WPI/200000/43/603/2018 - Możliwość nieuwzględnienia w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne kwoty odprawy wypłaconej zarządzającemu.

Na podstawie art. 34 ust. 1 i ust. 5 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców (Dz. U. z 2018 r. poz. 646) w związku z art. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2017 r. poz. 1778 z późn. zm.) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie uznaje za prawidłowe stanowisko przedstawione we wniosku złożonym w dniu 11 maja 2018 r. przez (...) w sprawie nieuwzględnienia w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne kwoty odprawy wypłaconej Zarządzającemu.

W dniu 11 maja 2018 r. do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie wpłynął wniosek spółki: (...) o wydanie pisemnej interpretacji przepisów w trybie art. 34 ustawy - Prawo przedsiębiorców. Powyższy wniosek został uzupełniony przez Wnioskodawcę pismem z dnia 15 maja 2018 r. (doręczonym do Oddziału w dniu 16 maja 2018 r.).

Wnioskodawca poinformował, że Spółka prowadząca działalność gospodarczą zawarła z Zarządzającym "Umowę o świadczenie usług w zakresie zarządzania". Podstawą do zawarcia umowy (kontraktu menadżerskiego) była uchwała Rady Nadzorczej powołująca Zarządzającego do pełnienia funkcji Prezesa Zarządu. Umowa została zawarta zgodnie z zapisami ustawy z 9 czerwca 2016 r. o zasadach kształtowania wynagrodzeń osób kierujących niektórymi spółkami (Dz. U. z 2017 r. poz. 2190). Umowa została zawarta na czas pełnienia przez Zarządzającego funkcji od dnia jej wejścia w życie ((...) 2016 r.).

Umowa została potraktowana jako umowa o świadczenie usług, do której zastosowano przepisy Kodeksu cywilnego o umowie o świadczeniu usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, a tym samym osoba wykonująca taką umowę podlegała ubezpieczeniom społecznym na zasadach przewidzianych dla zleceniobiorców.

Dalej Wnioskodawca poinformował, że Osoba Zarządzająca z dniem (...) kwietnia 2018 r. została odwołana z funkcji Prezesa Zarządu na mocy uchwały Rady Nadzorczej (bez podania przyczyny odwołania). Z zawartego kontraktu wynika, że w przypadku rozwiązania umowy albo wypowiedzenia przez Spółkę umowy z innych przyczyn niż naruszenie podstawowych obowiązków wynikających z umowy, Zarządzającemu przysługuje odprawa w wysokości 3 -krotności wynagrodzenia stałego pod warunkiem pełnienia przez Zarządzającego funkcji przez okres co najmniej 12 miesięcy przed rozwiązaniem umowy.

Dodatkowo w piśmie z 15 maja 2018 r. Wnioskodawca w uzupełnieniu do złożonego wniosku poinformował, że przyznana odprawa z tytułu rozwiązania umowy (kontraktu menadżerskiego) stanowi przychód z działalności wykonywanej osobiście, o której mowa w art. 13 pkt 9 ustawy z 26 lipca 1991 r. o PIT - przychody uzyskane na podstawie umów o zarządzanie przedsiębiorstwem, kontraktów menadżerskich lub umów o podobnym charakterze (w tym przychody z tego rodzaju umów zawieranych w ramach prowadzonej przez podatnika pozarolniczej działalności gospodarczej).

W związku z powyższym Wnioskodawca zwrócił się z zapytaniem czy w świetle obowiązujących przepisów należna odprawa będzie stanowiła podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne.

W ocenie Wnioskodawcy, odprawa nie będzie stanowiła podstawy do naliczania składek społecznych bowiem wypłata tego wynagrodzenia ściśle wiąże się z rozwiązaniem kontraktu. Zastosowanie w tym przypadku ma zapis § 2 ust. 1 pkt 3 w związku z § 2 ust. 2 pkt 2 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (Dz.U. z 2017 r. poz. 1949) tj. zgodnie z § 5 ust. 2 pkt 2 rozporządzenia przepisy § 1-4 stosuje się odpowiednio przy ustalaniu podstawy wymiaru składek m.in. dla osób wykonujących pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia. Powyższe oznacza, że ma w tym przypadku zastosowanie zapis § 2 ust. 1 pkt 3, zgodnie z którym wyłączone z podstawy wymiaru składek są m.in.: odprawy odszkodowania i rekompensaty wypłacone pracownikom z tytułu wygaśnięcia lub rozwiązania stosunku pracy, w tym rozwiązania stosunku pracy z przyczyn lezących po stronie pracodawcy, nieuzasadnionego lub niezgodnego z prawem wypowiedzenia umowy o pracę lub rozwiązania jej bez wypowiedzenia, skrócenia okresu jej wypowiedzenia, niewydania w terminie lub wydania niewłaściwego świadectwa pracy.

Odnosząc to do umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, w tym konkretnym przypadku zastosowanie znajdzie zapis tej regulacji, że wyłączone z podstawy wymiaru składek są odprawy wypłacone z tytułu rozwiązania powyższej umowy o zarządzanie.

Tym samym, w ocenie Wnioskodawcy uznać należy, że odprawa wypłacona Zarządzającemu nie będzie stanowiła podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne. Powyższe zapisy od 1 sierpnia 2010 r. dotyczą również zleceniobiorców, przy czym wyłączenie ma do nich częściowe zastosowanie bowiem instytucja świadectwa pracy, nieuzasadnionego lub niezgodnego z prawem wypowiedzenia umowy lub rozwiązania jej bez wypowiedzenia lub skrócenia okresu jej wypowiedzenia nie dotyczą zleceniobiorców.

Mając na uwadze treść wniosku oraz obowiązujące przepisy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 34 ust. 1 ustawy - Prawo przedsiębiorców, przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu lub właściwej państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie wyjaśnienia, co do zakresu i sposobu stosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie (interpretacja indywidualna). W myśl ustępu 5 powołanego powyżej artykułu udzielenie interpretacji indywidualnej następuje w drodze decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Jednocześnie stosownie do art. 83d ust. 1 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, Zakład wydaje interpretacje indywidualne, w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasad obliczania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz podstawy wymiaru tych składek.

Z treści wniosku z 11 maja 2018 r. wynika, że wątpliwość przedsiębiorcy dotyczy ustalenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne osoby wykonującej umowę o świadczenie usług.

Zagadnienia dotyczące ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne regulowane są za pośrednictwem przepisów ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych oraz rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (tekst jedn.: Dz. U. z 2017 r. poz. 1949).

Zgodnie z art. 18 ust. 1 i 3 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe ubezpieczonych, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 4 ustawy (tj. osób wykonujących pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia oraz osób z nimi współpracujących) stanowi uzyskany z tytułu wykonywanej umowy przychód, w rozumieniu przepisów ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2018 r. poz. 200 z późn. zm.), jeżeli w umowie agencyjnej lub umowie zlecenia albo w innej umowie o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, określono odpłatność za jej wykonywanie kwotowo, w kwotowej stawce godzinowej lub akordowej albo prowizyjnie. Ponadto w myśl art. 20 ust. 1 tej ustawy podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe oraz ubezpieczenie wypadkowe stanowi podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i ubezpieczenia rentowe. Zakład zaznacza przy tym, że w myśl powołanego powyżej art. 83d ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, wydaje interpretacje indywidualne, wyłącznie w ściśle zakreślonym katalogu spraw. Kwestia kwalifikacji określonego świadczenia jako przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz wskazania źródła takiego przychodu, nie mieści się w powyższym zakresie. W konsekwencji, Zakład dokonał interpretacji przepisów dotyczących ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne opierając się na wskazaniu Wnioskodawcy zawartym w piśmie z 15 maja 2018 r.

Szczegółowe uregulowania dotyczące ustalania podstawy wymiaru składek zostały zawarte w treści rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Powyższe rozporządzenie w § 2 zawiera zamknięty katalog przychodów niestanowiących podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Zgodnie z § 5 ust. 2 ww. rozporządzenia, przepisy § 2-4 stosuje się odpowiednio przy ustalaniu podstawy wymiaru składek m.in. osób wykonujących pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia. "Odpowiedniość" zastosowania przepisów dotyczących zwolnienia z obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne ze względu na cechującą je formę przywileju, nie może jednakże oznaczać ich rozszerzającej wykładni. Nie każde wyłączenie z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, wymienione w § 2-4 tegoż rozporządzenia, przewidziane dla osób zatrudnionych na podstawie umowy o pracę znajdzie zastosowanie do umów zlecenia. Zatem zastosowanie wyłączeń przewidzianych w tym rozporządzeniu w odniesieniu do umów zlecenia jest uzależnione od ich charakteru oraz dopuszczalności zawarcia poszczególnych instytucji w tego typu umowach.

Stosownie do § 2 ust. 1 pkt 3 wskazanego rozrządzenia, podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe nie stanowią odprawy, odszkodowania i rekompensaty wypłacane pracownikom z tytułu wygaśnięcia lub rozwiązania stosunku pracy, w tym z tytułu rozwiązania stosunku pracy z przyczyn leżących po stronie pracodawcy, nieuzasadnionego lub niezgodnego z prawem wypowiedzenia umowy o pracę lub rozwiązania jej bez wypowiedzenia, skrócenia okresu jej wypowiedzenia, niewydania w terminie lub wydania niewłaściwego świadectwa pracy.

Powyższe wyłączenie znajduje częściowe zastosowanie w odniesieniu do ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe osób wykonujących pracę na podstawie umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, a więc również w przypadku osób wykonujących pracę w oparciu o umowę o świadczenie usług w zakresie zarzadzania, bowiem wymienione w ww. przepisie instytucje, takie jak chociażby wydanie świadectwa pracy, nie dotyczą zleceniobiorców. Mogą być natomiast wyłączone inne odprawy, odszkodowania i rekompensaty wypłacone zleceniobiorcom z tytułu wygaśnięcia lub rozwiązania umowy zlecenia, o ile wypłata ta ma bezspornie taki charakter. Warunkiem zastosowania przepisu jest to aby wypłata świadczenia pieniężnego pozostawała w bezpośrednim i nierozerwalnym związku z faktem wygaśnięcia lub rozwiązania umowy zlecenia.

Z treści wniosku z 11 maja 2018 r. oraz stanowiącego jego uzupełnienie pisma z 15 maja 2018 r. wynika, że Wnioskodawca w związku z rozwiązaniem umowy o świadczenie usług w zakresie zarządzania wypłaci Zarządzającemu odprawę. Obowiązek wypłaty odprawy wynika z zawartego kontraktu menadżerskiego, a wypłacone świadczenie pieniężne stanowi przychód Zarządzającego z tytułu wskazanej umowy. W rezultacie, w przypadku gdy wypłata odprawy ściśle wiąże się z rozwiązaniem kontraktu przez Spółkę, wówczas jej wartość podlega wyłączeniu z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne na mocy § 2 ust. 1 pkt 3 wskazanego rozporządzenia.

Uwzględniając powyższe, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie uznał za prawidłowe stanowisko przedstawione we wniosku złożonym w dniu 11 maja 2018 r. w sprawie nieuwzględnienia w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne kwoty odprawy wypłaconej Zarządzającemu.

Decyzja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie jego zaistnienia.

Wydana decyzja wiąże Zakład Ubezpieczeń Społecznych wyłącznie w sprawie przedsiębiorcy, na którego wniosek została wydana. Stosownie do art. 35 ust. 1 i ust. 2 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców niniejsza decyzja nie jest wiążąca dla przedsiębiorcy, natomiast jest wiążąca dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, do czasu jej zmiany lub uchylenia.

Od niniejszej decyzji przysługuje, zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w związku z art. 34 ust. 5 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców, odwołanie do Sądu Okręgowego Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w (...). Odwołanie wnosi się na piśmie za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS, która wydała decyzję lub do protokołu sporządzonego przez tę jednostkę, w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji.