WPI/200000/43/779/2016 - Zawarcie z rodzicem niepozostającym we wspólnym gospodarstwie domowym umowy o pracę a odprowadzanie składek na ubezpieczenia społeczne.

Na podstawie art. 10 ust. 1 i ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 584 z późn. zm.) w związku z art. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2016 r. poz. 963), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie uznaje za prawidłowe stanowisko zawarte we wniosku złożonym w dniu 11 lipca 2016 r. przez Pana (...) w sprawie podlegania ubezpieczeniom społecznym jako pracownik, a nie jako osoba współpracująca przy prowadzeniu pozarolniczej działalności gospodarczej, przez rodzica Wnioskodawcy zatrudnionego na podstawie umowy o pracę.

W dniu 11 lipca 2016 r. do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie wpłynął wniosek Pana (...) o wydanie pisemnej interpretacji przepisów w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej.

Przedsiębiorca zwrócił się z zapytaniem, czy w przypadku zatrudnienia jednego z rodziców (na podstawie umowy o pracę) będzie mógł odprowadzić składki na ubezpieczenia społeczne jak za pracownika, jeżeli nie pozostaje z tym rodzicem we wspólnym gospodarstwie domowym.

Wnioskodawca wskazał, że zamierza rozpocząć jednoosobową działalność gospodarczą. W ramach prowadzonej działalności zamierza zatrudnić jednego z rodziców w pełnym lub niepełnym wymiarze czasu pracy. Rodzice utrzymują się z własnych środków i nie będą podejmować żadnych decyzji związanych z prowadzeniem przyszłej działalności. Wnioskodawca zaznaczył, że nie prowadzi z rodzicami wspólnego gospodarstwa domowego. Pomimo takiego samego adresu zameldowania od kilku lat przebywa w innej miejscowości i w innym województwie.

Wnioskodawca uznał, że w związku z tym, że nie pozostaje z rodzicami we wspólnym gospodarstwie, może zatrudnić rodziców jako pracowników i odprowadzać obowiązujące składki do ZUS jak za pracowników (a nie jak za osoby współpracujące). Pomimo że Wnioskodawca ma ten sam adres zameldowania, mieszka w innej miejscowości i w innym województwie. O statusie osoby współpracującej nie może świadczyć tylko fakt takiego samego adresu zameldowania. Przyszła umowa o pracę będzie zawierała obowiązkowe godziny pracy oraz zakres obowiązków.

Dalej Wnioskodawca wskazał, że w związku z linią orzeczniczą polskich sądów ma prawo zatrudnienia własnego ojca na podstawie umowy o pracę przy prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej, nawet jeżeli mają oni wspólny adres zameldowania czy zamieszkania. Czynnikiem decydującym o istnieniu takiej możliwości jest bowiem fakt niepozostawania we wspólnocie gospodarstwa domowego. Wnioskodawca przywołał również decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w Lublinie z 1 kwietnia 2014 r. (znak: DI/200000/43/417/2014) - w zakresie podlegania ubezpieczeniom społecznym ojca przedsiębiorcy w przypadku braku przesłanki prowadzenia gospodarstwa domowego i zawarcia umowy o pracę, w której Zakład uznał za prawidłowe stanowisko przedstawione we wniosku.

Mając na uwadze treść wniosku oraz obowiązujące przepisy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie zważył, co następuje:

Przepis art. 10 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej stanowi, że przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu administracji publicznej lub państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie. Stosownie do ust. 5 cytowanego przepisu w związku z art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, obowiązującym od 1 stycznia 2013 r., Zakład wydaje interpretacje indywidualne w formie decyzji wyłącznie w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasad obliczania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz podstaw wymiaru tych składek.

Oddział wskazuje przy tym, iż w powyższym trybie nie wypowiada się w zakresie prawa Wnioskodawcy do zawarcia z określonym członkiem rodziny umowy o pracę, gdyż w świetle treści wskazanego art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych nie jest do tego uprawniony, natomiast wskazuje właściwy w opisanym zdarzeniu przyszłym tytuł do objęcia obowiązkiem ubezpieczeń społecznych.

Zasady podlegania ubezpieczeniom społecznym regulują przepisy ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych.

W myśl art. 6 ust. 1 pkt 1 w związku z art. 8 ust. 1 tej ustawy obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polski są pracownikami; za pracownika uważa się osobę pozostającą w stosunku pracy. Potwierdzeniem powyższego jest zapis zawarty w art. 2 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r. poz. 1502 z późn. zm.), który stanowi, iż pracownikiem jest osoba zatrudniona na podstawie umowy o pracę.

Zgodnie z art. 8 ust. 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych - jeżeli pracownik spełnia kryteria określone dla osób współpracujących, dla celów ubezpieczeń społecznych jest traktowany jako osoba współpracująca. Jednocześnie stosownie do ustępu 11 powyższego artykułu, za osobę współpracującą z osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność, uważa się małżonka, dzieci własne, dzieci drugiego małżonka i dzieci przysposobione, rodziców, macochę i ojczyma oraz osoby przysposabiające, jeżeli pozostają z nimi we wspólnym gospodarstwie domowym i współpracują przy prowadzeniu tej działalności. Nie dotyczy to osób, z którymi została zawarta umowa o pracę w celu przygotowania zawodowego.

W konsekwencji należy przyjąć, że o statusie osoby współpracującej decyduje współpraca przy prowadzeniu pozarolniczej działalności gospodarczej, ścisła więź rodzinna z osobą prowadzącą działalność gospodarczą oraz prowadzenie wspólnego gospodarstwa domowego. Można więc stwierdzić, iż osoby współpracujące to członkowie najbliższej rodziny pozostający we wspólnym gospodarstwie domowym z osobą prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą, przyczyniający się do prowadzenia działalności, działający na rzecz i w imieniu osoby prowadzącej działalność, korzystający zarówno z zysków, jakie przynosi ta działalność, jak i ponoszący skutki ewentualnych błędów w jej prowadzeniu. Również fakt, iż osoby dorosłe i pracujące dzieci waz ze swoimi współmałżonkami zamieszkują z rodzicami, nie może być automatycznie uznany za pozostawanie we wspólnym gospodarstwie domowym, co potwierdza wyrok Sądu Najwyższego z dnia 2 lutego 1996 r. (sygn. akt II URN 56/95). Często inne są bowiem w swej istocie cele odrębnych rodzin, a więc nie można wyłączyć możliwości zawarcia z takimi osobami umowy o pracę.

Z treści wniosku z 7 lipca 2016 r. wynika, że Wnioskodawca zamierza zatrudnić jednego z rodziców na podstawie umowy o pracę, a ponadto nie prowadzi on z rodzicami wspólnego gospodarstwa domowego. W świetle powyższego przyjąć należy, że w sytuacji nieprowadzenia przez przedsiębiorcę i zatrudnionego członka rodziny wspólnego gospodarstwa domowego, osoba zatrudniona na podstawie umowy o pracę podlega ubezpieczeniom społecznym jako pracownik, a nie jako osoba współpracująca przy prowadzeniu pozarolniczej działalności gospodarczej.

Biorąc powyższe pod uwagę, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie uznał za prawidłowe stanowisko przedstawione we wniosku złożonym w dniu 11 lipca 2016 r. w sprawie podlegania ubezpieczeniom społecznym jako pracownik, a nie jako osoba współpracująca przy prowadzeniu pozarolniczej działalności gospodarczej, przez rodzica Wnioskodawcy, zatrudnionego na podstawie umowy o pracę.

Ponadto Zakład podkreśla, iż w trybie wydawania decyzji z wniosku o pisemną interpretację przepisów na podstawie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej nie prowadzi postępowania wyjaśniającego ani dowodowego, opierając się jedynie na treści przedstawionego opisu stanu faktycznego. Wydając pisemną interpretację, Zakład przyjmuje więc jako prawdziwe wskazanie Wnioskodawcy co do nieprowadzenia z opisaną osobą wspólnego gospodarstwa domowego, zwracając jednocześnie uwagę, iż wiążący charakter niniejszej decyzji ograniczony został jedynie do zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę.

Decyzja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu jej wydania.

Wydana decyzja wiąże Zakład Ubezpieczeń Społecznych wyłącznie w sprawie przedsiębiorcy, na którego wniosek została wydana. Stosownie do art. 10a ust. 2 i ust. 3 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej niniejsza decyzja nie jest wiążąca dla przedsiębiorcy, natomiast jest wiążąca dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, do czasu jej zmiany lub uchylenia.

Od niniejszej decyzji przysługuje, zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r., o systemie ubezpieczeń społecznych, w związku z art. 10 ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, odwołanie do właściwego Sądu Okręgowego w (...). Odwołanie wnosi się na piśmie za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS, która wydała decyzję lub do protokołu sporządzonego przez tę jednostkę, w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji.