WPI/200000/43/240/2023 - Posiłki profilaktyczne a podstawa wymiaru składek

Na podstawie art. 34 ust. 1 i ust. 5 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców (Dz. U. z 2023 r. poz. 221 z późn. zm.) w związku z art. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2022 r. poz. 1009 z późn. zm.) Zakład Ubezpieczeń Społecznych (dalej: Zakład) stanowisko przedstawione we wniosku złożonym w dniu 8 marca 2023 r. przez Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (dalej: Przedsiębiorca), uznaje za nieprawidłowe w przedmiocie wyłączenia z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, na podstawie § 2 ust. 1 pkt 6 Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, wartości udostępnionego pracownikom Przedsiębiorcy świadczenia w postaci kart przedpłaconych na zakup posiłków profilaktycznych oraz napojów, w sytuacji gdy pracodawca mimo ciążącego na nim obowiązku wynikającego z przepisów o bezpieczeństwie i higienie pracy, nie ma możliwości wydania pracownikom posiłków i napojów bezalkoholowych.

Wnioskiem z dnia 8 marca 2023 r. uzupełnionym w zakresie merytorycznym pismem z dnia 29 marca 2023 r., doręczonym w dniu 3 kwietnia 2023 r. Przedsiębiorca wystąpił do Zakładu o wydanie w trybie art. 34 ustawy - Prawo przedsiębiorców.

Opis zdarzenia przyszłego (Przedsiębiorcy):

Zgodnie z art. 232 Kodeksu pracy Sp. z o.o. (dalej: Spółka lub "pracodawca") ma obowiązek zapewnić pracownikom zatrudnionym w warunkach szczególnie uciążliwych nieodpłatnie posiłki profilaktyczne oraz napoje, zgodnie z Rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 28 maja 1996 r. w sprawie posiłków profilaktycznych i napojów (dalej: "Rozporządzenie RM").

Zgodnie z § 6 Rozporządzenia RM pracodawca ustala w porozumieniu z zakładową organizacją związkową:

- stanowiska pracy, na których zatrudniani pracownicy powinni otrzymać posiłki i napoje,

- szczegółowe zasady ich wydawania,

- warunki uzasadniające zapewnienie posiłków w sposób, o którym mowa w § 2 ust. 2.

Pracownicy uprawnieni do otrzymywania posiłków profilaktycznych, wykonują pracę górniczą pod ziemią w różnych lokalizacjach i na różnych zmianach. W związku z tym pracodawca nie ma możliwości wydawania posiłków w formie jednego dania gorącego w normalnym czasie pracy, tak jak jest to wskazane w Rozporządzeniu RM.

Spółka zamierza zatem realizować obowiązek zapewnienia pracownikowi posiłków i napojów profilaktycznych w sposób określony w § 2 ust. 2 Rozporządzenia RM, czyli przez przekazanie bankowych kart przedpłaconych, uprawniających do zakupu produktów potrzebnych do przygotowania samodzielnie posiłków lub gotowych posiłków w punktach gastronomicznych.

Wystawcą kart w przypadku pracowników Przedsiębiorcy będzie PKO BP S.A. Wystawca w swojej ofercie zapewnia, że:

- karty wydawane są jako personalizowane karty płatnicze akceptowane na całym święcie, wydawane ze znakiem akceptacji organizacji VI SA,

- karty wydawane są na wniosek pracodawcy dla konkretnych pracowników i dostarczane do siedziby pracodawcy wraz z numerem PIN,

- karty pozwalają na dokonywanie płatności jedynie w sklepach spożywczych i punktach gastronomicznych, które posiadają odpowiedni kod MCC (Merchant Category Code) - czterocyfrowe oznaczenie, przypisane do punktu handlowo-usługowego, zgodnie z zaleceniami organizacji płatniczych, służące do identyfikacji działalności gospodarczej przez punkt handlowo-usługowy - akceptanta kart płatniczych,

- użytkownik karty nie ma możliwości dokonywania transakcji gotówkowych oraz internetowych,

- na rewersie karty znajduje się informacja: "Karta uprawnia do nabycia wyłącznie posiłków profilaktycznych, art. spożywczych oraz napojów bezalkoholowych",

- karta będzie przypisana do konkretnego rachunku bankowego i będzie miała swój numer identyfikacyjny, dostęp do karty będzie zabezpieczony unikatowym kodem PIN, który posiadałby tylko uprawniony pracownik,

- karta będzie miała określony z góry termin ważności wynoszący 60 miesięcy, chyba że pracownik zgubi kartę, wtedy uprawnionemu pracownikowi zostanie wydana nowa karta; pracownik będzie mógł zarządzać kartą on-line np. w celu sprawdzenia wysokości dostępnych środków,

- pracodawca będzie otrzymywał zbiorczą informację o kwotach wydatkowanych przez pracowników i miejscach realizacji (nazwy punktów handlowych lub gastronomicznych).

Spółka będzie co miesiąc sprawdzać czy dany pracownik, któremu wydano kartę, jest uprawniony do otrzymania posiłków profilaktycznych i napojów. Karty uprawnionych pracowników będą co miesiąc zasilane przez pracodawcę kwotą wynikającą z przemnożenia dni pracy w warunkach określonych w § 3 Rozporządzenia RM przez kwotę wynikającą z przepisów wewnątrzzakładowych.

Ponadto, Spółka wprowadzi uzgodniony z zakładową organizacją związkową Regulamin korzystania z kart na posiłki profilaktyczne i napoje. Regulamin będzie zabraniał korzystania z karty w innym celu niż zakup artykułów spożywczych niezbędnych do przygotowania posiłków profilaktycznych. Zapoznanie się przez pracownika z Regulaminem zostanie potwierdzone złożeniem przez pracownika oświadczenia o przyjęciu do wiadomości i bezwzględnym stosowaniu. Pracownik zobowiąże się, że w przypadku wykorzystania karty na inne cele zobowiązuje się do natychmiastowego zwrotu pobranej kwoty na rachunek karty, a także będzie ponosił odpowiedzialność służbową z tytułu niestosowania się do przepisów wewnątrzzakładowych oraz narazi się na odpowiedzialność z tytułu złożenia oświadczenia niezgodnego z prawdą.

Spółka nie jest w stanie kontrolować wszystkich wydatków z tytułu użytkowania przez nich kart na posiłki profilaktyczne. Karta umożliwia płatność jedynie w miejscach, które posiadają terminal płatniczy z kodem MCC adekwatnym dla punktów sprzedających artykuły spożywcze i napoje bezalkoholowe oraz dla punktów gastronomicznych, jednakże wydawca karty nie jest w stanie zablokować możliwość zakupu innych produktów sprzedawanych w tych punktach. Realizacja płatności przez pracowników będzie odbywać się na zasadzie Regulaminu i oświadczeń składanych przez pracowników.

Pytanie:

1. Czy przekazane pracownikom, celem wywiązania się przez Spółkę z obowiązku zapewnienia posiłków profilaktycznych oraz napojów, karty mogą być traktowane jako inne dowody uprawniające do otrzymania na ich podstawie napojów bezalkoholowych, posiłków oraz artykułów spożywczych, w przypadku gdy pracodawca, mimo ciążącego na nim obowiązku wynikającego z przepisów o bezpieczeństwie i higienie pracy, nie ma możliwości wydania pracownikom posiłków i napojów bezalkoholowych określone w § 2 ust. 1 pkt 6 Rozporządzenia Ministra pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, a tym samym wartość finansowanych przez Spółkę kart nie będzie stanowić podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne, a Spółka nie będzie zobowiązana do naliczania składek na ubezpieczenie społeczne?

2. Czy wartość finansowanych przez Spółkę kart nie będzie podlegać także uwzględnieniu w podstawie wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne zgodnie z art. 81 ust. 1 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych?

Stanowisko Przedsiębiorcy:

Zdaniem Spółki, wartość finansowanych kart przekazywanych pracownikom, celem wywiązania się z obowiązku zapewnienia posiłków profilaktycznych oraz napojów będzie zwolniona ze składek ZUS i nie będzie stanowić podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne oraz nie będzie podlegać także uwzględnieniu w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne, a tym samym Spółka nie będzie zobowiązana, działając jako płatnik, do obliczania i pobierania składek na ubezpieczenie społeczne oraz składek na ubezpieczenie zdrowotne oraz wypłacania ich w odpowiednim terminie na rachunek właściwego Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

UZASADNIENIE stanowiska:

Na podstawie art. 232 Kodeksu pracy "pracodawca jest zobowiązany zapewnić pracownikom zatrudnionym w warunkach szczególnie uciążliwych, nieodpłatnie, odpowiednie posiłki i napoje, jeżeli jest to niezbędne ze względów profilaktycznych".

Wnioskodawca zatrudnia pracowników w warunkach szczególnie uciążliwych, stąd w świetle powyższego z mocy prawa, będzie zobowiązany uprawnionym pracownikom zapewnić nieopłatnie posiłki profilaktyczne i napoje.

Jednocześnie, w myśl § 2 ust. 2 Rozporządzenia RM, wydanego na podstawie art. 232 Kodeksu pracy; "Jeżeli pracodawca nie ma możliwości wydawania posiłków ze względu na rodzaj wykonywanej pracy lub ze względów organizacyjnych, może zapewnić w czasie pracy:

Wnioskodawca, ze względu na rodzaj wykonywanej przez pracownika pracy, jak i ze względów organizacyjnych, z uwagi na brak odpowiedniego zaplecza, nie ma możliwości wydawania posiłków uprawnionym pracownikom we własnym zakresie. Zgodnie z Rozporządzeniem RM, wykaz stanowisk pracy, na których zatrudnieni pracownicy powinni otrzymywać posiłek i napoje profilaktyczne oraz zasady wywiązywania się z tego obowiązku (z uwagi na brak możliwości wydawania posiłków i napojów ze względu na rodzaj wykonywanej przez pracownika pracy i ze względów organizacyjnych), Spółka ustali w porozumieniu z zakładową organizacją związkową i będzie to miało odzwierciedlenie w przepisach wewnątrzzakładowych.

Na wniosek pracowników Spółka rozważa wprowadzenie rozwiązania przedstawionego w opisie zdarzenia przyszłego, w którym uprawnieni do otrzymywania posiłków profilaktycznych i napojów pracownicy Spółki otrzymywaliby jednorazowo bankowe karty przedpłacone.

Mając na uwadze powyższe, Wnioskodawca wskazuje, że zgodnie z art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2022 r. poz. 1009 z późn. zm.) podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe ubezpieczonych wymienionych w art. 6 ust. 1 pkt 1-3 stanowi przychód, o którym mowa w art. 4 pkt 9 i 10, z zastrzeżeniem ust. 1a, 2, ust. 4 pkt 5 i ust. 12. W myśl art. 20 ust. 1 ww. ustawy, podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe oraz ubezpieczenie wypadkowe stanowi podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe, z zastrzeżeniem ust. 2 i ust. 3.

Na mocy art. 81 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (tekst jednolity z 2022 r. poz. 2561 z późn. zm.), do ustalenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne osób, o których mowa w art. 66 ust. 1 pkt 1 lit. a, d-i i pkt 3 i 35, stosuje się przepisy określające podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, tych osób, z zastrzeżeniem ust. 5, 6 i 10.

Podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne pomniejsza się o kwoty składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i chorobowe finansowanych przez ubezpieczonych niebędących płatnikami składek, potrąconych przez płatników ze środków ubezpieczonego, zgodnie z przepisami o systemie ubezpieczeń społecznych (ust. 6).

Zgodnie z § 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (tekst jedn.: Dz. U. z 2017 r. poz. 1949 z późn. zm.j, podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, zwanych dalej "składkami", stanowi przychód w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych, osiągany przez pracowników u pracodawcy z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy, z zastrzeżeniem art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, zwanej dalej "ustawą", oraz § 2.

W myśl § 2 ust. 1 rozporządzenia, podstawę wymiaru składek nie stanowią między innymi: - wartość świadczeń rzeczowych wynikających z przepisów o bezpieczeństwie i higienie pracy oraz ekwiwalenty za te świadczenia wypłacane z przepisami wydanymi przez Radę Ministrów lub właściwego ministra, a także ekwiwalenty pieniężne za pranie odzieży roboczej, używanie odzieży i obuwia własnego zamiast roboczego oraz wartość otrzymanych przez pracowników bonów, talonów, kuponów lub innych dowodów uprawniających do otrzymania na ich podstawie napojów bezalkoholowych, posiłków oraz artykułów spożywczych, w przypadku gdy pracodawca, mino ciążącego na nim obowiązku wynikającego z przepisów o bezpieczeństwie i higienie pracy, nie ma możliwości wydania pracownikom posiłków i napojów bezalkoholowych (pkt 6).

Natomiast zgodnie z art. 81 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych: do ustalenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne osób, o których mowa w art. 66 ust. 1 pkt 1 lit. a, d-i i pkt 3 i 35, stosuje się przepisy określające podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe tych osób, z zastrzeżeniem ust. 5, 6 i 10.

Mając na uwadze powyższe, w ocenie Spółki, w analizowanych okolicznościach karty, które mają być przekazywane uprawnionym pracownikom, będą mogły zostać uznane w szczególności za inny dowód uprawniający do otrzymania na ich podstawie napojów bezalkoholowych, posiłków oraz artykułów spożywczych, w przypadku, mimo ciążącego na nim obowiązku wynikającego z przepisów o bezpieczeństwie i higienie pracy, nie ma możliwości wydania pracownikom posiłków i napojów bezalkoholowych.

Zdaniem Przedsiębiorcy, zastosowanie w § 2 ust. 1 pkt 6 Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe otwartego katalogu dowodów uprawniających do otrzymania napojów bezalkoholowych, posiłków oraz artykułów spożywczych wynika między innymi ze świadomości ustawodawcy, z dynamiki postępu technologicznego i zmieniających się warunków gospodarczo-biznesowych.

Pracownik nie będzie miał dostępu do środków pieniężnych, zasilających kartę, ponieważ są to karty, które mają zablokowaną wypłatę gotówki z bankomatu czy w oddziale Banku, a także będą to karty akceptowane wyłącznie w punktach oferujących produkty żywnościowe.

Zasady i warunki korzystania z kart przekazanych pracownikom przez Wnioskodawcę będzie ściśle określał regulamin użytkowania tych kart. Pracownicy będą składać pisemne oświadczenie o zapoznaniu się z regulaminem i zasadami korzystania z kart, tym samym zobowiązując się do korzystania z kart zgodnie z regulaminem, który zostanie napisany w oparciu o Rozporządzenie RN.

W związku z powyższym, w ocenie Przedsiębiorcy, kwalifikowanie kart, które Spółka planuje przekazać pracownikom, jako ekwiwalent pieniądza i utożsamianie ich ze świadczeniem pieniężnym jest nieodpowiednie.

Co więcej, w myśl ustawy z dnia 19 sierpnia 2011 r. o usługach płatniczych, która określa zasady świadczenia usług płatniczych oraz wydawania i wykupu pieniądza elektronicznego, na podstawie art. 6 ust. 11 ustawy tej nie stosuje się do usług opartych na instrumentach, które można wykorzystać w ramach ograniczonej sieci dostawców usług w odniesieniu do ograniczonego zakresu towarów lub usług, co w ocenie Spółki jest spełnione.

Biorąc pod uwagę powyższe, w ocenie Przedsiębiorcy, wydawane przez niego karty będą dowodami uprawniającymi do uzyskania na ich podstawie posiłków, artykułów spożywczych oraz napojów bezalkoholowych.

Z uwagi na powyższe, zdaniem Przedsiębiorcy, uprawnione będzie nie uwzględnianie w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne oraz w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne wartości otrzymanych kart przekazanych pracownikom, celem wywiązania się przez Przedsiębiorcę z obowiązku zapewnienia posiłków profilaktycznych oraz napojów. Przedsiębiorca jest bowiem zobowiązany z mocy prawa, z uwagi na przepisy o bezpieczeństwie i higienie pracy, do zapewnienia pracownikom, profilaktycznych posiłków i napojów, jednak pomimo ciążącego na nim obowiązku, nie ma możliwości wydania pracownikom tych posiłków i napojów ze względu na rodzaj wykonywanej przez pracowników pracy oraz ze względów organizacyjnych.

Na potwierdzenie prawidłowości prezentowanego powyżej stanowiska, Spółka powołuje się na treść wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 7 lutego 2023 r. sygn. akt II FSK 1686/20, w którym Sąd orzeka, że nie ma znaczenia to, że pracodawca nie będzie miał kontroli nad tym, jakie produkty spożywcze są nabywane przez pracowników i czy produkty te istotnie mają służyć przygotowaniu przez nich właściwego posiłku, spełniającego normy określone w Rozporządzeniu RM.

Reasumując, w opinii Przedsiębiorcy, wywiązanie się z obowiązku zapewnienia posiłków profilaktycznych oraz napojów poprzez wydanie pracownikom bankowych kart przedpłaconych, zasilanych przez Spółkę, z których korzystanie będzie określał wewnętrzny Regulamin, w sytuacji, gdy Przedsiębiorca nie ma możliwości wydania pracownikom posiłków profilaktycznych oraz napojów, pomimo ciążącego na nim obowiązku, wynikającego z przepisów o bezpieczeństwie i higienie pracy, uprawnia do nie uwzględniania w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne oraz w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne. W konsekwencji Spółka nie będzie zobowiązana, działając jako płatnik, do obliczania i pobierania składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe, chorobowe, wypadkowe i składek na ubezpieczenie zdrowotne oraz wypłacania ich w obowiązującym terminie na rachunek właściwego zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

Pismem z dnia 21 marca 2023 r. Zakład wezwał Przedsiębiorcę o uzupełnienie przedstawionego we wniosku opisu zdarzenia przyszłego poprzez wskazanie, czy wartość przekazywanej pracownikom przedpłaconej karty na zakup posiłków i napojów profilaktycznych jak również uprawniających do zakupu produktów potrzebnych do przygotowania samodzielnie posiłków, będzie stanowiła przychód ze stosunku pracy w myśl przepisów ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W odpowiedzi na powyższe wezwanie pismem z dnia 29 marca 2023 r. doręczonym w dniu 3 kwietnia 2023 r. Przedsiębiorca wyjaśnił, że zdaniem Spółki wartość przekazywanej pracownikom przedpłaconej karty na zakup posiłków i napojów profilaktycznych jak również uprawniających do zakupu produktów potrzebnych do przygotowania samodzielnie posiłków nie będzie stanowiła przychodu ze stosunku pracy w myśl przepisów ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2022 r. poz. 2647 z późn. zm.).

Ponadto Przedsiębiorca poinformował, że o potwierdzenie powyższego stanowiska wystąpił z wnioskiem o wydanie interpretacji indywidualnej ORD-IN do Krajowej Informacji Skarbowej w dniu 28 lutego 2023 r.

Analiza zdarzenia przyszłego w świetle stanu prawnego:

Zagadnienia dotyczące obowiązku opłacania i ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne regulowane są za pośrednictwem przepisów ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych oraz rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (Dz. U. z 2017 r. poz. 1949).

Zgodne z art. 18 ust. 1 i ust. 2, w związku z art. 4 pkt 9 ww. ustawy oraz § 1 wskazanego rozporządzenia, podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe pracowników stanowi przychód w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2022 r. poz. 2647 z późn. zm.), z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy.

W podstawie wymiaru składek nie uwzględnia się:

* wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy wskutek choroby lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną oraz zasiłków z ubezpieczeń społecznych, jak również

* przychodów wymienionych w § 2 ww. rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dna 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe.

Ponadto, zgodnie z art. 81 ust. 1 ustawy z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2022 r. poz. 2561 z późn. zm.) do ustalenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne pracowników stosuje się przepisy określające podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe.

Za przychody ze stosunku pracy w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych uznaje się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.

Zamknięty i wyczerpujący katalog przychodów niestanowiących podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe został zawarty ww. rozporządzeniu w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Oznacza to, że podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe nie stanowią jedynie te przychody, które prawodawca enumeratywnie wymienił w § 2 ust. 1 pkt 1-32 tegoż rozporządzenia.

Należy mieć jednak na uwadze to, że przepisy ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych (a także rozporządzenia w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe) nie kształtują samodzielnie pojęcia przychodu, lecz odsyłają do ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych i uzależniają włączenie danego świadczenia do podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne pracowników w pierwszej kolejności od zakwalifikowania go jako przychód ze stosunku pracy w rozumieniu przepisów podatkowych. Zatem, kwestia przychodowa stanowi zawsze zagadnienie pierwotne, które poprzedza ustalenie podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne.

Zaznaczyć należy również, że w myśl art. 83d ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, Zakład wydaje interpretacje indywidualne w trybie art. 34 ustawy - Prawo przedsiębiorców, wyłącznie w ściśle zakreślonym katalogu spraw dotyczących: obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasad obliczania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Solidarnościowy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz podstawy wymiaru tych składek. Zatem, Zakład nie posiada kompetencji by w ramach decyzji interpretacyjnej wypowiadać się w kwestii kwalifikacji określonego świadczenia jako przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz wskazania źródła takiego przychodu, gdyż zgodnie z art. 34 ust. 17 ustawy - Prawo przedsiębiorców zasady i tryb udzielania interpretacji przepisów prawa podatkowego reguluje ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 z późn. zm.).

W piśmie z 29 marca 2023 r. (doręczonym w dniu 3 kwietnia 2023 r.) będącym odpowiedzią na wezwanie Zakładu, Przedsiębiorca wskazał, że (...) zdaniem Spółki wartość przekazywanej pracownikom przedpłaconej karty na zakup posiłków i napojów profilaktycznych jak również uprawniających do zakupu produktów potrzebnych do przygotowania samodzielnie posiłków nie będzie stanowiła przychodu ze stosunku pracy w myśl przepisów ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2022 r. poz. 2647 z późn. zm.)". Zatem, przyjmując wskazania Przedsiębiorcy w zakresie kwalifikacji przychodowej, jeśli dane świadczenie wypłacane pracownikowi nie stanowi przychodu z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy to skutkuje to bezpośrednio nieuwzględnieniem go w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne pracownika, ale jednocześnie uniemożliwia przejście na grunt rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe i wymienionych tam włączeń. W § 1 ww. rozporządzenia wskazano bowiem - podobnie jak w ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych - iż podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe stanowi przychód w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych, osiągany przez pracowników u pracodawcy z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy z wyłączeniem przychodów wymienionych w § 2 rozporządzenia.

W konsekwencji, Zakład nie podziela stanowiska Przedsiębiorcy, w przedmiocie wyłączenia wartości udostępnionego pracownikom Przedsiębiorcy świadczenia w postaci kart przedpłaconych na zakup posiłków profilaktycznych oraz napojów, w sytuacji gdy pracodawca mimo ciążącego na nim obowiązku wynikającego z przepisów o bezpieczeństwie i higienie pracy, nie ma możliwości wydania pracownikom posiłków i napojów bezalkoholowych, nie będących (jak wskazał Przedsiębiorca) przychodem ze stosunku pracy, z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe na podstawie § 2 ust. 1 pkt 6 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Z § 2 ust. 1 pkt 6 Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe - podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne nie stanowi wartość świadczeń rzeczowych wynikających z przepisów o bezpieczeństwie i higienie pracy oraz ekwiwalenty za te świadczenia wypłacane zgodnie z przepisami wydanymi przez Radę Ministrów lub właściwego ministra, a także ekwiwalenty pieniężne za pranie odzieży roboczej, używanie odzieży i obuwia własnego zamiast roboczego oraz wartość otrzymanych przez pracowników bonów, talonów, kuponów lub innych dowodów uprawniających do otrzymania na ich podstawie napojów bezalkoholowych, posiłków oraz artykułów spożywczych, w przypadku gdy pracodawca, mimo ciążącego na nim obowiązku wynikającego z przepisów o bezpieczeństwie i higienie pracy, nie ma możliwości wydania pracownikom posiłków i napojów bezalkoholowych, jeśli te świadczenia, w myśl § 1 są przychodem w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych, osiąganym przez pracowników u pracodawcy z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy. Skoro wartość ww. karty, jak wskazał Przedsiębiorca, nie stanowi przychodu ze stosunku pracy w myśl przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, to również nie stanowi podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne dla pracowników wynikającej z art. 18 ust. 1 i ust. 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

Stanowisko Zakładu:

Mając na uwadze, przedstawione we wniosku złożonym 8 marca 2023 r. zdarzenie przyszłe, oraz obowiązujące przepisy prawa, uznać należy za nieprawidłowe stanowisko Przedsiębiorcy w przedmiocie wyłączenia z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, na podstawie § 2 ust. 1 pkt 6 Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, wartości udostępnionego pracownikom Przedsiębiorcy świadczenia w postaci kart przedpłaconych na zakup posiłków profilaktycznych oraz napojów, w sytuacji gdy pracodawca mimo ciążącego na nim obowiązku wynikającego z przepisów o bezpieczeństwie i higienie pracy, nie ma możliwości wydania pracownikom posiłków i napojów bezalkoholowych.

Decyzja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Przedsiębiorcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania decyzji.

Wydana decyzja wiąże Zakład Ubezpieczeń Społecznych wyłącznie w sprawie przedsiębiorcy, na którego wniosek została wydana. Stosownie do art. 35 ust. 1 i ust. 2 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców niniejsza decyzja nie jest wiążąca dla przedsiębiorcy, natomiast jest wiążąca dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, do czasu jej zmiany lub uchylenia.

Od niniejszej decyzji przysługuje, zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w związku z art. 34 ust. 5 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców, odwołanie do Sądu Okręgowego w (...).

Odwołanie wnosi się na piśmie za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS, która wydała decyzję lub do protokołu sporządzonego przez tę jednostkę, w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji.