WPI/200000/43/238/2018 - Brak obowiązku uwzględnienia w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne wartości pakietu medycznego finansowanego pracownikowi pobierającemu zasiłek macierzyński lub przebywającemu na urlopie wychowawczym.

Na podstawie art. 10 ust. 1 i ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jedn.: Dz. U. z 2017 r. poz. 2168 z późn. zm.) w związku z art. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2017 r. poz. 1778 z późn. zm.) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie uznaje za prawidłowe stanowisko przedstawione we wniosku złożonym w dniu 26 lutego 2018 r. przez przedsiębiorcę (...) w kwestii braku obowiązku uwzględnienia w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne wartości pakietu medycznego finansowanego pracownikowi pobierającemu zasiłek macierzyński lub przebywającemu na urlopie wychowawczym.

W dniu 26 lutego 2018 r. do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie wpłynął wniosek przedsiębiorcy (...) o wydanie pisemnej interpretacji przepisów w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej w przedmiocie prawidłowego ustalenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne.

W opisie stanu faktycznego Wnioskodawca wskazał:

Spółka obejmuje opieką medyczną pracowników, wykupując dla nich pakiet usług medycznych za które uiszcza opłatę w formie comiesięcznego abonamentu. Wartość pakietów w zależności od jego rodzaju jest w różnej wysokości. Świadczenie nie ma charakteru obligatoryjnego - pracownicy na zasadzie pełnej dobrowolności deklarują chęć przystąpienia do opieki medycznej, a w Spółce nie obowiązują również w tym zakresie żadne uregulowania. Pracodawca zawsze współfinansuje wartość pakietu w kwocie zł miesięcznie, a pracownik ponosi częściową odpłatność w wysokości (...) zł miesięcznie lub nie ponosi jej wcale - w zależności od opcji pakietu.

Pakiet usług medycznych przysługuje również pracownikom przebywającym na urlopie macierzyńskim, rodzicielskim i ojcowskim, które z tego tytułu pobierają zasiłek macierzyński oraz na urlopie wychowawczym.

Wartość abonamentu medycznego przysługującego za ten okres w którym pracownik korzysta z uprawnień rodzicielskich i pobiera z tego tytułu zasiłek stanowi przychód ze stosunku pracy w rozumieniu ustawy z dnia 26 lipca 1991 r o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2010 r., nr 51, poz. 307 z póź. zmianami).

Zgodnie z § 2 ust. 1 pkt 24 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe podstawy wymiaru składek nie stanowią składniki wynagrodzenia, do których pracownik ma prawo w okresie pobierania wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy, zasiłku chorobowego, opiekuńczego, macierzyńskiego, świadczenia rehabilitacyjnego a w myśl postanowień układów zbiorowych pracy lub przepisów o wynagradzaniu jeżeli są one wypłacane za okres pobierania tego wynagrodzenia lub zasiłku.

Tym samym - z uwagi na brak wewnętrznych uregulowań w Spółce obecnie pobierane i odprowadzane są od części pakietu finansowanego przez Pracodawcę należne składki na ubezpieczenia społeczne.

Jednocześnie zarówno w prasie jak i artykułach z tego zakresu pojawia się mnóstwo publikacji i stanowisk o charakterze odmiennym, w myśl których stwierdzono, że Pracodawca nie powinien odprowadzać składek od abonamentu medycznego opłacanego za pracowników a korzystających z uprawnień rodzicielskich ponieważ w tym czasie nie podlegają oni ubezpieczeniom społecznym i ubezpieczeniu zdrowotnemu z tytułu pozostawania w stosunku pracy. W tym okresie Pracodawca nie odprowadza za niego składek z tytułu zatrudnienia.

Stanowisko to uzasadnione jest faktem, że Pracodawca nie powinien naliczać składek ubezpieczeniowych od wartości pakietów świadczeń medycznych w przypadku gdy ich adresat pobiera zasiek macierzyński lub przebywa na urlopie wychowawczym.

Zarówno pobieranie zasiłku macierzyńskiego, jak I przebywanie na urlopu wychowawczym stanowi odrębny tytuł do ubezpieczeń emerytalno-rentowych. Z tym, że w przypadku urlopu wychowawczego jest on tytułem do tych ubezpieczeń, jeśli osoba korzystająca z niego nie ma ustalonego prawa do renty lub emerytury oraz innych tytułów do ubezpieczeń.

Podstawę wymiaru składek emerytalno-rentowych dla osoby:

* pobierającej zasiłek macierzyński' - stanowi kwota tego zasiłku,

* przebywającej na urlopie wychowawczym - stanowi kwota przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia wypłaconego za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających ten urlop, o ile nie przekracza górnego lub dolnego limitu (patrz pkt 6.1. dodatku).

Wyjątek stanowią przychody uzyskane ze stosunku pracy, które są należne za wcześniejszy okres (tj. za okres przed rozpoczęciem urlopu macierzyńskiego/rodzicielskiego lub urlopu wychowawczego). Takie przychody należy oskładkować na ogólnych zasadach.

Świadczenia przekazane pracownikowi pobierającemu zasiłek macierzyński lub korzystającemu z urlopu wychowawczego, przysługujące mu za okres pobierania zasiłku bądź korzystania z urlopu, nie stanowią podstawy wymiaru składek ze stosunku pracy.

Prawo do tych świadczeń nie przysługuje bowiem za okres świadczenia pracy, tylko odpowiednio: za okres pobierania zasiłku macierzyńskiego lub korzystania z urlopu wychowawczego - odrębnych więc od stosunku pracy tytułów do ubezpieczeń.

Oznacza to, że wartość przekazanego pracownikowi pakietu świadczeń medycznych nie podlega oskładkowaniu w części przysługującej za okres pobierania zasiłku macierzyńskiego lub przebywania na urlopie wychowawczym.

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2015 r. poz. 121 z późn. zm.)

Ustawa z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2015 r. poz. 581 z późn. zm.)

W świetle powyższego, Spółka pomimo że odprowadza składki na ubezpieczenia społeczne powzięła wątpliwość czy jest to stanowisko prawidłowe i zwraca się o wydanie pisemnej interpretacji przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych.

Mając na uwadze treść wniosku oraz obowiązujące przepisy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 10 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu administracji publicznej lub państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie pisemnej interpretacji, co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie. W myśl ustępu 5 powołanego powyżej artykułu udzielenie interpretacji następuje w drodze decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Jednocześnie stosownie do art. 83d ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, Zakład wydaje interpretacje indywidualne, wyłącznie w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasad obliczania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz podstawy wymiaru tych składek.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych podkreśla, iż ocena stanowiska Wnioskodawcy w trybie niniejszej decyzji, dokonywana jest wyłącznie pod kątem prawidłowości zaprezentowanej przez Przedsiębiorcę wykładni przepisu prawa, czyniona jest w oparciu o kompletny opis stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego) zawarty w treści wniosku o wydanie pisemnej interpretacji. Podkreślenia przy tym wymaga fakt, iż rozpoznając wniosek o wydanie pisemnej interpretacji Zakład nie prowadzi postępowania wyjaśniającego, w szczególności nie przeprowadza postępowania dowodowego. Granice sprawy rozpatrywanej na podstawie złożonego wniosku o wydanie pisemnej interpretacji, jak zauważono wyżej, zakreślają jedynie ramy zaprezentowanego opisu stanu faktycznego bądź zdarzenia przyszłego. Zakład Ubezpieczeń Społecznych - na gruncie ustawy o swobodzie działalności gospodarczej - zobligowany jest jedynie do oceny przedstawionego przez przedsiębiorcę stanowiska oraz dokonanej przez przedsiębiorcę oceny przepisów prawa, z których wynika obowiązek świadczenia składek na ubezpieczenia społeczne mających zastosowanie na tle zaistniałego stanu faktycznego, którego Zakład nie może uzupełniać ani weryfikować poprzez prowadzenie postępowania, tak by umożliwić przedsiębiorcy prawidłowe wypełnianie spoczywających na nim obowiązków nałożonych przez ustawodawcę w tym zakresie.

Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 1 oraz pkt 19 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają osoby fizyczne, które na terenie Rzeczpospolitej Polskiej są pracownikami oraz osobami przebywającymi na urlopach wychowawczych lub pobierającymi zasiłek macierzyński albo zasiłek w wysokości zasiłku macierzyńskiego.

W myśl art. 11 ust. 1 obowiązkowo ubezpieczeniu chorobowemu podlegają osoby będące pracownikami, natomiast zgodnie z art. 12 ust. 1 obowiązkowo ubezpieczeniu wypadkowemu podlegają osoby podlegające ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym. Natomiast osoby przebywające na urlopach wychowawczych lub pobierające zasiłek macierzyński albo zasiłek w wysokości zasiłku macierzyńskiego nie podlegają ubezpieczeniu wypadkowemu zgodnie z art. 12 ust. 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

W myśl art. 18 ust. 1 oraz art. 20 ust. 1 w związku z art. 4 pkt 9 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych - cyt. powyżej - podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne pracowników stanowi przychód w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2018 r., poz. 200 z późn. zm.) osiągany z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy, z wyłączeniem wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy wskutek choroby lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną oraz zasiłków z ubezpieczeń społecznych. Ponadto stosownie do art. 81 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2017 r. poz. 1938 z późn. zm.) do ustalenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne pracowników stosuje się przepisy określające podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe tych osób.

Z treści art. 6 ust. 1 pkt 19 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych wynika, iż pobieranie zasiłku macierzyńskiego oraz przebywanie na urlopie wychowawczym stanowi odrębny tytuł do objęcia obowiązkiem ubezpieczeń emerytalnego i rentowych. Z tym wyjątkiem, że przebywanie na urlopie wychowawczym jest tytułem do tych ubezpieczeń wtedy, gdy dana osoba nie ma ustalonego prawa do renty lub emerytury oraz innych tytułów rodzących obowiązek ubezpieczeń społecznych.

Świadczenia na rzecz pracownika, takie jak składka na grupowe ubezpieczenie medyczne opłacana przez pracodawcę w okresie urlopu macierzyńskiego lub w okresie przebywania na urlopie wychowawczym (okres faktycznego nieświadczenia pracy) nie stanowią podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne z tytułu stosunku pracy, gdyż prawo do tych świadczeń nie przysługuje za okres świadczenia pracy tylko z tytułu pobierania zasiłku macierzyńskiego lub z tytułu przebywania na urlopie wychowawczym, a więc odrębnego od stosunku pracy tytułu do ubezpieczeń.

Uwzględniając powyższe w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne osób pobierających zasiłek macierzyński oraz osób przebywających na urlopie wychowawczym nie należy uwzględniać wartości pakietów medycznych.

Z treści wniosku złożonego w dniu 26 lutego 2018 r. wynika, że wnioskodawca wykupił dla pracowników pakiet usług medycznych za który uiszcza opłatę w formie abonamentu. Wartość pakietów w zależności od rodzaju jest różna, a świadczenie opieki medycznej nie jest obligatoryjne i pracownicy deklarują chęć przystąpienia do opieki medycznej, pracodawca współfinansuje wartość pakietu usług medycznych w kwocie (...) zł a pracownik w kwocie zł. Ponadto pakiet usług medycznych przysługuje również pracownikom przebywającym na urlopie macierzyńskim, rodzicielskim i ojcowskim, które pobierają zasiłek macierzyński oraz pracownikom na urlopie wychowawczym. Wnioskodawca wskazał, że pobiera i odprowadza składki na ubezpieczenia społeczne od części pakietu finansowanego przez niego pracownikom, którzy pobierają zasiłek macierzyński i osobom przebywającym na urlopach wychowawczych. Wnioskodawca powziął wątpliwość czy jego postępowanie jest prawidłowe, bowiem pobieranie zasiłku macierzyńskiego oraz przebywanie na urlopie wychowawczym stanowi odrębny tytuł do ubezpieczeń społecznych i w związku z powyższym wartość finansowanego w tym okresie pracownikom pakietu medycznego nie stanowi podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne.

Zakład wskazuje, iż jak uzasadniono powyżej świadczenia na rzecz pracownika w postaci składki na grupowe ubezpieczenie medyczne opłacane przez pracodawcę pracownikom, którzy pobierają zasiłek macierzyński lub przebywają na urlopie wychowawczym (tj. okres faktycznego nieświadczenia pracy) nie stanowią podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne z tytułu stosunku pracy, gdyż prawo do tych świadczeń nie przysługuje za okres świadczenia pracy tylko z tytułu pobierania zasiłku macierzyńskiego lub z tytułu przebywania na urlopie wychowawczym, a więc odrębnych od stosunku pracy tytułów do ubezpieczeń społecznych.

Uwzględniają powyższe w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne osób pobierających zasiłek macierzyński oraz osób w trakcie urlopu wychowawczego nie należy uwzględniać wartości pakietów medycznych nawet pomimo braku wyraźnego zapisu w przepisach płacowych pracodawcy.

Wobec przedstawionego przez wnioskodawcę opisu stanu faktycznego i prezentowanego stanowiska oraz w oparciu o obowiązujące przepisy prawne Oddział uznał stanowisko wnioskodawcy za prawidłowe.

Decyzja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu jego zaistnienia.

Wydana decyzja wiąże Zakład Ubezpieczeń Społecznych wyłącznie w sprawie przedsiębiorcy, na którego wniosek została wydana. Stosownie do art. 10a ust. 2 i ust, 3 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej niniejsza decyzja nie jest wiążąca dla przedsiębiorcy, natomiast jest wiążąca dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, do czasu jej zmiany lub uchylenia.

Od niniejszej decyzji przysługuje, zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w związku z art. 10 ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, odwołanie do Sądu Okręgowego w (...). Odwołanie wnosi się na piśmie za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS, która wydała decyzję lub do protokołu sporządzonego przez tę jednostkę, w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji.