WPI/200000/43/868/2016 - Ustalenie braku obowiązku uwzględnienia podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne oraz FPiFGŚP wynagrodzenia przyznanego członkom zarządu spółki na podstawie uchwały zgromadzenia wspólników za wykonywanie czynności zarządczych w spółce.

Na podstawie art. 10 ust. 1 i ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 584 z późn. zm.) w związku z art. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2016 r. poz. 963) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie uznaje za prawidłowe stanowisko przedsiębiorcy (...) zawarte we wniosku złożonym w dniu 10 sierpnia 2016 r., uzupełnionym pismem złożonym w dniu 24 sierpnia 2016 r. w przedmiocie braku obowiązku uwzględnienia podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne oraz FPiFGŚP wynagrodzenia przyznanego członkom zarządu spółki na podstawie uchwały zgromadzenia wspólników za wykonywanie czynności zarządczych w spółce.

W dniu 10 sierpnia 2016 r. do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie wpłynął wniosek przedsiębiorcy (...) o wydanie pisemnej interpretacji przepisów w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej w przedmiocie ustalenia obowiązku ubezpieczeń społecznych dla członków zarządu spółki powołanych do pełnienia funkcji na podstawie uchwały zgromadzenia wspólników, którzy mają dodatkowo zawarte umowy o pracę na wykonywanie innych czynności niż wynikające ze sprawowania zarządu w spółce.

Wnioskodawca we wniosku z dnia 8 sierpnia 2016 r. opisał zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawca poinformował, że jest spółką prawa handlowego, prowadząca działalność gospodarczą w zakresie usług architektonicznych, inżynieryjnych oraz budowlanych. Udziałowcami spółki są osoby fizyczne, które są jednocześnie członkami zarządu. Członkowie zarządu spółki są powołani do pełnienia tej funkcji zgodnie z art. 201 § 4 ustawy z 15 stycznia 2000 r. Kodeks spółek handlowych (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 1030 z późn. zm.) - dalej: "k.s.h.". Dotychczas z powyższego tytułu członkom zarządu nie przysługiwało wynagrodzenie. Jednocześnie jednak, członkowie zarządu są zatrudnieni w spółce na umowę o pracę, w pełnym wymiarze godzin. Otrzymują z tego tytułu minimalne wynagrodzenie za pracę w rozumieniu ustawy z 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 2008 z późn. zm.), stanowiące podstawę naliczenia składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne oraz Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych (dalej: "FGŚP").

Spółka zamierza obok dotychczasowego wynagrodzenia za pracę, wypłacać członkom zarządu wynagrodzenie z tytułu pełnionej funkcji w zarządzie spółki. Wynagrodzenie członków zarządu z tytułu pełnionej funkcji zostanie im przyznane na mocy uchwały zgromadzenia wspólników.

Wnioskodawca zadaje pytanie:

Wnioskodawca w świetle przedstawionego zdarzenia przyszłego wnosi o potwierdzenie, że wynagrodzenie członków zarządu przyznane im na mocy uchwały zgromadzenia wspólników, w związku z pełnioną przez nich na podstawie powołania funkcja, nie będzie stanowiło podstawy naliczania składek na obowiązkowe ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne oraz FGŚP, a w konsekwencji w powyższym zakresie na spółce nie będą ciążyć obowiązki płatnika?

Wnioskodawca przedstawił własne stanowisko w sprawie.

Zdaniem wnioskodawcy, wynagrodzenie członków zarządu przyznane im na mocy uchwały zgromadzenia wspólników, w związku z pełnioną przez nich na podstawie powołania funkcją, nie będzie stanowiło podstawy naliczania składek na obowiązkowe ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne oraz FGŚP, a w konsekwencji w powyższym zakresie na spółce nie będą ciążyć obowiązki płatnika.

Wnioskodawca uzasadnił swoje stanowisko. Zgodnie z art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2016 r. poz. 963 z późn. zm.) - dalej "ustawa o SUS", obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają, z zastrzeżeniem art. 8 i 9, osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są m.in.:

Ponadto, jak wskazał wnioskodawca zgodnie z art. 11 ust. 1 ustawy o SUS, obowiązkowo ubezpieczeniu chorobowemu podlegają osoby wymienione w art. 6 ust. 1 pkt 1, 3 i 12, natomiast zgodnie z art. 12 ust. 1 ustawy o SUS, obowiązkowo ubezpieczeniu wypadkowemu podlegają osoby podlegające ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym.

Zgodnie z art. 17 ust. 1 ustawy o SUS, składki na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, wypadkowe oraz chorobowe za ubezpieczonych, których mowa w art. 16 ust. 1-3, 5, 6 i 9-12, obliczają, rozliczają i przekazują co miesiąc do Zakładu w całości płatnicy składek.

Zdaniem wnioskodawcy katalog tytułów do ubezpieczenia zawarty w art. 6 ust. 1 ustawy o SUS jest katalogiem zamkniętym. Jednocześnie nie obejmuje on sytuacji osób pełniących funkcję członka zarządu na podstawie powołania. Zgodnie z art. 201 § 4 k.s.h., członek zarządu jest powoływany i odwoływany uchwałą wspólników, chyba że umowa stanowi inaczej. Ponadto, w ocenie wnioskodawcy, nie ma formalnych przeszkód do tego, aby wysokość wynagrodzenia członka zarządu z tytułu pełnionej funkcji na podstawie powołania również została ustalona na mocy uchwały zgromadzenia wspólników. Jednocześnie powołanie członka zarządu do pełnienia funkcji jest wystarczającą przesłanką i podstawą prawną do pełnienia tej funkcji (powstanie stosunku organizacyjnego) i nie wiąże się z koniecznością podpisywania z członkiem zarządu dodatkowych umów (np. umowy o pracę, umowy zlecenia itp.). Wyłącznie od indywidualnej decyzji spółki oraz danego członka zarządu zależy, czy taka umowa, która mogłaby stanowić tytuł do objęcia ubezpieczeniami społecznymi, zostanie podpisana.

Wnioskodawca podsumował, że mając na uwadze powyższe, w jego ocenie pełnienie funkcji członka zarządu na podstawie powołania uchwałą zgromadzenia wspólników nie stanowi tytułu do objęcia obowiązkowymi ubezpieczeniami społecznym, ubezpieczeniem zdrowotnym oraz FGŚP. Tym samym, jak wskazał, wnioskodawca wynagrodzenie otrzymywane przez członków zarządu w związku z pełnieniem tej funkcji na podstawie powołania nie będzie stanowiło podstawy naliczania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne oraz FGŚP. W konsekwencji na spółce nie będą w powyższym zakresie ciążyć obowiązki płatnika, o których mowa w art. 17 ust. 1 ustawy o SUS. W ocenie wnioskodawcy, bez wpływu na powyższe pozostaje fakt, że członkowie zarządu spółki podlegają ubezpieczeniom społecznym, zdrowotnym oraz FGŚP z tytułu umów o pracę zawartych ze spółką od pełnionej na podstawie powołania funkcji.

W dniu 24 sierpnia 2016 r. Wnioskodawca złożył do Oddziału pismo, w którym uzupełnił opis zdarzenia przyszłego przedstawionego we wniosku. Wnioskodawca wskazał, że zakres obowiązków członków zarządu spółki z tytułu umowy o pracę oraz z tytułu powołania do pełnienia funkcji zgodnie z art. 201 § 4 ustawy z 15 stycznia 2000 r. Kodeks spółek handlowych (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 1030 z późn. zm.) nie będzie się pokrywał.

Z tytułu umowy o pracę do obowiązków członków zarządu należy:

Wnioskodawca wyjaśnił, że z tytułu powołania do pełnienia funkcji do obowiązków członków zarządu należy prowadzenie spraw spółki i jej reprezentowanie.

Mając na uwadze treść wniosku oraz obowiązujące przepisy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 10 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu administracji publicznej lub państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie. Stosownie do ustępu 5 powołanego powyżej artykułu w związku z art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, obowiązującym od dnia 1 stycznia 2013 r., udzielenie interpretacji dotyczącej ustalania podstawy wymiaru składek następuje w drodze decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

W myśl art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, obowiązującym od dnia 1 stycznia 2013 r., Zakład wydaje interpretacje indywidualne, o których mowa w art. 10 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasad obliczania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz podstawy wymiaru tych składek. Natomiast Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie jest właściwy do wydawania decyzji w zakresie podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu, gdyż zgodnie z przepisami ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 581 z późn. zm.) w powyższym zakresie sprawy rozpatruje dyrektor właściwego miejscowo oddziału wojewódzkiego Funduszu Zdrowia.

Oddział zaznacza jednocześnie, że w drodze niniejszej decyzji dokonuje jedynie oceny stanowiska przedsiębiorcy w zakresie przedstawionej przez niego interpretacji przepisów. Ocena stanowiska przedsiębiorcy, dokonywana pod kątem prawidłowości zaprezentowanej przez przedsiębiorcę wykładni przepisów prawa, czyniona jest w oparciu o kompletny opis zdarzenia przyszłego zawarty w treści wniosku o wydanie pisemnej interpretacji. Podkreślenia przy tym wymaga fakt, iż rozpatrując wniosek o wydanie pisemnej interpretacji Zakład nie prowadzi postępowania wyjaśniającego, w szczególności nie przeprowadza postępowania dowodowego. Granice sprawy rozpatrywanej na podstawie złożonego wniosku o wydanie pisemnej interpretacji, jak zauważono wyżej, zakreślają jedynie ramy zaprezentowanego opisu zdarzenia przyszłego. Wydając pisemna interpretację Zakład przyjmuje więc jako prawdziwe złożone przez wnioskodawcę oświadczenia, zwracając jednocześnie uwagę na fakt, iż wiążący charakter niniejszej decyzji ograniczony został do zdarzenia przyszłego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie jej wydania. Ryzyko podania nieprawdziwych informacji w opisie stanu faktycznego bądź też poczynienie przez terenowe jednostki organizacyjne Zakładu, np. w toku prowadzonego postępowania lub w toku czynności kontrolnych, ustaleń odmiennych od tych zaprezentowanych przez wnioskodawcę obciąża jedynie przedsiębiorcę.

Tym samym Oddział zaznacza, że w trybie interpretacji nie dokonuje oceny i weryfikacji zakresu obowiązków wynikającego z umów o pracę członków zarządu oraz z powołania do pełnienia funkcji członków zarządu. Oddział oparł się na stwierdzeniu wnioskodawcy poczynionym w piśmie złożonym do Oddziału w dniu 24 sierpnia 2016 r., że zakres obowiązków członków zarządu spółki wynikający z umów o pracę oraz z tytułu powołania do pełnienia funkcji nie będzie się pokrywał.

Zgodnie z przepisami ustawy z dnia 15 września 2000 r. - Kodeks spółek handlowych (tekst jedn.: z 2013 r. poz. 1030 z późn. zm.) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością jest spółką handlowa o charakterze kapitałowym, mająca osobowość prawną, działającą w oparciu o kapitał zakładowy podzielony na udziały i ponosząca odpowiedzialność całym swoim majątkiem za zobowiązania spółki. Zdolność do czynności prawnych spółki z ograniczoną odpowiedzialnością realizuje zarząd spółki. Kompetencje zarządu to prowadzenie spraw i reprezentacja. Zgodnie z art. 201 § 1 k.s.h. zarząd prowadzi sprawy spółki i reprezentuje spółkę, natomiast w myśl art. 201 § 4 k.s.h. członek zarządu jest powoływany i odwoływany uchwałą wspólników, chyba że umowa spółki stanowi inaczej. Art. 203 § 1 k.s.h. stanowi, że członek zarządu może być w każdym czasie odwołany uchwałą wspólników. Nie pozbawia go to roszczeń ze stosunku pracy lub innego stosunku prawnego dotyczącego pełnienia funkcji członka zarządu.

Powołanie jest ogólnym terminem obejmującym każdą formę prowadzącą do nawiązania stosunku organizacyjnego, jako czynność stanowi bowiem oświadczenie woli spółki na mocy którego ustanawiany jest jeden z jej organów, a konkretnie jego członek bądź członkowie. Następstwem nawiązanego stosunku organizacyjnego w myśl przepisów kodeksu spółek handlowych może być nawiązanie stosunku obligacyjnego, tj. podpisanie umowy o pracę lub innej umowy cywilnoprawnej. Jednakże to zależy wyłącznie od woli spółki, czy to stosunek organizacyjny będzie wyłączną podstawą wykonywania obowiązków członka zarządu, czy też będzie się to wiązało z zawarciem innego stosunku obligacyjnego - umowy o pracę lub umowy zlecenia na podstawie, której członek zarządu będzie otrzymywał wynagrodzenie lub nie. Podstawą pełnienia funkcji członka zarządu może być w rezultacie zarówno zatrudnienie na podstawie umowy o pracę lub umowy cywilnoprawnej o świadczenie usług, umowy zlecenia, jak też jedynie powołanie uchwałą wspólników lub uchwałą rady nadzorczej.

W myśl zapisów ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, katalog osób, za które płatnicy składek są zobowiązani obliczać i odprowadzać składki na ubezpieczenia społeczne, jest określony w art. 6 powołanej ustawy. Dla rozstrzygnięcia obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym konieczne jest ustalenie, czy dana osoba posiada jeden z tytułów ubezpieczenia określonych tym przepisem. We wskazanym art. 6 ust. 1 ustawodawca wymienił wszystkie podmioty objęte obowiązkiem ubezpieczenia emerytalnego i ubezpieczeń rentowych. Oznacza to, że osoba, której cechy jako podmiotu ubezpieczenia zostały określone w tym przepisie została objęta tymi ubezpieczeniami i staje się stroną stosunku ubezpieczenia społecznego. Należy podkreślić, że wyliczenie zawarte w art. 6 ust. 1 ustawy o sus jest wyczerpujące i ma charakter katalogu zamkniętego. Powołane przepisy nie zaliczają do ubezpieczonych osób pełniących funkcję członków zarządu w spółce pod warunkiem, że funkcja ta nie jest wykonywana w ramach stosunku prawnego określonego we wskazanym art. 6 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

Podsumowując powołanie na mocy uchwały zgromadzenia wspólników na członka zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością na podstawie przepisów Kodeksu spółek handlowych, jak również pobieranie z tego tytułu ustalonego w drodze uchwały wynagrodzenia nie skutkuje jeszcze powstaniem obowiązku ubezpieczeń społecznych w myśl art. 6 ust. 1 ustawy o sus. Członek zarządu może pełnić swą funkcję na podstawie wyłącznie stosunku organizacyjnego, jakim jest powołanie w myśl postanowień k.s.h., bez konieczności zawierania dodatkowej umowy o pracę, czy umowy cywilnoprawnej. W konsekwencji, gdy członek zarządu pełni swą funkcję wyłącznie na podstawie powołania w rozumieniu art. 201 § 4 k.s.h., to po stronie spółki jako płatnika składek na ubezpieczenia społeczne nie powstanie obowiązek naliczania, potrącania i odprowadzania od wynagrodzenia takiego członka zarządu składek na ubezpieczenia społeczne. Nie zwalnia to jednak z obowiązku odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne w przypadku zawarcia z członkiem zarządu dodatkowo umowy o pracę, o której mowa w art. 6 ust. 1 pkt 1 ustawy o sus.

Ponadto katalog osób, za które płatnicy składek są zobowiązani do naliczania i odprowadzania składki na ubezpieczenie zdrowotne, reguluje ustawa z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 581 z późn. zm.), uzależniając zaistnienie tegoż obowiązku nie od finansowego wymiaru pełnionej funkcji, a od formy, w jakiej został mianowany na stanowisko członek zarządu. Powołane przepisy nie zaliczają do ubezpieczonych osoby pełniącej funkcje członka zarządu spółki pod warunkiem, że funkcja ta nie jest wykonywana w ramach stosunku prawnego określonego w ich treści (np. umowa o pracę).

Zgodnie z art. 104 ust. 1 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 2016 r. poz. 645 z późn. zm.) oraz art. 29 ust. 1 ustawy z dnia 13 lipca 2006 r. o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r. poz. 272 z późn. zm.) obowiązkowe składki na Fundusz Pracy oraz Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych ustala się od wypłat stanowiących podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe bez stosowania ograniczenia, o którym mowa w art. 19 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych.

Podsumowując powyższe w sytuacji, gdy członkowie zarządu będą wykonywali swoje funkcje zarządcze wyłącznie w oparciu o stosunek organizacyjny powołania na podstawie przepisów k.s.h., to jak wskazano powyżej powołanie nie rodzi obowiązku ubezpieczeń społecznych nawet w sytuacji, gdy członkowie zarządu pobierają z tego tytułu wynagrodzenie, które tym samym nie będzie stanowiło podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne oraz FPiFGŚP.

Reasumując, biorąc pod uwagę opis zdarzenia przyszłego przedstawionego we wniosku złożonym w dniu 10 sierpnia 2015 r. uzupełnionym pismem złożonym do Oddziału w dniu 24 sierpnia 2016 r., wyrażone stanowisko jak i obowiązujące przepisy prawne, Oddział uznał za prawidłowe stanowisko wnioskodawcy w przedmiocie braku obowiązku uwzględnienia w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne oraz FPiFGŚP wynagrodzenia przyznanego członkom zarządu na podstawie uchwały zgromadzenia wspólników za wykonywanie czynności zarządczych w spółce.

Mając na uwadze powyższe, Oddział stwierdził jak w sentencji.

Decyzja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania decyzji.

Wydana decyzja wiąże Zakład Ubezpieczeń Społecznych wyłącznie w sprawie przedsiębiorcy, na którego wniosek została wydana.

Stosownie do art. 10a ust. 2 i ust. 3 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej niniejsza decyzja nie jest wiążąca dla przedsiębiorcy, natomiast jest wiążąca dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, do czasu jej zmiany lub uchylenia. Od niniejszej decyzji przysługuje, zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w związku z art. 10 ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, odwołanie do Sądu Okręgowego w (...). Odwołanie wnosi się na piśmie za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS, która wydała decyzję, lub do protokołu sporządzonego przez tę jednostkę, w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji.