WPI/200000/43/515/2016 - Składki na ubezpieczenie społeczne od stypendiów szkoleniowych i stażowych uczestników projektu współfinansowanego z funduszy UE.

Na podstawie art. 10 ust. 1 i ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 584 z późn. zm.) w związku z art. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 121 z późn. zm.), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie odnosząc się do stanowiska przedstawionego we wniosku złożonym w dniu 10 maja 2016 r. przez (...):

W dniu 10 maja 2016 r. do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Inspektorat Kraków Podgórze wpłynął wniosek płatnika: (...) o wydanie pisemnej interpretacji przepisów w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej.

Wnioskodawca zwrócił się o wydanie interpretacji, zajęcie stanowiska w związku z realizacją przez niego projektów w ramach konkursu (...) na projekty w ramach Gwarancji dla młodzieży w ramach Osi Priorytetowej i Osoby Młodej na Rynku Pracy Programu Operacyjnego Wiedza, Edukacja, Rozwój 2014-20120.

Wnioskodawca poinformował, że podpisał umowę na realizację projektów nr (...) z Wojewódzkim Urzędem Pracy (...) Projekt finansowany jest w 95% przez IP (środki europejskie, dotacje celowe), a w 5% przez wkład własny Wnioskodawcy.

Wnioskodawca wskazał, że zgodnie ze standardami usług zobowiązany będzie odprowadzić składki na ubezpieczenie społeczne od wynagrodzeń stanowiących stypendium szkoleniowe i stypendium stażowe uczestników projektu oraz wypłacić dodatek aktywizacyjny. Projekt realizowany będzie w okresie (...) 2016 r. do (...) 2017 r. dla ok. 150 osób biernych zawodowo. W okresie od (...) 2016 r. przewidziane są pierwsze stypendia szkoleniowe w wysokości: (...) zł (80 godz.) oraz (...) zł (20 godz.), a od (...) 2016 r. pierwsze stypendia stażowe w wysokości: (...) zł za pełny miesiąc stażu. Dodatek aktywizacyjny wypłacany będzie w wysokości (...) zł.

W związku z powyższym Wnioskodawca zwrócił się o interpretację w sprawie:

Jednocześnie Wnioskodawca zwrócił się o podanie wszelkich niezbędnych informacji potrzebnych do prawidłowego rozliczenia uczestników projektu.

Wnioskodawca przedstawił własne stanowisko w sprawie.

Zdaniem Wnioskodawcy uczestnicy projektu, którzy otrzymają stypendium szkoleniowe lub stażowe będą zgłoszeni do ubezpieczeń emerytalnego, rentowego, wypadkowego oraz zdrowotnego ze specjalnym kodem tytułu ubezpieczenia 092000. Od uczestników nie będzie odprowadzona składka na ubezpieczenie zdrowotne, FP, FGŚP. Deklaracje rozliczeniowe (...) będzie stanowiła łączna wartość przychodu osiągniętego przez pracowników (...) i uczestników projektu, termin płatności do 15 następnego miesiąca. Uczestnicy będą się liczyć do ogółu ubezpieczonych zgłaszanych do ubezpieczenia wypadkowego (IWA), natomiast nie będą liczyć do sumy ubezpieczonych do ubezpieczenia chorobowego - wypłat zasiłków przez Wnioskodawcę. Natomiast, dodatek aktywizacyjny nie stanowi przychodu do oskładkowania przez Wnioskodawcę i ubezpieczonych.

Mając na uwadze treść wniosku oraz obowiązujące przepisy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 10 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu administracji publicznej lub państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie pisemnej interpretacji, co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie. Stosownie do ustępu 5 powołanego powyżej artykułu w związku z art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, obowiązującym od dnia 1 stycznia 2013 r., udzielenie indywidualnej interpretacji dotyczącej obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasad obliczania składek na ubezpieczenia społeczne, Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych oraz podstawy wymiaru tych składek następuje w drodze decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

Natomiast Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie jest właściwy do wydawania decyzji w zakresie podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu w tym przypadku uczestników projektu, którym Wnioskodawca będzie wypłacał stypendia szkoleniowe, stypendia stażowe i dodatek aktywizacyjny, gdyż ustawodawca nie przyznał mu kompetencji w tym zakresie. Jednocześnie bezsprzecznym pozostaje fakt, że obowiązek zgłoszenia, naliczenia i opłacenia składek na ubezpieczenia zdrowotne ww. uczestników projektu ma charakter następczy do ustalenia obowiązku podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu tych osób. Dlatego też w oparciu o art. 66 § 1 i 2 Kodeksu postępowania administracyjnego Zakład zawiadamia, iż jeżeli Wnioskodawca powziął wątpliwość również w powyższym zakresie - jest uprawniony zgodnie z przepisami ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 581 z późn. zm.) do wniesienia zapytania do dyrektora właściwego miejscowo oddziału wojewódzkiego Narodowego Funduszu Zdrowia. Takie podanie złożone zgodnie z niniejszym zawiadomieniem, w terminie 14 dni od daty doręczenia zawiadomienia uważa się za złożone w dniu wniesienia pierwszego podania.

Zaznaczyć w tym miejscu należy, iż mocą przedmiotowej decyzji Zakład nie przyznaje jakiegokolwiek prawa ani nie stwierdza jakiegokolwiek obowiązku ubezpieczeniowego. Zakład dokonuje jedynie oceny stanowiska Wnioskodawcy w zakresie przedstawionej przez niego interpretacji przepisów, tj. przedstawia swój pogląd dotyczący rozumienia treści przepisów prawa, z których wynika obowiązek opłacania składek na ubezpieczenia społeczne i sposobu ich zastosowania w odniesieniu do określonej sprawy indywidualnej, której zakres przedmiotowy stanowi stan faktyczny przedstawiony przez przedsiębiorcę we wniosku. Przy czym wiedzę o stanie faktycznym Zakład opiera wyłącznie na treści złożonego przez Przedsiębiorcę wniosku nie mając uprawnień do jego weryfikowania w oparciu o posiadane informacje. Rozpoznając wniosek o wydanie pisemnej interpretacji Zakład nie prowadzi również postępowania wyjaśniającego, w szczególności nie przeprowadza postępowania dowodowego. W rezultacie celem interpretacji jest udzielenie Wnioskodawcy informacji w przedmiocie obowiązków wiążących się z opłacaniem składek na ubezpieczenia społeczne lub ubezpieczenie zdrowotne i uchronienie w ten sposób przed błędnym zastosowaniem przez niego danego przepisu.

Odnosząc się do problematyki podniesionej w treści złożonego w dniu 10 maja 2016 r. wniosku o wydanie pisemnej interpretacji wskazać należy, iż stosownie do zapisów art. 4 pkt 2, art. 36 ust. 2, art. 46 ust. 1 i art. 47 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych: obowiązek zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych, naliczenia i opłacania składek na te ubezpieczenia oraz sporządzenia dokumentacji ubezpieczeniowej i terminowego przekazania jej do Zakładu, według zasad wynikających z przepisów ustawy - spoczywa na płatniku składek i dotyczy osób, które podlegają tym ubezpieczeniom z uwagi na posiadanie odpowiedniego tytułu do tych ubezpieczeń.

Zasady podlegania ubezpieczeniom społecznym reguluje ustawa z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 121 z późn. zm.), wskazując w art. 6 katalog podmiotów, które podlegają ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym. Należy zaznaczyć, że określony tym przepisem katalog osób fizycznych, podlegających obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, jest wyczerpujący i zamknięty.

W myśl art. 6 ust. 1 pkt 9a, powołanej ustawy - obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są osobami pobierającymi stypendium w okresie odbywania szkolenia, stażu lub przygotowania zawodowego dorosłych, na które zostały skierowane przez inne niż powiatowy urząd pracy podmioty kierujące na szkolenie, staż lub przygotowanie zawodowe dorosłych (osoby pobierające stypendium). Z kolei zgodnie z art. 12 ust. 1 tej ustawy, obowiązkowo ubezpieczeniu wypadkowemu podlegają osoby podlegające ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, zatem osoby pobierające stypendium podlegają również ubezpieczeniu wypadkowemu. Należy w tym miejscu wskazać, że przepis art. 6 ust. 1 pkt 9a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych został wprowadzony z dniem 1 listopada 2005 r. ustawą z dnia 28 lipca 2005 r. o zmianie ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2005 r. Nr 164, poz. 1366) w celu zrównania sytuacji prawnej osób uczestniczących w szkoleniach finansowanych z Funduszu Pracy i ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego, kierowanych na szkolenia, staże i przygotowanie zawodowe dorosłych finansowane przez podmioty inne niż powiatowe urzędy pracy.

Stosownie, natomiast do art. 16 ust. 9a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe osób pobierających stypendium w okresie szkolenia, stażu i przygotowania zawodowego, kierowanych przez podmioty inne niż powiatowe urzędy pracy, finansują w całości z własnych środków podmioty kierujące. W świetle art. 4 pkt 2 lit. za ustawy, przez "inne niż powiatowe urzędy pracy podmioty kierujące" - w stosunku do osób pobierających stypendium w okresie szkolenia, stażu lub przygotowania zawodowego - należy rozumieć m.in. instytucje szkoleniowe, korzystające z publicznych środków wspólnotowych i publicznych środków krajowych na podstawie umowy o dofinansowanie projektu albo decyzji, o których mowa w przepisach ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o Narodowym Planie Rozwoju (Dz. U. z 2014 r. poz. 1448 i 1856) albo ustawy z dnia 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju (Dz. U. z 2014 r. poz. 1649).

Jednocześnie należy zaznaczyć, iż zgodnie z brzmieniem art. 9 ust. 6a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są osobami pobierającymi stypendium w okresie odbywania szkolenia, stażu lub przygotowania zawodowego dorosłych, na które zostały skierowane przez inne niż powiatowy urząd pracy podmioty kierujące na szkolenie, staż lub przygotowanie zawodowe dorosłych (osoby pobierające stypendium), podlegają ubezpieczeniom społecznym, jeżeli nie mają innych tytułów rodzących obowiązek ubezpieczeń społecznych.

Mając powyższe na uwadze Zakład Ubezpieczeń Społecznych stanowisko przedsiębiorcy w części dotyczącej obowiązku podlegania ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu uczestników projektu, a tym samym obowiązku odprowadzenia składek na te ubezpieczenia od wypłaconej kwoty stypendium szkoleniowego i stypendium stażowego tymże uczestnikom - uznał za prawidłowe.

Jednocześnie Zakład wyjaśnia, iż bezpośrednim skutkiem wskazania w cytowanym powyżej art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych zamkniętego katalogu spraw, w których zakresie zobowiązany jest wypowiedzieć się Zakład Ubezpieczeń Społecznych w trybie zakreślonym treścią art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, jest możliwość dokonywania rozstrzygnięć się w formie decyzji wydanych w powyższym trybie wyłącznie co do zagadnień zawartych w tym przepisie. W przypadku, gdy wniosek o wydanie pisemnej interpretacji zostanie złożony w sprawie nie odnoszącej się do powyżej wskazanego zakresu, właściwy do rozpoznania wniosku Oddział Zakładu Ubezpieczeń Społecznych obowiązany jest odmówić wydania takiej interpretacji.

W świetle powyższego, brak jest możliwości wydania przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych pisemnej interpretacji przepisów w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej w zakresie trybu i zasad: wypełniania dokumentacji ubezpieczeniowej w tym wskazania rodzaju formularzy i kodów właściwych do zgłaszania i rozliczania osób wskazanych we wniosku, ustalania liczby ubezpieczonych zgłoszonych do ubezpieczenia wypadkowego i ubezpieczenia chorobowego jak również wskazania niezbędnego zakresu dokumentacji do posiadania której zobowiązany jest płatnik z tytułu wypłaty uczestnikom projektu stypendium szkoleniowego i stażowego.

W konsekwencji, Zakład odmówił wydania pisemnej interpretacji przepisów w powyższym zakresie. Jednocześnie wskazać należy, iż odmowa wydania pisemnej interpretacji w powyższym zakresie nie pozbawia Wnioskodawcy prawa do wystąpienia w przedmiotowej sprawie do właściwej pod względem miejscowym terenowej jednostki organizacyjnej Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z zapytaniem na zasadach ogólnych.

Z przestawionego we wniosku z dnia 10 maja 2016 r. stanowiska i zawartej w nim argumentacji wynika, iż intencją Wnioskodawcy jest również potwierdzenie, iż dodatek aktywizacyjny, który jako Lider projektu będzie zobowiązany wypłacać uczestnikom projektu Wnioskodawca, nie stanowi dla nich przychodu, a w konsekwencji nie stanowią również podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne.

Wskazany powyżej katalog spraw zawarty w art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych ściśle zakreśla tematykę, w jakiej zobowiązany jest wypowiedzieć się Zakład, uniemożliwiając odniesienie się przez organ do kwestii kwalifikacji określonego świadczenia jako przychód w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 26 lipca 1991 r., o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.). Należy podkreślić jednocześnie, że ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych ściśle uzależnia włączenie danego świadczenia do podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne od zakwalifikowania go jako przychód. W konsekwencji, obowiązek opłacania przez płatnika składek na ubezpieczenia ma pochodny (następczy) charakter wobec określenia czy dane świadczenie stanowi przychód w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, a prawidłowe ustalenie podstawy wymiaru składek na te ubezpieczenia jest możliwe wyłącznie w rezultacie wskazania przez przedsiębiorcę takiej informacji w opisie stanu faktycznego / zdarzenia przyszłego, a w sytuacji istnienia wątpliwości Wnioskodawcy - uprzedniego rozstrzygnięcia powyższej kwestii przez właściwe organy podatkowe.

Biorąc powyższe pod uwagę. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie odmówił wydania pisemnej interpretacji przepisów w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej w kwestii potwierdzenia, że ww. dodatek aktywizacyjny wypłacany przez Wnioskodawcę nie będzie stanowił dla uczestników projektu przychodu, a w konsekwencji również podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne.

Decyzja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie jej wydania.

Wydana decyzja wiąże Zakład Ubezpieczeń Społecznych wyłącznie w sprawie przedsiębiorcy, na którego wniosek została wydana.

Stosownie do art. 10a ust. 2 i ust. 3 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej niniejsza decyzja nie jest wiążąca dla przedsiębiorcy, natomiast jest wiążąca dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, do czasu jej zmiany lub uchylenia.

Od niniejszej decyzji przysługuje, zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w związku z art. 10 ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, odwołanie do Sądu Okręgowego w (...). Odwołanie wnosi się na piśmie za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS, która wydała decyzję lub do protokołu sporządzonego przez tę jednostkę w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji.