WPI/200000/43/595/2016 - Możliwości opłacania składek na ubezpieczenie społeczne na zasadach właściwych dla zleceniobiorców za osobę blisko spokrewnioną (mamę), z którą zostanie zawarta umowa zlecenia, a nie na zasadach obowiązujących dla osób współpracujących z osobą prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą.

Na podstawie art. 10 ust. 1 i ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 584 z późn. zm.) w związku z art. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 121 z późn. zm.) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie uznaje za prawidłowe stanowisko przedstawione we wniosku złożonym w dniu 1 czerwca 2016 r. przez przedsiębiorcę: (...) w sprawie możliwości opłacania składek na ubezpieczenie społeczne na zasadach właściwych dla zleceniobiorców za osobę blisko spokrewnioną (mamę), z którą zostanie zawarta umowa zlecenia, a nie na zasadach obowiązujących dla osób współpracujących z osobą prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą.

W dniu 1 czerwca 2016 r. do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie wpłynął wniosek przedsiębiorcy: (...) o wydanie pisemnej interpretacji przepisów w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej.

Wnioskodawczyni poinformowała, że wniosek dotyczy zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych osoby blisko spokrewnionej z osobą prowadzącą działalność pozarolniczą. Wnioskodawczyni jako prowadząca jednoosobową działalność gospodarczą zamierza zgłosić do ubezpieczeń społecznych zleceniobiorcę, który jest wstępnym Wnioskodawczyni (mama).

Pytanie Wnioskodawczyni dotyczy tego czy w myśl ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych z dnia 13 października 1998 r. z późn. zm., mamę musi zgłosić jako osobę współpracującą czy ponieważ prowadzą odrębne gospodarstwo domowe i podpisze z nią umowę zlecenia powinna zgłosić ją i rozliczać jako zleceniobiorcę z wszystkimi tego następstwami jakie przewidują uregulowania prawne. Oraz czy umowę zlecenia należy zgłosić do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych i czy można zgłosić na wniosek zleceniobiorcy do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego biorąc pod uwagę, że zleceniobiorca prowadzi własną działalność pozarolniczą.

Wnioskodawca przedstawił własne stanowisko w sprawie.

Na podstawie art. 8 ust. 11 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych z dnia 13 października 1998 r. z późn. zm. Wnioskodawczyni stoi na stanowisku, że w opisanym powyżej stanie faktycznym powinna zgłosić i rozliczać mamę z kodem zleceniobiorcy a nie osoby współpracującej. W myśl art. 8 ust. 11 określone są przesłanki do uznania za osobę współpracującą z osobą prowadzącą działalność gospodarczą i w ocenie Wnioskodawczyni muszą one być spełnione łącznie.

W tym konkretnym przypadku spełniona jest przesłanka bycia rodzicem ale brak spełnionej przesłanki prowadzenia wspólnego gospodarstwa domowego i współpracowania przy prowadzeniu tej działalności. Ponieważ aby uznać kogoś za osobę współpracującą muszą być spełnione wszystkie wymienione powyżej okoliczności, a nie tylko jeden fakt bycia rodzicem Wnioskodawczyni zajmuje stanowisko jak powyżej.

Dodatkowo powstaje jeszcze jedna wątpliwość dotycząca zgłoszenia, a mianowicie do jakich ubezpieczeń należy zgłosić takiego zleceniobiorcę przy założeniu, że prowadzi on też własną pozarolniczą działalność gospodarczą i przy założeniu, że ze zlecenia podpisanego z firmą Wnioskodawczyni podstawa wymiaru składek jest wyższa od najniższej podstawy wymiaru składek dla osób prowadzących pozarolniczą działalność i przy założeniu, że nie ma tu zastosowania art. 18 ust. 8 ustawy. Na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 4 oraz art. 9 ust. 2a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych Wnioskodawczyni stoi na stanowisku, że osoba będąca mamą i prowadząca swoją działalność pozarolniczą z tytułu zawartej umowy zlecenia z firmą Wnioskodawczyni powinna być zgłoszona do obowiązkowych ubezpieczeń emerytalnych i rentowych. W przypadku wniosku zleceniobiorcy Wnioskodawczyni ma też obowiązek zgłosić go do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego na podstawie art. 11 ust. 2.

Wnioskodawczyni zaznacza, że jest przedsiębiorcą i to ona ponosi odpowiedzialność za właściwe pobieranie i przekazywanie do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych składek na ubezpieczenia społeczne jest to jej indywidualna sprawa.

Mając na uwadze treść wniosku oraz obowiązujące przepisy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie zważył, co następuje:

Przepis art. 10 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej stanowi, że przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu administracji publicznej lub państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie. Stosownie do ust. 5 cytowanego przepisu w związku z art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych Zakład wydaje interpretacje indywidualne, o których mowa w art. 10 powołanej powyżej ustawy, wyłącznie w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasad obliczania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz podstawy wymiaru tych składek.

Zgodnie natomiast z dyspozycją art. 10 ust. 6 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, warunkiem koniecznym do stwierdzenia kompletności wniosku, jest jego należyte opłacenie, w myśl art. 10 ust. 7 tej ustawy - w przypadku wystąpienia w jednym wniosku o wydanie interpretacji odrębnych stanów faktycznych lub zdarzeń przyszłych pobiera się opłatę od każdego przedstawionego we wniosku odrębnego stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego. Wobec faktu, iż we wniosku złożonym w dniu 1 czerwca 2016 r. Wnioskodawczyni przedstawiła wątpliwości w zakresie dotyczącym dwóch stanów faktycznych, a do wniosku została dokonana opłata w pojedynczej wysokości, Zakład Ubezpieczeń Społecznych wydając niniejszą decyzję rozpoznał wniosek wyłącznie w zakresie możliwości opłacania składek na ubezpieczenie społeczne na zasadach właściwych dla zleceniobiorców za osobę spokrewnioną (mamę), z którą zostanie zawarta umowa zlecenia, a nie na zasadach dotyczących osób współpracujących z osobą prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą. Natomiast kwestię dotyczącą zbiegu tytułów do ubezpieczeń społecznych, tj. umowy zlecenia i pozarolniczej działalności gospodarczej dla osoby spokrewnionej (mamy) pozostawił bez rozpoznania informując o powyższym Wnioskodawczynię odrębnym pismem.

Zasady podlegania ubezpieczeniom społecznym reguluje ustawa z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 121 z późn. zm.).

Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 4 oraz art. 12 ust. 1 powołanej ustawy, osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są osobami wykonującymi pracę na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia oraz osoby z nimi współpracujące podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym oraz ubezpieczeniu wypadkowemu. W myśl art. 11 ust. 1 powołanej ustawy osoby te mogą podlegać dobrowolnie ubezpieczeniu chorobowemu na swój wniosek.

Zgodnie natomiast z art. 8 ust. 2 tej ustawy - jeżeli pracownik spełnia kryteria określone dla osób współpracujących, dla celów ubezpieczeń społecznych jest traktowany jako osoba współpracująca. Oddział zaznacza jednak, że umowa zlecenia jest umową regulowaną przez przepisy ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r. poz. 121 z późn. zm.), odmienna w swej charakterystyce prawnej od umowy o pracę, a w konsekwencji nie może być w powyższej sytuacji traktowana analogicznie.

W konsekwencji powyższego, osoba wykonująca pracę na podstawie umowy zlecenia, nawet jeżeli spełnia kryteria określone dla osób współpracujących, podlega ubezpieczeniom społecznym jako zleceniobiorca, bowiem wykonywanie pracy na podstawie umowy zlecenia stanowi odrębny, od współpracy przy prowadzeniu pozarolniczej działalności gospodarczej, tytuł do ubezpieczeń społecznych, a jednocześnie w ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych w odniesieniu do zleceniobiorców brak jest przepisu odpowiadającego treści zawartej w art. 8 ust. 2 tej ustawy regulacji dotyczącej pracowników.

Ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych w art. 18 ust. 1 określa, że podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe zleceniobiorców stanowi co do zasady przychód w rozumieniu ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.). Natomiast art. 18 ust. 3 doprecyzowuje tę zasadę w odniesieniu do umów zlecenia, zgodnie z którym podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe zleceniobiorców ustala się zgodnie z ust. 1, jeżeli w umowie agencyjnej lub umowie zlecenia albo innej umowie o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, określono odpłatność za jej wykonanie kwotowo, w kwotowej stawce godzinowej lub akordowej albo prowizyjnie.

Z przedstawionego we wniosku opisu zdarzenia przyszłego wynika, że Wnioskodawczyni jako przedsiębiorca prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą zamierza zawrzeć umowę zlecenia z osobą blisko spokrewnioną - mamą i z tego tytułu zgłosić ją do ubezpieczeń społecznych na zasadach właściwych dla zleceniobiorców.

Uwzględniając opis zdarzenia przyszłego przedstawionego we wniosku o wydanie interpretacji, dla celów ubezpieczeń społecznych osoba blisko spokrewniona (mama) z Wnioskodawczynią będzie traktowana jako osoba wykonująca pracę na podstawie umowy zlecenia, a nie na zasadach obowiązujących dla osób współpracujących przy prowadzeniu pozarolniczej działalności gospodarczej.

Biorąc powyższe pod uwagę, Zakład Ubezpieczeń Społecznych uznał za prawidłowe stanowisko zawarte we wniosku z dnia 1 czerwca 2016 r. w sprawie możliwości opłacania składek na ubezpieczenie społeczne na zasadach właściwych dla zleceniobiorców za osobę spokrewnioną (mamę), z którą zostanie zawarta umowa zlecenia, a nie na zasadach obowiązujących dla osób współpracujących z osobą prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą.

Decyzja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu jej wydania.

Wydana decyzja wiąże Zakład Ubezpieczeń Społecznych wyłącznie w sprawie przedsiębiorcy, na którego wniosek została wydana. Stosownie do art. 10a ust. 2 i ust. 3 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej niniejsza decyzja nie jest wiążąca dla przedsiębiorcy, natomiast jest wiążąca dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, do czasu jej zmiany lub uchylenia.

Od niniejszej decyzji przysługuje, zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w związku z art. 10 ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, odwołanie do Sądu Okręgowego w (...).

Odwołanie wnosi się na piśmie za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS, która wydała decyzję lub do protokołu sporządzonego przez tę jednostkę, w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji.