WPI/200000/43/50/2016 - Brak obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne od wynagrodzenia prezesa zarządu spółki pełniącego funkcję wyłącznie na podstawie aktu powołania.

Na podstawie art. 10 ust. 1 i ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 584 z późn. zm.) w związku z art. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 121 z późn. zm.) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie rozpatrując wniosek złożony w dniu 18 stycznia 2016 r. przez przedsiębiorcę: (...) Sp. z o.o. uznaje za prawidłowe stanowisko Wnioskodawcy w sprawie braku obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne od wynagrodzenia przyznanego na podstawie aktu powołania dla prezesa zarządu spółki.

W dniu 18 stycznia 2016 r. do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie wpłynął wniosek przedsiębiorcy (...) Sp. z o.o. o wydanie pisemnej interpretacji przepisów w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej.

Wnioskodawca wskazał, że (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (zwana dalej "spółką"), zgodnie z art. 201 § 3 i § 4 k.s.h. powstała z przekształcenia jednoosobowej działalności gospodarczej (...), uchwałą podjętą przez wspólników powołał nowego prezesa spółki, którym został Pan (...). Powołanie nastąpiło w dniu przekształcenia, tj.(...) 2015 r.

Powołanie członka zarządu w oparciu o wymienione przepisy stworzyło wewnętrzny stosunek organizacyjny, jaki powstaje pomiędzy daną osobą a spółką. Głównym zadaniem jako powołanego członka zarządu jest prowadzenie spraw spółki i jej reprezentacja. Z tytułu pełnienia funkcji członka zarządu oraz prowadzenia spraw spółki i jej reprezentacji zgodnie z kodeksem spółek handlowych Pan (...) otrzymuje i w przyszłości będzie otrzymywał wynagrodzenie.

W chwili złożenia niniejszego wniosku Wnioskodawcę łączy z prezesem zarządu spółki (...) umowa o pracę na czas nieokreślony obowiązująca od dnia (...) 2015 r. Wymiar umowy o pracę to pełen etat, jednak Pan (...) w zawiązku ze zdalnym wykonywaniem obowiązków (za pośrednictwem internetu) nie ma ustalonego ściśle czasu pracy, a jego czas pracy wyznaczają realizowane przez niego zadania. Rodzaj pracy wskazany w umowie o pracę to programista. Do obowiązków Pana (...) należy: programowanie aplikacji zgodnie z założeniami projektowymi, projektowanie nowych modułów tworzonych systemów, diagnozowanie i usuwanie błędów programistycznych, dokumentowanie wykonanych prac, zdalna pomoc dla użytkowników w związku z obsługą systemu.

Stosunek pracy opisany powyżej w chwili złożenia wniosku jest i w przyszłości dalej będzie łączony z pełnieniem funkcji prezesa zarządu spółki. Obowiązki prezesa zarządu związane z prowadzeniem spraw spółki i jej reprezentowaniem Pana (...) wykonuje i będzie wykonywał poza czasem pracy wynikającym ze stosunku pracy.

W konsekwencji powyższego Wnioskodawca wystąpił z pytaniem, czy istnieje obowiązek odprowadzania przez spółkę składek na ubezpieczenia społeczne z tytułu pełnienia przez Pana (...) funkcji prezesa zarządu spółki (...) z ograniczoną odpowiedzialnością na podstawie aktu powołania, w związku z otrzymywanym przez Pana (...) wynagrodzeniem z tego tytułu?

Wnioskodawca przedstawił własne stanowisko w sprawie:

Zgodnie z art. 201 § 4 Kodeksu spółek handlowych członek zarządu powoływany i odwoływany jest uchwałą wspólników. Przez powołanie dochodzi do nawiązania wewnętrznego stosunku organizacyjnego pomiędzy spółką a osobą powołaną do pełnienia funkcji członka zarządu. Następstwem nawiązanego stosunku organizacyjnego może być nawiązanie stosunku obligacyjnego np.: umowy o pracę lub umowy cywilnoprawnej.

W ocenie spółki, w sytuacji gdy członek zarządu powołany jest uchwałą wspólników, a jego wynagrodzenie jest wypłacane w oparciu o uchwałę zgromadzenia Wspólników wydaną na podstawie przepisów kodeksu spółek handlowych, zaś z członkiem zarządu nie zostanie zawarta żadna umowa o prace lub umowa cywilnoprawna, z której wynika obowiązek prowadzenia i reprezentowania spraw spółki, wynagrodzenie członka zarządu nie będzie objęte ubezpieczeniem zdrowotnym, a tym samym Spółka nie będzie obowiązana do potrącenia i odprowadzania składek na powyższe ubezpieczenie.

Treść przepisu art. 6 oraz powiązanych art. 11 i art. 12 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych pozwala uznać, iż powołanie w znaczeniu bezumownego powierzenia funkcji organu spółki-członka zarządu (na podstawie art. 201 k.s.h.) nie stanowi samoistnego tytułu podlegania ubezpieczeniom, a tym samym nie rodzi obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne. Zatem wobec członka zarządu spółki kapitałowej, pełniącego swoją funkcję na podstawie samego powołania, nie może powstać obowiązek opłacania z tego tytułu składek na ubezpieczenia społeczne, gdyż takiego tytułu nie wymienia art. 6 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

Podobne stanowisko wyraził ZUS Oddział w Gdańsku w decyzji nr 258 z dnia 28 czerwca 2013 r., znak DI/100000/451/763/2013 uznając za prawidłowe stanowisko przedstawione we wniosku dotyczące braku obowiązku odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne z tytułu pełnienia funkcji członka zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością na podstawie aktu powołania.

Mając na uwadze powyższe uzasadniony jest pogląd, że obowiązkowi ubezpieczenia społecznego podlegają tylko osoby posiadające tytuł do ubezpieczenia przewidziany w art. 6 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Zatem członek zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością pełniący swoją funkcję na podstawie stosunku powołania nie jest objęty obowiązkiem odprowadzenia składek na ubezpieczenie zdrowotne.

Równoległe świadczenie przez Pana (...) funkcji programisty w spółce nie zmienia przy tym powyższej okoliczności przede wszystkim z uwagi na rodzaj wykonywanej pracy. Jest to bowiem praca programisty, o charakterze wyłącznie merytorycznym, niemająca żadnego związku z pełnieniem funkcji prezesa zarządu. Powołanie Pana (...) istnieje i faktycznie zwiększyło jego zakres obowiązków, kompetencje, ale przede wszystkim jego odpowiedzialność. Ponadto stosunek pracy został nawiązany przed okresem, kiedy Pan (...) został powołany na prezesa zarządu i do czasu powołania Pan (...) pełnił w spółce wyłącznie funkcje pracownika-programisty (nie był np. prokurentem w jednoosobowej firmie (...). Nie sposób również pominąć okoliczności, iż z uwagi na zadaniowy czas pracy Pana (...) jako programisty - funkcje związane z pełnieniem funkcji prezesa zarządu wykonuje on czasie wolnym od pracy wynikającej ze stosunku pracy.

W konsekwencji wynagrodzenie pobierane z tytułu pełnienia funkcji prezesa zarządu nie będzie dodatkowo podlegało składkom na ubezpieczenie społeczne.

Mając na uwadze treść wniosku oraz obowiązujące przepisy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie zważył, co następuje:

Przepis art. 10 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej stanowi, że przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu administracji publicznej lub państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie.

Stosownie do art. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych Zakład wydaje interpretacje indywidualne, o których mowa w art. 10 powołanej powyżej ustawy, wyłącznie w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasad obliczania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz podstawy wymiaru tych składek. Natomiast Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie jest właściwy do wydawania decyzji w zakresie podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu, gdyż zgodnie z przepisami ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 581 z późn. zm.) w powyższym zakresie sprawy rozpatruje dyrektor właściwego miejscowo oddziału wojewódzkiego Narodowego Funduszu Zdrowia.

Oddział zaznacza jednocześnie, że w drodze niniejszej decyzji Zakład dokonuje jedynie oceny stanowiska przedsiębiorcy w zakresie przedstawionej przez niego interpretacji przepisów. Ocena stanowiska przedsiębiorcy, dokonywana pod kątem prawidłowości zaprezentowanej przez przedsiębiorcę wykładni przepisu prawa, czyniona jest w oparciu o kompletny opis stanu faktycznego zawarty w treści wniosku o wydanie pisemnej interpretacji. Podkreślenia przy tym wymaga fakt, iż rozpoznając wniosek o wydanie pisemnej interpretacji Zakład nie prowadzi postępowania wyjaśniającego, w szczególności nie przeprowadza postępowania dowodowego. Granice sprawy rozpatrywanej na podstawie złożonego wniosku o wydanie pisemnej interpretacji, jak zauważono wyżej, zakreślają jedynie ramy zaprezentowanego opisu stanu faktycznego. Wydając pisemną interpretację Zakład przyjmuje więc jako prawdziwe złożone przez wnioskodawcę oświadczenia, zwracając jednocześnie uwagę na fakt, iż wiążący charakter niniejszej decyzji ograniczony został jedynie do stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie jej wydania. Ryzyko podania nieprawdziwych informacji w opisie stanu faktycznego bądź też poczynienie przez terenowe jednostki organizacyjne Zakładu, np. w toku prowadzonego postępowania lub w toku czynności kontrolnych, ustaleń odmiennych od tych zaprezentowanych przez wnioskodawcę obciąża jedynie przedsiębiorcę.

Tym samym Oddział zaznacza, że w trybie interpretacji nie dokonuje oceny i weryfikacji zakresu obowiązku wynikającego z umowy o pracę oraz z powołania do pełnienia funkcji prezesa zarządu dla Pana (...). Wydając niniejszą decyzję Oddział oparł się na informacji przedstawionej przez Wnioskodawcę w opisie stanu faktycznego, potwierdzającą że Pan (...) wykonuje zadania wynikające z zawartej umowy o pracę odmienne niż wynikają z pełnionej funkcji prezesa zarządu Spółki.

Zgodnie z przepisami ustawy z dnia 15 września 2000 r. - Kodeks spółek handlowych (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 1030 z późn. zm.), spółka z ograniczoną odpowiedzialnością jest spółką handlową o kapitałowym charakterze, mającą osobowość prawną, działającą w oparciu o kapitał zakładowy podzielony na udziały i ponoszącą odpowiedzialność całym swoim majątkiem za zobowiązania spółki. Zdolność do czynności prawnych spółki z o.o. realizuje zarząd spółki a jego kompetencje określone są generalnie jako prowadzenie spraw i reprezentacja.

W myśl art. 201 § 4 powołanej powyżej ustawy - Kodeks spółek handlowych - członek zarządu powoływany i odwoływany jest uchwałą wspólników, chyba że umowa spółki stanowi inaczej. Powołanie jest ogólnym terminem obejmującym każdą formę prowadzącą do nawiązania stosunku organizacyjnego, jako czynność prawna stanowi bowiem oświadczenie woli spółki, mocą którego ustanawiany jest jeden z jej organów, a konkretnie jego członek bądź członkowie. Następstwem nawiązanego stosunku organizacyjnego może być nawiązanie stosunku obligacyjnego tj. podpisanie umowy o pracę lub umowy cywilnoprawnej. Jednakże to od woli spółki zależy czy to stosunek organizacyjny będzie wyłączną podstawą wykonywania obowiązków członka zarządu oraz czy będzie się wiązał z wynagrodzeniem czy nie. Podstawą pełnienia funkcji członka zarządu może być w rezultacie zarówno zatrudnienie na podstawie umowy o pracę lub umowy cywilnoprawnej o świadczenie usług jak też jedynie powołanie uchwałą zgromadzenia wspólników.

Katalog osób podlegających obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym określono w art. 6 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, uzależniając zaistnienie tegoż obowiązku nie od finansowego wymiaru pełnionej funkcji a od formy, w jakiej został mianowany na stanowisko członek zarządu. Powołane przepisy nie zaliczają do ubezpieczonych osób pełniących funkcji prezesa zarządu spółki pod warunkiem, że funkcja ta nie jest wykonywana w ramach stosunku prawnego określonego w tym przepisie (np. umowa o pracę, umowa cywilnoprawna).

W konsekwencji, samo powołanie - na podstawie przepisów Kodeksu spółek handlowych na stanowisko prezesa zarządu spółki, jak również osiąganie z tego tytułu, ustalonego w drodze uchwały, wynagrodzenia nie skutkuje jeszcze powstaniem obowiązku ubezpieczeń społecznych, jeżeli nie jest ono związane z powstaniem określonego tytułu do objęcia obowiązkiem ubezpieczeń społecznych wskazanego w art. 6 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych w wyniku np. zawarcia umowy o pracę lub umowy cywilnoprawnej.

Ponadto katalog osób, za które płatnicy składek są zobowiązani do naliczania i odprowadzania składki na ubezpieczenie zdrowotne reguluje ustawa z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 581 z późn. zm.) uzależniając zaistnienie tegoż obowiązku nie od finansowego wymiaru pełnionej funkcji a od formy, w jakiej został mianowany na stanowisko członek zarządu. Powołane przepisy nie zaliczają do ubezpieczonych osoby pełniącej funkcję członka zarządu spółki pod warunkiem, że funkcja ta nie jest wykonywana w ramach stosunku prawnego określonego w ich treści (np. umowy o pracę lub umowy cywilnoprawnej).

Z przedstawionego we wniosku z dnia 18 stycznia 2016 r. stanu faktycznego wynika, że Pan (...) został powołany uchwałą wspólników na prezesa zarządu Spółki. Głównym jego zadaniem wynikającym z powyższego jest prowadzenie spraw spółki i jej reprezentacja. Ponadto z Wnioskodawcą łączy go również stosunek pracy. Umowa o pracę obowiązuje od 2015 r. na czas nieokreślony, w pełnym wymiarze czasu pracy. Powyższa umowa o pracę określa pracę Pana (...) jako programisty. Do jego obowiązków należy: programowanie aplikacji zgodnie z założeniami projektowymi, projektowanie nowych modułów tworzonych systemów, diagnozowanie i usuwanie błędów programistycznych, dokumentowanie wykonanych prac, zdalna pomoc dla użytkowników w związku z obsługą systemu.

Uwzględniając powyższe, należy wskazać, iż pełnienie funkcji prezesa zarządu wyłącznie na podstawie aktu powołania przez osobę mającą zawartą umowę o pracę, z której nie wynikają czynności związane z tą funkcją, nie będzie skutkowało zaistnieniem obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne od wynagrodzenia z tytułu pełnionej funkcji, nie mającego źródła w wykonywanym niezależnie stosunku pracy. W rezultacie, jeżeli funkcja prezesa zarządu pełniona jest wyłącznie na podstawie stosunku organizacyjnego i nie wynika z posiadanej umowy o pracę, to wynagrodzenie pobierane z tego tytułu nie będzie stanowiło podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne.

Uwzględniając powyższe, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie uznał za prawidłowe stanowisko Wnioskodawcy wyrażone we wniosku złożonym w dniu 18 stycznia 2016 r. w sprawie braku obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne od wynagrodzenia przyznanego z tytułu pełnienia na podstawie powołania funkcji prezesa zarządu Spółki.

Decyzja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie jego zaistnienia.

Wydana decyzja wiąże Zakład Ubezpieczeń Społecznych wyłącznie w sprawie przedsiębiorcy, na którego wniosek została wydana. Stosownie do art. 10a ust. 2 i ust. 3 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej niniejsza decyzja nie jest wiążąca dla przedsiębiorcy, natomiast jest wiążąca dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, do czasu jej zmiany lub uchylenia.

Od niniejszej decyzji przysługuje, zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w związku z art. 10 ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, odwołanie do Sądu Okręgowego w (...).

Odwołanie wnosi się na piśmie za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS, która wydała decyzję lub do protokołu sporządzonego przez tę jednostkę, w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji.