WPI/200000/43/217/2016 - Możliwość nieuwzględnienia w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne z tytułu stosunku pracy, niestanowiącej przychodu ze stosunku pracy, wartości nieodpłatnych noclegów i zwrotu kosztów przejazdu do miejsca oddelegowania i z powrotem, finansowanych przez pracodawcę pracownikom oddelegowanym do pracy poza granicami Polski.

Na podstawie art. 10 ust. 1 i ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 584 z późn. zm.) w związku z art. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 121 z późn. zm.) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie uznaje za prawidłowe stanowisko przedstawione we wniosku złożonym w dniu 22 lutego 2016 r. przez przedsiębiorcę: (...) w sprawie nieuwzględnienia w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne z tytułu stosunku pracy, niestanowiącej przychodu ze stosunku pracy, wartości nieodpłatnych noclegów i zwrotu kosztów przejazdu do miejsca oddelegowania i z powrotem, finansowanych przez pracodawcę pracownikom oddelegowanym do pracy poza granicami Polski.

W dniu 22 lutego 2016 r. do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie wpłynął wniosek przedsiębiorcy: (...) o wydanie pisemnej interpretacji przepisów w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. Powyższy wniosek został uzupełniony przez wnioskodawcę pismem z dnia 9 marca 2016 r. (wpływ do Oddziału w dniu 15 marca 2016 r.).

Wnioskodawca poinformował, że prowadzi działalność gospodarczą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej obejmującą produkcję i usługi w szerokim zakresie. W związku z prowadzoną działalnością podpisywane są również umowy o dzieło z kontrahentami zagranicznymi m.in. w Niemczech. Spółka zatrudnia pracowników na podstawie umowy o pracę. W celu realizacji zadań/umów zawartych z zagranicznymi kontrahentami, Spółka oddelegowuje pracowników do pracy za granicę. Oddelegowani pracownicy na czas oddelegowania podlegają ustawodawstwu polskiemu z zakresu ubezpieczeń społecznych i zdrowotnych. Otrzymywane za okres oddelegowania wynagrodzenie, wypłacane nadal przez spółkę, stanowi przychód ze stosunku pracy. Oddelegowanie nie stanowi podróży służbowej w rozumieniu Kodeksu pracy. Pracownicy spółki nadal podlegają nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu w Polsce, ponieważ posiadają na terytorium Polski interesy osobiste i gospodarcze (ośrodek interesów życiowych) lub przebywają na terytorium Polski dłużej niż 183 dni w roku podatkowym. Pracownicy spółki, również ci oddelegowani, są zatrudnieni przez okres pobytu za granicą cały czas przez polską spółkę. Podczas świadczenia usług za granicą spółka ponosi wszelkie koszty związane z oddelegowaniem pracowników, takie jak przejazdy z Polski do miejsca oddelegowania i z powrotem oraz noclegi. Finansowanie kosztów przejazdów oraz nieodpłatne udostępnianie pracownikom noclegów jest związane z koniecznością zapewnienia możliwości dobrego i prawidłowego wykonywania przez pracowników swych obowiązków pracowniczych, do których skierował ich pracodawca i leży to w interesie spółki jako pracodawcy, ponieważ przyczynia się do realizacji celów gospodarczych, wypracowania zysku w spółce. Pracodawca na bieżąco weryfikuje, czy dany pracownik faktycznie korzystał z nieodpłatnych noclegów oferowanych mu w czasie oddelegowania - świadczenia pracy na rzecz spółki. W przypadku przejazdów pracowników do miejsca wykonywania usług przez spółkę za granica lub z powrotem, w celu świadczenia pracy, spółka zwraca pracownikowi koszty tych przejazdów na podstawie przedstawionych rachunków, faktur lub biletów.

Wątpliwość spółki budzi fakt, czy wartość finansowanych przez pracodawcę pracownikom przejazdów do miejsca oddelegowania i z powrotem oraz noclegów, z których korzystają w okresie wykonywania pracy na rzecz i polecenie pracodawcy wchodzi w zakres podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne.

Zdaniem wnioskodawcy, zwrot kosztów dojazdu tam i z powrotem do miejsca wykonywania pracy wskazanego przez pracodawcę oraz możliwość bezpłatnego noclegu w tym miejscu nie jest przychodem pracownika w myśl art. 12 ustawy o p.d.o.f., lecz kosztem spółki - pracodawcy, a w związku z tym spółka nie powinna wliczać wartości tych świadczeń do podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne. To spółka powinna zapewnić pracownikom możliwość wykonywania pracy w miejscu określonym w umowie o pracę. Wobec tego koszty związane ze świadczeniem pracy przez pracownika na rzecz pracodawcy powinny być pokrywane przez pracodawcę, gdyż są kosztami działalności gospodarczej w celu osiągnięcia przychodów, dochodów. Ze względu na fakt, że przepisy prawa pracy nie nakazują pracownikowi ponoszenia wydatków związanych ze świadczeniem pracy, wnioskodawca uznaje, że w przypadku oddelegowania pracownika poza jego stałe miejsce świadczenia pracy, pracownik nie ma obowiązku ponoszenia takich wydatków. Wobec tego, ponosząc tego typu wydatki, wnioskodawca uważa, że pracownik nie otrzymuje od Firmy jakiegokolwiek świadczenia z tego tytułu w rozumieniu art. 12 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W ocenie wnioskodawcy, przychodem ze stosunku pracy byłaby jedynie równowartość noclegu i przejazdu, gdyby pobyt w kwaterach miał charakter prywatny i nie był związany z wykonywaniem pracy zgodnie z umową o pracę lub aneksem do umowy o pracę. Stanowisko wnioskodawcy znajduje uzasadnienie w wyroku WSA z dnia 7 marca 2013 r. (sygn. III SA/Wa 2642/12) - "zapłata przez pracodawcę kosztu noclegu pracownika wykonującego swe obowiązki w miejscu określonym w umowie o pracę (poza siedzibą firmy oraz miejsca zamieszkania pracownika) stanowi racjonalny wydatek firmy związany z realizacją określonych celów gospodarczych. Wydatek ten ponoszony w interesie pracodawcy, stanowiący koszt działalności gospodarczej poniesiony w celu osiągnięcia przychodów firmy nie może być uznany za element przychodu pracownika. Przyjęcie odmiennego stanowiska prowadziłoby do paradoksalnego wniosku, że wartość związanych z obowiązkami pracownika wydatków pracodawcy w postaci m.in. materiałów biurowych, zużytego prądu, wydatków związanych z eksploatacją samochodu służbowego itp. powinna być proporcjonalnie przypisywania do przychodów pracowników z tytułu stosunku pracy jako nieodpłatne świadczenie otrzymane przez pracowników".

Dalej wnioskodawca wskazał, że ponieważ Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie jest organem właściwym do interpretacji przepisów prawa podatkowego, spółka wystąpiła wcześniej do Dyrektora Izby Skarbowej w (...) i otrzymała interpretację indywidualną, która popiera stanowisko spółki, iż wartość świadczeń otrzymywanych przez pracowników oraz kosztów ponoszonych w związku z wykonywaniem pracy w ramach oddelegowania (noclegi, przejazdy do pracy i z powrotem) leży w interesie spółki i nie stanowią one przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Wobec tego, zdaniem spółki, wartość tych świadczeń niestanowiących przychodu pracownika, a co za tym idzie niestanowiących podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych, nie wchodzi również w skład podstawy wymiaru składek.

Dodatkowo w piśmie z dnia 9 marca 2016 r. wnioskodawca wskazał, że intencją spółki jest ustalenie przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych, czy wartość zwróconych pracownikom kosztów dojazdu do pracy oraz zagwarantowania pracownikom bezpłatnego noclegu podlega uwzględnieniu w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne pracowników, skoro świadczenia te nie stanowią przychodu z tytułu stosunku pracy w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a służą jedynie spółce do osiągnięcia przychodów.

Mając na uwadze treść wniosku oraz obowiązujące przepisy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 10 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu administracji publicznej lub państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie. W myśl ustępu 5 powołanego powyżej artykułu udzielenie interpretacji następuje w drodze decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Ponadto stosownie do art. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych Zakład wydaje interpretacje indywidualne wyłącznie w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasad obliczania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz podstawy wymiaru tych składek.

Zagadnienia dotyczące ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne są regulowane za pośrednictwem przepisów ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych i stosownych aktów wykonawczych, w tym rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 2236).

Stosownie do treści art. 18 ust. 1 i ust. 2, art. 20 ust. 1 w związku z art. 4 pkt 9 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz § 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r., w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne pracowników stanowi przychód w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.) z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy, z wyłączeniem wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy wskutek choroby lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną oraz zasiłków z ubezpieczeń społecznych.

Z treści powyższego wynika, że przepisy ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych ściśle uzależniają włączenie danego świadczenia do podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne pracowników od zakwalifikowania go jako przychód ze stosunku pracy w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zakład zaznacza jednocześnie, że w myśl powołanego powyżej art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych wydaje interpretacje indywidualne wyłącznie w ściśle zakreślonym katalogu spraw. Kwestia kwalifikacji określonego świadczenia jako przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz wskazania źródła takiego przychodu nie mieści się w ustawowym zakresie, natomiast sprawy te należą do wyłącznej kompetencji organów podatkowych, gdyż zgodnie z art. 10a ust. 4 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej zasady i tryb udzielania interpretacji przepisów prawa podatkowego reguluje ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 613 z późn. zm.). Powyższe ograniczenie w tematyce, w której Zakład jest zobowiązany wypowiedzieć się za pośrednictwem pisemnej interpretacji przepisów w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, uniemożliwia potwierdzenie w tym trybie przez organ dokonanej przez wnioskodawcę w treści wniosku interpretacji prawa podatkowego. Biorąc jednakże pod uwagę wskazanie wnioskodawcy oraz fakt załączenia do wniosku indywidualnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w opisanej sprawie dokonanej na wniosek spółki przez Dyrektora Izby Skarbowej, Zakład przyjął, iż wątpliwość wnioskodawcy nie dotyczy kwestii kwalifikacji przychodu w świetle przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a jedynie wynikających z niej obowiązków w zakresie ubezpieczeń społecznych. W konsekwencji w niniejszej decyzji Zakład nie odnosi się do dokonanej przez Wnioskodawcę wykładni prawa podatkowego, a wyłącznie interpretuje przepisy sfery ubezpieczeń społecznych, opierając się na potwierdzonej za pośrednictwem indywidualnej interpretacji podatkowej informacji, iż opisane świadczenia nie stanowią przychodu ze stosunku pracy w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie z opisem stanu faktycznego zawartym we wniosku z dnia 19 lutego 2016 r. pracodawca w okresie oddelegowania pracowników do pracy poza granicami Polski ponosi (zwraca poniesione przez pracowników) koszty przejazdów do miejsca oddelegowania i z powrotem, jak również nieodpłatnie udostępnia pracownikom miejsca noclegowe. Wartość opisanych we wniosku świadczeń w postaci nieodpłatnych noclegów i zwrotu kosztów przejazdu do miejsca oddelegowania i z powrotem nie stanowi przychodu z tytułu stosunku pracy, na potwierdzenie czego wnioskodawca przedłożył interpretację indywidualną właściwego organu podatkowego.

Biorąc powyższe pod uwagę, Zakład Ubezpieczeń Społecznych stwierdza, iż wartość wskazanych powyżej świadczeń otrzymywanych przez oddelegowanych pracowników, jako niestanowiąca przychodu z tytułu stosunku pracy, nie stanowi również podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, gdyż stosownie do powołanych powyżej przepisów ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne pracowników stanowi przychód w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych, osiągany z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy.

Uwzględniając powyższe, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie uznał za prawidłowe stanowisko przedsiębiorcy przedstawione we wniosku złożonym w dniu 22 lutego 2016 r. w sprawie nieuwzględnienia w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne z tytułu stosunku pracy, niestanowiącej przychodu ze stosunku pracy, wartości nieodpłatnych noclegów i zwrotu kosztów przejazdu do miejsca oddelegowania i z powrotem, finansowanych przez pracodawcę pracownikom oddelegowanym do pracy poza granicami Polski.

Decyzja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie jego zaistnienia.

Wydana decyzja wiąże Zakład Ubezpieczeń Społecznych wyłącznie w sprawie przedsiębiorcy, na którego wniosek została wydana. Stosownie do art. 10a ust. 2 i ust. 3 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej niniejsza decyzja nie jest wiążąca dla przedsiębiorcy, natomiast jest wiążąca dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, do czasu jej zmiany lub uchylenia.

Od niniejszej decyzji przysługuje, zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w związku z art. 10 ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, odwołanie do Sądu Okręgowego w (...).

Odwołanie wnosi się na piśmie za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS, która wydała decyzję lub do protokołu sporządzonego przez tę jednostkę, w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji.