WPI/200000/43/866/2016 - Ustalenie braku obowiązku odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne od wynagrodzenia wypłacanego prokurentowi spółki z o.o. ustanowionemu w drodze uchwały zarządu spółki.

Na podstawie art. 10 ust. 1 i ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 584 z późn. zm.) w związku z art. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2016 r. poz. 963), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie uznał za prawidłowe stanowisko przedstawione we wniosku złożonym w dniu 10 sierpnia 2016 r. przez przedsiębiorcę (...) w przedmiocie braku obowiązku odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne od wynagrodzenia wypłacanego prokurentowi spółki z o.o. ustanowionemu w drodze uchwały zarządu spółki.

W dniu 10 sierpnia 2016 r. do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie wpłynął wniosek spółki: (...) o wydanie pisemnej interpretacji przepisów w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej.

W opisie stanu faktycznego Wnioskodawca wskazał, że organem Spółki - zgodnie z kodeksem spółek handlowych - jest zarząd, który w Spółce jest jednoosobowy. Z uwagi na zakres działalności Spółki, z którą wiążą się również wyjazdy Prezesa Zarządu, prowadzenie spraw Spółki, w sytuacji, gdy zarząd jest jednoosobowy jest utrudnione. W celu ułatwienia prowadzenia spraw Spółki, Zarząd powołał dwóch prokurentów samoistnych, uprawnionych do jednoosobowej reprezentacji Spółki. Podstawą powołania prokurentów była uchwała zarządu Spółki. Wspomniana uchwała wraz z innymi dokumentami i oświadczeniami wymaganymi prawem, była podstawą wpisania prokurentów do Rejestru Przedsiębiorców prowadzonego przez Krajowy Rejestr Sądowy. Wyżej wspomniana uchwała Zarządu Spółki, powołująca prokurentów, przewidywała również wynagrodzenie dla prokurentów za pełnione przez nich funkcje. Spółka pragnie podkreślić, że podstawą przyznania i wypłaty wynagrodzenia prokurentom była tylko i wyłącznie uchwała Zarządu Spółki.

W świetle przedstawionego stanu faktycznego Wnioskodawca powziął wątpliwość, czy Spółka wypłacając na podstawie uchwały Zarządu wynagrodzenie prokurentom jest obowiązana do odprowadzania składek na ubezpieczenie społeczne, tj. ubezpieczenie emerytalne, rentowe, chorobowa oraz wypadkowe, których podstawą byłaby kwota wypłacana z tytułu pełnienia funkcji prokurenta?

Wnioskodawca przedstawił własne stanowisko w sprawie.

W ocenie Spółki, w sytuacji, gdy wynagrodzenie prokurentów będzie wypłacane wyłącznie w oparciu o uchwałę Zarządu Spółki - wynagrodzenie prokurentów nie będzie objęte ubezpieczeniem społecznym, a tym samym Spółka nie będzie obowiązana do potrącania i odprowadzania składek na powyższe ubezpieczenia.

Wnioskodawca wskazuje, że stanowisko Spółki wynika z zestawienia regulacji ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - kodeks cywilny oraz ustawy z dnia 15 września 2000 r. - kodeks spółek handlowych.

Zgodnie z art. 109¹ § 1 kodeksu cywilnego prokura jest pełnomocnictwem udzielonym przez przedsiębiorcę podlegającego obowiązkowi wpisu do rejestru przedsiębiorców, które obejmuje umocowanie do czynności sądowych i pozasądowych, jakie są związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa. Z kolei prokurentów spółek z ograniczoną odpowiedzialnością - zgodnie z art. 208 § 6 kodeksu spółek handlowych - powołanie prokurenta wymaga zgody wszystkich członków zarządu.

Z kolei zakres obowiązkowego podlegania ubezpieczeniom emerytalnym i rentowym określa art. 6 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, zgodnie z którym obowiązkowo ubezpieczeniom tym podlegają osoby, które na terytorium Polski są między innymi: pracownikami, osobami wykonującymi pracę nakładczą, osobami wykonującymi pracę na podstawie umów zlecenia lub innych umów cywilnoprawnych do których stosuje się przepisy o zleceniu; osobami prowadzącymi działalność gospodarczą. Ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych określa także inne tytułu obowiązkowego ubezpieczenia emerytalno-rentowego, jednak żaden z nich nie obejmuje wykonywania czynności prokurenta na podstawie uchwały Zarządu i wypłaty na tej podstawie wynagrodzenia za pełnienie tych funkcji. Natomiast kwestię obowiązkowego ubezpieczenia chorobowego reguluje art. 11 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, który stanowi, że obowiązkowo ubezpieczeniu chorobowemu podlegają osoby wymienione w art. 6 ust. 1 pkt 1, 3 i 12 tej ustawy, czyli osoby wykonujące pracę na podstawie umowy o pracę, będące członkami rolniczych spółdzielni produkcyjnych i spółdzielni kółek rolniczych oraz osoby odbywające służbę zastępczą. W myśl zaś art. 12 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych obowiązkowo ubezpieczeniu wypadkowemu podlegają osoby podlegające ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym.

Z przytoczonych regulacji wynika, iż osoba pełniąca funkcję prokurenta wyłącznie na podstawie uchwały Zarządu i uzyskująca wynagrodzenie wyłącznie w oparciu o te uchwałę nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym, czyli ubezpieczeniu emerytalnemu, rentowemu, chorobowemu oraz wypadkowemu.

Wnioskodawca wskazuje, że zaprezentowane powyżej stanowisko Spółki potwierdza także orzecznictwo sądów powszechnych, którego przykładem jest wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 5 marca 2008 r. (sygn. akt III AUa 651/07), w którym wskazano, że sama prokura stanowi szczególny rodzaj pełnomocnictwa i nie skutkuje obowiązkami przewidzianymi w ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych. Powyższe stanowisko potwierdzają również interpretacje wydawane dla innych płatników na podstawie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej i art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Przykładowa w interpretacji z dnia 22 października 2013 r. (nr decyzji 413 i nr postępowania DI/100000/451/1287/2013) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku wskazał, że poprzez ustanowienie prokurenta pomiędzy spółką a prokurentem powstaje stosunek organizacyjno-prawny, który nie rodzi obowiązku ubezpieczeń, a w konsekwencji przychód z tytułu wynagrodzenia za pełnienie funkcji prokurenta spółki nie stanowi podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne.

Z kolei w interpretacji z dnia 26 września 2014 r. (nr decyzji 365, nr postępowania DI/100000/43/1096/2014) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku stwierdził, że Ubezpieczeniom społecznym (...) podlega obowiązkowo osoba, która posiada określony tytuł do ubezpieczeń wskazany przez ustawodawcę w zamkniętym katalogu określonym w art. 6 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Treść tego przepisu pozwała uznać, iż takie powołanie - bezumowne powierzenie pełnienia funkcji prokurenta nie stanowi samoistnego tytułu rodzącego obowiązek ubezpieczenia. Identyczne stanowisko zaprezentował Zakład Ubezpieczeń Społecznych Odział w Lublinie w interpretacji z dnia 13 kwietnia 2015 r. (nr decyzji 415/2015, nr postępowania DI/2000000/43/415/2015), w której stwierdził, że Pełnienie funkcji prokurenta spółki na podstawie uchwały zarządu nie będzie stanowiło tytułu podlegania ubezpieczeniom społecznym, a wynagrodzenie otrzymane z tytułu pełnienia funkcji prokurenta Spółki nie będzie stanowiło podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie.

Reasumując powyższe, zdaniem Wnioskodawcy:

Wnioskodawca zwraca się o potwierdzenie prawidłowości przedstawionego powyżej stanowiska.

Mając na uwadze treść wniosku oraz obowiązujące przepisy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 10 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu administracji publicznej lub państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie pisemnej interpretacji, co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie.

Stosownie do ustępu 5 powołanego powyżej artykułu w związku z art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, obowiązującym od dnia 1 stycznia 2013 r., Zakład wydaje w drodze decyzji interpretacje indywidualne, o których mowa w art. 10 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasad obliczania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz podstawy wymiaru tych składek. Natomiast Zakład nie wydaje decyzji w zakresie objęcia ubezpieczeniem zdrowotnym.

Z opisanego we wniosku stanu faktycznego wynika, że w rzeczonej sprawie powołanie do pełnienia funkcji prokurenta spółki z o.o. nastąpiło na podstawie uchwały zarządu spółki tj. w trybie art. 208 § 6 ustawy z 15 września 2000 r. Kodeksu spółek handlowych (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 1030 z późn. zm.). Natomiast, ubezpieczeniom społecznym w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych podlega obowiązkowo osoba, która posiada określony tytuł do ubezpieczeń wskazany przez ustawodawcę. Katalog osób podlegających obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, jak słusznie zauważył Wnioskodawca, określono w art. 6 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Dla rozstrzygnięcia obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym konieczne jest ustalenie czy dana osoba posiada jeden z tytułów ubezpieczenia określonych tym przepisem. Powołany przepis nie zalicza do ubezpieczonych osób pełniących funkcję prokurenta pod warunkiem, że funkcja ta nie jest wykonywana w ramach stosunku prawnego określonego w tym przepisie np.: umowy o pracę, umowy zlecenia czy też innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia. Treść tego przepisu pozwala uznać, iż takie powołanie - bezumowne powierzenie pełnienia funkcji prokurenta nie stanowi samoistnego tytułu rodzącego obowiązek ubezpieczenia. Dlatego też, w sytuacji przedstawionej we wniosku nie zaistnieje obowiązek opłacania składek na ubezpieczenia społeczne od wynagrodzenia, które będzie otrzymywał prokurent za pełnienie swojej funkcji. Jak podniósł Wnioskodawca, prokura sama w sobie stanowi szczególny rodzaj pełnomocnictwa i nie rodzi obowiązków przewidzianych w ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych.

Biorąc powyższe pod uwagę, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie uznał za prawidłowe stanowisko przedstawione we wniosku złożonym w dniu 10 sierpnia 2016 r. w sprawie braku obowiązku opłacania składek na ubezpieczenie społeczne od wynagrodzenia uzyskiwanego z tytułu pełnienia na podstawie powołania funkcji prokurenta w Spółce.

Jednocześnie należy wskazać, iż Zakład Ubezpieczeń Społecznych związany jest dokonaną interpretacją wyłącznie w przypadku, gdy rzeczywisty stan faktyczny odpowiada w pełni stanowi faktycznemu lub zdarzeniu przyszłemu przedstawionemu we wniosku. W trybie wydawania interpretacji z wniosku o wydanie pisemnej interpretacji organ nie prowadzi postępowania wyjaśniającego ani postępowania dowodowego, opierając się jedynie na treści wniosku, co nie wyklucza takiego postępowania w toku procedowania na zasadach ogólnych, nawet w przypadku, gdy interpretacja została już wydana. Powyższe oznacza, iż to Wnioskodawca ponosi odpowiedzialność za wskazanie stanu faktycznego w sposób odmienny od rzeczywistego.

Decyzja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie jego zaistnienia. Wydana decyzja wiąże Zakład Ubezpieczeń Społecznych wyłącznie w sprawie przedsiębiorcy, na którego wniosek została wydana.

Stosownie do art. 10a ust. 2 i ust. 3 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej niniejsza decyzja nie jest wiążąca dla przedsiębiorcy, natomiast jest wiążąca dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, do czasu jej zmiany łub uchylenia.

Od niniejszej decyzji przysługuje, zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w związku z art. 10 ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, odwołanie do właściwego Sądu Okręgowego (...).

Odwołanie wnosi się na piśmie za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS, która wydała decyzję lub do protokołu sporządzonego przez tę jednostkę, w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji.