WPI/200000/43/622/2023 - Brak obowiązku opłacania składki zdrowotnej od 1 stycznia 2023 r., finansowanej z budżetu państwa za uczniów zgłaszanych do ubezpieczenia zdrowotnego przez policealne szkoły niepubliczne.

Na podstawie art. 34 ust. 1 i ust. 5 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców (Dz. U. z 2023 r. poz. 221 z późn. zm.) w związku z art. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2023 r. poz. 1230 z późn. zm.), Zakład Ubezpieczeń Społecznych (dalej: Zakład) uznaje stanowisko Przedsiębiorcy: ) (...) (dalej: Przedsiębiorca) przedstawione we wniosku złożonym w dniu 22 czerwca 2023 r. za prawidłowe przedmiocie braku obowiązku odprowadzania składki na ubezpieczenie zdrowotne finansowanej ze środków budżetu państwa, za uczniów w rozumieniu przepisów ustawy o systemie oświaty niepodlegających obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego z innego tytułu.

Wnioskiem z 22 czerwca 2023 r. Przedsiębiorca wystąpił do Zakładu o wydanie interpretacji indywidualnej w trybie art. 34 ustawy - Prawo przedsiębiorców.

Stan faktyczny Przedsiębiorcy

Wnioskodawca, jest organem prowadzącym niepubliczne szkoły policealne. Zgodnie z ustawą o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2004 r. Nr 210) w wersji obowiązującej do dnia 31 grudnia 2022 r. (dalej: Przepisy dotychczasowe) Wnioskodawca był płatnikiem składki zdrowotnej dla swoich uczniów na podstawie art. 66 ust. 1 pkt 17 w zw. z art. 86 ust. 1 pkt 4.

Zgodnie z art. 67 ust. 1 Przepisów dotychczasowych obowiązek ubezpieczenia zdrowotnego był uważany za spełniony po zgłoszeniu do ubezpieczenia zdrowotnego osoby podlegającej temu obowiązkowi zgodnie z przepisami art. 74-76 oraz opłaceniu składki w terminie i na zasadach określonych w ustawie. Zgodnie z art. 86 ust. 2 w zw. z ust. 3 ustawy dotychczasowej składki na ubezpieczenie zdrowotne były finansowane z budżetu państwa a otrzymywały je jednostki samorządu terytorialnego jako dotacje celowe na zadania z zakresu administracji rządowej.

Składki na ubezpieczenie zdrowotne uczniów Wnioskodawcy były finansowane z dotacji jakie Wnioskodawca otrzymywał na każdego ucznia na podstawie art. 26 ust, 2 ustawy o finansowaniu zadań oświatowych (Dz. U. z 2017 r. poz. 2203). W przypadku Wnioskodawcy składki na ubezpieczenie zdrowotne nie były więc finansowane na podstawie art. 86 ust. 2 w zw. z ust. 3 ustawy dotychczasowej tj. bezpośrednio z budżetu państwa.

Ustawa o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych została znowelizowana ustawą o zmianie ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2022 r. poz. 2770) i od 1 stycznia 2023 r. weszły w życie przepisy zmieniające zasady płatności składek zdrowotnych dotyczących uczniów.

Zgodnie z art. 67 ust. 1 przepisów ustawy po nowelizacji obowiązek ubezpieczenia zdrowotnego uważa się za spełniony po zgłoszeniu do ubezpieczenia zdrowotnego osoby podlegającej temu obowiązkowi zgodnie z przepisem art. 74-76 oraz opłaceniu składki w terminie i na zasadach określonych w ustawie. Obowiązek opłacenia składki nie dotyczył osób, o których mowa w art. 66 ust. 1 w tym uczniów w rozumieniu przepisów o systemie oświaty.

Dodatkowo art. 86 ust. 1 pkt 4 wskazujący szkołę jako płatnika składki zdrowotnej uczniów został uchylony, art. 86 ust. 2 wskazujący, iż źródłem dofinansowania składki zdrowotnej uczniów są środki z budżetu państwa został uchylony natomiast art. 86 ust. 3 został zmieniony w taki sposób, że nie ma już zastosowania do uczniów.

Obecnie więc przepisy ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych stanowią, iż obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego podlegają uczniowie w rozumieniu ustawy o systemie oświaty, zobowiązanym do zgłoszenia do ubezpieczenia ucznia jest szkoła natomiast wystarczającym do objęcia ubezpieczeniem zdrowotnym uczniów jest samo zgłoszenie bez konieczności odprowadzania składek na ubezpieczenie zdrowotne.

Dnia 29 grudnia 2022 r. na stronie internetowej ZUS pojawił się następujący komunikat:

"Ustawą z 16 listopada 2022 r. o zmianie ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty oraz niektórych innych ustaw zostały wprowadzone zmiany w ustawie o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. Zmiany polegają na wyłączeniu obowiązku opłacania składek na ubezpieczenie zdrowotne na wybrane grupy ubezpieczonych, za których składka zdrowotna była dotychczas finansowana ze środków budżetu państwa. Osoby te nadal pozostają w ubezpieczeniu zdrowotnym lecz bez obowiązku comiesięcznego opłacania za nie składek na to ubezpieczenie.

Składki na ubezpieczenie zdrowotne nie będą opłacane za:

1. (...)

2. Uczniów w rozumieniu przepisów o systemie oświaty (zgłaszanych z kodem tytułu ubezpieczenia 2110 xx); 3. (...)

Zmiana przepisów oznacza, że począwszy od 1 stycznia 2023 r. płatnicy składek za wskazane grupy ubezpieczonych:

* powinni zgłaszać te osoby do ubezpieczenia zdrowotnego na ZUS ZZA - jeśli powstał obowiązek podlegania tylko temu ubezpieczeniu lub na ZUS ZUA - jeśli osoby te będą podlegały ubezpieczeniom społecznym i ubezpieczeniu zdrowotnemu i wyrejestrowywać je z tych ubezpieczeń po ustaniu tytułu ubezpieczenia na ZUS ZWUA.

* nie powinni składać za styczeń 2023 r. i kolejne miesiące raportów ZUS RCA za wskazane osoby, jeśli podlegają one wyłącznie ubezpieczeniu zdrowotnemu,

* powinni złożyć za styczeń 2023 r. i kolejne miesiące raporty imienne ZUS RCA za wskazane osoby z rozliczeniem składek na ubezpieczenia społeczne i zerową składką na ubezpieczenie zdrowotne, jeśli osoby te podlegają ubezpieczeniom społecznym I ubezpieczeniu zdrowotnemu".

Z uzasadnienia nowelizacji ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych wynika, iż: "Projekt przewiduje wyłącznie zaprzestanie opłacania składek na ubezpieczenie zdrowotne z tytułów wskazanych w nowym brzmieniu, w tym art. 67 ust. 1 ustawy o świadczeniach. Obowiązek ubezpieczenia zdrowotnego tych osób nadal będzie istniał i będą miały one status osoby ubezpieczonej.

Zmiana ma na celu ograniczenie wydatków budżetu państwa oraz kosztów administracyjnych związanych z opłacaniem składki na ubezpieczenie zdrowotne z budżetu państwa, w szczególności mając na względzie przepisy np. art. 131c ustawy o świadczeniach. Projektowane regulacje winny skutkować ograniczeniem przychodów Funduszu oraz wydatków budżetu państwa".

W związku z faktem, iż z komunikatu ZUS oraz z uzasadnienia do nowelizacji ustawy wynika, iż celem nowelizacji jest ograniczenie wydatków budżetu państwa w zakresie składki zdrowotnej a Wnioskodawca pokrywał składkę zdrowotną uczniów z dotacji otrzymywanej na podstawie art. 26 ust. 2 ustawy o finansowaniu zadań oświatowych (czyli składka zdrowotna pokrywana była pośrednio ze środków budżetu państwa) pojawiła się wątpliwość czy Wnioskodawca jako płatnik również jest zwolniony z opłacania składki na to ubezpieczenie. Zwolnienie bowiem Wnioskodawcy z obowiązku opłacania składki zdrowotnej uczniów nie prowadzi do ograniczenia wydatków budżetu państwa w takim sensie, że wysokość dotacji udzielanej na podstawie art. 26 ust. 2 ustawy o finansowaniu zadań oświatowych nie ulega zmianie.

Należy także podkreślić, iż w programie Płatnik nie ma obecnie możliwości wysłania raportu imiennego RCA z uwzględnioną wysokością składki zdrowotnej uczniów.

Pytanie Wnioskodawcy:

1. Czy Wnioskodawca jako organ prowadzący szkoły policealne, który był płatnikiem składki zdrowotnej uczniów na podstawie przepisów ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 2022 r., po nowelizacji ustawy od dnia 1 stycznia 2023 r. objęty jest obowiązkiem opłacenia składki na ubezpieczenie zdrowotne uczniów, w rozumieniu przepisów o systemie oświaty, niepodlegających obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego z innego tytułu.

Stanowisko Przedsiębiorcy

Wnioskodawca stoi na stanowisku, iż na podstawie art. 67 ust. 1 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych nie jest objęty obowiązkiem opłacania składki na ubezpieczenie zdrowotne uczniów.

Artykuł 67 ust. 1 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych obowiązek ubezpieczenia zdrowotnego uważa się za spełniony po zgłoszeniu do ubezpieczenia zdrowotnego osoby podlegającej temu obowiązkowi zgodnie z przepisami art. 74-76 oraz opłaceniu składki w terminie i na zasadach określonych w ustawie. Obowiązek opłacenia składki nie dotyczy osób, o których mowa w art. 66 ust. 1 pkt 17 tj. uczniów w rozumieniu przepisów o systemie oświaty niepodlegających obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego z innego tytułu.

Zgodnie z art. 75 ust. 4 powołanej ustawy do ubezpieczenia zdrowotnego zgłaszają szkoły.

Oznacza to, iż do objęcia ubezpieczeniem zdrowotnym uczniów szkół, dla których Wnioskodawca jest organem prowadzącym, wystarczy samo zgłoszenie do tego ubezpieczenia.

Brak jest innych regulacji w tym zakresie. Przede wszystkim ustawa nie uzależnia zwolnienia z obowiązku płacenia składki zdrowotnej od źródła pochodzenia środków na zapłatę tej składki. Z art. 67 ust. 1 jednoznacznie wynika, iż w każdym przypadku, gdy szkoła zgłasza do ubezpieczenia ucznia w rozumieniu przepisów o systemie oświaty niepodlegającego obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego z innego tytułu, to uczeń ten jest objęty ubezpieczeniem zdrowotnym od chwili zgłoszenia a szkoła nie jest objęta obowiązkiem zapłaty składki zdrowotnej.

Powyższe stanowisko potwierdza także fakt, iż w programie Płatnik nie ma technicznej możliwości wysłania raportu imiennego RCA z wypełnioną wysokością składki zdrowotnej.

W związku jednak z faktem, iż komunikat ZUS oraz uzasadnienie do ustawy a także uchylenie tych przepisów ustawy dotychczasowej, które dotyczyły źródeł finansowania składki na ubezpieczenie zdrowotne przez szkoły, pojawia się wątpliwość czy Wnioskodawca należy do katalogu podmiotów objętych obowiązkiem zapłaty składki na ubezpieczenie zdrowotne uczniów w rozumieniu przepisów o systemie oświaty niepodlegających obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego z innego tytułu.

Analiza stanu faktycznego w świetle stanu prawnego:

Zgodnie z art. 34 ust. 1 ustawy - Prawo przedsiębiorców, przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu lub właściwej państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie wyjaśnienia, co do zakresu i sposobu stosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie (interpretacja indywidualna). W myśl ustępu 5 powołanego powyżej artykułu udzielenie interpretacji indywidualnej następuje w drodze decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Jednocześnie stosownie do art. 83d ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, Zakład wydaje interpretacje indywidualne, wyłącznie w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasad obliczania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Solidarnościowy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz podstawy wymiaru tych składek.

Wątpliwość Przedsiębiorcy wynikająca ze złożonego w dniu 22 czerwca 2023 r. wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczy kwestii, czy Przedsiębiorca jako organ prowadzący szkoły policealne, który był płatnikiem składki zdrowotnej uczniów na podstawie przepisów ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 2022 r., po nowelizacji ustawy od dnia 1 stycznia 2023 r. objęty jest obowiązkiem opłacenia składki na ubezpieczenie zdrowotne uczniów, w rozumieniu przepisów o systemie oświaty, niepodlegających obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego z innego tytułu.

Przedsiębiorca stoi na stanowisku, iż na podstawie art. 67 ust. 1 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych nie jest objęty obowiązkiem opłacania składki na ubezpieczenie zdrowotne uczniów.

Należy się zgodzić ze stanowiskiem Przedsiębiorcy.

Z dniem 1 stycznia 2023 r. weszły w życie zmiany do ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych wprowadzone przepisami ustawy z dnia 16 listopada 2022 r. o zmianie ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty oraz niektórych innych ustaw {Dz. U. z 2022 r. poz. 2770) - art. 2 tejże ustawy.

Zasadniczą częścią wprowadzonych od 1 stycznia 2023 r. zmian jest zmiana dotycząca wyłączenia obowiązku opłacania składki na ubezpieczenie zdrowotne w odniesieniu do enumeratywnie wymienionych tytułów ubezpieczenia, przy których składka była dotychczas finansowana ze środków budżetu państwa.

Zgodnie z wprowadzonymi zmianami wynikającymi z art. 67 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych składki na ubezpieczenie zdrowotne począwszy od stycznia 2023 r. nie będą opłacane m.in. za uczniów w rozumieniu przepisów o systemie oświaty niepodlegający obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego z innego tytułu - art. 66 ust. 1 pkt 17 wyżej cytowanej ustawy.

Należy jednak pamiętać, że wyłączenie obowiązku opłacania składek nie jest równoznaczne z wyłączeniem obowiązku ubezpieczenia, co oznacza, że osoby te nadal podlegają obowiązkowi zgłoszenia do ubezpieczenia zdrowotnego na dotychczasowych zasadach.

W myśl art. 75 ust. 4 wyżej cytowanej ustawy w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2023 r. osoby, o których mowa w art. 66 ust. 1 pkt 17, 18, 20 i 20a, zgłaszają do ubezpieczenia zdrowotnego odpowiednio szkoły, uczelnie, podmioty prowadzące szkoły doktorskie, placówki pełniące funkcje resocjalizacyjne, wychowawcze lub opiekuńcze i domy pomocy społecznej.

Artykuł 66 ust. 1 pkt 17 ustawy zdrowotnej wymienia jako osoby podlegające obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego uczniów w rozumieniu przepisów o systemie oświaty niepodlegający obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego z innego tytułu, należy zatem sięgnąć do definicji ucznia.

Artykuł 3 pkt 11 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2022 r. poz. 2230 z późn. zm.) wskazuje, że ilekroć w ustawie jest mowa o uczniach należy przez to rozumieć także słuchaczy i wychowanków. Również art. 4 pkt 20 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. - Prawo oświatowe (Dz. U. z 2023 r. poz. 900 z późn. zm.) stanowi, że ilekroć w ustawie jest mowa o uczniach - należy przez to rozumieć także słuchaczy i wychowanków.

System oświaty zgodnie z art. 2 pkt 2 ustawy - Prawo oświatowe, obejmuje szkoły:

Natomiast do szkół ponadpodstawowych w myśl art. 18 ust. 1 pkt 2 lit. f ustawy - Prawo oświatowe, zalicza się szkołę policealną dla osób posiadających wykształcenie średnie lub wykształcenie średnie branżowe, o okresie nauczania nie dłuższym niż 2,5 roku. Szkoła i placówka może być szkołą i placówką publiczną albo niepubliczną i może być zakładana i prowadzona przez: jednostkę samorządu terytorialnego, inną osobę prawną, osobę fizyczną (art. 8 ust. 11 2 cyt. ustawy).

Uwzględniając powyższe, od dnia 1 stycznia 2023 r. Przedsiębiorca nadal jest zobowiązany zgłaszać uczniów do ubezpieczenia zdrowotnego na dotychczasowych zasadach, natomiast nie ma obowiązku opłacania składki na ubezpieczenie zdrowotne za uczniów w rozumieniu przepisów o systemie oświaty niepodlegających obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego z innego tytułu.

Stanowisko Zakładu

Mając powyższe na uwadze, przedstawiony we wniosku złożonym w dniu 22 czerwca 2023 r. przez Przedsiębiorcę opis stanu faktycznego, własne stanowisko oraz obowiązujące przepisy Zakład uznał stanowisko za prawidłowe przedmiocie braku obowiązku odprowadzania składki na ubezpieczenie zdrowotne finansowanej ze środków budżetu państwa, za uczniów w rozumieniu przepisów ustawy o systemie oświaty niepodlegających obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego z innego tytułu.

Decyzja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Przedsiębiorcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu jego zaistnienia.

Wydana decyzja wiąże Zakład wyłącznie w sprawie przedsiębiorcy, na którego wniosek została wydana. Stosownie do art. 35 ust. 1 i ust. 2 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców niniejsza decyzja nie jest więżąca dla przedsiębiorcy, natomiast jest więżąca dla Zakładu, do czasu jej zmiany lub uchylenia.

Od niniejszej decyzji przysługuje, zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w związku z art. 34 ust. 5 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców, odwołanie do Sądu Okręgowego w (...).

Odwołanie wnosi się na piśmie za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS, która wydała decyzję lub do protokołu sporządzonego przez tę jednostkę, w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji.