WPI/200000/43/693/2015 - Skutki prawne w zakresie ubezpieczeń społecznych umów zlecenia zawieranych z osobą trzecią przez pracowników zatrudnionych na umowę o pracę.

Na podstawie art. 10 ust. 1 i ust. S ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jedn.: Dz. U. t 2015 r. poz. 584 z późn. zm.) W związku z art. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 1211 Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie uznaje za nieprawidłowe stanowisko przedstawione we wniosku złożonym w dni 12 czerwca 2015 r. przez przedsiębiorcę (...) w sprawie braku skutków prawnych w zakresie ubezpieczeń społecznych umów zlecenia zawieranych z osobą trzecią przez pracowników Wnioskodawcy.

W dniu 12 czerwca 2015 r. do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie wpłynął wniosek spółki: (...) reprezentowanej przez (...) o wydanie pisemnej interpretacji w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej.

Wnioskodawca wskazał, iż (...) chciałby zawrzeć umowy zlecenia z pracownikami Wnioskodawcy - Spółki (...) którzy są zatrudnieni u Wnioskodawcy na podstawie umów o (...) w ramach umów zlecenia zawartych z (...) pracownicy Wnioskodawcy, jako zleceniobiorcy (zwani dalej "pracownicy" lub "zleceniobiorcy"), byliby zobowiązani do świadczenia usług związanych z promocją znaków towarowych i wzorów przemysłowych należących do (...) wyłącznie na rzecz spółki (...).

Jednocześnie Wnioskodawca wskazuje, iż na podstawie umowy licencyjnej zawartej wcześniej ze spółką (...) uprawniony jest do Korzystania z przedmiotowych znaków i wzorów przemysłowych stanowiących własność. (...) w ramach prowadzonej przez siebie działalności (...).

Wnioskodawca dodaje, że wskazana wyżej promocja znaków towarowych i wzorów przemysłowych, nie jest objęta zakresem obowiązków, jakie należą do pracowników, wykonujących pracę na rzecz Wnioskodawcy w ramach umów o prace. Zatem czynności wykonywane na rzecz (...) na podstawie umów zleceniu, dotyczyć będą prac rodzajowo innych niż te, które są wykonywane w ramach stosunku pracy. Dodatkowo, Wnioskodawca podnosi, że czynności wykonywane w ramach umowy o pracę oraz w ramach umów zlecenia, będą faktycznie wykonywane odrębnie na rzecz, każdej z w/w spółek.

W związku z powyższym Wnioskodawca powziął wątpliwość: czy tak zdefiniowane świadczenie usług na rzecz (...) i na podstawie umów zlecenia przez pracowników Wnioskodawcy można uznać za świadczenie czynności wyłącznie na rzecz (...) rozumieniu art. 8 ust. 2a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych? Oraz czy wyżej opisany stosunek nie wywołuje skutków w zakresie prawa ubezpieczeń społecznych ze strony pracodawcy pracowników Wnioskodawcy - (...).

Wnioskodawca przedstawi własne stanowisko w sprawie, (...)

Wnioskodawca wskazuje, że zgodnie z art. 8 ust. 1 i ust. 2a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, za pracownika uważana jest osoba pozostająca w stosunku pracy jak i osoba wykonująca pracę na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, albo umowy o dzieło, jeżeli umowę taka zawarła z pracodawca, z którym pozostaje w stosunku pracy, lub innym podmiotem niż pracodawca, ale w ramach tych umów praca jest wykonywana na rzecz pracodawcy, z którym pozostaje w stosunku pracy.

Wnioskodawca podnosi, że art. 8 ust. 2a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych rozszerza pojecie pracownika dla celów ubezpieczeń społecznych poza sferę stosunku pracy. Rozszerzenie to dotyczy dwóch sytuacji. Pierwsza jest wykonywanie pracy na podstawie jednej z wymienionych w nim umów prawa cywilnego przez osobę, która umowę laka zawarła z pracodawcą, z którym pozostaje w stosunku pracy. Druga jest wykonywanie pracy na podstawie jednej z tych umów przez osobę, która wymienioną umowę zawarła z osoba trzecia, jednakże w jej ramach wykonuje prace na rzecz pracodawcy, z którym pozostaje w stosunku pracy.

Wnioskodawca wskazuje, że zgodnie z wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia II lutego 2015 r., III AUa 1071/14 "przesłanką decydującą o uznaniu takiej osoby za pracownika w rozumieniu ustawy systemowej jest to, że - będąc pracownikiem związanym stosunkiem pracy z danym pracodawcą - jednocześnie świadczy na jego rzecz prace w ramach umowy cywilnoprawnej zawartej z inną osoba" W orzecznictwie sądowym podkreśla się. Ze. przesłanką decydująca o uznaniu za pracownika osoby świadczącej w ramach umowy zlecenia prace na rzecz swojego pracodawcy jest to. że w ramach takiej umowy wykonuje faktycznie prace dla swojego pracodawcy (uzyskuje on rezultaty jej pracy). Zwrot "działać na rzecz" użyty został w art. 8 ust. 2a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych w innym znaczeniu, niż w języku prawa, w którym działanie "na czyją rzecz" może się odbywać w wyniku istnienia określonej więzi prawnej (stosunku prawnego). Stosunkiem prawnym charakteryzującym się działaniem na rzecz innego podmiotu jest stosunek pracy, do którego istotnych cech należy działanie na rzecz pracodawcy (art. 22 k.p.) Również wykonujący zlecenie "działa na rzecz zleceniodawcy" (art. 734 i n k.c.). W kontekście przepisu art. 8 ust. 2a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych zwrot ten opisuje zatem sytuację faktyczna, w której należy zastosować konstrukcję uznania za pracownika Jest nią istnienie trójkąta umów. tj. 1/ umowy o pracę, 2/ umowy zlecenia miedzy pracownikiem a osoba trzecią i 3/ umowy o podwykonawstwo między pracodawca i zleceniodawcą. Pracodawca w wyniku umowy o podwykonawstwo przejmuje w ostatecznym rachunku rezultat pracy wykonanej na rzecz zleceniodawcy. przy czym następuje to w wyniku zawarcia umowy zlecenia/świadczenia usług z osoba trzecia oraz zawartej umowy cywilnoprawnej miedzy pracodawca i zleceniodawca (wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 20 sierpnia 2014 r. III AUa 204/14) W takim wypadku to pracodawca, na rzecz którego dana osoba wykonuje pracę w ramach umowy zlecenia zawartej z osobą trzecią, jest płatnikiem składek na ubezpieczenie emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe (tytułu tej umowy/zlecenia) (Uchwała Sadu Najwyższego - Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych z dnia 2 września 2009 r., sygn. akt II UZP 6/09) W konsekwencji, nawet gdy pracownik zawarł umowę cywilnoprawna z osobą trzecią, o pracę w ramach takiej umowy wykonuje faktycznie dla swojego pracodawcy, jeżeli to pracodawca uzyskuje rezultaty (ej pracy (unikając obciążeń i obowiązków wynikających z przepisów prawa pracy oraz ubezpieczeń społecznych). W takiej sytuacji, skutkiem uznania osoby wskazanej w art. 8 ust. 2a za pracownika, jest objęcie jej obowiązkowymi ubezpieczeniami emerytalnym, rentowymi, chorobowymi i wypadkowym tak, jak pracownika (art. 6 ust. 1, art. 11 ust. 1 i art. 12 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych), nawet wówczas. gdy umowa cywilnoprawna samoistnie nie pociągałaby za sobą skutku w postaci obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym w mysi art. 6 ustawy, bądź, jak w przypadku umowy agencyjnej czy zlecenia, osoba taka na skutek przepisów o zbiegu tytułów ubezpieczenia (art. 9 ust. 1 ustawy), nie podlegałaby ubezpieczeniu z tytułu umowy cywilnoprawnej w związku z wynikającym z przepisów tej ustawy prymatem ubezpieczenia pracowniczego (Wyrok Sadu Najwyższego z dnia 18 marca 2014 r. sygn. akt II UK 449/13)

W opinii Wnioskodawcy, wobec powyższego, w sytuacji, kiedy czynności wykonywane w ramach umowy o pracę oraz czynności wykonywane w ramach umowy zlecenia będą taktycznie wykonywane odrębnie na rzecz każdej z ww. spółek z (...) tj. świadczone usługi na rzecz (...) przez osobę która jest pracownikiem Wnioskodawcy - "(...)" nie będą realizowane nawet pośrednio na rzecz Wnioskodawcy przez usługodawcę, to w takim wypadku pracodawca, którego pracownik wykonuje pracę w ramach umowy zlecenia zawartej z osobą trzecią, nie będzie płatnikiem składek na ubezpieczenie emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe z tytułu tej umowy.

Według Wnioskodawcy, w opisanym powyżej stanie faktycznym brak jest istnienia trójstronnego stosunku prawnego miedzy pracodawca, pracownikiem wykonującym zlecenie na rzecz osoby trzeciej oraz osoba trzecią. Wnioskodawca podkreśla, że między Wnioskodawca - (...) zostanie zawarta umowa o podwykonawstwo, w wyniku której można by było mówić o przejęciu w ostatecznym rozrachunku rezultatu pracy wykonywanej na rzecz zleceniobiorcy.

Zdaniem Wnioskodawcy, należy uznać, że pracownicy Wnioskodawcy będą wykonywać czynności wyłącznie na rzecz (...) Spółka Komandytowa i w związku z tym taki stosunek prawny nie wywoła po stronie Wnioskodawcy, jako pracodawcy, żadnych skutków w zakresie prawa ubezpieczeń społecznych.

Mając na uwadze treść wniosku oraz obowiązujące przepisy, Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 10 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu administracji publicznej lub państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie pisemnej interpretacji, co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publiczne) oraz składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie. Stosownie do ustępu 5 powołanego powyżej artykułu w związku z art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, obowiązującym od dnia 1 stycznia 2013 r., udzielenie indywidualnej interpretacji dotyczącej obowiązku podleganiu ubezpieczeniom społecznym, zasad obliczania składek na ubezpieczenia społeczne. Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych oraz podstawy wymiaru tych składek następuje w drodze decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

Zasady podleganiu ubezpieczeniom społecznym regulują przepisy ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych. Katalog tytułów, z których wynika obowiązek ubezpieczeń emerytalnych i rentowych został zawarty w art. 6 tejże ustawy. Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 1) powołanej ustawy, obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnym i rentowym podlegają, osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są pracownikami. Pracownicy w myśl art. 11 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, obowiązkowo podlegają również ubezpieczeniu chorobowemu. Natomiast na podstawie art. 12 ust. 1 tej ustawy również obowiązkowo podlegają ubezpieczeniu wypadkowemu

Jednocześnie w myśl art. 8 ust. 2a wskazanej powyżej ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, za pracownika, w rozumieniu ustawy, uważa się także osobę wykonującą pracę na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub innej umów o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, albo umowy o dzieło, jeżeli umowę taką zawarła z pracodawcą, z którym pozostaje w stosunku pracy, lub jeżeli w ramach takiej umowy wykonuje pracę na rzecz pracodawcy, z którym pozostaje w stosunku pracy. Przesłanką decydująca o uznaniu takiej osoby za pracownika w rozumieniu ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych jest to, że będąc pracownikiem związanym stosunkiem pracy z danym pracodawca, jednocześnie świadczy pracę w ramach umowy cywilnoprawnej, zawartej z mm lub innym podmiotem, na jego rzecz. W konsekwencji, osoba, która w ramach zawartej z innym niż pracodawca podmiotem umowy min. zlecenia świadczy pracę na rzecz własnego pracodawcy podlega ubezpieczeniom społecznym na zasadach obowiązujących dla pracownika. Faktycznym beneficjentem pracy wykonywanej na podstawie umowy zlecenia jest bowiem pracodawca wykonawcy umowy cywilnoprawnej. Jednocześnie obowiązkiem zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych oraz opłacania składek z tytułu takiej umowy zostaje obciążony pracodawca, na rzecz którego wykonywana jest praca. Potwierdzeniem powyższego może hyc m.in. uchwala Sądu Najwyższego z dnia 2 września 2009 r. (II UZP 6/09), zgodnie z. którą to pracodawca, którego pracownik wykonuje na jego rzecz pracę w ramach umowy o dzido zawartej z osobą trzecią, jest płatnikiem składek na ubezpieczenie emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe z tytułu tej umowy (art. 8 ust. 2a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych). Sąd Najwyższy stwierdza również, iż "obowiązki płatnika powinny obcinać podmiot, na rzecz którego praca w ramach umowy cywilnoprawnej jest faktycznie świadczona, i który w związku z. tym uzyskuje jej rezultaty, unikając obciążeń i obowiązków wynikających z przepisów prawa pracy", a także powołuje się na treść art. 18 ust. 1a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, z którego "wynika logicznie, że płatnikiem jest pracodawca, a przychód z tytułu umowy cywilnoprawnej jedynie "uwzględnia się" w podstawie wymiaru składek z tytułu stosunku pracy"

Z opisu zdarzenia przyszłego przedstawionego we wniosku z dnia 1 czerwca 2015 r. wynika. że (...) zamierza zawrzeć umowy zlecenia z osobami, które są zatrudnione na podstawie umowy o prace przez Wnioskodawcę, przedmiotem zawartych umów zlecenia byłoby świadczenie usług związanych z promocją znaków towarowych i wzorów przemysłowych, stanowiących własność (Zleceniodawcy) (...) wyłącznie na jej rzecz. Jednocześnie Wnioskodawca wskazuje. iż na podstawie umowy licencyjnej zawartej wcześniej z. (...) (potencjalnym Zleceniodawcą ww. umów cywilnoprawnych), uprawniony jest w ramach prowadzonej działalności gospodarczej do korzystania z przedmiotowych znaków towarowych i wzorów przemysłowych. Ponadto Wnioskodawca wskazał, iż wykonywane na podstawie umów zlecenia czynności, dotyczyć będą prac rodzajowo innych, niż te które są wykonywane przez pracowników na rzecz Wnioskodawcy w ramach stosunku pracy.

Z powyższego wynika, iż w rezultacie beneficjentem pracy wykonywanej na podstawie umowy zlecenia zawartej z (...) Spółka Komandytowa będzie pracodawca osób wykonujących umowy cywilnoprawne tj. (...) Bowiem, na podstawie zawartej w tym zakresie umowy licencyjnej. Wnioskodawca w ramach prowadzonej działalności gospodarczej ma prawo do korzystania ze znaków towarowych i wzorów przemysłowych, stanowiących własność Zleceniodawcy, promocja których będzie przedmiotem świadczonych usług w ramach zawartych z jego pracownikami umów zlecenia. W rezultacie beneficjentem korzyści wynikających / promocji znaków towarowych 1 wzorów przemysłowych jest pracodawca (Wnioskodawca) wykonawców umowy cywilnoprawnej, używający tychże znaków i wzorów w ramach prowadzonej działalności gospodarczej.

Uwzględniając powyższe, należy wskazać, te pracownicy Wnioskodawcy w ramach umów zlecenia zawieranych (...) przedmiotowe umowy będą wykonywali na rzecz własnego pracodawcy (Wnioskodawcy). Zatem do pracowników Wnioskodawcy. zastosowanie znajdzie art. 8 ust. 2a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, zgodnie z którym za pracownika, w rozumieniu ustawy uważa się także osoby wykonujące pracę na podstawie umowy agencyjnej, umowy zleceniu lub innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, albo umowy o dzieło, jeżeli umowę taka zawarła z pracodawcą, z którym pozostaje w stosunku pracy, lub jeżeli w ramach takiej umowy wykonuje pracę na rzecz pracodawcy, z którym pozostaje w stosunku pracy. W konsekwencji po stronie Wnioskodawcy powstanie obowiązek odprowadzenia składek na ubezpieczenia od wynagrodzenia uzyskanego na podstawie umów cywilnoprawnych w ramach, których wykonywane są czynności na rzecz Wnioskodawcy

W konsekwencji. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie uznał za nieprawidłowe stanowisko Wnioskodawcy w powyższym zakresie.

Decyzja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu jej wydania.

Wydana decyzja wiąże Zakład Ubezpieczeń Społecznych wyłącznie w sprawie przedsiębiorcy, na którego wniosek została wydana. Stosownie do art. 10a ust. 2 i ust. 3 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej niniejsza decyzja nie jest wiążąca dla przedsiębiorcy, natomiast jest wiążąca dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, do czasu jej zmiany lub uchylenia.

Od niniejszej decyzji przysługuje, zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w związku z art. 10 ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, odwołanie do właściwego Sądu Okręgowego w (...). Odwołanie wnosi się na piśmie za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS. która wydała decyzję lub do protokołu sporządzonego przez tę jednostkę, w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji.