WPI/200000/43/895/2019

Na podstawie art. 34 ust. 1 i ust. 5 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców (Dz. U. z 2019 r. poz. 1292) w związku z art. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2019 r. poz. 300 z późn. zm.). Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie stanowisko przedstawione we wniosku złożonym w dniu 18 września 2019 r., uzupełnionym w dniu 24 września 2019 r. przez przedsiębiorcę: (...) uznaje za:

W dniu 18 września 2019 r. do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie wpłynął wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej przepisów złożony przez przedsiębiorcę: (...). Powyższy wniosek został przez Wnioskodawcę uzupełniony w dniu 24 września 2019 r.

Wnioskodawca zwrócił się z prośbą o udzielenie odpowiedzi w opisanym poniżej stanie faktycznym, w zakresie możliwości skorzystania z "ulgi na start" określonej w art. 18 ustawy prawo przedsiębiorców (dalej UPP) oraz w późniejszym okresie (po 6 miesiącach) z obniżonych składek ZUS określonych w art. 18a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych (dalej USUS). W przypadku odpowiedzi negatywnej Wnioskodawca prosi również o informację czy w podanym stanie faktycznym będzie mógł skorzystać z tzw. "małego ZUS-u" przewidzianego w art. 18c USUS.

Opis stanu faktycznego:

Od dnia (...) 2013 r. Wnioskodawca rozpoczął prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej, której przedmiotem jest m.in. wykonywanie przyłączy wodnych, kanalizacyjnych i elektrycznych. Działalność jest prowadzona w formie spółki cywilnej z bratem (...). Adres siedziby spółki to (...). Równocześnie Wnioskodawca był zatrudniony w Norwegii. Posiada norweski nr identyfikacyjny (...). Pracował w firmie (...), adres (...). Numer identyfikacyjny (...). Właściwym dla Wnioskodawcy ustawodawstwem ubezpieczeniowym od samego początku działalności było ustawodawstwo norweskie. W Polsce nie podlegał od dnia (...) 2013 r. żadnym ubezpieczeniom. ZUS oddział w (...) potwierdzał pisemnie prawidłowość podlegania ustawodawstwu norweskiemu, a odpowiednik zakładu ubezpieczeń w Norwegii wystawił zaświadczenie Al. Od dnia (...) 2018 r. Wnioskodawca przebywał na urlopie ojcowskim, który zakończył się (...) 2019 r. Po tej dacie Wnioskodawca nie jest już zatrudniony u norweskiego pracodawcy. W związku z powyższym od dnia następnego tj. od (...) 2019 r. zaczął podlegać pod polskie ustawodawstwo ubezpieczeniowe z tytułu prowadzonej pozarolniczej działalności gospodarczej. Dodatkowo Wnioskodawca oświadcza, że - jego przychody za rok poprzedni czyli 2018 z tytułu pozarolniczej działalności gospodarczej prowadzonej w Polsce wyniosły (...) zł - z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej podlegał w 2018 oraz nadal podlega w roku 2019 opodatkowaniu podatkiem liniowym, określonym w art. 9a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Do celów ewidencji prowadzona jest podatkowa księga przychodów i rozchodów, - pozarolnicza działalność gospodarcza w 2018 r. prowadzona była przez cały rok, a więc dłużej niż 60 dni - nie wykonuje pozarolniczej działalności gospodarczej na rzecz byłego pracodawcy, na rzecz którego przed dniem rozpoczęcia pozarolniczej działalności gospodarczej w bieżącym lub poprzednim roku kalendarzowym wykonywał w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy czynności wchodzące w zakres wykonywanej pozarolniczej działalności gospodarczej.

Wnioskodawca uważa, że w opisanym stanie faktycznym nie ma przeszkód aby mógł skorzystać z preferencji przewidzianych dla "nowych przedsiębiorców" w więc z "ulgi na start" określonej w art. 18 UPP oraz w późniejszym okresie z obniżonych składek na ubezpieczenie społeczne (30% minimalnego wynagrodzenia) określonych w art. 18a USUS. Wnioskodawca uważa, że co prawda pozarolniczą działalność gospodarczą prowadzi faktycznie od (...) 2013 r. jednak w zakresie ubezpieczeń społecznych jest nowym przedsiębiorcą tj. z tytułu działalności gospodarczej nigdy nie podlegał pod polskie ustawodawstwo ubezpieczeniowe. Takie rozumienie tego przepisu (zakładające, że w świecie przepisów USUS nie prowadzi się działalności, jeśli nie podlega się składkom z tytułu jej prowadzenia) zdaje się być również zgodne z wyjaśnieniami ZUS zamieszczonymi na stronie internetowej (https//www.zus.pl/baza-wiedzv/biezace-wviasnienia-komPfek-z-przykładaml/2105933) dot. możliwości skorzystania przez przedsiębiorców z uprawnień określonych w art. 18c USUS. W przykładzie nr 2 wyjaśniono, że "Liczba dni prowadzenia działalności gospodarczej odpowiada liczbie dni, w której podlegałeś w poprzednim roku ubezpieczeniom społecznym lub ubezpieczeniu zdrowotnemu z tytułu prowadzenia tej działalności. Dlatego nie uwzględniają w niej liczby dni, w których wprawdzie prowadziłeś działalność gospodarczą, ale podlegałeś ubezpieczeniu w KRUS albo za granicą. Uwzględnij natomiast liczbę dni, w których korzystałeś z tzw. "ulgi na start". Widać więc wyraźnie, że na gruncie przepisów USUS za prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej uważa się podleganie ubezpieczeniom społecznym lub ubezpieczeniu zdrowotnemu. W związku z powyższym zasadnym jest przyjęcie, iż w przypadku Wnioskodawcy w opisanym stanie faktycznym może skorzystać z ulgi na start przewidzianej w art. 18 UPP oraz preferencji przewidzianej w art. 18a USUS, gdyż spełnia warunki ustawowe niezbędne do skorzystania z tych preferencji. Gdyby jednak Wnioskodawca zdaniem ZUS me miał prawa do opisanych wyżej preferencji, to uważa, że może skorzystać z uprawnienia przewidzianego w art. 18c USUS. W szczególności Wnioskodawca uważa, ze nie jest przeszkodą fakt, ze nie podlegał pod polskie ustawodawstwo ubezpieczeniowe i w związku z tym nie spełnia warunku prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej przez co najmniej 60 dni w poprzednim roku podatkowym. W przekonaniu Wnioskodawcy nie można przyjmować rozumienia "prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej" w jednym przepisie (art. 18c USUS) jako wymogu podlegania z tytułu jej prowadzenia pod ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne przez określony czas w roku kalendarzowym (takie rozumienie wykluczy z preferencji art. 18c USUS np. przedsiębiorców podlegających ubezpieczeniu za granicą) a w drugim przepisie (art. 18 UPP i art. 18a USUS) uznawać, że prowadzi się pozarolniczą działalność pomimo niepodlegania pod ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne (takie rozumienie wykluczy z preferencji określonych w art. 18 UPP i art. 18a USUS przedsiębiorców prowadzących działalność w Polsce ale np. ubezpieczonych za granicą z tytułu zatrudnienia i niepodlegających polskiemu ustawodawstwu ubezpieczeniowemu

Pismem z dnia 20 września 2019 r. Oddział wezwał Wnioskodawcę o uzupełnienie braków formalnych złożonego wniosku poprzez:

* dokonanie opłaty za kolejne przedstawione we wniosku stany faktyczne. W dniu 18 września 2019 r. dokonał Pan opłaty kwocie 40,00 zł - test to opłata za jeden stany faktyczny. Procedując nad wnioskiem zostały wyodrębnione w sumie trzy stany faktyczne, ponadto o:

* wyjaśnienie, w oparciu o jakie przepisy prawa (polskie czy norweskie) został udzielony "urlop ojcowski", o którym mowa we wniosku, trwający w okresie od (...) 2018 r. do (...) 2019 r. i czy z tego tytułu było wypłacane świadczenie jeśli tak to przez które z ww. państw,

W odpowiedzi na wezwanie Oddziału w dniu 24 września 2019 r. Wnioskodawca wyjaśnił, że urlop ojcowski został udzielony w oparciu o przepisy norweskie i z tego tytułu wypłacany był zasiłek rodzicielski przez państwo norweskie tj. (...), spółka cywilna, której Wnioskodawca jest wspólnikiem prowadzi działalność w sposób ciągły (bez przerw) od dnia (...) 2013 r. do chwili obecnej. Do wniosku Wnioskodawca dołączył potwierdzenie zapłaty 80 zł oraz decyzję o przyznaniu zasiłku przez norweski

Mając na uwadze treść wniosku oraz obowiązujące przepisy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 34 ust. 1 ustawy - Prawo przedsiębiorców, przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu lub właściwej państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie wyjaśnienia, co do zakresu i sposobu stosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie (interpretacja indywidualna). W myśl ustępu 5 powołanego powyżej artykułu udzielenie interpretacji indywidualnej następuje w drodze decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Jednocześnie stosownie do art. 83d ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, Zakład wydaje interpretacje indywidualne, wyłącznie w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasad obliczania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Solidarnościowy Fundusz Wsparcia Osób Niepełnosprawnych, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz podstawy wymiaru tych składek.

Oddział zwraca uwagę, że wydając interpretację organ nie ustanawia żadnej normy indywidualnej, lecz jedynie przedstawia swój pogląd dotyczący rozumienia treści przepisów prawa, z których wynika obowiązek świadczenia składek na ubezpieczenia społeczne i sposobu ich zastosowania w odniesieniu do określonej sprawy indywidualnej, której zakres przedmiotowy jest zakreślony stanem faktycznym przedstawionym przez Wnioskodawcę. Pełną wiedzę o stanie faktycznym czerpie wyłącznie z wniosku Wnioskodawcy nie posiadając kompetencji do jego weryfikowania w oparciu o posiadane informacje. W toku tego postępowania organ nie pełni roli kontrolnej, nie dokonuje oceny zachowania lub zaniechania przedsiębiorcy pod kątem jego prawidłowości. Celem interpretacji jest umożliwienie przedsiębiorcy uzyskania informacji w przedmiocie obowiązków wiążących się z opłacaniem składek na ubezpieczenia społeczne i chronienie w ten sposób takiego przedsiębiorcy przed ryzykiem błędnego zastosowania przez niego danego przepisu.

Zasady podlegania ubezpieczeniom społecznym, ustalania prawidłowej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne oraz opłacania składek na te ubezpieczenia regulują przepisy ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych.

Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 5 i art. 12 ust. 1 ww. ustawy, osoby prowadzące pozarolniczą działalność podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu. Dyspozycja art. 13 pkt 4 ustawy wskazuje, iż osoby prowadzące pozarolniczą działalność podlegają obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności do dnia zaprzestania wykonywania tej działalności z wyjątkiem okresu, na który wykonywanie działalności zostało zawieszone na podstawie art. 36aa ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz przepisów ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców. Natomiast, zgodnie z art. 11 ust. 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, osoby prowadzące pozarolniczą działalność podlegają dobrowolnie ubezpieczeniu chorobowemu na swój wniosek.

W myśl art. 18 ust. 1 Prawo przedsiębiorców - "Przedsiębiorca będący osobą fizyczną, który podejmuje działalność gospodarczą po raz pierwszy albo podejmuje ją ponownie po upływie co najmniej 60 miesięcy od dnia jej ostatniego zawieszenia lub zakończenia i nie wykonuje jej na rzecz byłego pracodawcy, na rzecz którego przed dniem rozpoczęcia działalności gospodarczej w bieżącym lub poprzednim roku kalendarzowym wykonywał w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy czynności wchodzące w zakres wykonywanej działalności gospodarczej, nie podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym przez okres 6 miesięcy od dnia podjęcia działalności gospodarczej".

Z opisu stanu faktycznego przedstawionego we wniosku wynika, ze Wnioskodawca od dnia (...) 2013 r. do nadal jest wspólnikiem spółki cywilnej, którą prowadzi wraz z bratem. Z uwagi na wykonywanie pracy najemnej w Norwegii, od (...) 2013 r. do (...) 2019 r. zostało ustalone norweskie ustawodawstwo. Spółka cywilna, której Wnioskodawca jest wspólnikiem prowadzi działalność w sposób ciągły (bez przerw) od dnia (...) 2013 r. do chwili obecnej.

Uwzględniając opis stanu faktycznego, uznać należy za nieprawidłowe stanowisko Wnioskodawcy w przedmiocie niepodlegania ubezpieczeniom społecznym ubezpieczeniom społecznym przez okres pierwszych 6 miesięcy od dnia podlegania ustawodawstwu polskiemu, tzw. "ulgi na start". Nie został bowiem spełniony podstawowy warunek, tj. nieprowadzenia w okresie ostatnich 60 miesięcy kalendarzowych pozarolniczej działalności gospodarczej.

W myśl art. 18a ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą w okresie pierwszych 2& miesięcy kalendarzowych od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej stanowi zadeklarowana kwota, nie niższa jednak niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia. Stosownie do ustępu 2 pkt 1 i 2 tego artykułu, z opłacania składek od podstawy wymiaru w wysokości zadeklarowanej kwoty, nie niższej jednak niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia nie mogą skorzystać osoby, które:

* prowadzą lub w okresie ostatnich 60 miesięcy kalendarzowych przed dniem rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej prowadziły pozarolniczą działalność,

* wykonują działalność gospodarczą na rzecz byłego pracodawcy, na rzecz którego przed dniem rozpoczęcia działalności gospodarczej w bieżącym lub w poprzednim roku kalendarzowym wykonywały w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy czynności wchodzące w zakres wykonywanej działalności gospodarczej.

Powyższe oznacza, iż składek na ubezpieczenia społeczne od zadeklarowanej kwoty, nie niższej jednak niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia nie mogą opłacać osoby, które już prowadzą lub w okresie ostatnich 60 miesięcy kalendarzowych przed dniem rozpoczęcia działalności gospodarczej prowadziły działalność pozarolniczą czyli: pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie przepisów o działalności gospodarczej lub innych przepisów szczególnych, działalność twórczą lub artystyczną, działalność gospodarczą w zakresie wolnego zawodu w rozumieniu przepisów o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne bądź z której przychody są przychodami z działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych, pozostawanie wspólnikiem jednoosobowej spółki z o.o., spółki jawnej, komandytowej lub partnerskiej, a także prowadzenie publicznej lub niepublicznej szkoły, innej formy wychowania przedszkolnego, placówki lub ich zespołu, na podstawie przepisów o systemie oświaty.

Ponadto z treści art. 18a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych wynika, iż aby osoba rozpoczynająca prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej miała prawo do opłacania składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe od podstawy wymiaru składek nie niższej niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia, niezbędne jest aby nie wykonywała tożsamych czynności na rzecz byłego pracodawcy w bieżącym lub poprzednim roku kalendarzowym. Powyższe oznacza, iż zakres wykonywanych czynności na rzecz byłego lub obecnego pracodawcy na rzecz którego będzie wykonywana działalność nie może pokrywać się z zakresem czynności wykonywanych w ramach stosunku pracy.

Uwzględniając zatem, stan faktyczny przedstawiony we wniosku oraz obowiązujące przepisy prawa, stanowisko wyrażone przez Wnioskodawcę w sprawie prawa do opłacania składek na ubezpieczenia społeczne z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej od podstawy wymiaru w wysokości zadeklarowanej kwoty nie niższej niż 30% minimalnego wynagrodzenia za pracę - uznać należy za nieprawidłowe.

Analizując stan faktyczny przedstawiony we wniosku pod kątem ostatniej trzeciej "ulgi" wymienionej przez Wnioskodawcę, tj. prawa do tzw. "małego ZUS", należy zwrócić uwagę, że art. 18c ust. 11 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych wskazuje, że przepisy niniejszego artykułu nie mają zastosowania do osób, które lub do których:

Natomiast, w myśl art. 18c ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych - najniższa podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe ubezpieczonych, o których mowa w art. 8 ust. 6 pkt 1, których roczny przychód z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej w poprzednim roku kalendarzowym nie przekroczył trzydziestokrotności kwoty minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w grudniu poprzedniego roku, uzależniona jest od tego przychodu.

Najniższa podstawa wymiaru składek, o której mowa w ust. 1, nie może przekroczyć 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonego w trybie art. 19 ust. 10 na dany rok kalendarzowy i nie może być niższa niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w styczniu danego roku art. 18c ust. 2.

Najniższą podstawę wymiaru składek, o której mowa w art. 18c ust. 1 osoba prowadząca działalność gospodarczą ustala na dany rok kalendarzowy, wynika to z art. 18c ust. 3 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

Górny limit przychodu uzyskanych z działalności w 2018 r. wynosi 63.000 zł - dla osób prowadzących działalności przez cały rok.

Z opisu stanu faktycznego przedstawionego we wniosku o interpretacje indywidualną wynika, że Wnioskodawca od dnia (...) 2013 r. jest wspólnikiem spółki cywilnej.

Spółka prowadziła swoją działalność nieprzerwanie i w sposób ciągły, natomiast jeden ze wspólników - Wnioskodawca do (...) 2019 r. podlegał ustawodawstwu norweskiemu w związku z pracą najemną wykonywaną w Norwegii. Ustawodawstwu polskiemu podlega od dnia (...) 2019 r. do chwili obecnej. W ocenie Wnioskodawcy, od dnia (...) 2019 r., jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą i podlegająca polskiemu ustawodawstwu polskiemu będzie miał prawo do skorzystania z tzw. "małego ZUS".

Oddział nie podziela takiego stanowiska. Wnioskodawca wskazał, ze od dnia (...) 2019 r. podlega ubezpieczeniom w Polsce (od (...) 2013 r. do (...) 2019 r. ustawodawstwo norweskie) jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą, jednakże prawo do ulgi, tzw. "małego ZUS", mają przedsiębiorcy, którzy podlegli obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym i ubezpieczeniu zdrowotnemu albo wyłącznie ubezpieczeniu zdrowotnemu przez co najmniej 60 dni kalendarzowych. W przypadku Wnioskodawcy ten warunek nie został spełniony, bowiem liczba dni kalendarzowych prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej odpowiadać będzie liczbie dni podlegania ubezpieczeniom społecznym lub ubezpieczeniu zdrowotnemu z tytułu prowadzenia tej działalności. Do liczby dni prowadzenia działalności gospodarczej nie będzie się wliczać okresu, w którym nie było właściwe ustawodawstwo polskie, w przypadku Wnioskodawcy właściwym ustawodawstwem było ustawodawstwo norweskie.

Uwzględniając zatem, stan faktyczny przedstawiony we wniosku oraz obowiązujące przepisy prawa, stanowisko wyrażone przez Wnioskodawcę w sprawie możliwości ustalenia w bieżącym roku kalendarzowym podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne na podstawie art. 18c ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych - uznać należy za nieprawidłowe.

Decyzja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu jego zaistnienia.

Wydana decyzja wiąże Zakład Ubezpieczeń Społecznych wyłącznie w sprawie przedsiębiorcy, na którego wniosek została wydana. Stosownie do art. 35 ust. 1 i ust. 2 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców niniejsza decyzja nie jest wiążąca dla przedsiębiorcy, natomiast jest wiążąca dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, do czasu jej zmiany lub uchylenia.

Od niniejszej decyzji przysługuje, zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w związku z art. 34 ust. 5 ustawy z dnia z dnia 6 marca 2018 r. Prawo przedsiębiorców, odwołanie do Sądu Okręgowego Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w (...).

Odwołanie wnosi się na piśmie za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS, która wydała decyzję lub do protokołu sporządzonego przez tę jednostkę, w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji.