WPI/200000/43/809/2018
Pismo z dnia 8 sierpnia 2018 r. Centrala Zakładu Ubezpieczeń Społecznych WPI/200000/43/809/2018
Na podstawie art. 34 ust. l i ust, 5 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców (tekst jedn.: Dz. U. z 2018 r. poz, 646) w związku z art. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2017 r. poz. 1778 z późn. zm.) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie stanowisko przedstawione we wniosku złożonym w dniu 06 lipca 2018 r. przez Przedsiębiorstwo (...)
* uznaje za nieprawidłowe w części dotyczącej nieuwzględnienia w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne wartości świadczenia w postaci pakietu świadczeń medycznych, z którego korzysta pracownik w okresie przebywania na urlopie bezpłatnym, finansowanego w całości przez pracodawcę w sytuacji, gdy stanowi dla pracownika przychód ze stosunku pracy w rozumieniu art. 12 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych,
* odmawia wydania interpretacji w części dotyczącej potwierdzenia prawidłowości wskazanego przez Wnioskodawcę trybu i sposobu składania i wypełniania dokumentów ubezpieczeniowych w tym rozliczeniowych, w szczególności kodów zastosowanych przy wypełnianiu tych dokumentów za pracownika przebywającego na urlopie bezpłatnym w sytuacji przedstawionej w stanie faktycznym złożonego wniosku.
UZASADNIENIE
W dniu 6 lipca 2018 r. do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie wpłynął wniosek o wydanie indywidualnej interpretacji przepisów w trybie art. 34 ustawy Prawo przedsiębiorców złożony przez Przedsiębiorcę: (...)
Powyższy wniosek został uzupełniony pismem z dnia 24 lipca 2018 r. (wpływ do Oddziału w Lublinie 27 lipca 2018 r.).
Na wstępie złożonego wniosku Przedsiębiorca wskazał, że na podstawie art. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2009 r. Nr 205, poz. 1585 z późn. zm.) Zakład wydaje interpretacje indywidualne, o których mowa w art. 34 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorcy (Dz. U. poz. 646) w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasad obliczania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz podstawy wymiaru tych składek.
W dalszej części wniosku Przedsiębiorca opisał stan faktyczny, przedstawił swoje wątpliwości oraz stanowisko w sprawie, wskazując co następuje:
II Opis stanu faktycznego, którego dotyczy wniosek:
Pracodawca zawarł umowę o świadczenie odpłatnych świadczeń zdrowotnych dla Pracowników Spółki w postaci pakietów usług medycznych w różnych wariantach.
W Spółce Wnioskodawcy pracownicy mają możliwość skorzystania z pakietu medycznego.
Do skorzystania z pakietu usług medycznych, w świetle ww. umowy, uprawnieni są pracownicy
Prawo do pakietów medycznych udostępnianych pracownikom nie wynika z obowiązujących w firmie przepisów płacowych.
Pracownik Spółki z uwagi na pełnienie funkcji związkowej korzysta z urlopu bezpłatnego. Urlop został udzielony na podstawie ustawy o związkach zawodowych, zgodnie z art. 25 ust. 1 pracownikowi powołanemu do pełnienia z wyboru funkcji związkowej poza zakładem pracy, jeżeli z wyboru wynika obowiązek wykonywania tej funkcji w charakterze Pracownika, przysługuje - na wniosek organizacji związkowej - prawo do urlopu bezpłatnego.
Zgodnie z § 3 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 11 czerwca 1996 r. w sprawie trybu udzielania urlopu bezpłatnego i zwolnień od pracy Pracownikom pełniącym z wyboru funkcje w związkach zawodowych oraz zakresu uprawnień przysługujących Pracownikom w czasie urlopu bezpłatnego i zwolnień od pracy (Dz. U. 1996.71.336.) w okresie urlopu bezpłatnego Pracownik zachowuje prawo do umundurowania oraz do korzystania z lokalu mieszkalnego lub innego pomieszczenia mieszkalnego, zajmowanego przed urlopem bezpłatnym, jeżeli pracodawca jest uprawniony do określania warunków zajmowania przez Pracowników takiego lokalu lub pomieszczenia. Ww. rozporządzenie nie obliguje pracodawcy, który udziela urlopu bezpłatnego pracownikowi, celem pełnienia funkcji związkowej, do innych obowiązkowych świadczeń na rzecz pracownika, co nie stoi na przeszkodzie, aby inne dodatkowe świadczenia pracodawca przekazywał na rzecz pracownika.
W stanie faktycznym objętym zapytaniem pracownik korzysta z odpłatnych świadczeń zdrowotnych dla pracowników Spółki w postaci pakietu usług medycznego w wybranym wariancie korzystając jednocześnie z urlopu bezpłatnego, udzielonego przez pracodawcę w trybie art. 25 ustawy o związkach zawodowych.
Spółka finansuje Pracownikowi w całości wartość pakietu świadczeń medycznych, z tym zastrzeżeniem, iż jego wartość jako świadczenia nieodpłatnego pracodawcy na rzecz pracownika, podlega regułom opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych i nie jest dotychczas uwzględniana w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne.
Pracodawca w czasie trwania ww. urlopu nie jest w stanie w pełni wypełnić swojego obowiązku płatnika wynikającego z art. 17 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, ponieważ nie ma z czego potrącić zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych. Pracodawca na chwilę obecną nie występuje do pracownika o dokonywanie wpłat składek na ubezpieczenie społeczne na rachunek pracodawcy, które to wpłaty są przekazywane na rachunek właściwego ZUS, tytułem składek finansowanych przez ubezpieczonego.
Pracownik jest zgłoszony do ubezpieczenia społecznego z kodem 011000. W trakcie urlopu bezpłatnego z tytułu pełnienia funkcji związkowej rozliczany jest w systemie Płatnik na RSA z symbolem przerwy świadczenia pracy "111" (urlop bezpłatny).
III Pytania Wnioskodawcy:
Wnioskodawca w tym stanie powziął wątpliwości, czy wartość pakietu medycznego finansowanego pracownikowi przebywającemu na urlopie bezpłatnym, udzielonym na podstawie ustawy o związkach zawodowych (zgodnie z art. 25 ust. 1 Pracownikowi powołanemu do pełnienia z wyboru funkcji związkowej poza zakładem pracy, jeżeli z wyboru wynika obowiązek wykonywania tej funkcji w charakterze Pracownika), podlega wyłączeniu z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne oraz ubezpieczenie zdrowotne, czy też wartości pakietu medycznego finansowanego pracownikowi przez pracodawcę w okresie przebywania na urlopie bezpłatnym będzie stanowiła podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne oraz ubezpieczenie zdrowotne?
Wnioskodawca wskazał, że w przypadku uznania, iż stanowisko wnioskodawcy dot. odpowiedzi na pytanie nr 1 nie jest prawidłowe i wartość pakietu medycznego finansowanego pracownikowi przez pracodawcę w okresie przebywania na urlopie bezpłatnym powinna być włączona do podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne oraz ubezpieczenie zdrowotne, a pracownik nie osiąga u pracodawcy innych przychodów niż świadczenie rzeczowe w postaci pakietu medycznego postawionego do dyspozycji pracownika tj. pracownik nie uzyskuje żadnych przychodów ze stosunku pracy, poza pakietem medycznym, które umożliwiają pracodawcy jako płatnikowi składek odprowadzenie części składek, do których zobowiązany jest do sfinansowania pracownik z własnych środków,
Wnioskodawca w tym stanie powziął wątpliwość:
Czy w przypadku w braku możliwości dokonania potrącenia składki na ubezpieczenie społeczne wynikającej z braku jakichkolwiek wypłat pieniężnych na rzecz pracownika realizacja przez pracodawcę jako płatnika składek obowiązków wynikających z art. 17 ust. 2 ustawy systemowej polegających na obliczeniu, rozliczeniu i przekazaniu co miesiąc do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych składki w całości będzie prawidłowo zrealizowana jeżeli pracodawca jako płatnik składek wykaże wartość świadczenia/świadczeń w naturze w/na deklaracji RCA jako podstawa składki oraz wpisze wartość "0", jako wartość przekazanej składki finansowanej przez pracownika?
Czy w tej sytuacji, o której mowa w pytaniu nr 2, należy wyrejestrować pracownika z kodu 011000 i zarejestrować pod kodem 30000 umożliwiającym wykazanie składki 0,00 zł po stronie pracownika, należy doprowadzić do sytuacji, gdy składane deklaracje będą sprzeczne ze stanem faktycznym, tj. z posiadaniem przez pracownika statusu zatrudnienia (kod 30000 dotyczy bowiem osób, które posiadają już statusu pracownika, a istnieje obowiązek opłacania składki)?
Czy spełniony w zakresie, o którym mowa w pytaniu 2 obowiązek pracodawcy jako płatnika będzie wystarczającym wywiązaniem się pracodawcy z roli płatnika określonej w art. 17 ust. l i 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych?
Czy pracodawca jako płatnik jest zobowiązany z własnych środków lub środków przekazanych mu przez pracownika regulować należne składki na ubezpieczenia społeczne, do której zobowiązany jest pracownik, w przypadku gdy pracownik przebywający na urlopie bezpłatnym nie uzyskuje żadnych przychodów ze stosunku pracy, poza pakietem medycznym?
Czy w związku z tym, że przy kodzie zgłoszenia do ubezpieczenia społecznego 011000 i jednoczesnym wykazaniu całomiesięcznej nieobecności w RSA symboli nieobecności "111" (urlop bezpłatny), system Płatnik nie pozwala w RCA generować składki 0,00 po stronie pracownika i składki należnej po stronie pracodawcy, a pracodawca nie posiada środków do potrącenia pracownikowi należnej składki będzie stanowić realizację obowiązku Płatnika sytuacja, w której pracownik zgłoszony do ubezpieczenia społecznego z kodem 011000, przebywający na urlopie bezpłatnym, nie jest wykazywany w comiesięcznej deklaracji RCA i jest wykazywany w comiesięcznej deklaracji RSA z symbolem nieobecności "111" (urlop bezpłatny), a pracodawca jako płatnik nie będzie obliczał, rozliczał i odprowadzał żadnych składek na ubezpieczenie społeczne od świadczenia w postaci pakietu medycznego, tj. składek finansowanych zarówno przez pracownika, jak i przez pracodawcę?.
Pismem z dnia 13 lipca 2018 r. Oddział w Lublinie, na podstawie art. 34 ust. 7 w związku z art. 34 ust. 3 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. Prawo przedsiębiorców, wezwał Wnioskodawcę o usunięcie braków złożonego w dniu 2 lipca 2018 r. wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej w terminie 7 dni od otrzymania niniejszego wezwania, poprzez wskazanie, czy wartość świadczenia w postaci pakietu świadczeń medycznych, z którego korzysta pracownik w okresie przebywania na urlopie bezpłatnym udzielonym przez pracodawcę w trybie art. 25 ustawy o związkach zawodowych, finansowanego w całości Wnioskodawcę stanowi dla tego pracownika przychód ze stosunku pracy w rozumieniu art. 12 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2018 r. poz. 200 z późn. zm.).
W odpowiedzi na ww. wezwanie o uzupełnienie braków formalnych złożonego wniosku, pismem z dnia 24 lipca 2018 r. Wnioskodawca poinformował, że wartość świadczenia w postaci pakietu świadczeń medycznych, z którego korzysta pracownik w okresie przebywania na urlopie bezpłatnym udzielonym w trybie art. 25 ustawy o związkach zawodowych, finansowanego w całości przez pracodawcę, stanowi dla tego pracownika przychód ze stosunku pracy w rozumieniu art. 12 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych z dnia 26 lipca 1991 r.
IV. Stanowisko Wnioskodawcy:
Ad. Pytanie nr 1
Z zasady odpłatności za pracę wyartykułowanej w kodeksie pracy wynika przede wszystkim obowiązek pracodawcy do wypłaty Pracownikowi stosownego wynagrodzenia za pracę. Jednakże na tym zobowiązania finansowe pracodawcy się nie kończą. Pracownicy mają bowiem uprawnienie, a pracodawca ma możliwość do udzielania wielu świadczeń dodatkowych wynikających ze stosunku pracy, które nie zawsze wchodzą w zakres wynagrodzenia sensu stricto. Kodeks pracy nie zawiera usystematyzowanego katalogu dodatkowych świadczeń.
Okresu urlopu bezpłatnego nie wlicza się do okresu, od którego zależą uprawnienia pracownicze. Wprawdzie w czasie takiego urlopu Pracownik nie świadczy pracy a pracodawca nie wypłaca mu wynagrodzenia, to jednak zatrudniona osoba w dalszym ciągu pozostaje w stosunku pracy.
Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne pracownika stanowi przychód w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych osiągany z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy (art. 18 ust. 1, art. 20 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz art. 81 ust. 1 ustawy zdrowotnej). Zgodnie z art. 12 ust. 1 ustawy o PIT, za przychody ze stosunki pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych lub częściowo odpłatnych świadczeń.
Wartość dofinansowania do świadczeń, do których prawo uzyskują pracownicy tj. pakietów medycznych stanowi przychód tych osób z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy w rozumieniu art. 12 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Wnioskodawca zaznacza, że pakiet może być udostępniamy również pracownikowi w okresie pobierania przez niego wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy, zasiłku chorobowego, macierzyńskiego i opiekuńczego oraz świadczenia rehabilitacyjnego albo w okresie przebywania na urlopie bezpłatnym.
Zdaniem wnioskodawcy wartości świadczenia w postaci pakietu medycznego nie należy uwzględnić pracownikowi w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne oraz ubezpieczenie zdrowotne - w okresie przebywania na urlopie bezpłatnym.
Zgodnie z paragrafem 2 ust. 1 pkt 26 Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (tekst jedn.: Dz. U. z 2017 r. poz. 1949), podstawy wymiaru składek nie stanowią następujące przychody: korzyści materialne wynikające z układów zbiorowych pracy, regulaminów wynagradzania lub przepisów lub przepisów o wynagrodzeniu, a polegających na uprawnieniu do zakupu po cenach niższych niż detaliczne niektórych artykułów, przedmiotów lub usług oraz korzystaniu z bezpłatnych lub częściowo odpłatnych przejazdów środkami lokomocji.
Wnioskodawca uważa, iż w związku z powyższym wartość pakietu medycznego, którą pracodawca opłaca za pracownika wprawdzie jest przychodem ze stosunku pracy, ale wolnym od składki ubezpieczeniowej społecznej i zdrowotnej. Podobne stanowisko zajął ZUS Oddział w Gdańsku w decyzji z 13 lutego 2013 r. (sygn. DI/100000/451/64/2013).
Zdaniem wnioskodawcy nie podlega oskładkowaniu wartość pakietów medycznych sfinansowanych przez pracodawcę, przysługujących pracownikowi za czas niezdolności do pracy, za okres pobierania zasiłku chorobowego, macierzyńskiego i opiekuńczego oraz świadczenia rehabilitacyjnego, przebywania na urlopie wychowawczym. W tym przypadku bez znaczenia jest, czy pracownicy ponoszą za te świadczenia częściową odpłatność, a prawo do nich wynika z przepisów placowych.
Kwestie wyłączenia z oskładkowania ponoszonych przez pracodawcę kosztów tzw. pakietów medycznych za pracowników przebywających na urlopie macierzyńskim i urlopie wychowawczym wyjaśnił podobnie w interpretacji indywidualnej z dnia 27 kwietnia 2011 r. Oddział ZUS w Gdańsku (sygn. akt: DI/100000/451/205/2011). W ocenie wnioskodawcy stanowisko to powinno obowiązywać również przy urlopie bezpłatnym, gdyż wspólnym dla tych trzech urlopów: wychowawczego, macierzyńskiego i bezpłatnego jest to, że w trakcie każdego z nich pracownik nie podlega ubezpieczeniom ze stosunku pracy. Ten argument jest w ocenie wnioskodawcy decydujący przy uznaniu, że od wartości pakietów medycznych w okresie tych urlopów składki nie powinny być opłacane. Stąd jeżeli pracodawca sfinansuje pracownikowi przebywającemu na urlopie bezpłatnym pakiet medyczny, to od wartości takiego świadczenia nie powinny być opłacane składki na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne.
Dodatkowo, stosownie do art. 81 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze Środków publicznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2017 r. poz. 1938 z późn. zm.), do ustalenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne pracowników stosuje się przepisy określające podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe tych osób. Tym samym wyłączenie przewidziane w § 2 ust. 1 pkt 24 rozporządzenia w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, znajdzie również zastosowanie do ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne.
Zgodnie z przepisami Kodeksu pracy, na pisemny wniosek pracownika pracodawca może udzielić mu urlopu bezpłatnego (art. 174 § 1). Okres urlopu bezpłatnego nie wlicza się do okresu, od którego zależą uprawnienia pracownicze (art. 174 § 2). Urlop bezpłatny to okres zawieszenia stosunku pracy, w którym pracownik nie świadczy pracy na rzecz pracodawcy. W związku z powyższym, w powyższym okresie pracownik nie podlega ubezpieczeniom społecznym i brak jest obowiązku odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne. Urlop bezpłatny nie został również wymieniony w art. 5 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych jako obowiązkowy tytuł da ubezpieczeń emerytalnego i rentowych co potwierdza powyższe.
W okresie korzystania z urlopu bezpłatnego nie ma podstawy do opłacania składek na ubezpieczenia społeczne. Urlop bezpłatny nie jest tytułem do ubezpieczeń społecznych. Tak samo w okresie urlopu bezpłatnego pracodawca nie nalicza składek na ubezpieczenie zdrowotne. Instytucję urlopu bezpłatnego reguluje art. 174 kodeksu pracy. W orzecznictwie sądowym (por. wyrok Sądu Najwyższego z 6 stycznia 2009 r., II PK 111/08) zgodnie podkreśla się, że ten urlop jest okresem, w którym mimo trwania stosunku pracy zawieszeniu ulegają wzajemne obowiązki i uprawnienia jego stron (świadczenie pracy oraz wypłata wynagrodzenia). Jak wynika z art. 174 § 2 k.p" okresu urlopu bezpłatnego nie wlicza się do okresu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownicze. Innymi słowy, okres urlopu bezpłatnego stanowi przerwę w realizacji obowiązków i praw pracowniczych u pracodawcy. W konsekwencji należy przyjąć, że pracodawca nie musi opłacać składek na ubezpieczenie społeczne za pracownika w czasie, gdy ten przebywa na urlopie bezpłatnym. Ten kierunek interpretacyjny podziela orzecznictwo sądowe. Przykładowo z wyroku Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z 29 listopada 2012 r. (III AUa 554/12) wprost wynika, że "urlop bezpłatny jest okresem, który stanowi przerwę w realizacji obowiązków i praw pracowniczych u pracodawcy, czyli pracodawca nie ma obowiązku opłacania składek na ubezpieczenie społeczne za pracownika".
Mając powyższe na uwadze, zdaniem wnioskodawcy wartość pakietu medycznego finansowanego pracownikowi przebywającemu na urlopie bezpłatnym, udzielonym na podstawie ustawy o związkach zawodowych (zgodnie z art. 25 ust. 1 Pracownikowi powołanemu do pełnienia z wyboru funkcji związkowej poza zakładem pracy, jeżeli z wyboru wynika obowiązek wykonywania tej funkcji w charakterze Pracownika), podlega wyłączeniu z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne oraz ubezpieczenie zdrowotne.
Ad. Pytanie 2 -6
Zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2017 r. poz. 1778 z późn. zm.) zadania z zakresu ubezpieczeń społecznych określone ustawą wykonują m.in. płatnicy składek. Płatnicy składek obliczają, rozliczają i przekazują co miesiąc do Zakładu w całości składki na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, wypadkowe oraz chorobowe za ubezpieczonych. Płatnicy składek obliczają części składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz chorobowe finansowane przez ubezpieczonych i po potrąceniu ich ze środków ubezpieczonych przekazują do Zakładu (art. 17 ust. 1 i 2 u.s.u.s.). Płatnik składek jest obowiązany według zasad wynikających z przepisów ustawy obliczać, potrącać z dochodów ubezpieczonych, rozliczać oraz opłacać należne składki za każdy miesiąc kalendarzowy (art. 46 ust. 1).
Z przepisów omawianej ustawy wynika również, że na koncie ubezpieczonego ewidencjonowane są składki oraz informacje dotyczące przebiegu ubezpieczeń społecznych danego ubezpieczonego (art. 4 pkt 7, art. 40). Natomiast na koncie płatnika składek ewidencjonowana jest kwota zobowiązań z tytułu składek oraz innych składek danego płatnika zbieranych przez Zakład, kwoty zapłaconych składek, stan rozliczeń oraz inne informacje dotyczące płatnika składek (art. 4 pkt 8, art. 45).
Wnioskodawca jako pracodawca w okresie trwania urlopów bezpłatnych zapewnia pracownikom świadczenia w naturze, do których należą m.in.: pakiet opieki medycznej. Pracodawca w czasie trwania ww. urlopu nie jest w stanie w pełni wypełnić swojego obowiązku płatnika wynikającego z art. 17 ust. 1 i ust. 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, ponieważ nie ma z czego potrącić zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych. Pracodawca na chwilę obecną nie występuje do pracownika o dokonywanie wpłat składek na ubezpieczenie społeczne na rachunek pracodawcy, które to wpłaty miałyby być przekazywane na rachunek właściwego ZUS, tytułem składek finansowanych przez ubezpieczonego.
Należy zauważyć, że z przepisów art. 17 ust. 1 i 2 ustawy systemowej wynika, iż płatnik jest obowiązany do obliczenia i pobrania składki na ubezpieczanie społeczne. Nie wynika natomiast, aby płatnik, który nie ma faktycznych możliwości pobrania tej zaliczki, gdyż w danym miesiącu podatnik nie uzyskał dochodu w formie pieniężnej, był obowiązany zapłacić zaliczkę z własnych środków, a następnie dochodzić jej zwrotu od pracownika. Takie zobowiązanie nie wynika także z innych przepisów ustawy.
Przepisy ustawy nie obligują także ubezpieczonego do wpłacenia stosownej składki swojemu płatnikowi.
Zatem w sytuacji gdy w okresie trwania urlopów bezpłatnych pracodawca zapewnia pracownikom świadczenia w naturze (do których należą m.in.: pakiet opieki medycznej), jednak pracownik w danym miesiącu nie uzyskuje dochodu w formie pieniężnej, z którego można byłoby dokonać stosownego potrącenia - płatnik nie pobiera składki na ubezpieczenie społeczne od ww. świadczeń, w części finansowanej przez ubezpieczonego. Płatnik nie ma bowiem faktycznych możliwości pobrania tej składki z dochodów pracownika, ponieważ w miesiącu takim pracownik nie uzyskał dochodu w formie pieniężnej.
Mając na uwadze opisany we wniosku stan faktyczny oraz powołane wyżej przepisy prawa stwierdzić należy, iż Wnioskodawca nie ma obowiązku poboru składki na ubezpieczenie społeczne od przychodu z tytułu ww. świadczeń w naturze. Brak jest bowiem w takim przypadku jakichkolwiek podstaw prawnych do jej poboru, gdy brak jest dochodu ubezpieczonego do pobrania składki. Skoro brak jest podstaw do pobrania składki, brak jest również (biorąc pod uwagę treść art. 17 ust. 1 ww. ustaw) i podstaw do jej odprowadzenia do właściwego Zakładu. Zatem płatnik nie jest obowiązany ani z własnych środków, ani ze środków przekazanych mu przez pracownika regulować należnej z tego tytułu składki.
Zgodnie z art. 17 ust. 1 ustawy systemowej składki na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, wypadkowe oraz chorobowe za ubezpieczonych, o których mowa w art. 16 ust. 1-3, 5, 6 i 9-12, obliczają, rozliczają i przekazują co miesiąc do Zakładu w całości płatnicy składek. Płatnicy składek obliczają części składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz chorobowe finansowane przez ubezpieczonych i po potrąceniu ich ze środków ubezpieczonych przekazują do Zakładu.
Z uwagi na to, że w przypadku większości ubezpieczonych składki na ubezpieczenia społeczne są współfinansowane przez płatnika składek i ubezpieczonego, art. 17 ust.
ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych stanowi, że płatnik składek jest obowiązany do obliczenia składek, które są finansowane przez ubezpieczonego i po potrąceniu ich ze środków ubezpieczonego ma obowiązek przekazać je do ZUS.
Do podstawowych obowiązków płatnika składek na ubezpieczenia społeczne należy obliczanie, pobieranie i wpłacanie składek do ZUS w części, w jakiej finansuje je ubezpieczony. Jednocześnie jest on także zobowiązany finansować z własnych środków i przekazywać na właściwe konto ZUS pozostałą ich część.
Poza obowiązkami związanymi z rozliczaniem składek płatnicy muszą także zgłaszać do ubezpieczenia osoby, z którymi wiążą się ich obowiązki, przekazywać do ZUS deklaracje rozliczeniowe i imienne raporty miesięczne, wyrejestrowywać z ubezpieczeń itd.
Z art. 17 ust. 1 ust. 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych wynika, iż płatnicy obliczają części składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz chorobowe finansowane przez ubezpieczonych i po potrąceniu ich ze środków ubezpieczonych przekazują do Zakładu.
Pobranie składki nie jest tylko elementem rachunkowym ale musi oznaczać fizyczną zdolność płatnika do pobrania zaliczki z należności na rzecz pracownika. Podejście takie potwierdził wyrok NSA z 29 listopada 1984 r., sygn, akt SA/Gd 929/84 ONSA 1984, Nr 2, poz. 115 "Płatnik, w rozumieniu art. 3 ust. 4 ustawy z dnia 19 grudnia 1980 r. o zobowiązaniach podatkowych nie jest organem podatkowym w znaczeniu art. 1 k.p.a., i (...) czynności przez niego podejmowane w celu obliczenia i pobrania należności podatkowych "od podatnika mają charakter jedynie czynności techniczno-rachunkowych."
W przypadku braku możliwości pobrania części składek, płatnik powinien wykazać kwotę składki, wpisując kwotę "0". Z powyższych przepisów jednoznacznie wynika, że płatnik jest obowiązany do obliczenia i pobrania składki. Nie wynika natomiast, aby płatnik, który nie ma faktycznych możliwości pobrania tej składki, gdyż w danym miesiącu podatnik nie uzyskał dochodu w formie pieniężnej, był obowiązany zapłacić składkę z własnych środków, a następnie dochodzić jej zwrotu od pracownika. Takie zobowiązanie, nie wynika także z innych przepisów ustawy. Przepisy ustawy systemowej nie obligują także podatnika do wpłacania stosownej zaliczki na składki swojemu płatnikowi.
Stosownie do postanowień art. 47 ust. l ustawy (terminy i sposób realizacji obowiązków płatnika składek) płatnik składek przesyła w tym samym terminie deklarację rozliczeniowa, imienne raporty miesięczne oraz opłaca składki za dany miesiąc, z zastrzeżeniem ust. 1a, 2a i 2b, nie później niż: 1) do 10 dnia następnego miesiąca - dla osób fizycznych opłacających składkę wyłącznie za siebie; 2) do 5 dnia następnego miesiąca - dla jednostek budżetowych i samorządowych zakładów budżetowych; 3) do 15 dnia następnego miesiąca - dla pozostałych płatników.
Jeżeli wartość pakiety medycznego finansowanego pracownikowi przebywającemu na urlopie bezpłatnym udzielonym na podstawie ustawy o związkach zawodowych (zgodnie z art. 25 ust. l Pracownikowi powołanemu do pełnienia z wyboru funkcji związkowej poza zakładem pracy, jeżeli z wyboru wynika obowiązek wykonywania funkcji w charakterze pracownika), jest dla Pracownika przychodem uzyskanym z tytułu stosunku pracy i stanowi podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne a pracownik nie uzyskuje żadnych przychodów ze stosunku pracy, poza pakietem medycznym, które umożliwiają Pracodawcy jako płatnikowi składek odprowadzenie części składek, do których zobowiązany jest do sfinansowania pracownik z własnych środków, pracodawca jako płatnik składek zobowiązany jest do obliczenia i rozliczenia w całości składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne i przekazania co miesiąc do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych składki w całości finansowanej przez pracodawcę, przy czym jednocześnie pracodawca jako płatnik nie ma obowiązku dokonywania wpłat składek finansowanych przez ubezpieczonego od wartości świadczeń w naturze na rzecz pracownika, jeśli z powodów od niego niezależnych nie jest w stanie pobrać składek od pracownika.
Jeżeli wartość pakietu medycznego finansowanego przez pracodawcę pracownikowi przebywającemu na urlopie bezpłatnym należy włączyć do podstawy oskładkowania a płatnik składek jest obowiązany do obliczenia składek, które są finansowane przez ubezpieczonego i ma obowiązek przekazać je do ZUS po potrąceniu ze środków ubezpieczonego, w przypadku braku takich środków ubezpieczonego, z których możliwe jest potrącenie składek finansowanych przez ubezpieczonego, płatnik zwolniony jest z przekazywania składek w części finansowanej przez ubezpieczonego finansowanych z własnych środków lub środków przekazywanych przez pracownika.
Zdaniem Wnioskodawcy, jeżeli pracodawca jako płatnik składek wykaże wartość świadczenia/świadczeń w naturze w/na deklaracji RCA jako podstawa składki oraz wpisze wartość "0", jako wartość przekazywanej składki finansowanej przez pracownika spełniony zostanie obowiązek pracodawcy jako płatnika określony w art. 17 ust.l i 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. W ocenie wnioskodawcy w sytuacji objęcia składką ZUS świadczenia medycznego pracownika przebywającego na urlopie bezpłatnym przez cały miesiąc istnieje konieczność wyrejestrowania pracownika z kodu 011000 i zarejestrowanie pod kodem 30000, co jednak nie będzie zgodne ze statusem pracownika i uniemożliwi wykazanie z RSA prawdziwego symbolu nieobecności "111".
W związku z tym, że przy kodzie zgłoszenia do ubezpieczenia społecznego 011000 i jednoczesnym wykazaniu całomiesięcznej nieobecności w RSA symbolu nieobecności "111" (urlop bezpłatny), system Płatnik nie pozwala w RCA generować składki 0,00 po stronie pracownika i składki należnej po stronie pracodawcy, a pracodawca nie posiada środków do potracenia pracownikowi należnej składki, zdaniem wnioskodawcy będzie to stanowić realizację obowiązku Płatnika w sytuacji, w której pracownik zgłoszony do ubezpieczenia społecznego z kodem 011000, przebywający na urlopie bezpłatnym, nie jest wykazywany w comiesięcznej deklaracji RCA i jest wykazywany w comiesięcznej deklaracji RSA z symbolem nieobecności "111" (urlop bezpłatny), przy czym w tej sytuacji pracodawca jako płatnik nie odprowadza żadnych składek na ubezpieczenie społeczne od świadczenia w postaci pakietu medycznego.
Jednocześnie Wnioskodawca wskazał, że elementy stanu faktycznego, nie są w dniu złożenia wniosku o interpretację przedmiotem toczącego się postępowania wyjaśniającego lub kontroli, ponadto w tym zakresie sprawa nie została rozstrzygnięta co do jej istoty w decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.
Mając na uwadze treść wniosku oraz obowiązujące przepisy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie zważył, co następuje:
Zgodnie z art. 34 ust. 1 ustawy - Prawo przedsiębiorców, przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu lub właściwej państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie wyjaśnienia, co do zakresu i sposobu stosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie (interpretacja indywidualna). W myśl ustępu 5 powołanego powyżej artykułu udzielenie interpretacji indywidualnej następuje w drodze decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.
Jednocześnie stosownie do art. 83d ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, Zakład wydaje interpretacje indywidualne, wyłącznie w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasad obliczania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz podstawy wymiaru tych składek.
Zakład Ubezpieczeń Społecznych podkreśla, iż ocena stanowiska Wnioskodawcy w trybie niniejszej decyzji, dokonywana pod kątem prawidłowości zaprezentowanej przez Przedsiębiorcę wykładni przepisu prawa, czyniona jest w oparciu o kompletny opis zdarzenia przyszłego zawarty w treści wniosku o wydanie indywidualnej interpretacji. Zakład Ubezpieczeń Społecznych wydając interpretację indywidualną - na gruncie ustawy - Prawo przedsiębiorców - zobligowany jest jedynie do oceny przedstawionego przez przedsiębiorcę stanowiska oraz dokonanej przez przedsiębiorcę oceny przepisów prawa, z których wynika obowiązek świadczenia składek na ubezpieczenia społeczne mających zastosowanie na tle zaistniałego zdarzenia przyszłego tak, by umożliwić przedsiębiorcy prawidłowe wypełnianie spoczywających na nim obowiązków nałożonych prawnie w tym zakresie.
Mając na uwadze problematykę podniesioną w treści złożonego 6 lipca 2018 r. uzupełnionego pismem, które wpłynęło do Oddziału 27 lipca 2018 r. wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej wskazać należy, iż w myśl art. 3 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych zadania z zakresu ubezpieczeń społecznych, określone tą ustawą - wykonuje płatnik składek, którym w stosunku do pracowników jest pracodawca.
Zagadnienia dotyczące m.in. ustalania podstawy wymiaru składek na te ubezpieczenia regulują przepisy ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych oraz rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (tekst jedn.: Dz.U, z 2017 r. poz. 1949). Stosownie do treści art. 18 ust. 1 i ust. 2, art. 20 ust. 1 w związku z art. 4 pkt 9 ww. ustawy oraz § 1 wskazanego rozporządzenia, podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne (emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe) pracowników stanowi przychód w rozumieniu przepisów ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2018 r. poz. 200 z późn. zm.) z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy, z wyłączeniem wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy wskutek choroby lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną oraz zasiłków z ubezpieczeń społecznych.
Za przychody ze stosunku pracy, zgodnie z art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, uważa się: wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.
Z powyższego wynika, że przepisy ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych ściśle uzależniają włączenie danego świadczenia do podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne pracowników od zakwalifikowania go jako przychód ze stosunku pracy w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zatem dla rozstrzygnięcia czy dany przychód stanowi podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, a w konsekwencji czy powstaje obowiązek opłacania składek na ubezpieczenia społeczne, decydujące znaczenie ma, czy dla celów podatkowych zostanie on zakwalifikowany jako przychód pracownika z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy.
Wskazać w tym miejscu należy, że jednoznacznie ujęty w powyżej powołanym art. 83d ust. l ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych - zakres przedmiotowy wniosków o wydanie interpretacji indywidualnej, uniemożliwia Zakładowi dokonanie kwalifikacji prawnej określonego świadczenia jako przychodu ze stosunku pracy w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz wskazania źródła takiego przychodu, gdyż sprawy te w myśl przepisów ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2017 r. poz. 201 z późn. zm.) należą do wyłącznej kompetencji organów podatkowych. W konsekwencji, w niniejszej decyzji Zakład dokona) interpretacji przepisów sfery ubezpieczeń społecznych, opierając się na informacji Wnioskodawcy", (...), że wartość świadczenia w postaci pakietu świadczeń medycznych, z którego korzysta pracownik w okresie przebywania na urlopie bezpłatnym udzielonym w trybie art. 25 ustawy o związkach zawodowych, finansowanego w całości przez pracodawcę, stanowi dla tego pracownika przychód ze stosunku pracy w rozumieniu art. 12 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych z dnia 26 lipca 1991 r." - traktując takie oświadczenie jako element opis stanu faktycznego przedstawionego w złożonym wniosku o wydanie interpretacji.
Wskazana powyżej generalna zasada, iż podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne pracowników stanowi przychód doznaje ograniczenia normatywnego, bowiem podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne pracowników nie stanowią przychody wymienione enumeratywnie w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, gdzie w § 2 ust. l zawarte jest wyłączenie określonych należności (przychodów) jako nie wchodzących do podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe.
Zgodnie z art. 174 § 1 i 2 Kodeksu pracy, na pisemny wniosek pracownika pracodawca może udzielić mu urlopu bezpłatnego. Przy czym okres urlopu bezpłatnego nie wlicza się do okresu, od którego zależą uprawnienia pracownicze. Z powyższego wynika, iż okres urlopu bezpłatnego to okres zawieszenia stosunku pracy, w którym pracownik nie świadczy pracy na rzecz pracodawcy. W konsekwencji, w okresie urlopu bezpłatnego pracownik nie podlega ubezpieczeniom społecznym i brak jest obowiązku odprowadzenia składek na te ubezpieczenia. Jednakże należy podkreślić, iż w czasie urlopu bezpłatnego pracownik w dalszym ciągu pozostaje w stosunku pracy, mimo że tej pracy nie świadczy, a pracodawca nie wypłaca mu wynagrodzenia.
W świetle powyższego bez znaczenia prawnego jest okoliczność, iż dane świadczenie zostało postawione do dyspozycji uprawnionej osoby (pracownika)w trakcie urlopu bezpłatnego, bowiem o tym czy należne świadczenie stanowi podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne nie decyduje okoliczność braku świadczenia stosunku pracy w momencie uzyskania przychodu. Istotna jest tu przesłanka, że świadczenie takie wynika z trwającego między stronami stosunku pracy.
Zatem w sytuacji, gdy wartość danego świadczenia, z którego korzysta pracownik w trakcie urlopu bezpłatnego stanowi przychód z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy, to wartość takiego świadczenia nie korzysta z wyłączenia z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne. Zastosowanie znajduje wówczas generalna zasada wynikająca ze wskazanych powyżej przepisów art. 18 ust. 1 i art. 20 ust. l ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, gdyż wartość świadczenia, które w okresie przebywania na urlopie bezpłatnym jest w całości finansowane przez pracodawcę i stanowi przychód pracownika z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy stanowi podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne nie korzysta z wyłączenia, o których mowa w § 2 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, a w konsekwencji stanowi podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne.
W związku z powyższym, gdy Wnioskodawca finansuje tzw. pakiet medyczny pracownikowi w okresie kiedy przebywa na urlopie bezpłatnym, przy czym bez znaczenia prawnego pozostaje przyczyna przebywania przez pracownika na urlopie bezpłatnym (tu: udzielonym w trybie art. 25 ustawy o związkach zawodowych) - to wartość tego świadczenia na rzecz pracownika należy uwzględnić w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne, gdyż stanowi jego przychód z tytułu stosunku pracy, od którego w myśl art. 4 pkt 2 i art. 46 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych Wnioskodawca jako płatnik składek jest obowiązany, według zasad wynikających z przepisów ustawy opłacać należne składki na ubezpieczenia społeczne (emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe) tegoż pracownika.
Powyższe ma zastosowanie również w odniesieniu do składek na ubezpieczenie zdrowotne, zgodnie bowiem z art. 81 ust. l ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2017 r. poz. 1938 z późn. zm.) do ustalenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne członków rady nadzorczej Spółki stosuje się przepisy określające podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe tych osób.
Mając na uwadze treść wniosku oraz obowiązujące przepisy prawne, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie uznał stanowisko Przedsiębiorcy przedstawione we wniosku złożonym 6 lipca 2018 r., uzupełnionym pismem z 24 lipca 2018 r. w sprawie nieuwzględnienia w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne finansowanych przez pracodawcę kosztów tzw. Pakietu Medycznego, w okresie kiedy pracownik przebywa na urlopie bezpłatnym - za nieprawidłowe.
Odnosząc się do tej części wniosku, która dotyczy potwierdzenia prawidłowości wykonywanych obowiązków w zakresie sporządzania i przekazywania dokumentów rozliczeniowych jako płatnika składek w stosunku do zatrudnionego pracownika przebywającego na urlopie bezpłatnym, któremu w okresie przebywania na tym urlopie przysługuje prawo do świadczeń w postaci tzw. pakietu medycznego w całości finansowanych przez Spółkę t.j potwierdzenia, iż wskazany trybu składania i wypełniania dokumentów ubezpieczeniowych w tym rozliczeniowych oraz kody zastosowane przy sporządzaniu tych dokumentów za ww. pracownika - jest prawidłowy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych stwierdza, co następuje:
Stosownie do zapisów art. 4 pkt 2, art. 36 ust., art. 17 ust. l i 2, art. 46 ust. 1 i art. 47 ust. l ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych: obowiązek zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych, obliczania, potrącania z dochodów ubezpieczonych, rozliczania oraz terminowego przekazywania do Zakładu w całości należnych składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, wypadkowe oraz chorobowe za każdy miesiąc kalendarzowy, według zasad wynikających z przepisów ustawy - spoczywa na płatniku składek i dotyczy osób, które podlegają tym ubezpieczeniom z uwagi na posiadanie odpowiedniego tytułu do tych ubezpieczeń.
Przepis art. 17 ust. 1 i ust. 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych wskazuje, że podmiotem, który oblicza, rozlicza i przekazuje co miesiąc do ZUS składki na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, wypadkowe i chorobowe, za wskazane w treści przepisu grupy osób (takie jak: pracownicy, zleceniobiorcy), jest płatnik składek. Płatnicy składek, obowiązani są również obliczać części składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe oraz chorobowe finansowane przez ubezpieczonych i po potrąceniu ze środków ubezpieczonego przekazują do Zakładu.
Ponieważ każda osoba objęta obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi podlega zgłoszeniu do ubezpieczeń społecznych, przepis art. 36 określa, kto i w jakim terminie powinien dokonać zgłoszenia. Obowiązek zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych pracownika spoczywa na płatniku składek. Zgłoszenia dokonuje się w terminie 7 dni od dnia powstania obowiązku ubezpieczeń emerytalnego i rentowych. Płatnik składek ma także obowiązek wyrejestrowania z tych ubezpieczeń osoby (tu pracownika), w stosunku do której wygasł tytuł do ubezpieczeń społecznych w terminie 7 dni od daty zaistnienia tego faktu. Ponadto do obowiązków płatnika składek należy również informowanie ZUS o zmianach danych zawartych w dokumentach zgłoszeniowych, w terminie 7 dni od zaistnienia zmian, stwierdzenia nieprawidłowości we własnym zakresie lub otrzymania zawiadomienia o stwierdzeniu nieprawidłowości przez Zakład.
Z kolei, przepis art. 46 ust. 1 określa podstawowe obowiązki płatnika składek. Należą do nich: obliczanie, potrącanie z dochodów ubezpieczonych, rozliczanie oraz opłacanie należnych składek za każdy miesiąc kalendarzowy. Rozliczanie składek za ubezpieczonych następuje w ramach deklaracji rozliczeniowej, która jest ona składana przez płatnika składek co miesiąc, bezpośrednio do wskazanej przez Zakład jednostki organizacyjnej. Płatnik składek wykazuje w jej treści rozliczenie składek oraz wypłaconych przez płatnika w tym samym miesiącu zasiłków oraz zasiłków rodzinnych i pielęgnacyjnych podlegających rozliczeniu na poczet składek. Rozliczenie to następuje w deklaracji rozliczeniowej przekazywanej według ustalonego wzoru. Należy pamiętać, że rozliczeniu w deklaracji rozliczeniowej nie podlegają zasiłki wypłacone przez płatnika bezpodstawnie.
Natomiast, przepis art. 47 zawiera uregulowania w zakresie obowiązkowego terminu składania dokumentów rozliczeniowych i opłacania składki za dany miesiąc. Powołany przepis zawiera także odrębne uregulowania w zakresie obowiązku przechowywania dokumentów rozliczeniowych (deklaracji rozliczeniowych i imiennych raportów miesięcznych) oraz dokumentów korygujących te dokumenty, przez okres 5 lat licząc od dnia przekazania dokumentów do wskazanej przez Zakład jednostki organizacyjnej ZUS, w formie dokumentu pisemnego lub elektronicznego. Ponadto, przepis ten określa możliwy tryb i formę dokonania opłaty składek.
W tym miejscu należy zauważyć, że na podstawie delegacji zawartej w treści art. 21 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych zostało wydane rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (t.j. Dz. U. 2017 r. poz. 1949), które weszło w życie 1 stycznia 1999 r. i ma zastosowanie do składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, należnych za okres od 1 stycznia 1999 r. Natomiast, na podstawie delegacji ustawowej zawartej w treści art. 49 ww. ustawy zostało wydane w szczególności:
* rozporządzenie Rady Ministrów z 18 kwietnia 2008 r. w sprawie szczegółowych zasad i trybu postępowania w sprawach rozliczania składek, do których poboru jest zobowiązany Zakład Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2017 r. poz. 1831), które określa m.in. szczegółowe zasady i tryb postępowania w sprawach rozliczania składek i wypłaconych zasiłków oraz kolejność i sposób zaliczania wpłat składek na należności Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz inne należności, do poboru których jest obowiązany Zakład, szczegółowe zasady i tryb sporządzania przez Zakład z urzędu dokumentów związanych z ubezpieczeniami społecznymi określonych w ustawie, zasady i tryb korygowania przez ZUS z urzędu błędów stwierdzonych w dokumentach ubezpieczeniowych,
* rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 23 października 2009 r. w sprawie określenia wzorów zgłoszeń do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego, imiennych raportów miesięcznych i imiennych raportów miesięcznych korygujących, zgłoszeń płatnika, deklaracji rozliczeniowych i deklaracji rozliczeniowych korygujących, zgłoszeń danych o pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze oraz innych dokumentów (tekst jedn.: Dz. U. 2018 r. poz. 804), które określa wzory dokumentów ubezpieczeniowych (zgłoszeniowych i rozliczeniowych) oraz kody wykorzystywane przy wypełnianiu tych dokumentów np.: kod tytułu ubezpieczeń, kod przyczyny wyrejestrowania ubezpieczonego, kod świadczenia/przerwy, kod terminu przesyłania deklaracji i raportów.
Zgodnie z treścią wskazanego powyżej art. 83d ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych wynika jednoznacznie zakres przedmiotowy, w którym Organ jest uprawniony do dokonania interpretacji przepisów na zasadach określonych w art. 34 ustawy - Prawo przedsiębiorców. Powyższy katalog obejmuje sprawy z zakresu obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasad obliczania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz podstawy wymiaru tych składek. W konsekwencji - wiążące interpretacje w formie decyzji mogą zostać wydane tylko w odniesieniu do wskazanych w cytowanym przepisie spraw, natomiast w przypadku, gdy wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej zostanie złożony w sprawie nie odnoszącej się do ww. zakresu, Zakład obowiązany jest odmówić wydania takiej interpretacji.
Z opisu stanu faktycznego przedstawionego we wniosku złożonym 6 lipca 2018 r. uzupełnionym pismem z 24 lipca 2018 r. oraz zadanego przez Wnioskodawcę pytania (oznaczonego nr 1) wynika, że Pracodawca zawarł umowę o świadczenie odpłatnych usług medycznych dla pracowników Spółki (...) czym prawo do pakietów medycznych, które udostępnione są pracownikom nie wynika z obowiązujących w firmie przepisów płacowych. Wnioskodawca zwrócił się z pytaniem, czy wartość pakietu medycznego finansowanego w całości przez Spółkę pracownikowi przebywającemu na urlopie bezpłatnym na podstawie art. 25 ustawy o związkach zawodowych, stanowiąca dla tegoż pracownika przychód ze stosunku pracy w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych podlega wyłączeniu z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne oraz ubezpieczenie zdrowotne, czy też będzie stanowiła podstawę wymiaru składek na te ubezpieczenia dla ww. pracownika. Jednakże, z przedstawionych przez Wnioskodawcę wątpliwości (pkt 2 -6) w przypadku rozstrzygnięcia, w trybie interpretacji indywidualnej, że stanowisko zaprezentowane przez Spółkę w złożonym wniosku jest nieprawidłowe - wynika jednoznacznie, że intencją Wnioskodawcy jest potwierdzenie prawidłowości wskazanego trybu składania i wypełniania dokumentów ubezpieczeniowych w tym rozliczeniowych (imiennych raportów miesięcznych), a w szczególności potwierdzenia prawidłowości zastosowanego w tychże dokumentach kodu tytułu ubezpieczenia, kodu świadczenia/przerwy wobec ww. pracownika przebywającego na urlopie bezpłatnym, któremu Spółka w okresie urlopu bezpłatnego finansuje w całości świadczenie w postaci pakietu medycznego - która to kategoria nie mieści się w katalogu spraw wskazanych w art. 83d ust. l ustawy z dnia 13 października 1998 r., to jest w katalogu spraw w których wydawane są interpretacje indywidualne w trybie art. 34 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. Prawo przedsiębiorców.
Niemożność wypowiedzenia się w tym zakresie przez Zakład podyktowana jest prawnym charakterem indywidualnej interpretacji. Należy bowiem zaznaczyć, iż Zakład Ubezpieczeń Społecznych jest, na gruncie ustawy - Prawo przedsiębiorców, zobligowany jedynie do oceny przedstawionego przez przedsiębiorcę stanowiska - dokonanej przez przedsiębiorcę oceny przepisów prawa, z których wynika obowiązek świadczenia składek na ubezpieczenia społeczne mających zastosowanie na tle zaistniałego stanu faktycznego tak, by umożliwić przedsiębiorcy prawidłowe wypełnienie spoczywających na nim obowiązków nałożonych w tym zakresie przez prawo. Brak jest natomiast podstaw prawnych, aby Zakład Ubezpieczeń Społecznych mógł we wskazanym trybie, poprzez przedstawienie lub potwierdzenie opisanego przez Wnioskodawcę sposobu sporządzania dokumentów ubezpieczeniowych (zgłoszeniowych i rozliczeniowych) w tym ustalenia lub potwierdzenia prawidłowości przedstawionych kodów, które należy zastosować przy ich wypełnianiu - wskazywać przedsiębiorcy konkretny sposób-tryb działania. Powyższe zagadnienie mające charakter indywidualnej sprawy administracyjnej może natomiast stanowić przedmiot postępowania prowadzonego w zwykłym trybie administracyjnym. Oznacza to, że Wnioskodawca w przedmiotowej sprawie nie jest pozbawiony możliwości uzyskania wyjaśnień ze strony Zakładu, w związku z tym, iż służy mu prawo do wystąpienia do właściwej terytorialnie jednostki organizacyjnej Zakładu z zapytaniem na zasadach ogólnych uregulowanych przepisami Kodeksu postępowania administracyjnego.
W świetle powyższego, brak jest możliwości wydania przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych pisemnej interpretacji przepisów w trybie art. 34 ustawy - Prawo przedsiębiorców w części dotyczącej potwierdzenia prawidłowości wskazanego trybu składania i wypełniania dokumentów ubezpieczeniowych za pracownika przebywającego na urlopie bezpłatnym, który w okresie tego urlopu korzysta ze świadczeń w postaci tzw. pakietu medycznego, a jego wartość stanowi dla tego pracownika przychód ze stosunku pracy i jest w całości finansowana przez Spółkę. W konsekwencji. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie w powyższym zakresie odmówił wydania interpretacji indywidualnej przepisów.
Ponadto, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie wskazuje, że w treści złożonego wniosku o indywidualną interpretację Wnioskodawca uzasadniając przedstawione stanowisko w sprawie wskazał (Ad. Pytania nr 1 pkt 6, że "Zdaniem wnioskodawcy wartości świadczenia w postaci pakietu medycznego nie należy uwzględnić pracownikowi w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne oraz ubezpieczenie zdrowotne - w okresie przebywania na urlopie bezpłatnym". Natomiast, dalej (Ad. Pytania 1 pkt 7-9) Wnioskodawca przywołał przepisy § 2 ust. l pkt 26) i pkt 24) rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, gdzie w § 2 ust. l zawarte jest wyłączenie określonych należności (przychodów) jako nie wchodzących do podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe jak również wskazał przykłady decyzji interpretacyjnych wydanych w sprawach indywidualnych innych Przedsiębiorców i odmiennym przedmiocie niż wynikający ze stanu faktycznego opisanego w złożonym wniosku. Zaznaczyć w tym miejscu należy, że wyłączenie z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, dotyczy wyłącznie enumeratywnie wymienionych, opisanych szczegółowo i rodzajowo kategorii przychodów, których katalog został zawarty w § 2 ust. l powołanego wyżej rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej i stanowi wyjątek od ogólnej zasady, iż podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne stanowi przychód, dlatego przepisy te muszą być interpretowane ściśle bez stosowania tzw. wykładni rozszerzających,
Natomiast, wobec oświadczenia Wnioskodawcy, zawartego w opisie stanu faktycznego (pkt 4) iż, " Prawo do pakietów medycznych udostępnianych pracownikom nie wynika z obowiązujących w firmie przepisów płacowych", (pkt 8) że, "Spółka finansuje Pracownikowi w całości wartość pakietu świadczeń medycznych, o powołany powyżej przepisy § 2 ust. l pkt 26) i pkt 24) rozporządzenia uznać należy za bezprzedmiotowe w sytuacji przedstawionej w opisie stanu faktycznego złożonego wniosku.
POUCZENIE
Decyzja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie jego zaistnienia.
Wydana decyzja wiąże Zakład Ubezpieczeń Społecznych wyłącznie w sprawie przedsiębiorcy, na którego wniosek została wydana. Stosownie do art. 35 ust. 1 i ust. 2 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. Prawo przedsiębiorców niniejsza decyzja nie jest wiążąca dla przedsiębiorcy, natomiast jest wiążąca dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, do czasu jej zmiany lub uchylenia.
Od niniejszej decyzji przysługuje, zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych w związku z art. 34 ust. 5 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. Prawo przedsiębiorców, odwołanie do Sądu Okręgowego Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych (...). Odwołanie wnosi się na piśmie za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS, która wydała decyzję lub do protokołu sporządzonego przez tę jednostkę, w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji.
Opublikowano: www.zus.gov.pl