WPI/200000/43/818/2021 - Brak obowiązku odprowadzenia składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne z tytułu wypłaty jednorazowej rekompensaty w związku z likwidacją odpraw emerytalnych

Na podstawie art. 34 ust. 1 i ust. 5 ustawy z 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców (tekst jedn.: Dz. U. z 2021 r. poz. 162 z późn. zm.) oraz w związku z art. 83d ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2021 r. poz. 423 z późn. zm.) Zakład Ubezpieczeń Społecznych uznaje za nieprawidłowe stanowisko przedstawione we wniosku złożonym 26 listopada 2021 r. przez, w sprawie braku obowiązku odprowadzenia składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne z tytułu wypłaty jednorazowej rekompensaty w związku z likwidacją odpraw emerytalnych.

Wnioskiem z 26 listopada 2021 r., uzupełnionym 1 grudnia 2021 r., (zwany dalej "Przedsiębiorcą") wystąpił do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (dalej zwany "Zakładem") o wydanie interpretacji indywidualnej w trybie art. 34 ustawy - Prawo przedsiębiorców.

Opis zdarzenia przyszłego (Przedsiębiorcy):

Przedsiębiorca, zgodnie z obowiązującym Regulaminem wynagradzania, zapewnia wypłatę odpraw emerytalnych w wysokości wyższej, niż wynika to z przepisów Kodeksu Pracy. Środki na ten cel gromadzone są zgodnie z posiadaną wyceną aktuarialną. W okresie ostatnich 5 lat Przedsiębiorca nie wypłacał nagród jubileuszowych. Z dniem 31 grudnia 2021 r. Przedsiębiorca postanowił zlikwidować fundusz rezerw na powyższe świadczenie poprzez ich wypłatę w należnej części do rąk każdego pracownika.

Prosi o interpretację i odpowiedź na pytanie czy od wypłaty wyżej wymienionych świadczeń powinny być naliczone i odprowadzone składki ZUS.

W uzupełnieniu do złożonego wniosku pismem z 1 grudnia 2021 r. Przedsiębiorca poinformował, że:

Stanowisko Przedsiębiorcy:

W związku z tym, że jest to jednorazowa wypłata świadczenia i przez najbliższe 5 lat nie będzie wypłaty z tytułu nabytego prawa do odprawy emerytalnej Przedsiębiorca uważa, że powinien naliczyć tylko podatek dochodowy.

Analiza zdarzenia przyszłego w świetle stanu prawnego:

Zagadnienia dotyczące ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne oraz zasady opłacania tych składek regulują przepisy ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych.

Jednocześnie, zgodnie z art. 81 ust. 1 ustawy z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2021 r. poz. 1285 z późn. zm.) do ustalenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne pracowników stosuje się przepisy określające podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe tych osób.

Zgodnie z treścią art. 18 ust. 1 i 2, art. 20 ust. 1 w zw. z art. 4 pkt 9 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych oraz § 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (tekst jedn.: Dz. U. z 2017 r. poz. 1949), podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne (emerytalne, rentowe, wypadkowe, chorobowe) pracowników stanowi przychód w rozumieniu przepisów ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2021 r. poz. 1128 z późn. zm.) z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy, z wyłączeniem:

Za przychody ze stosunku pracy uważa się: wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.

Podkreślić w tym miejscu należy, że w myśl art. 83d ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, Zakład wydaje interpretacje indywidualne, wyłącznie w ściśle określonym katalogu spraw. Kwestia kwalifikacji określonego świadczenia jako przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz wskazania źródła takiego przychodu, nie mieści się w ustawowo wskazanym zakresie, gdyż sprawy te w myśl przepisów ustawy z 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2021 r. poz. 1540) należą do wyłącznej kompetencji organów podatkowych. W konsekwencji, w niniejszej decyzji Zakład dokonał interpretacji przepisów sfery ubezpieczeń społecznych, opierając się na informacji Przedsiębiorcy, iż wartość świadczenia będzie stanowić dla pracowników przychód ze stosunku pracy w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Katalog przychodów niestanowiących podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe został zawarty w § 2 ust. 1 rozporządzenia w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Zgodnie z § 2 ust. 1 pkt 2 ww. rozporządzenia - podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe pracowników nie stanowią odprawy pieniężne przysługujące w związku z przejściem na emeryturę lub rentę. Zatem, ww. przepis znajdzie zastosowanie w przypadku, gdy wypłata kwoty odprawy emerytalnej jest związana z bezpośrednim oraz nierozerwalnym faktem ustania stosunku pracy, a jedyną przyczyną wypłaty przez pracodawcę takiego świadczenia jest ustanie zatrudnienia w związku z przejściem na emeryturę lub rentę. Ponadto, należy mieć na uwadze, że przepisy rozporządzenia z 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, stanowią wyjątek od zasady ogólnej, należy je więc interpretować ściśle. Zatem, jeżeli wypłata świadczenia nastąpi w innych okolicznościach niż ustanie stosunku pracy i faktyczne przejście pracownika na emeryturę lub rentę, należy je uwzględnić w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe.

Zgodnie z art. 92¹ § 1 ustawy z 26 czerwca 1974 r. Kodeks Pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 2020 r. poz. 1320 z późn. zm.) pracownikowi spełniającemu warunki uprawniające do renty z tytułu niezdolności do pracy lub emerytury, którego stosunek pracy ustał w związku z przejściem na rentę lub emeryturę, przysługuje odprawa pieniężna w wysokości jednomiesięcznego wynagrodzenia.

W sytuacji, gdy dochodzi do zmiany zasad wypłaty odpraw emerytalnych lub ich likwidacji, rekompensata z tego tytułu nie jest wypłacana w związkiem z ustaniem zatrudnienia lecz z powodu przejścia na emeryturę lub rentę. W konsekwencji, nie jest dopuszczalne zwolnienie z obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne, gdy w wyniku zmiany przepisów wewnątrzzakładowych obowiązujących u Przedsiębiorcy, pracownikom przyznane zostanie świadczenie zamienne, jakim niewątpliwie jest w rekompensata z tytułu likwidacji dodatkowych odpraw emerytalnych, gdyż rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe takiego uprawnienia nie przewiduje. Bez znaczenia prawnego w kontekście nieuwzględnienia w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe wartości wypłaconego świadczenia, o którym mowa w § 2 ust. 1 pkt 2 ww. rozporządzenia, są zapisy w Regulaminie wynagradzania związane z zapewnieniem w ich treści prawa do odprawy emerytalnej w wysokości wyższej niż to wynika z przepisów Kodeksu pracy.

Ponadto, Przedsiębiorca w złożonym wniosku przedstawił przesłanki uzyskania rekompensaty z tytułu likwidacji prawa do nagrody jubileuszowej, jednakże jak wynika z udzielonego wyjaśnienia, nie stanowi to przedmiotu złożonego wniosku. Ponadto, nie jest zasadne porównywanie tego świadczenia do rekompensaty z tytułu likwidacji odpraw emerytalnych i zapisów zawartych w obowiązującym Regulaminie wynagradzania, z treści którego wynika uprawnienie do uzyskania nagrody jubileuszowej nie częściej niż co 5 lat.

W konsekwencji, świadczenie w postaci rekompensaty z tytułu likwidacji odpraw emerytalnych w sytuacji opisanej przez Przedsiębiorcę, nie ma bezpośredniego związku z ustaniem stosunku pracy w związku z przejściem na emeryturę lub rentę, lecz jest związane z kompensacją utraty tego prawa w przyszłości. Zatem, jego wartość, zgodnie ze wskazaniem Przedsiębiorcy stanowi dla pracowników przychód ze stosunku pracy, tym samym należy uwzględnić rekompensatę z tytułu likwidacji odpraw emerytalnych w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne, w związku z wypłaceniem jej w innych okolicznościach niż świadczenia przewidziane w przepisie § 2 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 18 grudnia 1998 r. Powyższe oznacza powstanie obowiązku opłacenia składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne od wartości ww. świadczenia.

Stanowisko Zakładu:

Uwzględniając przedstawiony we wniosku złożonym 26 listopada 2021 r., uzupełniony 1 grudnia 2021 r., opis zdarzenia przyszłego, własne stanowisko oraz obowiązujące przepisy prawa uznać należy za nieprawidłowe stanowisko Przedsiębiorcy w sprawie braku obowiązku z tytułu wypłaty jednorazowej rekompensaty w związku z likwidacją odpraw emerytalnych.

Decyzja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Przedsiębiorcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie wydania decyzji.

Wydana decyzja wiąże Zakład wyłącznie w sprawie Przedsiębiorcy, na którego wniosek została wydana. Stosownie do art. 35 ust. 1 i ust. 2 ustawy z 6 marca 2018 r. Prawo przedsiębiorców niniejsza decyzja nie jest wiążąca dla przedsiębiorcy, natomiast jest wiążąca dla Zakładu, do czasu jej zmiany lub uchylenia.

Od niniejszej decyzji przysługuje, zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych w związku z art. 34 ust. 5 ustawy z 6 marca 2018 r. Prawo przedsiębiorców, odwołanie do Sądu Okręgowego Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w (...) Odwołanie wnosi się na piśmie za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS, która wydała decyzję lub do protokołu sporządzonego przez tę jednostkę, w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji.