WPI/200000/43/437/2020 - Możliwość nieuwzględnienia w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne pracowników nagrody jubileuszowej

Na podstawie art. 34 ust. 1 i ust. 5 ustawy z 6 marca 20l8 r. - Prawo przedsiębiorców (tekst jedn.: Dz. U. z 2019 r. poz. 1292 z późn. zm.) w związku z art. 83d ustawy z 13 października I998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2020r. poz. 266 z późn. zm.) Zakład Ubezpieczeń Społecznych uznaje za prawidłowe stanowisko przedstawione we wniosku złożonym 2 czerwca 2020r. przez Przedsiębiorcę (...) w sprawie nieuwzględnienia w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne pracowników nagrody jubileuszowej.

Wnioskiem złożonym 02.06.2020r. (zwana dalej: "Przedsiębiorcą") wystąpiła do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (zwany dalej: "Zakładem") o wydanie interpretacji indywidualnej w trybie art. 34 ustawy - Prawo przedsiębiorców.

Przedsiębiorca wskazał, iż zamierza wprowadzić od (...) 12.2020 do Regulaminu wynagradzania obowiązującego w Spółce nagrody jubileuszowe, mające na celu nagrodzenie długoletnich pracowników a także zachęcenia młodszych stażem do związania się zawodowo z firmą na dłużej. Nagroda jubileuszowa byłaby świadczeniem pieniężnym przysługującym pracownikom w następstwie osiągnięcia w firmie określonego stażu pracy tj. przepracowania konkretnego czasu wyrażonego w latach. Zarząd firmy przyjął założenie, że (...)12.2020 wypłaci nagrodę jubileuszową wszystkim pracownikom zatrudnionym w Spółce, którzy legitymują się minimum pięcioletnim stażem pracy w firmie (...), który to warunek musiałby być spełniony na dzień (...)12.2020. Z przyjętego założenia wynika, że uprawnieni do jubileuszu pracownicy otrzymaliby nagrodę za taki staż pracy jaki posiadają w Spółce na dzień (...) 12.2020 tj. minimum pięć lat lub więcej. W grupie uprawnionych znaleźliby się więc jubilaci obchodzący jubileusz: 5-lecia, 6-lecia, 7-lecia, 8-lecia, 9-lecia, 10- lecia, 11-lecia, 12-lecia itd. aż do 25-lecia. Regulamin wynagradzania zawierałby zapis, że pracownik nabywa prawo do nagrody jubileuszowej po raz pierwszy w dniu wejścia w życie przepisów wprowadzających nagrodę jubileuszową do Regulaminu wynagradzania, jeżeli spełnia w tym dniu odpowiednie kryterium minimalnego stażu tj. 5 lat, a prawo do następnej nagrody po upływie kolejnych 5 lat pracy, liczonych od dnia nabycia prawa do poprzedniego, niższego jubileuszu. Spółka zakłada, że wyglądałoby to tak: pracownik, który w dniu (...)12.2020 otrzymałby jubileuszu 5-lecia, prawo do kolejnego jubileuszu nabyłby po przepracowaniu pięciu kolejnych lat w Spółce, czyli (...)12.2025 i byłby to jubileusz 10-lecia. Pracownik, który w dniu (...)12.2020 otrzymałby jubileusz 12-lecia do kolejnego jubileuszu nabędzie prawo z upływem kolejnych 5 lat pracy. Będzie to jubileusz 17- lecia i jego wypłata będzie mogła mieć miejsce nie wcześniej niż (...)12.2025. Kolejny jubileusz tej samej osoby będzie mógł mieć miejsce po upływie kolejnych pięciu lat pracy i będzie to jubileusz 22-lecia do którego pracownik nabędzie prawo w dniu (...)12.2030. Reasumując: wszyscy pracownicy Spółki, którzy spełnią wymóg posiadania co najmniej pięcioletniego stażu pracy w firmie na dzień (...)12.2020 otrzymają nagrodę jubileuszową wyliczoną zgodnie z zasadami jej przyznawania i naliczania zawartymi w Regulaminie wynagradzania, natomiast kolejną nagrodę p o upływie kolejnych 5 lat pracy w Spółce, której wypłata będzie mogła mieć miejsce nie wcześniej niż (...) 12.2025 r.

Zdaniem Spółki zgodnie z § 2 ust. 1 Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegół owych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (Dz. U. Nr 161, poz. 1106 z późn. zm.), wolne od składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne są nagrody jubileuszowe (gratyfikacje), które według zasad określających warunki ich przyznawania przysługują pracownikowi nie częściej niż co 5 lat. W związku z powyższym w naszej ocenie żadna z wypłaconych nagród jubileuszowych nie będzie stanowiła podstawy naliczenia składek na ubezpieczenia społeczne jako, że z zasad periodycznego jej przyznawania jasno wynika, że pracownik ma do niej prawo po upływie kolejnych 5 lat pracy w naszej Spółce. Wartość nagród jubileuszowych wypłacanych pracownikom Spółki począwszy od (...) 12.2020 stanowić będzie przychód w rozumieniu ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, osiągany przez pracowników u pracodawcy z tytułu zatrudnieni a w ramach stosunku pracy.

Mając na uwadze treść wniosku oraz obowiązujące przepisy Zakład zważył, co następuje:

Zagadnienia dotyczące ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne oraz zasady opłacania tych składek regulują przepisy ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych.

Natomiast, zgodnie z art. 81 ust. 1 ustawy z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2019 r. poz. 1377 z późn. zm.) do ustalenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne pracowników stosuje się przepisy określające podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe tych osób.

Zgodnie z treścią art. 18 ust. 1 i 2, art. 20 ust. 1 w zw. z art. 4 pkt 9 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych oraz § 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 18 grudnia I998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (tekst jedn.: Dz. U. z 2017 r. poz. 1949), podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne (emerytalne, rentowe, wypadkowe, chorobowe) pracowników stanowi przychód w rozumieniu przepisów ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2019 r. poz. 1387 z późn. zm.) z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy, z wyłączeniem: 1. przychodów wymienionych w § 2 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, 2. wynagrodzeń za czas niezdolności do pracy wskutek choroby lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną oraz zasiłków z ubezpieczeń społecznych.

Za przychody ze stosunku pracy uważa się: wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.

Ponadto, podkreślić należy, że w myśl art. 83d ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, Zakład wydaje interpretacje indywidualne, wyłącznie w ściśle określonym katalogu spraw. Kwestia kwalifikacji określonego świadczenia jako przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz wskazania źródła takiego przychodu, nie mieści się w ustawowo wskazanym zakresie, gdyż sprawy te w myśl przepisów ustawy z 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2019 r. poz. 900 z późn. zm.) należą do wyłącznej kompetencji organów podatkowych. W konsekwencji, w niniejszej decyzji Zakład dokonał interpretacji przepisów sfery ubezpieczeń społecznych, opierając się na wskazaniu Przedsiębiorcy, że wartość nagród jubileuszowych stanowić będzie dla pracowników przychód ze stosunku pracy w rozumieniu przepisów ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Katalog przychodów niestanowiących podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe został zawarty w § 2 ust. 1 ww. rozporządzenia. Zgodnie z pkt 1 cytowanego przepisu, podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe nie stanowią "nagrody jubileuszowe (gratyfikacje), które według zasad określających warunki ich przyznawania przysługują pracownikowi nie częściej niż co 5 lat".

Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 2019 r. poz. 1040) nakłada na pracodawcę szereg obowiązków związanych z zatrudnieniem pracowników oraz przyznaje uprawnienia związane ze stażem pracy. Z art. 77³ powołanej ustawy wynika, że pracownicy zatrudnieni w państwowych jednostkach sfery budżetowej mogą otrzymać, oprócz wynagrodzenia podstawowego, świadczenie związane z pracą, uzależnione od przepracowanych okresów (stażu pracy). W stosunku do pracowników sfery pozabudżetowej, obowiązek wypłacenia nagrody jubileuszowej może wynikać wyłącznie w sytuacji, gdy prawo do jej uzyskania będzie uwzględnione w akcie należącym do katalogu źródeł prawa pracy wynikającego z Kodeksu pracy, wskazującego na układy zbiorowe pracy, inne porozumienia zbiorowe, a także regulaminy i statuty określające prawa i obowiązki stron stosunku pracy.

Zauważyć należy, że nagrody jubileuszowe nie są świadczeniami obligatoryjnymi, uregulowanymi w powszechnie obowiązujących przepisach prawa. Zasady ich przyznawania oraz wypłacania wynikają z obowiązujących u przedsiębiorcy regulaminów. Jednocześnie odnosząc się do zasad ich przyznawania, należy przyjąć, że stanowią formę świadczenia dodatkowego wynikającego bezpośrednio ze stażu pracy pracownika, prawo do którego nabywa się po przepracowaniu wymaganego okresu. Zatem, decydujące znaczenie w kontekście zwolnienia tych świadczeń z obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe ustawodawca przypisał periodycznemu (nie częstszemu niż co 5 lat) nabywaniu przez pracownika prawa do ich uzyskania na podstawie wewnętrznych przepisów obowiązujących u pracodawcy. Jednocześnie, z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe wyłączone są również nagrody jubileuszowe wypłacone częściej niż 5 lat, jeżeli taka nagroda zostaje wypłacona z dniem rozwiązania umowy o pracę w związku z przejściem pracownika na emeryturę lub rentę, a do nabycia prawa do następnej nagrody brakuje mniej niż 12 miesięcy lub gdy pracownik przedstawi dokumenty poświadczające zatrudnienie, które nie było uwzględniane przy ustalaniu prawa do poprzedniej nagrody.

Z opisu zdarzenia przyszłego przedstawionego w złożonym (...) 06.2020r. wniosku wynika, że Przedsiębiorca z dniem (...) 12.2020r. zamierza wprowadzić do regulaminu wynagradzania nagrody jubileuszowe, za przepracowanie określonego stażu w firmie. Zarząd przyjął założenie, iż w dniu (...) 12.2020r. wypłaci nagrodę jubileuszową wszystkim pracownikom zatrudnionym w spółce na dzień (...)12.2020r., którzy posiadają co najmniej pięcioletni staż pracy w spółce na dzień (...) 12.2020r. Prawo do następnej nagrody jubileuszowej pracownik uzyska po upływie pięciu lat pracy od wypłaty poprzedniej nagrody jubileuszowej tj. od dnia (...)12.2020r. Przedsiębiorca zapewnił, iż wszyscy pracownicy spółki, którzy na dzień (...) 12.2020r. spełnią wymóg posiadania co najmniej 5 letniego stażu pracy w spółce otrzymają nagrodę jubileuszową zgodnie z zasadami jej przyznawania i wliczania zawartymi w regulaminie wynagrodzenia, a prawo do następnej nagrody jubileuszowej zwolnionej z obowiązku naliczenia składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe zgodnie z § 2 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, pracownik nabędzie po upływie kolejnych 5 lat pracy w spółce liczonych od (...)12.2020r. tj. dnia wypłaty poprzedniej nagrody jubileuszowej.

W konsekwencji nagroda jubileuszowa przysługująca pracownikom nie częściej niż co 5 lat będzie podlegała wyłączeniu z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe z tytułu stosunku pracy na mocy omawianego § 2 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 18 grudnia 1998 r., a prawo do tej nagrody oraz warunki jej przyznania będą wynikały z zapisów regulaminu wynagradzania obowiązującego u Przedsiębiorcy.

Mając powyższe na uwadze, stanowisko przedstawione przez Przedsiębiorcę (...) w złożonym 2 czerwca 2020r. wniosku należy uznać za prawidłowe, bowiem nagroda jubileuszowa przedstawiona w opisie zdarzenia przyszłego spełnia przesłanki wynikających z § 2 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 18 grudnia 1998 r., a w konsekwencji nie będzie stanowić podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne.

Decyzja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Przedsiębiorcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie wydania decyzji.

Wydana decyzja wiąże Zakład wyłącznie w sprawie Przedsiębiorcy, na którego wniosek została wydana. Stosownie do art. 35 ust. 1 i ust. 2 ustawy z 6 marca 2018 r. Prawo przedsiębiorców niniejsza decyzja nie jest wiążąca dla Przedsiębiorcy, natomiast jest wiążąca dla Zakładu, do czasu jej zmiany lub uchylenia. Od niniejszej decyzji przysługuje, zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych w związku z art. 34 ust. 5 ustawy z 6 marca 20l8 r. Prawo przedsiębiorców, odwołanie do Sądu Okręgowego Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w (...). Odwołanie wnosi się na piśmie za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS, która wydała decyzję lub do protokołu sporządzonego przez tę jednostkę, w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji.