do dnia 31 lipca 2016 r. był zatrudniony na umowę o pracę w (...), oraz (...) i wykonywał pracę na stanowisku inspektora ds. ubezpieczeń w serwisie ubezpieczeniowym, konsultanta ds. sprzedaży oraz w ostatnim okresie był doradcą klienta. Obecnie wnioskodawca w dniu 1 sierpnia podpisał w ramach wykonywanej przez siebie działalności gospodarczej umowę o współpracy z (...), (...). Przedmiotem umowy wykonywanej w ramach działalności gospodarczej jest świadczenie przez wnioskodawcę usług doradczych na rzecz każdej ze spółek związanej z dystrybucją produktów finansowych oferowanych przez spółki. W ramach umowy wnioskodawca zobowiązał się do świadczenia stałego doradztwa oraz prowadzenia w imieniu i na rzecz każdej ze spółek prezentacji oferty spółki, pozyskiwaniu klientów, wykonywaniu wszelkich czynności związanych z przygotowaniem i zawarciem nowych umów leasingu oraz umów dotyczących innych produktów znajdujących się w ofercie spółki, a także bieżącej obsługi umów zawartych, współpracy z innymi przedsiębiorcami oraz pracownikami spółki w zakresie dotyczącym umów zawieranych na rzecz spółki, współpracy z dostawcami przedmiotu leasingu, poszukiwaniu nowych podmiotów do współpracy ze spółką i zawieranie z nimi stosownych umów o współpracy, prowadzeniu szkoleń handlowców, dostawców i innych partnerów gospodarczych spółki, ocenie i monitoringu potencjału inwestycyjnego lokalnego rynku (klientów i dostawców), rozpoznawaniu i analizie firm konkurencyjnych prowadzących działalność na rynku usług finansowych.

W odpowiedzi na wezwanie Zakładu złożonej w dniu 31 sierpnia 2016 r. do Inspektoratu ZUS w (...) wnioskodawca wyjaśnił, iż był zatrudniony u poprzedniego pracodawcy w Biurze Sprzedaży Departamentu Sieci Telefonicznej i pracował na infolinii, a praca polegała na obsłudze klientów, którzy byli ofertą pracodawcy. Wnioskodawca telefonicznie nawiązywał kontakt, prezentował ofertę, przygotowywał umowę i organizował jej podpisanie na terenie całego kraju. Pracował również na miejscu z różnymi sprzedawcami i produktami. Obecnie zaś wnioskodawca pracuje w Departamencie Sieci Bezpośredniej (...), gdzie jego zadaniem jest opieka nad konkretnymi salonami samochodowymi i ich klientami, którzy są zainteresowani zakupem pojazdu. Wnioskodawca obecnie pracuje mobilnie i ma osobisty kontakt z klientem oraz pracownikami sprzedaży.

Z powyższego wynika, że wnioskodawca będzie świadczył pracę w ramach umowy o współpracę zawartej z poprzednim pracodawcą oraz dwoma innymi spółkami powiązanymi z byłym pracodawcą. Z dokumentów dołączonych do wniosku o interpretację wynika, że zakres prac wykonywanych obecnie w ramach umowy o współpracę, którą wnioskodawca świadczy w ramach działalności gospodarczej będzie się częściowo pokrywał z zakresem prac wykonywanych uprzednio u byłego pracodawcy w ramach umowy o pracę. Wnioskodawca u poprzedniego pracodawcy zajmował się sprzedażą produktów bankowych, obecnie podpisał umowę o współpracy, w ramach której będzie prezentował ofertę byłego pracodawcy i dwóch innych spółek, będzie zawierał umowy dotyczące produktów oraz dokonywał bieżącej obsługi zawartych umów. U byłego pracodawcy wnioskodawca pracował również w sprzedaży i prezentował jego ofertę, a także zawierał umowy w imieniu byłego pracodawcy.

Jak stwierdził SN w uzasadnieniu wyroku z dnia 23 marca 2010 r. (sygn. akt. I UK 323/09) dla celów wypełnienia przesłanek wynikających z art. 18a ust. 2 pkt 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych wystarczającym jest realizowanie jakichkolwiek czynności, które były uprzednio wykonywane podczas świadczenia pracy na podstawie umowy o pracę. Istotne jest, że charakter wykonywanych czynności w ramach stosunku pracy jest tożsamy z czynnościami wchodzącymi w zakres działalności gospodarczej wykonywanej na rzecz byłego pracodawcy. Jak stwierdził SN w powołanym wyroku zwrot "wykonywały w ramach stosunku pracy czynności wchodzące w zakres wykonywanej działalności gospodarczej" z art. 18a ustawy o sus należy odnieść do czynności zatrudnienia (obowiązków) powierzonych przez pracodawcę i wykonywanych faktycznie przez pracownika na konkretnym stanowisku i czynności te w zestawieniu z zakresem obecnie wykonywanej działalności nie mogą być choćby w części tożsame.

Biorąc pod uwagę powyższe, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie uznał za nieprawidłowe stanowisko wnioskodawcy przedstawione we wniosku złożonym w dniu 17 sierpnia 2016 r., uzupełnionym odpowiedzią na wezwanie złożoną w dniu 31 sierpnia 2016 r. w sprawie prawa do ustalenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w zadeklarowanej kwocie nie niższej jednak niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia w okresie pierwszych 24 miesięcy kalendarzowych od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej

Mając na uwadze powyższe, Oddział stwierdził jak w sentencji.

Decyzja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie jego zaistnienia. Wydana decyzja wiąże Zakład Ubezpieczeń Społecznych wyłącznie w sprawie przedsiębiorcy, na którego wniosek została wydana.

Stosownie do art. 10a ust. 2 i ust. 3 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej niniejsza decyzja nie jest wiążąca dla przedsiębiorcy, natomiast jest wiążąca dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, do czasu jej zmiany lub uchylenia.

Od niniejszej decyzji przysługuje, zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w związku z art. 10 ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, odwołanie do Sądu Okręgowego w (...).

Odwołanie wnosi się na piśmie za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS, która wydała decyzję, lub do protokołu sporządzonego przez tę jednostkę, w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji.