WPI/200000/43/85/2019 - Ustalenie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym z tytułu wykonywanej umowy zlecenia.

Na podstawie art. 34 ust. 1 i ust. 5 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców (Dz. U. z 2018 r. poz. 646 z późn. zm.) w związku z art. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2017 r. poz. 1778 z późn. zm.), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie stanowisko przedstawione we wniosku złożonym w dniu 21 stycznia 2019 r. przez przedsiębiorcę: (...) uznaje za prawidłowe w sprawie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym z tytułu wykonywanej umowy zlecenia.

W dniu 21 stycznia 2019 r. do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział (...) wpłynął wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej przepisów złożony przez przedsiębiorcę: (...)

Powyższy wniosek został uzupełniony w zakresie formalnym pismem z 1 lutego 2019 r.

Wnioskodawca przedstawiając opis stanu faktycznego poinformował, iż prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą w zakresie usług geodezyjnych. Zatrudnia jednego pracownika na pełny etat. Prowadzi z żoną wspólne gospodarstwo domowe i nie mają rozdzielności majątkowej. Od listopada 2018 r. podpisał z żoną umowę zlecenia na prowadzenie księgowości (KPiR, rejestr VAT, deklaracja VAT 7, JPK, rozliczenia z ZUS). Wnioskodawca wskazuje, że na wolnym rynku koszt prowadzenia takiej księgowości to ok.

Umowa zawarta przez Wnioskodawcę z żoną podpisana jest na kwotę (...) brutto, płatne raz w miesiącu.

Żona Wnioskodawcy posiada wykształcenie wyższe księgowe, oraz ukończone odpowiednie kursy księgowe. Nie uczestniczy w pozostałych pracach wykonywanych przez firmę męża. Jej praca ma charakter wtórny. Wykonuje obowiązki wynikające z prawa podatkowego oraz rozliczenia ZUS. Wykonywane obowiązki nie mają istotnego ciężaru gatunkowego, nie dotyczą działań bezpośrednio przynoszących przychód. Zleceniobiorca (tu: żona Wnioskodawcy), sam wybiera godziny oraz miejsce pracy. Nie pozostaje pod kierownictwem męża, służbowo nie podlega mężowi. Ma wyrobione odpowiednie pełnomocnictwa (ZUS, US). Na powierzone obowiązki miesięcznie poświęca 15-20 h roboczych.

Strony zawartej umowy zlecenia, charakter pracy zleceniobiorcy uznają jako okazjonalną pomoc, stanowiącą naturalną konsekwencję obowiązku małżonków do wzajemnej pomocy dla dobra rodziny.

Wnioskodawca powziął wątpliwość czy, z tytułu takiej umowy zlecenie zleceniobiorca może podlegać pod ubezpieczenia społeczne?; czy, z racji prowadzenia wspólnego gospodarstwa domowego zleceniobiorca powinien wyłącznie podlegać pod ubezpieczenie społeczne jako osoba współpracująca?; czy, przyjęta interpretacja prawna jest prawidłowa?.

Ponadto w piśmie z 1 lutego 2019 r., stanowiącym odpowiedź na wezwanie z dnia 31 stycznia 2019 r. o uzupełnienie braków formalnych wniosku o wydanie indywidualnej interpretacji złożonego w dniu 21 stycznia 2019 r. poprzez przedstawienie własnego stanowisko w sprawie Wnioskodawca wskazał, że jego intencją jest uzyskanie odpowiedzi, czy na podstawie przedstawionego stanu faktycznego żona Wnioskodawcy może podlegać ubezpieczeniu społecznemu z tytułu wykonywania umowy zlecenia. Zdaniem Wnioskodawcy przedstawione we wniosku postępowanie jest prawidłowe.

Mając na uwadze treść wniosku oraz obowiązujące przepisy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 34 ust. 1 ustawy - Prawo przedsiębiorców, przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu lub właściwej państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie wyjaśnienia, co do zakresu i sposobu stosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie (interpretacja indywidualna). W myśl ustępu 5 powołanego powyżej artykułu udzielenie interpretacji indywidualnej następuje w drodze decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Jednocześnie stosownie do art. 83d ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, Zakład wydaje interpretacje indywidualne, o których mowa w art. 34 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców, w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasad obliczania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Solidarnościowy Fundusz Wsparcia Osób Niepełnosprawnych, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz podstawy wymiaru tych składek.

Zagadnienia dotyczące podlegania ubezpieczeniom społecznym i obowiązku opłacania składek na te ubezpieczenia regulowane są za pośrednictwem ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych. W art. 6 ust. 1 tej ustawy ustawodawca wskazał katalog podmiotów objętych obowiązkiem ubezpieczenia emerytalnego i ubezpieczeń rentowych. Wyliczenie zawarte we wskazanym przepisie jest wyczerpujące i ma charakter zamknięty.

Zgodnie art. 6 ust. 1 pkt 4, art. 11 ust. 2 oraz art. 12 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu podlegają osoby wykonujące pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia oraz osoby z nimi współpracujące, natomiast ubezpieczeniu chorobowemu zleceniobiorcy podlegają dobrowolnie na swój wniosek.

Z kolei w myśl art. 6 ust. 1 pkt 5 oraz art. 12 ust. 1 tejże ustawy - obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu podlegają osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są osobami współpracującymi z osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność gospodarczą, natomiast ubezpieczeniu chorobowemu osoby współpracujące podlegają dobrowolnie na swój wniosek.

Stosownie do brzmienia art. 8 ust. 11 ustawy systemowej, za osobę współpracującą z osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność, uważa się małżonka, dzieci własne, dzieci drugiego małżonka i dzieci przysposobione, rodziców, macochę i ojczyma oraz osoby przysposabiające, jeżeli pozostają z nimi we wspólnym gospodarstwie domowym i współpracują przy prowadzeniu tej działalności.

Jednocześnie zgodnie z art. 8 ust. 2 powołanej ustawy - jeżeli pracownik spełnia kryteria określone dla osób współpracujących, dla celów ubezpieczeń społecznych jest traktowany jako osoba współpracująca.

Należy jednakże w tym miejscu zauważyć, że umowa zlecenia jest umową regulowana przez przepisy ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 Kodeks cywilny (tekst jedn.: Dz. U. z 2018 r., poz. 1025 z późn. zm.), odmienną w swej charakterystyce prawnej od umowy o pracę, a w konsekwencji nie może być w powyższej sytuacji traktowana analogicznie.

Mając na uwadze wskazane powyżej przepisy, osoba wykonująca pracę na podstawie umowy zlecenia, nawet jeżeli wypełnia kryteria określone dla osób współpracujących, podlega ubezpieczeniom społecznym jako zleceniobiorca, bowiem wykonywanie pracy na podstawie umowy zlecenia stanowi odrębny, od współpracy przy prowadzeniu pozarolniczej działalności gospodarczej, tytuł do ubezpieczeń społecznych, a jednocześnie w ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych w odniesieniu do zleceniobiorców brak jest przepisu odpowiadającego treści zawartej w art. 8 ust. 2 tej ustawy regulacji dotyczącej pracowników.

Z przedstawionego we wniosku opisu stanu faktycznego wynika, że Wnioskodawca zawarł z żoną umowę zlecenia na świadczenie usług księgowych - zatem osoba taka dla celów ubezpieczeń społecznych nie będzie traktowana jako osoba współpracująca ale jako osoba wykonująca pracę na podstawie umowy zlecenia. W konsekwencji, zleceniobiorca (tu: żona Wnioskodawcy), od dnia oznaczonego w umowie jako dzień rozpoczęcia jej wykonywania do dnia rozwiązania lub wygaśnięcia tej umowy (art. 13 pkt 2) ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych) podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym oraz wypadkowemu - zgodnie z powołanym wyżej art. 6 ust. 1 pkt)4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz dobrowolnie ubezpieczeniu chorobowemu - zgodnie z art. 11 ust. 2 tejże ustawy przywołanym powyżej. Odnosząc się do kwestii dotyczącej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne osób wykonujących pracę na podstawie m.in. umowy zlecenia to, w myśl art. 18 ust. 1, 3 oraz art. 20 ust. 1 w związku z art. 4 pkt 9 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne dla zleceniobiorcy stanowi uzyskany przychód w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2018 r. poz. 1509 z późn. zm.), jeżeli w umowie określono odpłatność za jej wykonywanie kwotowo, w kwotowej stawce godzinowej lub akordowej albo prowizyjnie.

Przychodami w rozumieniu ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych są w myśl jej art. 4 pkt 9: przychody w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy, pracy nakładczej, służby, wykonywania mandatu posła lub senatora, wykonywania pracy w czasie odbywania kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania, pobierania zasiłku dla bezrobotnych, świadczenia integracyjnego i stypendium wypłacanego bezrobotnym oraz stypendium sportowego, a także z tytułu pozarolniczej działalności oraz umowy agencyjnej lub umowy zlecenia, jak również z tytułu współpracy przy tej działalności lub współpracy przy wykonywaniu umowy.

Zgodnie natomiast z art. 46 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych płatnik składek jest obowiązany według zasad wynikających z przepisów ustawy obliczać, potrącać z dochodów ubezpieczonych, rozliczać oraz opłacać należne składki za każdy miesiąc kalendarzowy.

Mając na uwadze powyższe, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie uznał za prawidłowe stanowisko zawarte we wniosku z dnia 21 stycznia 2019 r. uzupełnione pismem z dnia 1 lutego 2019 r. przez przedsiębiorcę:

w sprawie podlegania żony Wnioskodawcy, z którą została zawarta umowa zlecenia, ubezpieczeniom społecznym na zasadach właściwych dla zleceniobiorców. W konsekwencji na Wnioskodawcy jako płatniku składek będzie ciążył obowiązek naliczenia i odprowadzenia składek na ubezpieczenia społeczna tj. rozliczenia składek z tytułu zawartej umowy cywilnoprawnej (tu: umowy zlecenia), w której odpłatność za jej wykonywanie będzie określona kwotowo. Reasumując, składki na ubezpieczenia społeczne ww. zleceniobiorcy płatnik składek będzie miał obowiązek naliczyć i odprowadzić od kwoty faktycznie osiągniętego w danym miesiącu kalendarzowym przychodu.

Jednocześnie Zakład podkreśla, iż w trybie wydawania decyzji z wniosku o indywidualną interpretację przepisów na podstawie art. 34 ustawy - Prawo przedsiębiorców nie prowadzi postępowania wyjaśniającego ani dowodowego, opierając się jedynie na treści przedstawionego opisu stanu faktycznego, co nie wyklucza takiego postępowania w toku procedowania na zasadach ogólnych, nawet w przypadku, gdy interpretacja została już wydana. Wydając indywidualną interpretację Zakład oparł się na twierdzeniu Wnioskodawcy, iż umowa, którą zawarł z żoną będzie miała charakter umowy zlecenia, zwracając jednocześnie uwagę, iż wiążący charakter niniejszej decyzji ograniczony został jedynie do stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę. Powyższe oznacza, iż to Wnioskodawca ponosi odpowiedzialność za wskazanie stanu faktycznego w sposób odmienny od rzeczywistego.

Decyzja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie jego zaistnienia. Wydana decyzja wiąże Zakład Ubezpieczeń Społecznych wyłącznie w sprawie przedsiębiorcy, na którego wniosek została wydana. Stosownie do art. 35 ust. 1 i ust. 2 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców niniejsza decyzja nie jest wiążąca dla przedsiębiorcy, natomiast jest wiążąca dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, do czasu jej zmiany lub uchylenia.

Od niniejszej decyzji przysługuje, zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w związku z art. 34 ust. 5 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców, odwołanie do Sądu Okręgowego Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych (...). Odwołanie wnosi się na piśmie za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS, która wydała decyzję lub do protokołu sporządzonego przez tę jednostkę, w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji.