WPI/200000/43/214/2016 - Nieuwzględnienie w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne z tytułu stosunku pracy wartości uzyskanych przez pracowników świadczeń pieniężnych w wyniku realizacji pochodnych instrumentów finansowych.

Na podstawie art. 10 ust. 1 i ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 584 z późn. zm.) w związku z art. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 121 z późn. zm.) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie stanowisko zawarte we wniosku złożonym w dniu 22 lutego 2016 r. przez przedsiębiorcę: (...) uznaje za prawidłowe w sprawie nieuwzględnienia w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne z tytułu stosunku pracy wartości uzyskanych przez pracowników świadczeń pieniężnych w wyniku realizacji pochodnych instrumentów finansowych.

W dniu 22 lutego 2016 r. do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie wpłynął wniosek przedsiębiorcy (...), reprezentowanego przez doradcę podatkowego Panią (...) doradcę podatkowego, o wydanie pisemnej interpretacji przepisów w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej.

Wnioskodawca poinformował, że prowadzi działalność gospodarczą w branży (...). Spółka dostarcza kompleksowe rozwiązania w zakresie mobilnej rozrywki, marketingu i infrastruktury. Spółka jest polskim rezydentem podatkowym, podlegającym opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób prawnych od całości osiąganych dochodów. Spółka funkcjonuje w ramach grupy kapitałowej (dalej: "Grupa").

W związku z rozwojem działalności, Spółka rozważa wprowadzenie programu (dalej: "Program Motywacyjny" lub "Program") skierowanego do kluczowych członków personelu Grupy (dalej: "Uczestnicy").

Uczestnikami będą członkowie zarządu Spółki, jak również inne osoby, które w ocenie Spółki pełnią kluczową rolę w działalności Grupy. Uczestnikami należącymi do tej grupy mogą być zarówno osoby, będące pracownikami Spółki (osoby, z którymi Spółka zawarła umowy o pracę w rozumieniu Kodeksu pracy i dla których Spółka jest pracodawcą), jak i osoby niebędące pracownikami, z którymi Spółka ma zawarte umowy cywilnoprawne, lub z którymi współpracuje w innej formie w ramach powszechnie obowiązującego prawa.

Spółka wyjaśnia również, że otrzymała już interpretację potwierdzającą, iż w związku z wypłatą na rzecz Uczestników Programu Motywacyjnego będących członkami zarządu na Spółce nie będzie ciążył obowiązek opłacania składek na ubezpieczenia społeczne (decyzja ZUS Oddział w Lublinie nr 1428/2015 z dnia 27 stycznia 2016 r. znak: WPI/200000/43/1428/2015). W odniesieniu do pozostałych Uczestników wskazanych we wniosku Spółki tut. Organ pozostawił wniosek bez rozpoznania z uwagi na brak uiszczenia opłaty.

Spółka zaznacza, że niniejszy wniosek dotyczy wyłącznie tych Uczestników, którzy są pracownikami Spółki.

Uczestnictwo w Programie Motywacyjnym będzie dobrowolne. Oznacza to, że żadna osoba nie będzie zobowiązana do udziału w Programie Motywacyjnym, ani też żadnej osobie nie będzie przysługiwało roszczenie o zawarcie Umowy i uczestnictwo w Programie Motywacyjnym.

Program Motywacyjny opierał się będzie na umożliwieniu Uczestnikom nabycia pochodnego instrumentu finansowego (dalej: Instrument Pochodny) w rozumieniu art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (dalej: "u.o.i.f."). Szczegółowe zasady funkcjonowania Programu Motywacyjnego zostaną uregulowane w ogólnych warunkach dla umów pochodnego instrumentu finansowego (dalej: Ogólne Warunki) oraz zawieranych z Uczestnikami umowach o pochodnym instrumencie finansowym (dalej: "Umowy"). Będą to umowy cywilnoprawne, których zawarcie będzie niezależne od innych umów i stosunków wiążących Spółkę z Uczestnikami Programu Motywacyjnego.

Instrument Pochodny nie będzie podlegać inkorporacji w dokumencie, ani też dematerializacji i zapisowi na rachunkach pochodnych instrumentów. Instrument Pochodny będzie uprawniał Uczestnika do uzyskania w przyszłości kwoty rozliczenia pieniężnego wynikającej z realizacji instrumentu Pochodnego. Instrument Pochodny będzie bowiem stanowić prawo majątkowe przysługujące Uczestnikowi wobec Spółki do żądania w ustalonym terminie zapłaty kwoty rozliczenia pieniężnego, która to kwota będzie zależna (w sposób określony w Ogólnych Warunkach oraz w Umowie) od różnicy pomiędzy ceną rozliczenia a ceną wykonania, powiększoną o parametr odstępu w przypadku gdy cena rozliczenia jest większa lub równa cenie wykonania. Wartość Instrumentu Pochodnego zależeć będzie od wartości instrumentu bazowego za okres lub na dzień wskazany w Umowie. Instrumentem bazowym będzie skonsolidowana (...) Grupy lub (...) określonego (...) funkcjonującego w ramach Grupy lub inny wskaźnik finansowy wskazany w umowie. Wartość instrumentu bazowego obliczana będzie przez Spółkę. Szczegółowe zasady kalkulacji instrumentu bazowego wynikać będą z obowiązujących Spółkę standardów rachunkowości oraz polityki rachunkowej.

Wskaźniki, od których zależeć będzie prawo do otrzymania (lub nieotrzymania) rozliczenia Instrumentu Pochodnego będą ustalane na dany dzień (dalej: "Dzień Wykonania"). Dniem Wykonania będzie zatem dzień ustalenia ewentualnej kwoty rozliczenia przysługującego Uprawnionemu z Instrumentu Pochodnego z tytułu jego wykonania. Będzie to dzień tożsamy z dniem ustalenia kursu rozliczeniowego. Zatem, w Dniu Wykonania będzie już wiadomo, czy kwota wynikająca z rozliczenia Instrumentu Pochodnego jest (lub nie jest) należna Uczestnikowi. Jeżeli w Dniu Wykonania ustalone zostanie, że Uczestnikowi przysługuje określona kwota pieniężna z tytułu rozliczenia, kwota ta będzie mu wypłacana w dniu rozliczeniowym (dalej: "Dzień Rozliczenia"). Zgodnie z Ogólnymi Warunkami, rozliczenie stanie się wymagalne w Dniu Rozliczenia. Innymi słowy przed tym dniem Uczestnikowi nie będzie przysługiwało skuteczne roszczenie o wypłatę środków tytułem rozliczenia Instrumentu Pochodnego. Dzień Rozliczenia będzie przypadać na ustalony dzień przypadający po Dniu Wykonania (np. 30 dzień po Dniu Wykonania). Rozliczenie pieniężne w Dniu Rozliczenia następować będzie w formie przelewu bankowego na rachunek wskazany przez Uczestnika.

Spółka pragnie podkreślić, że uzyskanie prawa do otrzymania kwoty rozliczenia w związku z realizacją Instrumentu Pochodnego oraz wysokość tej kwoty będzie uzależniona od poziomu wskazanych w danej Umowie zmiennych wskaźników finansowych. Prawo do otrzymania kwoty rozliczenia pieniężnego przez uczestnika będzie mieć zawsze charakter warunkowy. Spółka nie będzie ponosić odpowiedzialności z tytułu ryzyka inwestycyjnego związanego z nabyciem przez Uczestnika Instrumentu Pochodnego. Spółka nie będzie udzielać żadnego zapewnienia co do ziszczenia się jakichkolwiek warunków uprawniających do wykonania Instrumentu Pochodnego oraz otrzymania przez Uczestników jakichkolwiek kwot z tytułu rozliczenia Instrumentu Pochodnego. Uczestnicy będą mieli prawo do realizacji Instrumentów Pochodnych tylko w przypadku, gdy wartość zmiennych bazowych osiągnie określony w Umowie poziom. Może się zdarzyć, że dany wskaźnik bazowy nie osiągnie zamierzonego poziomu i w rezultacie nie zostaną spełnione przesłanki uprawniające do realizacji prawa do rozliczenia pieniężnego. W chwili nabycia Instrumentu Pochodnego uczestnik nie będzie więc miał pewności, czy w przyszłości prawo do rozliczenia pieniężnego w ogóle powstanie, ani też jaka będzie jego ewentualna wysokość.

Instrumenty Pochodne będą nabywane przez Uczestników odpłatnie, za ustaloną przez strony Umowy kwotę, którą będą oni zobowiązani uiścić na rzecz Spółki (dalej: "Premia"). Uczestnik zobowiązany będzie do zapłacenia Premii przelewem na rachunek bankowy wskazany przez Spółkę w terminie 14 dni od wystawienia Instrumentu Pochodnego. Wysokość Premii określi każdorazowo Umowa.

Zgodnie z Ogólnymi Warunkami, Instrumenty Pochodne będą niezbywalne. Tym samym, nie będą mogły być one przedmiotem obrotu. Niezbywalność Instrumentów Pochodnych wynikać będzie z Ogólnych Warunków. Postanowiono w nich, że zbycie Instrumentów Pochodnych, jak i zbycie wierzytelności z nich wynikających lub przyszłych, w tym w drodze cesji, nie jest możliwe bez uprzedniej pisemnej (pod rygorem nieważności) zgody Spółki. W Ogólnych Warunkach stwierdzono również, że Spółka nieodwołalnie odmawia zgody na zbycie Instrumentów Pochodnych.

Zgodnie z Ogólnymi Warunkami Instrument Pochodny wygaśnie w przypadku, gdy ustanie powiązanie (rozumiane jako stosunek pracy, świadczenie usług na podstawie umowy cywilnoprawnej lub stosunek wynikający z powołania w skład organów podmiotu z Grupy) Uczestnika z Grupą. Instrument Pochodny wygaśnie również w wypadku, gdy:

Celem Programu Motywacyjnego jest zachęcenie Uczestników do zwiększenia swojego zaangażowania w rozwój Spółki oraz w poprawę jej wyników, co w efekcie ma się przyczynić do wzrostu przychodów osiąganych przez Spółkę.

Zgodnie z Ogólnymi Warunkami, kwoty rozliczenia pieniężnego wypłacane w ramach Programu Motywacyjnego nie będą stanowiły wynagrodzenia za pracę, wynagrodzenia za pełnienie funkcji w organach Spółki ani wynagrodzenia za świadczenie usług lub wykonanie dzieła na rzecz Spółki. Nie będą one stanowiły żadnego składnika takiego wynagrodzenia.

Zdaniem Spółki, Instrumenty Pochodne będą stanowić pochodny instrument finansowy, o którym mowa w art. 5a pkt 13 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej: "Ustawa PIT") oraz art. 2 ust. 1 pkt 2 lit. c oraz lit. i ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (dalej: "u.o.i.f."). W konsekwencji, przychody Uczestników uzyskane z realizacji Instrumentu Pochodnego zostaną zakwalifikowane na gruncie Ustawy PIT jako przychody z kapitałów pieniężnych (art. 17 ust. 1 pkt 10 ustawy o PIT). Przychody te nie będą więc stanowiły przychodów ze stosunku pracy (o których mowa w art. 12 Ustawy PIT).

Wnioskodawca wskazał, że nie oczekuje od organu interpretacji przepisów prawa podatkowego. Spółka wystąpiła już do właściwego organu podatkowego z wnioskiem o wydanie interpretacji indywidualnej w celu potwierdzenia prawidłowości zakwalifikowania przychodów z tytułu realizacji Instrumentów Pochodnych do źródła przychodów, jakim są kapitały pieniężne.

Spółka prosi więc o przyjęcie założenia, że środki pieniężne wypłacane Uczestnikom w związku z realizacją Instrumentów Pochodnych stanowić będą przychody, o których mowa w art. 17 ust. 1 pkt 10 Ustawy PIT, tj. przychody z realizacji praw wynikających z pochodnego instrumentu finansowego. Przedmiotem niniejszego wniosku są wyłącznie przepisy prawa z zakresu ubezpieczeń społecznych.

Spółka jest zainteresowana uzyskaniem odpowiedzi na następujące pytanie:

Czy wypłata środków pieniężnych na rzecz Uczestników, będących pracownikami spółki, tytułem kwoty rozliczenia w związku z realizacją Instrumentów Pochodnych powinna być uwzględniona przy ustalaniu podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne? W związku z tym, czy Spółka, dokonując na rzecz tych osób wypłaty środków pieniężnych tytułem kwoty rozliczenia w związku z realizacją Instrumentów Pochodnych będzie działać w charakterze płatnika składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne?

Wnioskodawca przedstawił własne stanowisko w sprawie.

Zdaniem Wnioskodawcy, wypłata środków pieniężnych na rzecz Uczestników, będących pracownikami spółki, tytułem kwoty rozliczenia w związku z realizacją Instrumentów Pochodnych nie powinna być uwzględniona przy ustalaniu podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne. Spółka uważa, że dokonując na rzecz pracowników spółki - uczestników wypłaty środków pieniężnych tytułem kwoty rozliczenia w związku z realizacją Instrumentów Pochodnych, nie będzie działać w charakterze płatnika składek na ubezpieczenia społeczne (...) i ubezpieczenie zdrowotne.

Wnioskodawca wskazał, że w art. 6 Ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (dalej: "u.s.u.s.") ustawodawca zawarł katalog osób, które podlegają obligatoryjnie ubezpieczeniom emerytalnym i rentowym. Zgodnie z tym przepisem są to osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej są między innymi: pracownikami, osobami wykonującymi pracę nakładczą, członkami rolniczych spółdzielni produkcyjnych i spółdzielni kółek rolniczych, osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność gospodarczą, etc.

Z kolei zgodnie z art. 18 ust. 1 u.s.u.s., podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe ubezpieczonych wymienionych w art. 6 ust. 1 pkt 1-3 i pkt 18a stanowi przychód, o którym mowa w art. 4 pkt 9 i 10, z zastrzeżeniem ust. 1a i 2, ust. 4 pkt 5 i ust. 12.

Definicję przychodu ustawodawca zawarł w art. 4 ust. 9 i 10 u.s.u.s. Zgodnie z art. 4 pkt 9 u.s.u.s., przychody w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych z tytułu: zatrudnienia w ramach stosunku pracy, pracy nakładczej, służby, wykonywania mandatu posła lub senatora, wykonywania pracy w czasie odbywania kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania, pobierania zasiłku dla bezrobotnych, świadczenia integracyjnego i stypendium wypłacanych bezrobotnym oraz stypendium sportowego, a także z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności oraz umowy agencyjnej lub umowy zlecenia, jak również z tytułu współpracy przy tej działalności lub współpracy przy wykonywaniu umowy oraz przychody z działalności wykonywanej osobiście przez osoby należące do składu rad nadzorczych, niezależnie od sposobu powoływania. Z kolei w myśl art. 4 ust. 10 u.s.u.s., przychodem z tytułu członkostwa w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub spółdzielni kółek rolniczych - przychody z tytułu pracy w spółdzielni i z tytułu wytwarzania na jej rzecz produktów rolnych.

Obowiązki płatnika składek reguluje m.in. art. 17 ust. 1 u.s.u.s. Składki na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, wypadkowe oraz chorobowe za ubezpieczonych, o których mowa w art. 16 ust. 1-3, 5, 6 i 9-12 obliczają, rozliczają i przekazują co miesiąc do Zakładu w całości płatnicy składek. Płatnicy składek obliczają części składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz chorobowe finansowane przez ubezpieczonych i po potrąceniu ich ze środków ubezpieczonych przekazują do Zakładu.

W świetle powyższych regulacji Spółka stoi na stanowisku, że otrzymanie przez pracownika środków pieniężnych z tytułu realizacji Instrumentu Pochodnego nie będzie stanowić tytułu do podlegania obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym. W konsekwencji, Spółka nie będzie działać w charakterze płatnika składek w związku z przekazywaniem pracownikom środków pieniężnych z tytułu realizacji Instrumentów Pochodnych. Dlatego też wypłata tych środków pieniężnych nie powinna być przez Spółkę uwzględniona przy ustaleniu podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne.

Wnioskodawca wskazuje, że po pierwsze w katalogu tytułów do obowiązkowego ubezpieczenia społecznego (art. 6 u.s.u.s.) brak jest takich, które nawiązywałoby do uzyskiwania przychodów z kapitałów pieniężnych. W literaturze przedmiotu podkreśla się, iż art. 6 u.s.u.s. zawiera zamknięty katalog osób podlegających obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym. Z uwagi na to, osoby niewymienione w tym przepisie nie podlegają ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym. (Radzisław A., Komentarz do art. 6 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych).

Ponadto, przychody otrzymywane przez pracowników w związku z realizacją Instrumentów Pochodnych stanowić będą przychody z kapitałów pieniężnych w rozumieniu Ustawy PIT. Nie będą one więc mogły być uznane za przychody, o których mowa w art. 4 ust. 9 u.s.u.s., w szczególności zaś za przychody ze stosunku pracy.

Stanowisko Spółki znajduje swoje potwierdzenie w najnowszych interpretacjach wydawanych w indywidualnych sprawach przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Jedną z nich jest interpretacja wydana przez tut. Organ dla Spółki w odniesieniu do Uczestników Programu Motywacyjnego będącymi członkami zarządu (decyzja ZUS Oddział w Lublinie nr 1428/2015 z dnia 27 stycznia 2016 r., znak: WPI/200000/43/1428/2015).

Innym przykładem jest interpretacja Oddziału ZUS w Gdańsku z dnia 21 kwietnia 2015 r. znak DI/100000/43/393/2015. Potwierdzono w niej, że wyłącza się z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych wartość przychodów z realizacji jednostek uczestnictwa, będących pochodnymi instrumentami, do których nabycia upoważnieni zostaną pracownicy spółki:

"Za przychody ze stosunku pracy uważa się: wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych. Dla rozstrzygnięcia, czy dany przychód stanowi podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, a w konsekwencji, czy powstaje obowiązek opłacania składek m.in. na te ubezpieczenia, decydujące znaczenie ma, czy dla celów podatkowych zostanie on zakwalifikowany jako przychód pracownika z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy.

Przychody uzyskane przez pracowników z realizacji jednostek uczestniczą (pochodnych instrumentów finansowych) nie zostały przez wnioskodawcę zakwalifikowane jako przychody tych osób z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy, lecz jako przychody ze źródeł kapitałowych (art. 17 ust. 1 pkt 10 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych), w związku z czym stanowisko wnioskodawcy wskazuje, że świadczenia o których mowa we wniosku stanowią podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne uznać należy za prawidłowe.

Powyższe ma również zastosowanie w odniesieniu do składek na Fundusz Pracy oraz składek na Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych. Zgodnie bowiem z art. 104 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 149) oraz art. 29 ustawy z dnia 13 sierpnia 2006 r. o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy (Dz. U. z 2014 r. poz. 272 z późn. zm.) analogicznie ustala się składki na Fundusz pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych".

Podobne stanowisko zajął Oddział ZUS w Gdańsku w interpretacji z dnia 12 grudnia 2014 r. znak DI/100000/43/1196/2014. Organ wskazał, że w celu rozstrzygnięcia, czy dany przychód stanowi podstawę wymiaru składek istotne znaczenie ma jego kwalifikacja na gruncie prawa podatkowego (interpretacja ta dotyczyła programu motywacyjnego, opartego właśnie na instrumentach pochodnych):

"Dla rozstrzygnięcia, czy dany przychód stanowi podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, a w konsekwencji czy powstaje obowiązek opłacania składek m.in. na te ubezpieczenia, decydujące znaczenie ma, czy dla celów podatkowych zostanie om zakwalifikowany jako przychód pracownika z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy.

Rzeczony przychód w sytuacji opisanej we wniosku nie został przez Wnioskodawcę zakwalifikowany jako przychód pracowników oraz byłych pracowników z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy, w związku z czym stanowisko wnioskodawcy wskazujące, że świadczenia o których mowa we wniosku nie stanowią podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne uznać należy za prawidłowe.

Powyższe ma również zastosowanie w odniesieniu do składek na Fundusz Pracy oraz składek na Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, a także składek na Fundusz Emerytur Pomostowych".

Podobne stanowisko zaprezentował Oddział ZUS w Gdańsku w interpretacji z dnia 4 lipca 2013 r. znak DI/100000/451/719/2013.

Spółka uważa nadto, że osiąganie przez Uczestników przychodów z tytułu realizacji Instrumentów Pochodnych nie spowoduje obowiązku uiszczania składek na ubezpieczenie zdrowotne. Spółka nie będzie zatem działać w charakterze płatnika składek w stosunku do tych przychodów. Takie wnioski płyną z analizy przepisów ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (dalej: u.ś.o.z.).

W art. 66 u.ś.o.z. ustawodawca zawarł katalog osób, które podlegają obowiązkowi ubezpieczenia społecznego, wśród których wymieniono m.in. osoby spełniające warunki do objęcia ubezpieczeniami społecznymi lub ubezpieczeniem społecznym rolników, które są pracownikami w rozumieniu ustawy i systemie ubezpieczeń społecznych, osoby prowadzące działalność pozarolniczą etc.

Co istotne, wyliczenie zawarte w art. 66 u.ś.o.z. jest katalogiem zamkniętym. Oznacza to, że osoby niewymienione w tym przepisie nie podlegają obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego.

Z kolei w myśl art. 81 ust. 1 u.ś.o.z., do ustalenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne osób, o których mowa w art. 66 ust. 1 pkt 1 lit. a, d-i i pkt 3, 11 i 35 stosuje się przepisy określające podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe tych osób, z zastrzeżeniem ust. 5, 6 i 10.

Zgodnie z art. 85 ust. 1 u.ś.o.z., za osobę pozostającą w stosunku pracy, w stosunku służbowym albo odbywającą służbę zastępczą składkę jako płatnik oblicza, pobiera z dochodu ubezpieczonego i odprowadza pracodawca, a w razie wypłaty świadczeń pracowniczych z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, o których mowa w ustawie z dnia 29 grudnia 1993 r. o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy, podmiot obowiązany do wypłaty tych świadczeń.

Analizując powyższe przepisy Wnioskodawca stwierdza, że ustawodawca nie wymienił osiągania przychodów z kapitałów pieniężnych jako przesłanki podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu. W takiej sytuacji brak jest obowiązku uiszczania składek. Na spółce nie będą ciążyły zatem obowiązki płatnika związane z wypłacaniem Uczestnikom środków pieniężnych z tytułu realizacji Instrumentów Pochodnych.

Stanowisko Spółki potwierdza m.in. interpretacja Oddziału ZUS w Gdańsku z 21 kwietnia 2015 r. znak: DI/100000/43/393/2015 (dotycząca podobnego programu motywacyjnego), w której stwierdzono:

"Jednocześnie w odniesieniu do ubezpieczenia zdrowotnego wskazać należy, iż zgodnie z art. 81 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2008 r. Nr 164, poz. 1027 z późn. zm.) do ustalenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne pracowników stosuje się przepisy określające podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe tych osób, a więc powyższe ma zastosowanie również do tychże składek.

W konsekwencji, wartość przychodów uzyskanych z tytułu realizacji jednostek uczestnictwa, do których nabycia upoważnieni zostaną pracownicy spółki, nie będzie stanowiła podstawy wymiaru składek także na ubezpieczenie zdrowotne".

Końcowo Spółka prosi tut. Organ także o udzielenie odpowiedzi na pytanie, czy w związku z wypłatą na rzecz pracowników, z którymi Spółka ma zawarte umowy cywilnoprawne środków pieniężnych w ramach Programu Motywacyjnego Spółka będzie działać w charakterze płatnika składek na ubezpieczenie zdrowotne. Pytanie Spółki dotyczy samego obowiązku odprowadzania składek, nie zaś kwestii objęcia ubezpieczeniem zdrowotnym.

Spółka pragnie w tym kontekście zwrócić uwagę na wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 1 lipca 2014 r. sygn. III AUa 51/14 LEX nr 1493/28, w którym stwierdzono:

"Jeżeli decyzją Zakładu Ubezpieczeń Społecznych zostanie stwierdzone, że dana osoba podlega w określonym czasie obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym, to skutkiem tego jest objęcie tej osoby z mocy prawa obowiązkowo ubezpieczeniem zdrowotnym, co nie wymaga potwierdzenia decyzją NFZ. Wydanie takiej decyzji byłoby konieczne jedynie wówczas, gdyby ustawa z 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych stwierdzała, że objęcie ubezpieczeniem zdrowotnym następuje na podstawie decyzji wydanej przez dyrektora oddziału wojewódzkiego. Takiego przepisu nie ma jednak w ustawie o świadczeniach".

Spółka uważa, że przesądzenie przez tut. Organ o obowiązku (lub jego braku) uiszczania składek na ubezpieczenie społeczne będzie miało określone konsekwencje także dla obowiązku odprowadzania składek na ubezpieczenie zdrowotne (m.in. z uwagi na treść art. 81 ust. 1 u.ś.o.z.). Dlatego też nie jest konieczne występowanie przez spółkę do dyrektora właściwego terytorialnie oddziału wojewódzkiego NFZ z wnioskiem o wydanie decyzji w trybie art. 109a u.ś.o.z.

W związku z powyższym, Spółka prosi o uznanie jest stanowiska za prawidłowe.

Mając na uwadze treść wniosku oraz obowiązujące przepisy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie zważył, co następuje:

Przepis art. 10 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej stanowi, że przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu administracji publicznej lub państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie. Stosownie do ust. 5 cytowanego przepisu w związku z art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych Zakład wydaje interpretacje indywidualne, o których mowa w art. 10 powołanej powyżej ustawy, wyłącznie w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasad obliczania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne. Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz podstawy wymiaru tych składek. W powyższym trybie organ nie jest natomiast uprawniony do dokonywania interpretacji przepisów, z których wywodzi się obowiązek ubezpieczenia zdrowotnego, gdyż zgodnie z przepisami ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 581 z późn. zm.) w powyższym zakresie sprawy rozpatruje dyrektor właściwego miejscowo oddziału wojewódzkiego Narodowego Funduszu Zdrowia.

Zasady podlegania ubezpieczeniom społecznym i opłacania składek na te ubezpieczenia regulują przepisy ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych. Obowiązek opłacania składek na ubezpieczenia społeczne wynika bezpośrednio z istnienia tytułu do objęcia tymi ubezpieczeniami, tj. określonego stosunku prawnego łączącego ubezpieczonego i płatnika składek. Wskazana ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych zawiera w art. 6 katalog osób, które podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, a ponadto art. 11 i 12 ustawy wskazuje, które z wymienionych osób podlegają ubezpieczeniu chorobowemu i wypadkowemu.

W świetle treści wskazanego art. 6 ust. 1 obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają osoby fizyczne, które na terenie Rzeczypospolitej Polskiej są pracownikami z wyłączeniem prokuratorów.

Zgodnie z treścią art. 18 ust. 1 i 2 oraz art. 20 ust. 1 w zw. z art. 4 pkt 9 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 121 ze zm.) oraz § 1 Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (tekst jedn.: Dz. U. Nr 2015, poz. 2236), podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne stanowi przychód w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.) z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy, z wyłączeniem wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy wskutek choroby lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną oraz zasiłków z ubezpieczeń społecznych. Ponadto stosownie do art. 81 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 581 z późn. zm.) do ustalenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne pracowników stosuje się przepisy określające podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe tych osób.

Za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych uznaje się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość świadczeń pieniężnych w naturze bądź ich ekwiwalenty bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności wynagrodzenie za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wartość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.

W świetle powyższych przepisów dla rozstrzygnięcia, czy dane świadczenie stanowi podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne istotne jest zakwalifikowanie go jako przychód z tytułu stosunku pracy w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Jeśli więc określone świadczenie na rzecz pracownika nie stanowi przychodu z tytułu stosunku pracy, to nie powstanie z tego tytułu obowiązek opłacania składek na ubezpieczenia społeczne.

We wniosku złożonym przez wnioskodawcę w dniu 22 lutego 2016 r. wnioskodawca wskazał, że Instrumenty Pochodne będą stanowić pochodny instrument finansowy, o którym mowa w art. 5a pkt 13 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz art. 2 ust. 1 pkt 2 lit. c oraz lit. i ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (dalej: "u.o.i.f."). W konsekwencji wnioskodawca podkreślił, że przychody Uczestników programu uzyskane w momencie realizacji Instrumentu Pochodnego zostaną zakwalifikowane na gruncie ustawy o podatku dochodowym jako przychody z kapitałów pieniężnych i w rezultacie nie będą stanowiły przychodów ze stosunku pracy. Wnioskodawca wskazał, że środki pieniężne wypłacane Uczestnikom Programu Motywacyjnego w związku z realizacją Instrumentów Pochodnych stanowić będą przychody z realizacji praw wynikających z pochodnego instrumentu finansowego.

Podsumowując, w sytuacji opisanej we wniosku złożonym w dniu 22 lutego 2016 r., tj. planowanego przez wnioskodawcę wprowadzenia u siebie Programu Motywacyjnego skierowanego do m.in. pracowników wnioskodawcy, który ma polegać na umożliwieniu nabycia Uczestnikom programu (pracownikom wnioskodawcy) pochodnego instrumentu finansowego w rozumieniu ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi, przy jednoznacznym stwierdzeniu wnioskodawcy, iż wypłata środków pieniężnych na rzecz Uczestników z tytułu rozliczenia w związku z realizacją instrumentów pochodnych nie stanowi przychodu z tytułu stosunku pracy, Oddział wskazuje, że w myśl powyżej powołanych przepisów tak uzyskany przychód nie będzie stanowił podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne.

W świetle powyższego, uwzględniając przedstawione przez Wnioskodawcę zdarzenie przyszłe, własne stanowisko w sprawie oraz obowiązujące przepisy prawne, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie uznał stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 22 lutego 2016 r. za prawidłowe.

Decyzja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie jej wydania.

Wydana decyzja wiąże Zakład Ubezpieczeń Społecznych wyłącznie w sprawie przedsiębiorcy, na którego wniosek została wydana.

Stosownie do art. 10a ust. 2 i ust. 3 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej niniejsza decyzja nie jest wiążąca dla przedsiębiorcy, natomiast jest wiążąca dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, do czasu jej zmiany lub uchylenia.

Od niniejszej decyzji przysługuje, zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w związku z art. 10 ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, odwołanie do Sądu Okręgowego w (...).

Odwołanie wnosi się na piśmie za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS, która wydała decyzję lub do protokołu sporządzonego przez tę jednostkę, w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji.