WPI/200000/43/646/2016 - Ustalenie podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne zleceniobiorców oddelegowanych do pracy poza granicami Polski.

Pisma urzędowe
Status:  Aktualne

Pismo z dnia 23 czerwca 2016 r. Centrala Zakładu Ubezpieczeń Społecznych WPI/200000/43/646/2016 Ustalenie podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne zleceniobiorców oddelegowanych do pracy poza granicami Polski.

Na podstawie art. 10 ust. 1 i ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 584) w związku z art. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 121 z późn. zm.) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie w odpowiedzi na stanowisko przedstawione przez przedsiębiorcę (...) wyrażone we wniosku złożonym w dniu 13 czerwca 2016 r. w przedmiocie ustalenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne zleceniobiorców oddelegowanych do pracy poza granicami Polski uznaje je za nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 13 czerwca 2016 r. do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie wpłynął wniosek przedsiębiorcy (...) reprezentowany przez radcę prawnego (...) działającego w ramach spółki (...) o wydanie pisemnej interpretacji przepisów w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej.

Wnioskodawca w wyczerpującym opisie zdarzenia przyszłego przedstawił, że prowadzi działalność związaną ze świadczeniem usług opiekuńczych - w zakresie opieki nad osobami w podeszłym wieku oraz osobami niepełnosprawnymi. W tym celu wnioskodawca zawiera umowy z przedstawicielami rodziny osoby wymagającej opieki (Klient). Znaczna część umów zawierana jest z Klientami mającymi siedzibę na terytorium Niemiec. W celu prawidłowego świadczenia usług na rzecz klientów, wnioskodawca współpracuje z osobami fizycznymi (opiekunkami), które w jego imieniu wykonują czynności opiekuńcze. Podstawą współpracy pomiędzy wnioskodawcą a opiekunką jest umowa cywilnoprawna - umowa zlecenia. Opiekunki są osobami fizycznymi nieprowadzącymi działalności gospodarczej.

Z uwagi na fakt, iż część klientów (podopiecznych, nad którymi wnioskodawca sprawuje opiekę) mieszka na terytorium Niemiec, wnioskodawca wysyła opiekunki do wykonywania czynności opiekuńczych w podróż do Niemiec. Obecnie umowy z opiekunkami są zawarte na czas określony lub nieokreślony, ale są to umowy ramowe. W tym czasie wyjazdy opiekunek do Niemiec odbywają się w celu wykonywania czynności zleconych przez wnioskodawcę, na podstawie każdorazowych zleceń (poleceń wyjazdu). Wyjazdy trwają ok. 1 do 3 miesiące i powtarzają się w ciągu roku.

Niektóre usługi objęte umowami zawieranymi z opiekunkami są także wykonywane na terenie kraju. W sytuacji, kiedy opiekunki powrócą do kraju, oczekując na następny wyjazd, świadczą usługi polegające na działaniach informacyjnych i rekrutacyjnych, obejmujących wyszukiwanie potencjalnych osób zainteresowanych współpracą z wnioskodawcą do opieki, gdzie potrzebne są osoby z podstawową znajomością języka niemieckiego, a szczególnie ważne są predyspozycje do takiej pracy oraz kwalifikacje i dyspozycyjność. Usługi te wykonywane są na terenie kraju i objęte są odrębnym ryczałtowym wynagrodzeniem, w całości opodatkowanym w Polsce. Przewidywany czasookres świadczenia poszczególnych usług to np. dwa, trzy miesiące pracy na terytorium Niemiec związanej z podróżą i ok jeden lub dwa miesiące pracy na terytorium RP w celu wykonywania czynności informacyjno-rekrutacyjnych. Usługi wykonywane przez opiekunki w Polsce nie są praca o charakterze marginalnym.

Wnioskodawca wskazał, że z uwagi na powyższe, podróż do Niemiec odbywa się w ramach pracy najemnej w dwóch krajach na podstawie art. 13 Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (Dz. U. UE L 200 z 7 czerwca 2004 r.) składki na ubezpieczenie społeczne opiekunek opłacane są w Polsce, a spółka występuje do właściwego oddziału ZUS ze stosownymi wnioskami o wydanie zaświadczenia A1.

Obecnie wynagrodzenie opiekunek zostało określone w umowie jako wynagrodzenie miesięczne. Wypłacane jest raz w miesiącu w wysokości określonej w umowie. Natomiast wnioskodawca planuje zmianę zasad wynagradzania opiekunek, w porozumieniu z nimi, w ten sposób, że wynagrodzenie będzie wypłacane jednorazowo za okres wyjazdu. Przykładowo okres wyjazdu opiekunki to 1,5 miesiąca, obejmuje pół pierwszego miesiąca wyjazdu i cały kolejny miesiąc. Lub też okres wyjazdu opiekunki to dwa niepełne miesiące (np. od dnia 5 dnia pierwszego miesiąca do 25 dnia następnego miesiąca. Innym przykładem jest jednorazowy okres dwumiesięczny lub trzymiesięczny, obejmujący pełne lub niepełne miesiące. Z tego względu w porozumieniu z opiekunkami wnioskodawca planuje jednorazowe rozliczanie takiego wynagrodzenia z tytułu wyjazdu.

Umowa przewidywać będzie także, że za każdy dzień wykonywania usługi za granicą opiekunka otrzyma dodatek równowartości diety przysługującej z tytułu podróży służbowej poza granicami kraju (nie jest to jednak dieta sensu stricte, bowiem w przypadku oddelegowania czy pracy najemnej w dwóch krajach przedsiębiorca nie ma obowiązku wypłacania diet). Dodatek ten będzie wypłacany jedynie w okresach wykonywania przez zleceniobiorcę pracy za granicą. Dodatek będzie wypłacany za każdy dzień pobytu za granicą w wysokości określonej w przepisach rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29 stycznia 2013 r. w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej poza granicami kraju. Wynagrodzenie oraz dodatek zgodnie z postanowieniami umowy zlecenie będzie płatne kwartalnie w ciągu pierwszych 10 dni następnego kwartału. Jednocześnie umowa zlecenia będzie przewidywać, że na wniosek zleceniobiorcy w każdym czasie trwania umowy w pierwszych dwóch miesiącach kwartału może zostać mu wypłacona zaliczka na poczet przyszłego wynagrodzenia. Wysokość wypłaconej zaliczki nie przekroczy jednak w żadnym z miesięcy kwoty przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej, o której mowa w § 2 pkt 16 rozporządzenia z podstawy wymiaru składek. Wnioskodawca wskazał, że zaliczka może nie zostać wypłacona. Jest to kwestia indywidualnych uzgodnień opiekunki z wnioskodawcą.

Wnioskodawca jak już wskazano, zamierza naliczać składki na ubezpieczenie społeczne zgodnie z prawem polskim i uiszczać w Polsce (po uprzednim uzyskaniu zaświadczenia A1).

Wnioskodawca powziął wątpliwość jak wyliczyć podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne w poszczególnych miesiącach okresu, w którym opiekunka będzie odbywać wyjazd, tj. czy podstawa wymiaru składek w pierwszym pełnym lub niepełnym miesiącu wyniesie "0", a w ostatnim miesiącu wyjazdu będzie mógł wyłączyć z oskładkowania część wynagrodzenia zleceniobiorcy wykonującego usługi w Niemczech - w wysokości równowartości diety przysługującej z tytułu podróży służbowej poza granicami kraju, za każdy dzień pobytu, określonej w przepisach w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowych poza granicami kraju, z tym zastrzeżeniem, że tak ustalony miesięczny przychód tych osób stanowiący podstawę wymiaru składek nie będzie mógł być niższy od kwoty przeciętnego wynagrodzenia, o której mowa w § 2 ust. 1 pkt 16 rozporządzenia z podstawy wymiaru składek.

Wnioskodawca zadał pytania:

1)

Czy w pierwszym pełnym lub niepełnym miesiącu łub pierwszych dwóch miesiącach wyjazdu (w przypadku dłuższych wyjazdów obejmujących okres przewyższający 2 miesiące), kiedy wynagrodzenie zleceniobiorcy nie będzie wypłacane podstawia wymiaru składek wyniesie "0", a w przypadku wypłacenia zaliczki podstawę wymiaru składek będzie stanowić kwota wypłaconej zaliczki w pierwszym (lub w pierwszych) miesiącach wyjazdu;

2)

Czy w miesiącu po zakończeniu wyjazdu, kiedy wynagrodzenie zleceniobiorcy będzie faktycznie wypłacone za cały okres wyjazdu (ewentualnie po pomniejszeniu o zaliczki) i będzie przekraczało kwotę przeciętnego wynagrodzenia, o której mowa w § 2 ust. 1 pkt 16 rozporządzenia z podstawy wymiaru składek wnioskodawca wyłączy kwotę dodatku otrzymywanego z tytułu oddelegowania do wysokości przeciętnego wynagrodzenia, a w przypadku gdy kwota wypłaconego wynagrodzenia nie przekroczy kwoty przeciętnego wynagrodzenia, podstawę wymiaru składek będzie stanowiło to faktycznie wypłacone wynagrodzenie.

Wnioskodawca przedstawił własne stanowisko w sprawie.

Zdaniem Wnioskodawcy przyjąć należy, że:

* W pierwszym pełnym lub niepełnym miesiącu lub w pierwszych dwóch miesiącach wyjazdu (w przypadku dłuższych wyjazdów obejmujących okres przewyższający 2 miesiące), kiedy wynagrodzenie zleceniobiorcy nie będzie wypłacane podstawa wymiaru składek wyniesie "0", a w przypadku wypłacenia zaliczki podstawę wymiaru składek będzie stanowić kwota wypłaconej zaliczki;

* W miesiącu po zakończeniu wyjazdu, kiedy wynagrodzenie zleceniobiorcy zostanie faktycznie wypłacone i będzie przekraczało kwotę przeciętnego wynagrodzenia, o której mowa § 2 ust. 1 pkt 16 rozporządzenia z podstawy wymiaru składek Wnioskodawca wyłączy kwotę dodatku otrzymywanego z tytułu oddelegowania do wysokości przeciętnego wynagrodzenia, a w przypadku gdy kwota wypłaconego wynagrodzenia nie przekroczy kwoty przeciętnego wynagrodzenia, podstawę wymiaru składek stanowiło faktycznie wypłacone wynagrodzenie.

Uzasadnienie stanowiska:

Wnioskodawca wskazał, że podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne zleceniobiorców stanowi przychód w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych osiągany przez tych pracowników, z zastrzeżeniem wyłączeń wymienionych w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe.

Zdaniem wnioskodawcy, w szczególności, do pracowników zatrudnionych za granica u polskich pracodawców (a zatem również do pracowników wykonujących pracę najemną w dwóch krajach) mają zastosowanie przepisy § 2 ust. 1 pkt 16. Na podstawie § 5 ust. 2 rozporządzenia przepisy § 2-4 stosuje się odpowiednio przy ustalaniu podstawy wymiaru składek członków rolniczych spółdzielni produkcyjnych i spółdzielni kółek rolniczych oraz osób wykonujących pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia. Przepisy te znajdują zastosowanie również do zleceniobiorców.

Według wnioskodawcy w opisanym zdarzeniu powinien mieć zastosowanie przypadek określony w § 2 ust. 1 pkt 16 rozporządzenia, gdy w umowie zlecenia jednoznacznie określa się miejsce świadczenia pracy poza granicami kraju.

Na zasadzie swobody umów zgodnie z art. 3531 k.c. strony mogą ustalić zasady płatności w umowie zlecenia w okresach rozliczeniowych innych niż miesięczne. Wynagrodzenie może być ustalone przykładowo kwartalnie, lub też, jak wskazany w zdarzeniu opisanym wyżej, za cały okres wyjazdu, bez względu na to jaki czas obejmuje - czy są to dwa miesiące, pełne lub niepełne lub 1,5 miesiąca, a nawet więcej.

Zgodnie z zasadami obliczania podstawy wymiaru składek w odniesieniu do pracowników delegowanych (§ 2 ust. 1 pkt 16 rozporządzenia) podstawą wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe pracowników jest faktycznie wypłacone im w danym miesiącu wynagrodzenie, pomniejszone o te należności (kwoty), które nie stanowią podstawy wymiaru składek w myśl przepisów cytowanego wyżej rozporządzenia. Kwota przeciętnego wynagrodzenia, o której mowa w § 2 ust. 1 pkt 16 in fine rozporządzenia nie jest progiem od jakiego podstawa wymiaru składek nie może być niższa, jeżeli rzeczywisty przychód zleceniobiorcy w danym miesiącu jest od tej kwoty niższy. Jest ona progiem, mającym zastosowanie, gdy faktycznie wypłacone wynagrodzenie jest wyższe niż przeciętne, a zastosowanie odliczeń przewidzianych przepisem spowodowałoby obniżenie podstawy wymiaru składek poniżej tego progu. Na poparcie swojego stanowiska wnioskodawca wskazuje, że jest ono zgodnie z aktualnym orzecznictwem Sądu Najwyższego, w tym w szczególności z uchwałą Sądu Najwyższego z dnia 10 października 2009 r., sygn. I UZP 5/09, wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 2 października 2013 r., sygn. II UK 78/13, wyrokiem Sądu Najwyższego z 10 października 2013 11, sygn. II UK 104/13, wyrokiem Sądu Najwyższego z 14 listopada 2013 11, sygn. II UK 2014/13.

Zgodnie z powyższym stanowiskiem wnioskodawca przyjmuje, że od uzyskanego przez zleceniobiorcę przychodu odlicza się część wynagrodzenia zleceniobiorcy zatrudnionego za granicą u polskiego zleceniodawcy w wysokości diety przysługującej z tytułu podróży służbowej poza granicami kraju (a następnie, jeśli po odliczeniu przychód jest niższy od prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia - podstawę wymiaru składek podwyższa się do tej wartości, gdyż ustalony miesięczny przychód tych osób stanowiący podstawę wymiaru składki nie może być niższy od kwoty prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia). Mechanizm ten nie ma jednak zastosowania, gdy przychód jest niższy niż prognozowane przeciętne wynagrodzenie za analogiczny czas. W przypadku więc, gdy przychód zleceniobiorcy w danym miesiącu będzie niższy od przeciętnego wynagrodzenia i będzie odpowiadać wysokości faktycznego przychodu w rozumieniu 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych faktycznie wypłacona kwota będzie stanowiła podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne.

Wnioskodawca stwierdził, że skoro zgodnie z umową w pierwszym lub w pierwszych miesiącach wyjazdu (zależności od długości wyjazdu) wynagrodzenie nie będzie wypłacane zleceniobiorcy, podstawa wymiaru składek wyniesie "0". Wnioskodawca wskazał, że ponieważ jednak strony dopuszczają możliwość wypłacenia zaliczki na poczet wynagrodzenia w pierwszym lub w pierwszych miesiącach wyjazdu w kwocie niższej od przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej, w miesiącach, w których zostanie ona wypłacona ta faktycznie wypłacona kwota będzie podstawą wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne. Za ostatni miesiąc wyjazdu, w sytuacji gdy wynagrodzenie zleceniobiorcy będzie wyższe od wynagrodzenia przeciętnego, o którym mowa w § 2 ust. 1 pkt 15 rozporządzenia, wnioskodawca będzie mógł wyłączyć z składkowania część wynagrodzenia zleceniobiorcy do wysokości przeciętnego wynagrodzenia.

Wnioskodawca wskazał, że takie samo stanowisko wyraził Sąd Rejonowy w Częstochowie w wyroku z dnia 13 maja 2015 r., sygn. akt IV U 76/15, które to stanowisko utrzymał Sąd Apelacyjny w wyroku z dnia 12 maja 2016 r. (sygn. akt III 1441/15), gdzie stwierdzono, że:

1.

Skoro zgodnie z art. 18 ust. 1 i 3 w związku z art. 4 pkt 9 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, podstawę wymiaru składek stanowi przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a przychodem tym, zgodnie z art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych są otrzymywane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne, to tym samym podstawą wymiaru składek może być tylko i wyłącznie wynagrodzenie faktycznie wypłacone w danym miesiącu, a nie jakiekolwiek kwoty, które nie są przychodem w rozumieniu ustawy podatkowej. Tym samym w sytuacji wypłaty zleceniobiorcy wynagrodzenia w trzecim miesiącu kwartału, tylko w tym miesiącu powstanie przychód stanowiący podstawę wymiaru składek.

2.

Ze względu na poczynione w pkt 1 powyżej uwagi, tym samym, w sytuacji wypłaty zleceniobiorcy zaliczki, na poczet wynagrodzenia, zaliczka ta, wbrew temu, co twierdzi organ rentowy, stanowić będzie podstawę wymiaru składek.

3.

Jeżeli wysokość wynagrodzenia, wypłacona zleceniobiorcy w trzecim miesiącu kwartału, będzie przekraczać kwotę przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej, wówczas płatnik składek wyłączy z podstawy wymiaru składek kwotę dodatku otrzymywanego z tytułu oddelegowania do wysokości przeciętnego wynagrodzenia, natomiast w przypadku gdy kwota wypłaconego wynagrodzenia nie przekroczy kwoty przeciętnego wynagrodzenia, podstawę wymiaru składek będzie stanowiło faktycznie wypłacone wynagrodzenie.

Zdaniem wnioskodawcy Sąd słusznie stwierdził, że niedopuszczalne jest określenie podstawy wymiaru składek w wysokości przeciętnego wynagrodzenia w sytuacji, gdy faktycznie otrzymane wynagrodzenie jest od niego niższe.

a) [Termin wypłaty wynagrodzenia, a podstawa wymiaru składek]

W niniejszej sprawie, jak wskazał wnioskodawca, kwestią jest również to, w jaki sposób ustalana winna być podstawa oskładkowania w przypadku, gdy strony umowy cywilnoprawnej (...) "brak stron 6-7 w podstawie www.zus.pl/bip/get.asp?idw=74006&typ=1"

zm.), jeżeli w umowie tej określono odpłatność za jej wykonywanie kwotowo, albo w kwotowej stawce godzinowej lub akordowej, albo prowizyjnie.

Katalog przychodów niestanowiących podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe został zawarty we wskazanym rozporządzeniu z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Na mocy § 2 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, pewne grupy przychodów została wyłączona z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Zgodnie z § 5 ust. 1 pkt 2 powołanego powyżej rozporządzenia z 18 grudnia 1998 r. w brzmieniu obowiązującym od 1 sierpnia 2010 r., przepisy § 2-4 stosuje się odpowiednio przy ustalaniu podstawy wymiaru składek m.in. osób wykonujących prace na podstawie umowy agencyjnej, lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia. Nie każde jednak wyłączenie z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, wymienione w § 2-4 tegoż rozporządzenia, przewidziane dla osób zatrudnionych na podstawie umowy o prace znajdzie zastosowanie do umów zlecenia. Zatem zastosowanie włączeń przewidzianych w tym rozporządzeniu w odniesieniu do umów zlecenia jest uzależnione od ich charakteru oraz dopuszczalności zawarcia poszczególnych instytucji w tego typu umowach.

W myśl § 2 ust. 1 pkt 16 ww. rozporządzenia w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe podstawy wymiaru składek nie stanowi część wynagrodzenia pracowników zatrudnionych za granicą, odpowiadająca równowartości diety przysługującej z tytułu podróży służbowych poza granicami kraju, za każdy dzień pobytu, określonej w przepisach w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej poza granicami kraju, z tym zastrzeżeniem, że tak ustalony miesięczny przychód tych osób stanowiący podstawę wymiaru składek nie może być niższy od kwoty przeciętnego wynagrodzenia, o którym mowa w art. 19 ust. 1 ustawy.

Powyższe wyłączenie znajduje zastosowanie także w odniesieniu do zleceniobiorców, którym zleceniodawca rekompensuje zwiększone koszty utrzymania w związku ze świadczeniem usług poza granicami kraju. W konsekwencji, jeżeli zleceniobiorca wysłany do pracy za granicę podlega podczas świadczenia tej pracy polskiemu ustawodawstwu w zakresie zabezpieczenia społecznego zgodnie z unijnymi przepisami dotyczącymi koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego, to podstawa wymiaru składek powinna zostać ustalona zgodnie z przepisem § 2 ust. 1 pkt 16 rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Oznacza to, że podstawa wymiaru składek nie może być niższa od kwoty przeciętnego wynagrodzenia, o którym mowa w art. 19 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

Rozporządzenie wyłącza z obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne część wynagrodzenia zleceniobiorców zatrudnionych za granicą, odpowiadająca równowartości diety przysługującej z tytułu podróży służbowej poza granicami kraju. Przysługuje ona za łączny czas pobytu pracownika (w tym przypadku zleceniobiorcy) poza granicami kraju, obejmujący dni jego pracy, jak i dni rozkładowo wolne od pracy (np. sobotę i niedzielę, przypadające w trakcie trwania podróży służbowej). Dniem pobytu jest dzień, za który pracownik otrzymuje wynagrodzenie stanowiące podstawę wymiaru składek, przy czym do dni pobytu nie zalicza się dni urlopu wypoczynkowego pracownika, tj. okresu ustawowego zwolnienia pracownika od obowiązku świadczenia pracy. Ustalona w ten sposób podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne pracowników, wykonujących czasowo pracę za granicą, nie może być jednak (po odjęciu równowartości diet od przychodu pracownika) niższa od kwoty prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej na dany rok kalendarzowy.

Należy w tym miejscu zaznaczyć, iż przepisy ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych w zakresie podstawy wymiaru składek odnoszą się do przychodu, co oznacza, iż nie jest ważne jakiego okresu przychód dotyczy, lecz kiedy został wypłacony lub postawiony do dyspozycji. Jednakże dla zleceniobiorców oddelegowanych, do których stosuje się § 2 ust. 1 pkt 16 ww. rozporządzenia z 18 grudnia 1998 r. - z uwagi na zawartą w tym przepisie specyfikę ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne - istotny jest okres, za jaki dokonywana jest wypłata przychodu, ponieważ stosuje się zasadę odejmowania równowartości diet za każdy dzień pobytu. Dochodzi tym samym do złamania "zasady przychodu", co nie mogłoby mieć zastosowania w przypadku pracowników wykonujących pracę w Polsce, którym nie zaniża się podstawy wymiaru składek poprzez odejmowanie równowartości diet i nie porównuje się do żadnego parametru. W konsekwencji, przy ustalaniu podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne dla osób oddelegowanych do których znajduje zastosowanie ww. § 2 ust. 1 pkt 16 rozporządzenia - nie jest zatem istotne, kiedy przychód został faktycznie wypłacony (pozostawiony do dyspozycji), lecz jakiego okresu przychód dotyczy. Decydujące znaczenie przy jej ustalaniu ma tu powiązanie wypłaconego wynagrodzenia z okresem którego on dotyczy.

W świetle powyższego, ustalając podstawę wymiaru składek w sytuacji wypłaty zaliczek na poczet przyszłego wynagrodzenia należy mieć na uwadze, że na podstawę wymiaru składek powinna mieć wpływ wyłącznie wysokość uzyskanego przychodu, a nie to czy wynagrodzenie zostało wypłacone jednorazowo, czy tez w formie zaliczki i wyrównania. Gdy wypłacona zostanie zaliczka w danym miesiącu "nie należy rozliczać składek (mimo, że powstał przychód). Składki zostaną rozliczone od łącznego wynagrodzenia, obejmującego zaliczki oraz wyrównanie wynagrodzenia, w miesiącu w którym nastąpi wypłata wyrównania.

W przypadku ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne w miesiącach rozliczenia wynagrodzenia za wykonany kontrakt, w sytuacji gdy zleceniobiorca nie otrzymywał zaliczek na poczet wynagrodzenia, podstawą wymiaru składek będzie wypłacone mu za cały okres wykonywanej umowy wynagrodzenie pomniejszone w myśl § 2 ust. 1 pkt 16 rozporządzenia w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe o kwotę równowartości diet przysługujących.

W tym miejscu należy zaznaczyć, że uzyskana po pomniejszeniu o równowartość diet kwota powinna zostać porównana z ustaloną proporcjonalnie do okresu, którego dotyczy wypłacane wynagrodzenie wielokrotnością przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej na dany rok kalendarzowy. Jeżeli kwota łącznego wynagrodzenia po pomniejszeniu o równowartość diet jest wyższa od kwoty wielokrotności przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego ustalonej odpowiednio do okresu wykonywania umowy, wówczas podstawę wymiaru składek stanowi ta kwota. W przeciwnym wypadku - podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne będzie stanowić ustalona proporcjonalnie do okresu umowy kwota wielokrotności przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w gospodarce narodowej ustalonego na dany rok kalendarzowy.

Z powyższego wynika, że w sytuacji gdy przedsiębiorca wypłaci wynagrodzenie za świadczenie usług za granicą za okres dłuższy niż jeden miesiąc (w opisanym zdarzeniu przyszłym zleceniobiorcy otrzymają wynagrodzenie za okres wyjazdu tj. 1,5 miesiąca, 2 miesiące lub 3 miesiące wraz z dodatkiem w wysokości równowartości diety), to w takiej sytuacji należy porównać wypłacony przychód z kwotą przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za miesiące, których wypłata dotyczy. Wyliczając kwotę, która będzie stanowiła podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, należy od wynagrodzenia uzyskanego za poszczególne miesiące wykonywania usług, odjąć równowartość diet za każdy dzień pobytu, a następnie wyliczoną kwotę porównać z kwotą prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia.

W sytuacji, gdy przychód zleceniobiorcy pomniejszony o równowartość diet z tytułu jego oddelegowania do świadczenia usług za granicę będzie za miesiące świadczenia usług niższy od kwoty prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej konieczne będzie przyjęcie do wyliczenia podstawy wymiaru składek za ten miesiąc kwoty odpowiadającej wysokości przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej. Natomiast w sytuacji, gdy wynagrodzenie zleceniobiorcy będzie wyższe od kwoty prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej, to do wyliczenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, należy przyjąć kwotę przychodu należną za ten miesiąc. Tak wyliczone kwoty za poszczególne miesiące należy zsumować, co da kwotę, od której należy rozliczyć składki na ubezpieczenia w miesiącu wypłaty wynagrodzenia tj. kwotę podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne w sytuacji wypłaty wynagrodzenia za okres świadczenia usług poza granicami kraju za okres dłuższy niż jeden miesiąc. W przypadku, gdy wnioskodawca wypłaci zleceniobiorcy zaliczkę na poczet przyszłego wynagrodzenia to nie należy rozliczać składek na ubezpieczenia w miesiącu wypłaty zaliczki mimo, że powstał przychód.

Mając na uwadze przedstawione przez Wnioskodawcę zdarzenie przyszłe oraz obowiązujące w tym przedmiocie przepisy prawa. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie uznał stanowisko Wnioskodawcy w przedmiocie ustalenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne za osoby wykonujące umowę zlecenia poza granicami kraju w ramach oddelegowania - za nieprawidłowe.

POUCZENIE

Decyzja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania decyzji.

Wydana decyzja wiąże Zakład Ubezpieczeń Społecznych wyłącznie w sprawie przedsiębiorcy, na którego wniosek została wydana.

Stosownie do art. 10a ust. 2 i ust. 3 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej niniejsza decyzja nie jest wiążąca dla przedsiębiorcy, natomiast jest wiążąca dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, do czasu jej zmiany lub uchylenia.

Od niniejszej decyzji przysługuje, zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w związku z art. 10 ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, odwołanie do Sądu Okręgowego w (...).

Odwołanie wnosi się na piśmie za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS, która wydala decyzję lub do protokołu sporządzonego przez tę jednostkę, w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji.

Opublikowano: www.zus.gov.pl