WPI/200000/43/571/2016 - Podleganie ubezpieczeniom społecznym uczestników szkolenia, nie posiadających innych tytułów ubezpieczenia, z tytułu pobierania stypendium finansowanego przez organizatora.

Na podstawie art. 10 ust. 1 i ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 584 ze zm.) w związku z art. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 121 ze zm.) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie rozpatrując wniosek złożony w dniu 25 maja 2016 r. przez przedsiębiorcę (...) działającego pod firmą: (...) uznaje za nieprawidłowe stanowisko Wnioskodawcy w sprawie obowiązku podlegania ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym przez uczestników szkolenia, nie posiadających innych tytułów do objęcia obowiązkiem ubezpieczeń społecznych, z tytułu pobierania stypendium, które zamierza wypłacać im Wnioskodawca jako organizator tego szkolenia - ze środków własnych, w trakcie trwania cyklu szkoleniowego.

W dniu 25 maja 2016 r. do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie wpłynął wniosek przedsiębiorcy: (...) o wydanie pisemnej interpretacji w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej w zw. z art. 83 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych.

Przedsiębiorstwo zamierza w najbliższym czasie przeprowadzić cykl szkoleń. Szkolenia organizowane będą w cyklu dwumiesięcznym po 20 godzin. Skierowane one będą do (...) osób nie pozostających w zatrudnieniu.

W celu zapewnienia efektywności szkoleń oraz zagwarantowania odniesienia pozytywnych wyników przed przeprowadzeniem cyklu zostanie przeprowadzona rekrutacja, która wyłoni osoby kwalifikujące się na szkolenia. Osoby te zostaną na to szkolenie skierowane przez organizatora. Pomiędzy organizatorem a uczestnikiem zawarta zostanie umowa szkoleniowa, w której organizator zobowiąże się do przeprowadzenia cyklu dwumiesięcznych szkoleń po 20 godzin oraz materiały dydaktyczne, a uczestnik szkolenia do sumiennego uczestnictwa, realizowania zadań i poleceń osób szkolących.

Wychodząc na przeciw potrzebom osób, które miałyby uczestniczyć w szkoleniach oraz uwzględniając fakt, iż środki finansowe, którymi dysponują te osoby są niskie, organizator szkoleń zamierza wypłacać ze środków własnych, w trakcie trwania cyklu, stypendium szkoleniowe. Zobowiązanie do wypłacania stypendium, jego wysokość oraz sposób i terminy wypłaty zawarte zostaną w umowie szkoleniowej.

Wnioskodawca powziął wątpliwość, czy takie stypendium szkoleniowe pobierane w trakcie szkolenia będzie stanowiło tytuł do obowiązkowego ubezpieczenia emerytalnego i rentowego na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 9a w przypadku osób nie posiadających żadnego innego tytułu do ubezpieczenia emerytalnego i rentowego?, czy okres ubezpieczenia będzie obejmował pełne dwa miesiące w trakcie których będzie trwał cykl 20 godzin szkoleń?

Przedsiębiorca przedstawił własne stanowisko w sprawie (...).

W opinii zadającego pytania w odniesieniu do osób, które nie posiadają innego tytułu do ubezpieczeń emerytalno rentowych takie stypendium:

- będzie rodziło obowiązek podlegania ubezpieczeniom emerytalnym - i rentowym

- okres ubezpieczenia będzie obejmował pełne dwa miesiące w trakcie, których będzie trwał cykl szkoleń.

Wnioskodawca wskazał, że zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 9a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2015 r. poz. 121) obowiązkowo podlegają ubezpieczeniom społecznym osoby pobierające stypendium w okresie odbywania szkolenia, stażu lub przygotowania zawodowego dorosłych, na które zostały skierowane przez inne niż powiatowy urząd pracy podmioty kierujące na szkolenie, staż lub przygotowanie zawodowe dorosłych, zwanymi dalej "osobami pobierającymi stypendium". Artykuł ten stwierdza, iż osoby dorosłe pobierające stypendium szkoleniowe w okresie odbywania szkolenia, stażu lub przygotowania zawodowego, na które skierowane zostały przez podmiot inny niż powiatowy urząd pracy, obowiązkowo podlegają ubezpieczeniu emerytalnemu i rentowemu, pod warunkiem iż nie posiadają innego tytułu do ubezpieczeń.

Jednocześnie Wnioskodawca wskazał, że ustawodawca nie określił rodzaju podmiotów uznawanych za "podmioty inne niż powiatowe urzędy pracy". W związku z powyższym według Wnioskodawcy należy uznać, iż, jeśli na szkolenie kieruje przedsiębiorca prywatny i wypłaca osobom uczestniczącym w szkoleniu stypendium szkoleniowe, a osoby te nie posiadają innego tytułu do ubezpieczeń, to przedsiębiorca taki zobowiązany jest do zgłoszenia takich osób do ubezpieczenia emerytalnego i rentowego oraz do opłacenia składek na to ubezpieczenie.

Odnośnie okresu ubezpieczenia w opinii Wnioskodawcy, obejmował on będzie dwa miesiące w których będzie odbywał się cykl szkoleń, czyli okres na który zawarta zostanie umowa szkoleniowa. Umowa ta bowiem rodzi stosunek prawny pomiędzy stronami oraz jest podstawą do wypłacania stypendium.

Mając na uwadze treść wniosku oraz obowiązujące przepisy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 10 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu administracji publicznej lub państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie pisemnej interpretacji, co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie. W myśl ustępu 5 powołanego powyżej artykułu udzielenie interpretacji następuje w drodze decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Ponadto stosownie do art. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, Zakład wydaje interpretacje indywidualne, wyłącznie w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasad obliczania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz podstawy wymiaru tych składek.

Zaznaczyć w tym miejscu należy, iż mocą przedmiotowej decyzji Zakład nie przyznaje jakiegokolwiek prawa ani nie stwierdza jakiegokolwiek obowiązku ubezpieczeniowego. Zakład dokonuje jedynie oceny stanowiska Wnioskodawcy pod kątem prawidłowości przedstawionej przez niego interpretacji przepisów prawa, tj. przedstawia swój pogląd dotyczący rozumienia treści przepisów prawa, z których wynika obowiązek opłacania składek na ubezpieczenia społeczne i sposobu ich zastosowania w odniesieniu do określonej sprawy indywidualnej, której zakres przedmiotowy stanowi opis stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego przedstawiony przez przedsiębiorcę w treści wniosku. Podkreślenia przy tym wymaga, iż procedując nad wnioskiem o wydanie pisemnej interpretacji Zakład nie prowadzi postępowania wyjaśniającego, w szczególności nie przeprowadza postępowania dowodowego. Powyższe jednoznacznie wskazuje, iż wiedzę o stanie faktycznym/ zdarzeniu przyszłym Zakład opiera wyłącznie na treści złożonego przez Przedsiębiorcę wniosku nie mając uprawnień do jego weryfikowania w oparciu o posiadane informacje. W rezultacie celem interpretacji jest udzielenie Wnioskodawcy informacji w przedmiocie obowiązków wiążących się z opłacaniem składek na ubezpieczenia społeczne lub ubezpieczenie zdrowotne i uchronienie w ten sposób przed błędnym zastosowaniem przez niego danego przepisu.

Odnosząc się do problematyki podniesionej w treści złożonego w dniu 25 maja 2016 r. wniosku o wydanie pisemnej interpretacji wskazać należy, iż obowiązek opłacania składek na ubezpieczenia społeczne spoczywa na płatniku składek i dotyczy osób. które podlegają tym ubezpieczeniom z uwagi na posiadanie odpowiedniego tytułu do tych ubezpieczeń.

Zasady podlegania ubezpieczeniom społecznym reguluje ustawa z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, wskazując w art. 6 katalog podmiotów, które podlegają obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym. Dla rozstrzygnięcia obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym konieczne jest ustalenie czy dana osoba posiada jeden z tytułów ubezpieczenia określonych tym przepisem. Należy przy tym zaznaczyć, iż wyliczenie zawarte w tym przepisie jest wyczerpujące i ma charakter katalogu zamkniętego.

Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 9a, art. 12 oraz art. 13 pkt 9a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych osoby pobierające stypendium w okresie odbywania szkolenia, stażu lub przygotowania zawodowego dorosłych, na które zostały skierowane przez inne niż powiatowy urząd pracy podmioty kierujące, obowiązkowo podlegają ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu od dnia nabycia prawa do stypendium do dnia utraty prawa do niego. Przy czym, w myśl art. 9 ust. 6a powołanej ustawy, osoby te podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym, jeżeli nie mają innych tytułów powodujących obowiązek ubezpieczeń społecznych.

Ponadto stosownie do art. 16 ust. 9a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe osób pobierających stypendium w okresie szkolenia, stażu i przygotowania zawodowego, kierowanych przez podmioty inne niż powiatowe urzędy pracy, finansują w całości z własnych środków podmioty kierujące. W świetle art. 4 pkt 2 lit. za - innymi niż powiatowe urzędy pracy podmiotami kierującymi - w stosunku do osób pobierających stypendium w okresie szkolenia, stażu lub przygotowania zawodowego - są:

- jednostki samorządu terytorialnego i ich jednostki organizacyjne, z wyjątkiem wojewódzkich i powiatowych urzędów pracy,

- Ochotnicze Hufce Pracy,

- agencje zatrudnienia,

- instytucje szkoleniowe,

- instytucje dialogu społecznego,

- instytucje partnerstwa lokalnego,

- organizacje pozarządowe działające na rzecz rozwoju zasobów ludzkich i przeciwdziałania bezrobociu,

- jednostki naukowe.

- organizacje pracodawców,

- związki zawodowe,

- ośrodki doradztwa rolniczego,

- ośrodki poradnictwa zawodowego i psychologicznego

- korzystające z publicznych środków wspólnotowych i publicznych środków krajowych na podstawie umowy o dofinansowanie projektu albo decyzji, o których mowa w przepisach ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o Narodowym Planie Rozwoju (Dz. U. z 2014 r. poz. 1448 i 1856) albo ustawy z dnia 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju (Dz. U. z 2014 r. poz. 1649).

Należy wskazać, że przepis art. 6 ust. 1 pkt 9a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych został wprowadzony z dniem 1 listopada 2005 r. ustawą z dnia 28 lipca 2005 r. o zmianie ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2005 r. Nr 164 poz. 1366) w celu zrównania sytuacji prawnej osób uczestniczących w szkoleniach finansowanych z Funduszu Pracy i ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego, kierowanych na szkolenia, staże i przygotowanie zawodowe dorosłych finansowane przez podmioty inne niż powiatowe urzędy pracy.

Podkreślić należy, że wyliczenie zawarte w art. 4 pkt 2 lit. za ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych jest wyczerpujące i ma charakter katalogu zamkniętego.

Zgodnie z opisem zdarzenia przyszłego, przedstawionym we wniosku z dnia 18 maja 2016 r., Wnioskodawca zamierza zorganizować cykl dwumiesięcznych szkoleń dla osób nie pozostających w zatrudnieniu i nie posiadających innych tytułów do objęcia obowiązkiem ubezpieczeń społecznych Wnioskodawca informuje, że pomiędzy nim jako organizatorem szkolenia a jego uczestnikiem zostanie zawarta umowa szkoleniowa, w której organizator zobowiąże się do przeprowadzenia cyklu dwumiesięcznych szkoleń po 20 godzin oraz materiały dydaktyczne, a uczestnik szkolenia do sumiennego uczestnictwa, realizowania zadań i poleceń osób szkolących. Dodatkowo, Wnioskodawca wskazał, iż jako organizator szkoleń zamierza wypłacać ze środków własnych, w trakcie trwania cyklu, stypendium szkoleniowe, którego wysokość oraz sposób i terminy wypłaty określać będzie zawarta umowa szkoleniowa. Zdaniem Wnioskodawcy, w odniesieniu do osób - uczestników szkolenia, które nie posiadają innego tytułu do ubezpieczeń emerytalno-rentowych ww. stypendium będzie rodziło obowiązek ubezpieczeń emerytalnego i rentowych z tytułu pobierania powyższego stypendium przez cały okres trwania cyklu szkoleń.

Biorąc pod uwagę przedstawione zdarzenie przyszłe oraz obowiązujący stan prawny, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie uznał za nieprawidłowe stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 18 maja 2016 r. w sprawie obowiązku ubezpieczeń społecznych z tytułu pobierania stypendium przez uczestników szkolenia nie posiadających innych tytułów do objęcia obowiązkiem ubezpieczeń społecznych, które zamierza zorganizować Wnioskodawca a następnie wypłacać im ze środków własnych, w trakcie trwania cyklu, stypendium szkoleniowe.

Mając na uwadze powyższe, orzeczono jak w sentencji.

Decyzja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu jej wydania.

Wydana decyzja wiąże Zakład Ubezpieczeń Społecznych wyłącznie w sprawie przedsiębiorcy, na którego wniosek została wydana. Stosownie do art. 10a ust. 2 i ust. 3 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej niniejsza decyzja nie jest wiążąca dla przedsiębiorcy, natomiast jest wiążąca dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, do czasu jej zmiany lub uchylenia.

Od niniejszej decyzji przysługuje, zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w związku z art. 10 ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, odwołanie do Sądu Okręgowego (...).

Odwołanie wnosi się na piśmie za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS, która wydała decyzję lub do protokołu sporządzonego przez tę jednostkę, w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji.