WPI/200000/43/445/2016 - Podleganie ubezpieczeniom społecznym z tytułu umowy zlecenia w sytuacji równoczesnego wykonywania przez zleceniobiorcę umowy zlecenia zawartej z innym podmiotem niż wnioskodawca.

Na podstawie art. 10 ust. 1 i ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 584 z późn. zm.) w związku z art. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 121 z późn. zm.) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie rozpatrując wniosek złożony w dniu 20 kwietnia 2016 r. przez (...):

W dniu 20 kwietnia 2016 r. do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie wpłynął wniosek przedsiębiorcy: (...) o wydanie pisemnej interpretacji w trybie art. 10 ust. 5 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej.

Wnioskodawca zamierza zatrudnić w spółce zleceniobiorców, których wynagrodzenie w umowie będzie określone jako wynagrodzenie kwartalne (wypłacane raz na kwartał, na koniec danego kwartału).

Jednocześnie Wnioskodawca informuje o posiadaniu informacji, że równolegle do zatrudnienia w jego Spółce zleceniobiorcy są zatrudnieni w innej firmie na podstawie umowy zlecenia. Wypłaty następują również kwartalnie, na koniec danego kwartału z wynagrodzeniem wynoszącym co najmniej najniższe wynagrodzenie obowiązujące w danym roku, ustalane zgodnie z Rozporządzeniem Rady Ministrów. Z tej umowy zleceniobiorcy podlegają obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym. W miesiącach gdzie nie następuje wypłata są wykazywani z podstawami zero, a w miesiącach z wypłatami podstawa zgodnie z naliczaniem, nie niższa niż minimalne wynagrodzenie za pracę.

W związku z powyższym Wnioskodawca podnosi, że zatrudnieni w Spółce zleceniobiorcy podlegaliby tylko ubezpieczeniu zdrowotnemu. W miesiącach gdzie nie następuje wyplata byliby wykazywani z podstawami zero, a w miesiącach z wypłatami podstawa zgodnie z naliczeniem.

Wnioskodawca przedstawił własne stanowisko w sprawie wskazując, że umowa zlecenia stanowi tytuł do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych (emerytalnego i rentowych oraz wypadkowego). Osoba wykonująca dwie umowy zlecenia podlega obligatoryjnie ubezpieczeniom społecznym, którą rozpoczęła wykonywać wcześniej. Natomiast z drugiej umowy przedmiotowe ubezpieczenia są obowiązkowe tylko wtedy, gdy podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne w danym miesiącu z pierwszej umowy jest niższa od minimalnego wynagrodzenia za pracę. Wnioskodawca podnosi, że tak wynika z art. 9 ust. 2 i 2c ustawy o sus. Zgodnie z tym, zdaniem Wnioskodawcy, można zatrudniać zleceniobiorców tak jak w opisie w poprzednim punkcie i rozliczenie składek będzie również następowało tak jak opisał.

Mając na uwadze treść wniosku oraz obowiązujące przepisy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie zważył, co następu je:

Zgodnie z art. 10 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu administracji publicznej lub państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie pisemnej interpretacji, co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie. W myśl ustępu 5 powołanego powyżej artykułu udzielenie interpretacji następuje w drodze decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Ponadto stosownie do art. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, Zakład wydaje interpretacje indywidualne, wyłącznie w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasad obliczania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne. Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz podstawy wymiaru tych składek. Natomiast Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie jest właściwy do wydawania decyzji w zakresie podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu, gdyż ustawodawca nie przyznał mu kompetencji w tym zakresie, w związku z czym w oparciu o art. 66 § 1 i 2 Kodeksu postępowania administracyjnego zawiadamia, iż jeżeli Wnioskodawca powziął wątpliwość również w powyższym zakresie - jest uprawniony zgodnie z przepisami ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 581 z późn. zm.) do wniesienia zapytania do dyrektora właściwego miejscowo oddziału wojewódzkiego Narodowego Funduszu Zdrowia. Takie podanie złożone zgodnie z niniejszym zawiadomieniem, w terminie 14 dni od daty doręczenia zawiadomienia uważa się za złożone w dniu wniesienia pierwszego podania.

Zakład podkreśla, iż bezpośrednim skutkiem wskazania w cytowanym powyżej art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych zamkniętego katalogu spraw, w których zakresie zobowiązany jest wypowiedzieć się Zakład Ubezpieczeń Społecznych w trybie zakreślonym treścią art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, jest możliwość dokonywania rozstrzygnięć w formie decyzji wydanych w powyższym trybie wyłącznie co do zagadnień zawartych w tym przepisie. W przypadku, gdy wniosek o wydanie pisemnej interpretacji zostanie złożony w sprawie nie odnoszącej się do powyżej wskazanego zakresu, właściwy do rozpoznania wniosku Oddział Zakładu Ubezpieczeń Społecznych obowiązany jest odmówić wydania takiej interpretacji. Ponadto w myśl art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej pisemna interpretacja przepisów może dotyczyć wyłącznie indywidualnej sprawy przedsiębiorcy. W konsekwencji w niniejszej sprawie Zakład nie ma możliwości wypowiedzenia się w zakresie obowiązków w sferze ubezpieczeń społecznych innych przedsiębiorców - zleceniodawców, dla których wykonują pracę na podstawie umowy zlecenia osoby, które zamierza zatrudnić w charakterze zleceniobiorców również Wnioskodawca - w konsekwencji, Zakład odmówił wydania pisemnej interpretacji przepisów w powyższym zakresie.

Mając powyższe na uwadze. Zakład wskazuje, iż wydając niniejsza interpretacje odnosi się wyłącznie do potencjalnych obowiązków Wnioskodawcy, związanych ze sferą ubezpieczeń społecznych.

Odnosząc się do problematyki podniesionej w treści złożonego w dniu 20 kwietnia 2016 r. wniosku o wydanie pisemnej interpretacji wskazać należy, iż obowiązki w zakresie zgłaszania, naliczania i opłacania składek na ubezpieczenia społeczne spoczywają na płatniku składek i dotyczą osób, które podlegają tym ubezpieczeniom z uwagi na posiadanie odpowiedniego tytułu do tych ubezpieczeń.

Zasady podlegania ubezpieczeniom społecznym reguluje ustawa z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, wskazując w art. 6 katalog podmiotów, które podlegają obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym. Dla rozstrzygnięcia obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym konieczne jest ustalenie czy dana osoba posiada jeden z tytułów ubezpieczenia określonych tym przepisem. Z powołanego powyżej art. 6 ust. 1 ustawy wynika, iż obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są m.in. pracownikami, osobami wykonującymi pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia. Należy przy tym zaznaczyć, iż wyliczenie zawarte w tym przepisie jest wyczerpujące i ma charakter katalogu zamkniętego.

Stosownie do art. 6 ust. 1 pkt 4 oraz art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 121 z późn. zm.) - obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym oraz ubezpieczeniu wypadkowemu podlegają osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są osobami wykonującymi pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, z zastrzeżeniem ust. 4 tegoż artykułu. Natomiast ubezpieczenie chorobowe dla zleceniobiorcy ma charakter dobrowolny, co wynika z przepisu art. 11 ust. 2 ustawy.

Należy zauważyć, że dla celów ustalenia obowiązku ubezpieczeń społecznych zleceniobiorców posiadających jednocześnie inny tytuł do ubezpieczeń (tu: umowa zlecenia zawarta z innym płatnikiem) stosuje się art. 9 ust. 2 i 2c ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Z dniem 1 stycznia 2016 r., w związku z wejściem w życie zmiany ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych wprowadzonej ustawa z dnia 23 października 2014 r. o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2014 r. poz. 1831), treść przepisów regulujących zasady rozstrzygania zbiegów tytułów do ubezpieczeń emerytalnego i rentowych uległa częściowej zmianie.

W myśl art. 9 ust. 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych osoba spełniająca warunki do objęcia obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi z kilku tytułów, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 2, 4-6 i 10, jest objęta obowiązkowo ubezpieczeniami z tego tytułu, który powstał najwcześniej. Może ona jednak dobrowolnie, na swój wniosek, być objęta ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi także z pozostałych, wszystkich lub wybranych, tytułów lub zmienić tytuł ubezpieczeń, z zastrzeżeniem ust. 2c.

Jednocześnie, zgodnie z treścią art. 9 ust. 2c ustawy powołanej powyżej, obowiązującego od dnia 1 stycznia 2016 r., zleceniobiorca, którego podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w danym miesiącu jest niższa od określonej w art. 18 ust. 4 pkt 5a, tj. od kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę, ustalonego na podstawie odrębnych przepisów, spełniający warunki do objęcia obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi z innych tytułów podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym również z innych tytułów. Zasady tej nie stosuje się, jeżeli łączna podstawa wymiaru składek z tytułu wykonywania pracy na podstawie umowy zlecenia, lub z innych tytułów osiąga kwotę określoną w art. 18 ust. 4 pkt 5a (minimalnego wynagrodzenia za pracę).

Ponadto, w myśl art. 18 ust. 7 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe zleceniobiorców stanowi zadeklarowana kwota, nie niższa jednak niż kwota minimalnego wynagrodzenia, z zastrzeżeniem ust. 3, 9 i 10. Natomiast z ust. 3 tegoż artykułu wynika, że jeżeli w umowie agencyjnej lub umowie zlecenia albo w innej umowie o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, określono odpłatność za jej wykonywanie kwotowo, w kwotowej stawce godzinowej lub akordowej albo prowizyjnie - podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe zleceniobiorców ustala się zgodnie z ust. 1, tj. biorąc pod uwagę przychód uzyskany z tego tytułu w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.).

Reasumując w sytuacji zaistnienia zbiegu tytułów do ubezpieczeń, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 2, 4-6 i 10 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych m.in. jak w przypadku Wnioskodawcy, tj. wykonywania przez tę samą osobę (zleceniobiorcę) umów zlecenia u różnych płatników, przy ustalaniu czy umowa zlecenia zawarta jako druga (kolejna) będzie stanowiła tytuł do obowiązkowych ubezpieczeń emerytalnych i rentowych istotne jest, czy podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w danym miesiącu z tytułu pierwszej umowy zlecenia jest niższa, równa lub wyższa od minimalnego wynagrodzenia za pracę, ustalonego na podstawie odrębnych przepisów pod warunkiem, że zleceniobiorca nie złożył wniosku o objęcie ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi także z pozostałych tytułów lub o zmianę tytułu ubezpieczenia.

Zgodnie z treścią wniosku z dnia 11 kwietnia 2016 r. wątpliwość Wnioskodawcy dotyczy obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, a co za tym idzie obowiązku opłacenia składek na te ubezpieczenia - z tytułu umów zlecenia, w których wynagrodzenie będzie określone jako wynagrodzenie kwartalne (wypłacane raz na kwartał) w sytuacji, gdy zamierza je zawrzeć z osobami, które "(...) równolegle do zatrudnienia w jego Spółce zleceniobiorcy są zatrudnieni w innej firmie na podstawie umowy zlecenia. Wypłaty następują również kwartalnie, na koniec danego kwartału z wynagrodzeniem wynoszącym co najmniej najniższe wynagrodzenie obowiązujące w danym roku, ustalane zgodnie z Rozporządzeniem Rady Ministrów. Z tej umowy zleceniobiorcy podlegają obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym. W miesiącach gdzie nie następuje wyplata są wykazywani z podstawami zero, a w miesiącach z wypłatami podstawa zgodnie z naliczaniem, nie niższa niż minimalne wynagrodzenie za pracę". W myśl powołanych powyżej przepisów zleceniobiorcy wskazani w zapytaniu, których zamierza zatrudnić Wnioskodawca, będą podlegać obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu z tytułu zawartej z nimi umowy zlecenia w tych miesiącach, w których podstawa wymiaru składek na ich ubezpieczenia z tytułu umowy zlecenia wykonywanej równolegle u innego niż Wnioskodawca płatnika nie osiągnie co najmniej kwoty minimalnego wynagrodzenia. Oznacza to iż, w sytuacji zaprezentowanej w opisie zdarzenia przyszłego złożonego wniosku, w pierwszych dwóch miesiącach kwartału obowiązek naliczenia i odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne będą rodziły również umowa zlecenia zawarte przez Wnioskodawcę. W konsekwencji, ww. okresie z tytułu zawartych umów zlecenia zgodnie z art. 4 pkt 2, art. 36 ust. 2 i art. 46 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Spółka jako płatnik składek jest obowiązana według zasad wynikających z przepisów ustawy zgłosić do ubezpieczeń społecznych oraz opłacać należne składki za tychże zleceniobiorców.

Natomiast w ostatnim miesiącu kwartału, kiedy zleceniobiorcom zostanie wypłacone wynagrodzenie (z obu wykonywanych równolegle umów zlecenia) w sytuacji gdy z tytułu umowy zlecenia zawartej (jako pierwsza) z innym niż Wnioskodawca płatnikiem podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne będzie wyższa od obowiązującej kwoty minimalnego wynagrodzenia, umowy zlecenia zawarte przez Wnioskodawcę nie rodzą już obowiązku ubezpieczeń społecznych - pod warunkiem, że zleceniobiorca nie złożył wniosku o objęcie ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi także z pozostałych tytułów lub o zmianę tytułu ubezpieczenia,

Mając na uwadze przedstawione we wniosku z dnia 11 kwietnia 2016 r. zdarzenie przyszłe oraz wskazane powyżej przepisy prawa. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie stanowisko Wnioskodawcy w sprawie niepodlegania obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym z tytułu umowy zlecenia w sytuacji równoczesnego wykonywania przez zleceniobiorcę umowy zlecenia zawartej z innym podmiotem niż Wnioskodawca - uznał za nieprawidłowe.

Decyzja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie wydania decyzji. Wydana decyzja wiąże Zakład Ubezpieczeń Społecznych wyłącznie w sprawie przedsiębiorcy, na którego wniosek została wydana.

Stosownie do art. 10a ust. 2 i ust. 3 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej niniejsza decyzja nie jest wiążąca dla przedsiębiorcy, natomiast jest wiążąca dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, do czasu jej zmiany lub uchylenia.

Od niniejszej decyzji przysługuje, zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w związku z art, 10 ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, odwołanie do Sądu Okręgowego (...).

Odwołanie wnosi się na piśmie za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS, która wydała decyzję lub do protokołu sporządzonego przez tę jednostkę, w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji.