WPI/200000/43/872/2016 - Odprowadzanie składek na ubezpieczenia społeczne z tytułu działalności gospodarczej prowadzonej w Polsce w sytuacji zawarcia umowy o pracę w Kanadzie.

Na podstawie art. 10 ust. 1 i ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 584 z późn. zm.) w związku z art. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2016 r. poz. 963) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie uznaje za prawidłowe stanowisko przedstawione we wniosku złożonym w dniu 11 sierpnia 2016 r. przez przedsiębiorcę (...) w sprawie braku obowiązku odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne z tytułu pozarolniczej działalności w sytuacji, gdy właściwym dla Wnioskodawcy ustawodawstwem w zakresie zabezpieczenia społecznego jest ustawodawstwo kanadyjskie.

W dniu 11 sierpnia 2016 r. do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Inspektorat (...) wpłynął wniosek przedsiębiorcy (...) o wydanie pisemnej interpretacji przepisów w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. Powyższy wniosek został uzupełniony pismem z dnia 25 sierpnia 2016 r.

Wnioskodawca w opisie stanu faktycznego poinformował, że obecnie mieszka w Polsce oraz posiada obywatelstwo polskie. Od dnia (...).2014 r. prowadzi w Polsce pozarolniczą działalność gospodarczą. Jednocześnie jest zatrudniony na umowę o pracę w Kanadzie w prowincji Quebec. W Polsce opłaca składki na ubezpieczenie społeczne i ubezpieczenie zdrowotne z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej. Jednocześnie opłaca wszystkie składki na ubezpieczenie w Kanadzie z tytułu zatrudnienia na umowę o pracę.

Wnioskodawca we wrześniu bieżącego roku wyjeżdża do Kanady, gdzie nadal będzie zatrudniony na podstawie umowy o pracę na czas określony - na okres 3 lat, tj. do października 2019 r. Od września 2016 r. będzie mieszkał w Kanadzie, do Polski będzie przyjeżdżał okresowo - na czas nie dłuższy niż 1 miesiąc w ciągu roku.

Wnioskodawca w Kanadzie będzie zatrudniony w firmie, która ma siedzibę w prowincji Quebec i przez cały okres będzie opłacał składki na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne z tytułu umowy o pracę. W tym samym czasie w Polsce chciałby nadal prowadzić jednoosobową działalność gospodarczą z siedzibą w Polsce - usługi (...). Usługi będą fizycznie - zdalnie wykonywane przez Wnioskodawcę na terenie Kanady i dostarczane drogą elektroniczną na rzecz kontrahenta z USA. W Polsce będzie zatrudniał na umowę o pracę pełnomocnika, który będzie upoważniony do reprezentowania Wnioskodawcy w sprawach firmy.

Wnioskodawca powziął wątpliwość, czy w opisanym zdarzeniu przyszłym będzie miał obowiązek odprowadzania składek na ubezpieczenie społeczne i ubezpieczenie zdrowotne z tytułu prowadzenia jednoosobowej działalności gospodarczej w okresie, kiedy będzie mieszkał w Kanadzie i tam będzie opłacał składki na ubezpieczenie z tytułu zatrudnienia na umowę o pracę.

Wnioskodawca przedstawił własne stanowisko w sprawie:

W ocenie Wnioskodawcy zgodnie z art. 6 pkt b umowy o zabezpieczeniu społecznym między Rzeczpospolitą Polską a Kanadą "osoba pracująca na własny rachunek, która ma miejsce zamieszkania na terytorium Strony i która pracuje na własny rachunek na terytorium drugiej Strony lub na terytorium obu Stron podlega w odniesieniu do tej pracy wyłącznie ustawodawstwu pierwszej Strony". W odniesieniu do wyżej wymienionego przepisu wnioskodawca uważa, że w okresie, gdy będzie mieszkał w Kanadzie i będzie tam zatrudniony na umowę o pracę i jednocześnie będzie opłacał wszystkie składki na ubezpieczenie w Kanadzie z tytułu umowy o pracę, nie będzie miał obowiązku odprowadzania za siebie składek na ubezpieczenie społeczne i na ubezpieczenie zdrowotne z tytułu jednoosobowej działalności gospodarczej, prowadzonej w tym samym czasie w Polsce. Wnioskodawca stwierdza, iż w tym okresie będzie jedynie zobowiązany do odprowadzania składek na ubezpieczenie (jako płatnik składek) za zatrudnionych pracowników.

W dniu 18 sierpnia 2016 r. Oddział na podstawie art. 64 § 2 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego wezwał Wnioskodawcę do uzupełnienia wniosku o wydanie pisemnej interpretacji oraz doprecyzowanie zdarzenia przyszłego opisanego w złożonym wniosku poprzez wskazanie jakiemu ustawodawstwu w zakresie zabezpieczenia społecznego będzie podlegał Wnioskodawca od września 2016 r. w sytuacji, gdy będzie mieszkał w Kanadzie, gdzie będzie świadczył pracę na podstawie umowy o pracę na czas określony - na okres 3 lat, tj. do października 2019 r., natomiast w Polsce, do której będzie przyjeżdżał okresowo - na czas nie dłuższy niż 1 miesiąc w ciągu roku, będzie nadal prowadzić jednoosobowa działalność gospodarczą.

W odpowiedzi na wezwanie pismem z dnia 25 sierpnia 2016 r., Wnioskodawca wskazał, że w okresie, kiedy będzie mieszkał w Kanadzie, gdzie będzie zatrudniony na podstawie umowy o pracę, natomiast do Polski będzie przyjeżdżał okresowo - na czas nie dłuższy niż 1 miesiąc w ciągu roku, gdzie będzie nadal prowadził jednoosobowa działalność gospodarczą, będzie podlegał ustawodawstwu kanadyjskiemu w zakresie zabezpieczenia społecznego.

Mając na uwadze treść wniosku oraz obowiązujące przepisy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie zważył, co następuje:

Przepis art. 10 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej stanowi, że przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu administracji publicznej lub państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie. Stosownie do ust. 5 cytowanego przepisu w związku z art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych Zakład wydaje interpretacje indywidualne, o których mowa w art. 10 powołanej powyżej ustawy, wyłącznie w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasad obliczania składek na ubezpieczenie społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz podstawy wymiaru tych składek.

Nadmienić w tym miejscu należy, iż w drodze niniejszej decyzji Zakład dokonuje jedynie oceny stanowiska przedsiębiorcy w zakresie przedstawionej przez niego interpretacji przepisów, z których wynika obowiązek opłacania składek na ubezpieczenia społeczne. Mocą niniejszej decyzji Zakład nie przyznaje natomiast jakiegokolwiek prawa ani nie stwierdza jakiegokolwiek obowiązku ubezpieczeniowego. Ocena stanowiska przedsiębiorcy dokonywana pod kątem prawidłowości zaprezentowanej przez przedsiębiorcę wykładni przepisu prawa, czyniona jest w oparciu o kompletny opis stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego zawartego w treści wniosku o wydanie pisemnej interpretacji.

Zagadnienia związane z ustaleniem i stosowaniem właściwego ustawodawstwa w zakresie zabezpieczenia społecznego w stosunku do osób posiadających obywatelstwo polskie lub kanadyjskie, jak również do osób nieposiadających obywatelstwa żadnego z tych państw, pod warunkiem, że podlegają lub podlegały ustawodawstwu polskiemu lub kanadyjskiemu od października 2009 r. reguluje zasadniczo Umowa o zabezpieczeniu społecznym między Rzecząpospolitą Polska a Kanadą z dnia 2 kwietnia 2008 r. (Dz. U. z 2009 r. Nr 133, poz. 1095) oraz Porozumienie Administracyjne z 2 kwietnia 2008 r., które weszło w życie z dniem 1 października 2009 r. - w sprawie stosowania Umowy (Dz. U. z 2009 r. Nr 133, poz. 1097). Należy w tym miejscu zaznaczyć, że ww. Umowa do prowincji Quebec ma zastosowanie dopiero od 15 czerwca 2016 r., tj. od wejścia w życie ustawy z 13 kwietnia 2016 r. o ratyfikacji Porozumienia o zabezpieczeniu społecznym między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Quebec (Dz. U. z 2016 r. poz. 739).

Podkreślenia wymaga fakt, iż w trybie wydania decyzji z wniosku o wydanie pisemnej interpretacji Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie dokonuje rozstrzygnięcia kwestii ustalenia obowiązującego Wnioskodawcę ustawodawstwa w zakresie zabezpieczenia społecznego, dlatego też w sprawach, w których Wnioskodawca podejmuje aktywność zawodową na terenie dwóch państw, w tym przypadku Polski i Kanady, elementem niezbędnym dla rozstrzygnięcia obowiązku odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne Wnioskodawcy jest wskazanie przez Wnioskodawcę w opisie zdarzenia przyszłego, jakiemu ustawodawstwu w zakresie zabezpieczenia społecznego podlega.

W przedstawionym zdarzeniu przyszłym Wnioskodawca wskazał, iż prowadzi i będzie nadal prowadził działalność gospodarczą w Polsce, a dodatkowo od września 2016 r. wyjeżdża do Kanady, gdzie będzie zatrudniony na podstawie umowy o pracę na czas określony - na okres 3 lat, tj. do października 2019 r. w firmie, która ma siedzibę w prowincji Quebec i przez cały okres będzie opłacał składki na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne z tytułu umowy o pracę. Jednocześnie Wnioskodawca informuje, że od września 2016 r. będzie mieszkał w Kanadzie; do Polski, gdzie nadal zamierza prowadzić jednoosobowa działalność gospodarczą w sposób opisany we wniosku, będzie przyjeżdżał okresowo. Ponadto, Wnioskodawca składając wniosek o wydanie pisemnej interpretacji wskazał, że jego wątpliwość dotyczy obowiązku odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej w okresie, kiedy będzie mieszkał w Kanadzie i tam będzie opłacał składki na ubezpieczenie z tytułu zatrudnienia na umowę o pracę, natomiast pismem z 25 sierpnia 2016 r., uzupełniając wniosek o wydanie pisemnej interpretacji, oświadczył, że w ww. okresie, tj. kiedy będzie mieszkał w Kanadzie, gdzie będzie zatrudniony na podstawie umowy o pracę, natomiast do Polski będzie przyjeżdżał okresowo - ustawodawstwem właściwym w zakresie ubezpieczeń będzie dla Wnioskodawcy ustawodawstwo kanadyjskie.

W tym miejscu należy ponownie podkreślić, iż Zakład Ubezpieczeń Społecznych w trybie wydawania decyzji z wniosku o wydanie pisemnej interpretacji nie prowadzi postępowania wyjaśniającego ani postępowania dowodowego, a wydając decyzję opiera się jedynie na treści wniosku, zwracając jednocześnie uwagę, iż wiążący charakter niniejszej decyzji ograniczony został jedynie do zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę. Zakład Ubezpieczeń Społecznych przy wydawaniu decyzji interpretacyjnej na podstawie przepisów ustawy o swobodzie działalności gospodarczej oparł się na oświadczeniu Wnioskodawcy, zgodnie z którym właściwym ustawodawstwem dla Wnioskodawcy w zakresie zabezpieczenia społecznego jest ustawodawstwo kanadyjskie.

W konsekwencji Zakład Ubezpieczeń Społecznych uznał stanowisko Wnioskodawcy za prawidłowe, bowiem z chwilą ustalenia dla przedsiębiorcy ustawodawstwa w zakresie zabezpieczenia społecznego innego niż polskie, przedsiębiorca nie podlega przepisem ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, która stosownie do art. 2 ust. 1 pkt 1 i 3 lit. d reguluje zasady podlegania ubezpieczeniom społecznym oraz zasady opłacania składek na ubezpieczenia społeczne.

W świetle art. 6 ust. 1 pkt 5 tej ustawy obowiązkowo ubezpieczeniu emerytalnemu i rentowym podlegają osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność. Podleganie osób prowadzących pozarolniczą działalność ubezpieczeniom społecznym wiąże się z obowiązkiem opłacania składek na ubezpieczenia społeczne. Z informacji zawartej w opisie zdarzenia przyszłego odnoszącej się do ustalonego ustawodawstwa kanadyjskiego wynika, iż Wnioskodawca nie podlega polskim przepisom w zakresie zabezpieczenia społecznego, tj. ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych, zatem Wnioskodawca nie ma obowiązku odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne z tytułu, o którym mowa w art. 6 ust. 1 pkt 5 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

W konsekwencji powyższego, uwzględniając przedstawiony przez Wnioskodawcę stan faktyczny oraz obowiązujące w tym przedmiocie przepisy prawa, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie stwierdza, że stanowisko wyrażone przez Przedsiębiorcę we wniosku o wydanie interpretacji złożonym w dniu 11 sierpnia 2016 r., uzupełnionym pismem z dnia 25 sierpnia 2016 r. - w sprawie braku obowiązku odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej w sytuacji, gdy właściwym ustawodawstwem jest ustawodawstwo kanadyjskie - uznać należy za prawidłowe.

Równocześnie biorąc pod uwagę treść przywołanego wyżej art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, wskazać należy, że Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie wydaje interpretacji indywidualnych w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu, a w konsekwencji obowiązku odprowadzania składki zdrowotnej, gdyż ustawodawca nie przyznał mu kompetencji w tym zakresie, w związku z czym Organ w oparciu o art. 66 § 1 i 2 Kodeksu postępowania administracyjnego zawiadamia, iż w przedmiotowej sprawie Wnioskodawca jest uprawniony do wniesienia podania do dyrektora właściwego terytorialnie oddziału wojewódzkiego Narodowego Funduszu Zdrowia. Takie podanie złożone zgodnie z niniejszym zawiadomieniem, w terminie 14 dni od daty doręczenia zawiadomienia uważa się za złożone w dniu wniesienia pierwszego podania.

Decyzja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu jej wydania.

Wydana decyzja wiąże Zakład Ubezpieczeń Społecznych wyłącznie w sprawie przedsiębiorcy, na którego wniosek została wydana. Stosownie do art. 10a ust. 2 i ust. 3 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej niniejsza decyzja nie jest wiążąca dla przedsiębiorcy, natomiast jest wiążąca dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, do czasu jej zmiany lub uchylenia.

Od niniejszej decyzji przysługuje, zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w związku z art. 10 ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, odwołanie do Sądu Okręgowego w (...).

Odwołanie wnosi się na piśmie za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS, która wydała decyzję, lub do protokołu sporządzonego przez tę jednostkę, w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji.