WPI/200000/43/285/2022

Na podstawie art. 34 ust. 1 i ust. 5 ustawy z 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców (tekst jedn.: Dz. U. z 2021 r. poz. 162 z późn. zm.} oraz w związku z art. 83d ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2021 r. poz. 423 z późn. zm.} Zakład Ubezpieczeń Społecznych uznaje za prawidłowe stanowisko przedstawione we wniosku złożonym 2 marca 2022 r. przez Przedsiębiorcę (...) w sprawie uwzględnienia w podstawie wymiaru składek na obowiązkowe ubezpieczenia społeczne (emerytalne, rentowe i wypadkowe) i ubezpieczenie zdrowotne odszkodowania wypłaconego Managerowi w związku z zakazem konkurencji obowiązującym po zakończeniu umowy o świadczenie usług zarzadzania.

Wnioskiem z 2 marca 2022 r., uzupełnionym w zakresie merytorycznym pismem z 9 marca 2022 r., (zwana dalej "Przedsiębiorcą") wystąpiła do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (dalej zwany "Zakładem") o wydanie interpretacji indywidualnej w trybie art. 34 ustawy - Prawo przedsiębiorców.

Opis stanu faktycznego (Przedsiębiorcy):

Przedsiębiorca poinformował, że zatrudnia na podstawie Kontraktu menadżerskiego osoby nie zatrudnione u innego pracodawcy na podstawie umowy zlecenia i umowy o pracę, nie prowadzące działalności gospodarczej. Spółka według kontraktu powierza Menadżerowi m.in. czynności zarządzania i administrowania wydzieloną częścią przedsiębiorstwa w postaci zakładów w 5 lokalizacjach. W ramach kontraktu Menadżer obejmuje funkcję Dyrektora ds. produkcji. Do zadań w ramach kontraktu należy: administrowanie zakładami, tworzenie strategii produkcji, planów produkcyjnych i kontrola ich realizacji, doradztwo i opiniowanie planowanych procesów, kreowanie i wdrażanie systemów zarządzania produkcją, zarządzanie budżetem działu produkcji Spółki, zabezpieczenie interesów spółki w obszarze współpracy z kontrahentami. W ramach kontraktu Menadżer otrzymuje stałe miesięczne wynagrodzenie. Od wynagrodzenia z kontraktu są odprowadzane składki na ubezpieczenie społeczne, zdrowotne i wypadkowe jak od umowy zlecenie. Z menadżerem zawarto umowę o zakazie konkurencji po zakończeniu kontraktu i przewidziano odszkodowanie z tego tytułu przez okres 6 miesięcy po zakończeniu współpracy.

Przedsiębiorca powziął wątpliwość i wnosi o wydanie opinii odnośnie naliczenia składek społecznych, chorobowej, zdrowotnej i wypadkowej od wypłacanego odszkodowania z umowy o zakazie konkurencji po ustaniu zatrudnienia.

Dodatkowo, uzupełniając złożony wniosek o wydanie indywidulnej interpretacji, w piśmie z 9 marca 2022 r., stanowiącym odpowiedź na wezwanie z 7 marca 2022 r. o uzupełnienie złożonego wniosku o informacje niezbędne do wydania decyzji interpretacyjnej, Przedsiębiorca poinformował, że:

Stanowisko Przedsiębiorcy:

W opinii Przedsiębiorcy wynagrodzenie w ramach odszkodowania za zakaz konkurencji Kontraktu Menadżerskiego podlega naliczeniu składek społecznych bez chorobowej, zdrowotnych i bez składki wypadkowej.

Analiza stanu faktycznego w świetle stanu prawnego:

Zasady podlegania ubezpieczeniom społecznym, ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne oraz zasady opłacania tych składek regulują przepisy ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych. Ubezpieczeniom społecznym podlegają obowiązkowo osoby, które posiadają tytuł do ubezpieczenia wskazany przez ustawodawcę.

Zgodnie z brzmieniem art. 6 ust. 1 pkt 4 oraz z art. 12 powołanej powyżej ustawy, obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym oraz wypadkowemu podlegają osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są m.in. osobami wykonującymi pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, zwanymi dalej "zleceniobiorcami". Natomiast, stosownie do zapisów art. 11 ust. 2 tejże ustawy dla zleceniobiorców ubezpieczenie chorobowe ma charakter dobrowolny.

Kontrakt menedżerski jest umowa nienazwaną, dotychczas nieuregulowaną w przepisach prawa cywilnego. W praktyce, podstawowe kwestie prawne kontraktu menedżerskiego regulują przepisy ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (tekst jedn.: Dz. U. z 2020 r. poz. 1740 z późn. zm.), a kontrakt menedżerski zaliczany jest do umów o świadczenie usług, do których stosuje się odpowiednie przepisy o zleceniu (art. 750 k.c.). W konsekwencji, stanowi on tytuł do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych wymienionych - w art. 6 ust. 1 pkt 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

W myśl art. 18 ust. 3 w związku z ust. 1, art. 20 ust. 1, art. 4 pkt 9 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych oraz § 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (tekst jedn.: Dz. U. z 2017 r. poz. 1949) podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne (obowiązkowo: emerytalne, rentowe, wypadkowe oraz dobrowolne, na wniosek ubezpieczonego chorobowe) zleceniobiorców stanowi przychód w rozumieniu przepisów ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2021 r. poz. 1128ze zm.).

Jednocześnie, zgodnie z treścią art. 81 ust. 1 ustawy z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2021 r. poz. 1285 z późn. zm.) do ustalenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne zleceniobiorców stosuje się przepisy określające podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe tych osób.

Za przychód, zgodnie z art. 4 pkt 9 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, uznaje się przychód w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy, pracy nakładczej, służby, wykonywania mandatu posła lub senatora, wykonywania pracy w czasie odbywania kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania, pobierania zasiłku dla bezrobotnych, świadczenia integracyjnego i stypendium wypłacanych bezrobotnym oraz stypendium sportowego, a także z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności oraz umowy agencyjnej lub umowy zlecenia, jak również z tytułu współpracy przy tej działalności lub współpracy przy wykonywaniu umowy oraz przychody z działalności wykonywanej osobiście przez osoby należące do składu rad nadzorczych, niezależnie od sposobu ich powołania.

Zgodnie z § 5 ust. 2 ww. rozporządzenia z 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe - w brzmieniu obowiązującym od 1 sierpnia 2010 r., przepisy § 2-4 stosuje się odpowiednio przy ustalaniu podstawy wymiaru składek m.in. osób wykonujących pracę na podstawie umowy agencyjnej, lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia. Nie każde jednak wyłączenie z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, wymienione w § 2-4 tegoż rozporządzenia, przewidziane dla osób zatrudnionych na podstawie umowy o pracę znajdzie zastosowanie do umów zlecenia lub umów o świadczenie usług (w tym także umów o zarządzanie spółką).

Zgodnie z § 2 ust. 1 pkt 4 wyżej cytowanego rozporządzenia, z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe wyłączone są odszkodowania wypłacone byłym pracownikom po rozwiązaniu stosunku pracy, na podstawie umowy o zakazie konkurencji, o której mowa w art. 101² ustawy z 26 czerwca 1974 r. Kodeksu pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 2020 r. poz. 1320 z późn. zm.). Zakaz konkurencji oznacza, iż w zakresie określonym w odrębnej umowie, pracownik nie może prowadzić działalności konkurencyjnej wobec pracodawcy ani też świadczyć pracy w ramach stosunku pracy lub na innej podstawie na rzecz podmiotu prowadzącego taką działalność Na podstawie powołanego przepisu w sytuacji, gdy pracodawca i pracownik mający dostęp do szczególnie ważnych informacji, których ujawnienie mogłoby narazić pracodawcę na szkodę, zawierają umowę o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy. W umowie określa się także okres obowiązywania zakazu konkurencji oraz wysokość odszkodowania należnego pracownikowi od pracodawcy.

Z uwagi na fakt, iż zakaz konkurencji został uregulowany w Kodeksie pracy (art. 101¹ -101⁴) to powołane przepisy nie znajdują zastosowania do umów cywilnoprawnych, czy też innych umów oświadczenie usług. Generalnie, przepisy rozporządzenia w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe należy interpretować ściśle, bowiem regulacja ta ma charakter wyjątku od zasady ogólnej wyrażonej wart. 18 ust. 1 w związku z ust. 3 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Na podstawie § 2 ust. 1 pkt 4 cytowanego rozporządzenia, nieuwzględnieniu w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe podlega wartość wyłącznie tych odszkodowań wypłaconych po ustaniu stosunku pracy, które zostały zawarte na podstawie umowy o zakazie konkurencji, o której mowa w art. 101² Kodeksu pracy, natomiast brak jest podstaw do rozciągnięcia zastosowania tego wyłączenia do umów o świadczenie usług (w tym także w odniesieniu do umów o zarządzanie spółką).

Reasumując, w sytuacji opisanej w treści złożonego przez Przedsiębiorcę wniosku, gdy po ustaniu stosunku tu: umowy o świadczenie usług zarzadzania (kontrakt menedżerski), zawartej z osobą fizyczną na czas pełnienia funkcji Menadżera, Spółka wypłaci odszkodowanie z tytułu zawartej z Menadżerem umowy zakazu konkurencji po stronie Przedsiębiorcy, od wartości odszkodowania z tytułu zakazu konkurencji wypłaconego byłemu Menadżerowi powstaje obowiązek naliczenia i opłacania składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne.

Zaznaczyć w tym miejscu należy, że od kwoty wypłaconego odszkodowania za zakaz konkurencji byłemu Menadżerowi, Przedsiębiorca zobowiązany jest pobrać i odprowadzić obowiązkowa składkę na ubezpieczenie zdrowotne oraz obowiązkowe składki na ubezpieczenie społeczne tj. emerytalną, rentowe i wypadkową oraz składkę na ubezpieczenie chorobowe, jeżeli Menadżer był zgłoszony do ubezpieczenia chorobowego (dobrowolnie na swój wniosek) z tytułu umowy o świadczenia usług w zakresie zarządzania - kontraktu menadżerskiego, po zakończeniu której następuje wypłata odszkodowania za zakaz konkurencji.

Stanowisko Zakładu:

Uwzględniając przedstawiony we wniosku złożonym 2 marca 2022 r., uzupełnionym w zakresie merytorycznym pismem z 9 marca 2022 r., opis stanu faktycznego oraz obowiązujące przepisy prawa uznać należy za prawidłowe stanowisko Przedsiębiorcy w przedmiocie uwzględnienia w podstawie wymiaru składek na obowiązkowe ubezpieczenia społeczne (emerytalne, rentowe i wypadkowe) i ubezpieczenie zdrowotne odszkodowania wypłaconego Menadżerowi w związku z zakazem konkurencji po ustaniu umowy o świadczenie usług zarządzania.

Decyzja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Przedsiębiorcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie jego zaistnienia. Wydana decyzja wiąże Zakład wyłącznie w sprawie Przedsiębiorcy, na którego wniosek została wydana. Stosownie do art. 35 ust. 1 i ust. 2 ustawy z 6 marca 2018 r. Prawo przedsiębiorców niniejsza decyzja nie jest wiążąca dla przedsiębiorcy, natomiast jest wiążąca dla Zakładu, do czasu jej zmiany lub uchylenia.

Od niniejszej decyzji przysługuje, zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych w związku z art. 34 ust. 5 ustawy z 6 marca 2018 r. Prawo przedsiębiorców, odwołanie do Sądu Okręgowego Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych Odwołanie wnosi się na piśmie za pośrednictwem jednostki

organizacyjnej ZUS, która wydała decyzję lub do protokołu sporządzonego przez tę jednostkę, w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji.