WPI/200000/43/191/2019

Na podstawie art. 34 ust. 1 i ust. 5 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców (Dz. U. z 2018 r. poz. 646 z późn. zm.) w związku z art. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2019 r. poz. 300) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie uznaje za prawidłowe stanowisko przedstawione we wniosku złożonym w dniu 18 lutego 2019 r. przez Pana (...) w sprawie możliwości opłacania składek na ubezpieczenia społeczne od podstawy wymiaru nie niższej niż ustalona na zasadach wynikających z art. 18c ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

W dniu 18 lutego 2019 r. do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie wpłynął wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej w trybie art. 34 ustawy - Prawo przedsiębiorców złożony przez przedsiębiorcę: (...) w sprawie możliwości przejścia adwokata wykonującego zawód w formie indywidualnej kancelarii adwokackiej na podstawie wpisu do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej na tzw. "mały ZUS" tj. opłacania składek na ubezpieczenia społeczne od podstawy wymiaru składek uzależnionej od przychodu (art. 18c ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych) z kodem tytułu ubezpieczenia 059000.

Wnioskodawca poinformował, że od kwietnia 2017 r. do chwili obecnej nieprzerwanie wykonuje zawód adwokata w formie indywidualnej kancelarii adwokackiej na podstawie wpisu do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej. Wnioskodawca prowadzi działalność gospodarczą pod firmą: (...) zaś do CEIDG wpisał PKD: 69.10.Z (działalność prawnicza - przeważająca działalność gospodarcza), 85.59.B (pozostałe pozaszkolne formy edukacji, gdzie indziej niesklasyfikowana). Do dnia dzisiejszego w ramach prowadzonej pozarolniczej działalności gospodarczej Wnioskodawca wykonywał jedynie działalność prawniczą i w tym czasie nie posiadał innej formy zarobkowania. Roczny przychód Wnioskodawcy z tytułu prowadzenia tejże działalności gospodarczej (kancelarii adwokackiej) w poprzednim roku kalendarzowym nie przekroczył trzydziestokrotności kwoty minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w grudniu poprzedniego roku.

Przez cały okres prowadzenia działalności Wnioskodawca był opodatkowany na zasadach ogólnych (tj. według skali podatkowej), nie miały do niego zastosowania przepisy dotyczące zryczałtowanego podatku dochodowego w formie karty podatkowej i nie korzystał ze zwolnienia sprzedaży od podatku od towarów i usług na podstawie art. 113 ust. 1 i 9 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług. Wnioskodawca nie wykonywał ani nie wykonuje pozarolniczej działalności gospodarczej na rzecz byłego pracodawcy, na rzecz którego przed dniem rozpoczęcia pozarolniczej działalności gospodarczej w bieżącym lub poprzednim roku kalendarzowym wykonywałby w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy czynności wchodzące w zakres wykonywanej pozarolniczej działalności gospodarczej. Począwszy od kwietnia 2017 r. do dnia dzisiejszego Wnioskodawca nie prowadził innej aniżeli opisana powyżej pozarolniczej działalności.

Od daty rozpoczęcia działalności gospodarczej tj. kwietnia 2017 r. do chwili obecnej Wnioskodawca nieprzerwanie korzysta z tzw. obniżonych (preferencyjnych składek ZUS przez pierwsze 24 miesiące z kodem tytuł ubezpieczenia 057000. Z takiej podstawy wymiaru Wnioskodawca korzystał będzie do końca kwietnia 2019 r. Począwszy od 1 maja 2019 r. Wnioskodawca planuje przejść na tzw. "mały ZUS" tj. opłacać składki na ubezpieczenia społeczne od najniższej podstawy wymiaru uzależnionej od przychodu (art. 18c ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych) z kodem tytułu ubezpieczenia 059000.

Zdaniem Wnioskodawcy od 1 maja 2019 r. możliwym jest przejście przezeń na tzw. "mały ZUS", tj. opłacanie składek na ubezpieczenie społeczne od najniższej podstawy wymiaru uzależnionej od przychodu (art. 18c ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych) z kodem tytułu ubezpieczenia 059000.

Wnioskodawca wskazał dalej, że stosownie do treści art. 18c ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, najniższa podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe ubezpieczonych, o których mowa w art. 8 ust. 6 pkt 1, których roczny przychód z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej w poprzednim roku kalendarzowym nie przekroczył trzydziestokrotności kwoty minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w grudniu poprzedniego roku, uzależniona jest od tego przychodu. Zgodnie z art. 8 ust. 6 pkt 1 za osobę prowadzącą pozarolniczą działalność uważa się osobę prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie przepisów ustawy z 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców lub innych przepisów szczególnych, z wyjątkiem ust. 6a. Wnioskodawca zalicza się do kategorii osób, o których mowa w art. 8 ust. 6 pkt 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych (wykonuje działalność gospodarczą w rozumieniu art. 3 ustawy - Prawo przedsiębiorców, na podstawie wpisu do CEIDG zgodnie z art. 17 ust. 1 ustawy - Prawo przedsiębiorców), zatem znajduje się wśród podmiotów mogących skorzystać z najniższej podstawy wymiaru składek uzależnionej od przychodu na podstawie art. 18c ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, pod warunkiem osiągnięcia odpowiedniego przychodu w poprzednim roku kalendarzowym.

Wątpliwości interpretacyjne budzić może natomiast w tym kontekście treść art. 18c ust. 11 pkt 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, zgodnie z którym przepisy niniejszego artykułu nie mają zastosowania do osób, które w poprzednim roku kalendarzowym także prowadziły pozarolniczą działalność, o której mowa w art. 8 ust. 6 pkt 2-5. Zgodnie z art. 8 ust. 6 pkt 3 za osobę prowadzącą pozarolniczą działalność uważa się: osobę prowadzącą działalność w zakresie wolnego zawodu:

W tym względzie rozważyć wypada, czy adwokat prowadzący pozarolniczą działalność gospodarczą w formie indywidualnej kancelarii i na podstawie wpisu do CEIDG podlega wyłączeniu z art. 18c ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych na podstawie art. 18c ust. 11 pkt 4 w związku z art. 8 ust. 6 pkt 3 tejże ustawy. Zdaniem Wnioskodawcy takowego wyłączenia nie ma, zaś adwokat prowadzący pozarolniczą działalność gospodarczą w formie indywidualnej kancelarii adwokackiej i na podstawie wpisu do CEIDG może skorzystać z opłacania składek na ubezpieczenie społeczne od najniższej podstawy wymiaru uzależnionej od przychodu (art. 18c ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych) z kodem tytułu ubezpieczenia 059000. Art. 18c ust. 11 pkt 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych wskazuje bowiem na osoby, które w poprzednim roku kalendarzowym także prowadziły pozarolniczą działalność, o której mowa w art. 8 ust. 6 pkt 2-5. Jako, że wskazany art. 18c odnosi się w swej istocie do osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie ustawy - Prawo przedsiębiorców lub innych ustaw szczególnych (art. 8 ust. 6 pkt 1), zatem użycie w ust. 11 pkt 4 wyrazu "także" wskazuje, iż chodzi w nim o podmioty, które obok działalności wskazanej w art. 8 ust. 6 pkt 1 prowadziły dodatkowo pozarolniczą działalność wymienioną w art. 8 ust. 6 pkt 2-5, która to pozarolniczą działalność wymieniona w art. 8 ust. 6 pkt 2-5 nie należała przy tym do kategorii pozarolniczej działalności gospodarczej w rozumieniu art. 8 ust. 6 pkt 1 (podmioty te nie były z tego tytułu przedsiębiorcami wpisanymi do CEIDG). Wyłączenie nie dotyczy natomiast przedsiębiorców, których pozarolnicza działalność gospodarcza wpisana do CEIDG mogłaby być zakwalifikowana równocześnie do art. 8 ust. 6 pkt 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz do jednej z pozarolniczych działalności wymienionych w art. 8 ust. 6 pkt 2-5 ustawy (wszak są oni z tego tytułu wpisani do CEIDG). Powyższa wykładnia językowa rzeczonych przepisów znajduje swoje poparcie również przy zastosowaniu wykładni systemowej i funkcjonalnej. Pozbawienie bowiem przedsiębiorców wpisanych do CEIDG możliwości skorzystania z tzw. "małego ZUS" z art. 18c ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych tylko dlatego, że prowadzoną przez nich pozarolniczą działalność gospodarczą można byłoby zakwalifikować równocześnie do jednej z kategorii pozarolniczej działalność z art. 8 ust. 6 pkt 2-5 tej ustawy byłoby nie do pogodzenia z zasadą równości wyrażoną w art. 2 ustawy - Prawo przedsiębiorców oraz przede wszystkim art. 32 Konstytucji RP. Podmioty podlegające tym samym rygorom prawnym jako przedsiębiorcy byliby wówczas traktowani w sposób zgoła odmienny w zakresie ich obciążeń ubezpieczeniowych bez obiektywnie uzasadnionych przyczyn. Celem omawianego przepisu jest natomiast niewątpliwie stworzenie ulgi w zakresie obciążeń ubezpieczeniowych dla przedsiębiorców, z jednoznacznym powołaniem się na kryterium majątkowe jako podstawę jej przysługiwania (wysokości przychodów w poprzedzającym roku kalendarzowym). Nie do pogodzenia również z tym celem byłaby eliminacja z ulgi części przedsiębiorców spełniających kryterium majątkowe z powołaniem się jedynie na przedmiot prowadzonej pozarolniczej działalności gospodarczej. W tym stanie rzeczy wyrażone powyżej stanowisko Wnioskodawca uznał za uzasadnione.

Mając na uwadze treść wniosku oraz obowiązujące przepisy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 34 ust. 1 ustawy - Prawo przedsiębiorców, przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu lub właściwej państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie wyjaśnienia, co do zakresu i sposobu stosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie (interpretacja indywidualna). W myśl art. 34 ust. 5 tej ustawy udzielenie interpretacji indywidualnej następuje w drodze decyzji. Jednocześnie stosownie do art. 83d ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, Zakład wydaje interpretacje indywidualne, o których mowa w art. 34 ustawy - Prawo przedsiębiorców, w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasad obliczania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Solidarnościowy Fundusz Wsparcia Osób Niepełnosprawnych, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz podstawy wymiaru tych składek.

Zakład wskazuje przy tym, że w drodze decyzji interpretacyjnej dokonuje jedynie oceny stanowiska przedsiębiorcy w zakresie przedstawionej przez niego interpretacji przepisów, z których wynika obowiązek opłacania składek na ubezpieczenia społeczne. Mocą niniejszej decyzji Organ nie przyznaje natomiast jakiegokolwiek prawa ani nie stwierdza jakiegokolwiek obowiązku ubezpieczeniowego. Ocena stanowiska przedsiębiorcy dokonywana pod kątem prawidłowości zaprezentowanej wykładni przepisu prawa, czyniona jest w oparciu o kompletny opis stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego zawarty w treści wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej. Podkreślenia przy tym wymaga, iż granice sprawy z wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej, zakreślają jedynie ramy opisu stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego. Wydając interpretację indywidualną Zakład przyjmuje więc jako prawdziwe złożone przez Wnioskodawcę oświadczenia, zwracając jednocześnie uwagę na fakt, iż wiążący charakter niniejszej decyzji ograniczony został jedynie do zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę.

Jednocześnie Zakład zaznacza, że wydając indywidualną interpretację dokonuje wykładni obowiązujących przepisów dotyczących m.in. obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne, mających zastosowanie w przedstawionym przez Wnioskodawcę zdarzeniu przyszłym. W konsekwencji, w powyższym trybie Organ nie ma możliwości wypowiedzenia się co do zagadnień technicznych, związanych wypełnianiem przez płatników dokumentów ubezpieczeniowych (w tym stosowanych kodów tytułu ubezpieczenia).

Zagadnienia dotyczące podlegania ubezpieczeniom społecznym, obowiązku opłacania składek i ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne regulowane są za pośrednictwem przepisów ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych.

Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 5, art. 12 ust. 1 i art. 13 pkt 4 tej ustawy, osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności do dnia zaprzestania wykonywania tej działalności, z wyłączeniem okresu, na który wykonywanie działalności zostało zawieszone na podstawie art. 36aa oraz przepisów ustawy z 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców. Natomiast zgodnie z art. 11 ust. 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych osoby prowadzące pozarolniczą działalność podlegają ubezpieczeniu chorobowemu dobrowolnie, na swój wniosek.

Zgodnie z art. 18 ust. 8 wskazanej ustawy, podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe dla osób prowadzących działalność pozarolniczą stanowi zadeklarowana kwota, nie niższa jednak niż 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego przyjętego do ustalenia kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek, ogłoszonego w trybie art. 19 ust. 10 na dany rok kalendarzowy. Składka w nowej wysokości obowiązuje od 1 stycznia do 31 grudnia danego roku.

Zauważyć należy jednakże, że od 1 stycznia 2019 r., treść przepisów regulujących zasady ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne przez osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą uległa zmianie w związku z wejściem w życie przepisów wprowadzonych ustawą z 20 lipca 2018 r. o zmianie niektórych ustaw w celu obniżenia składek na ubezpieczenia społeczne osób fizycznych wykonujących działalność na mniejszą skalę (Dz. U. z 2018 r. poz. 1577). Zgodnie z art. 18c ust. 1 i 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, obowiązującym od 1 stycznia 2019 r., najniższa podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe ubezpieczonych, o których mowa w art. 8 ust. 6 pkt 1, których roczny przychód z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej w poprzednim roku kalendarzowym nie przekroczył trzydziestokrotności kwoty minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w grudniu poprzedniego roku, uzależniona jest od tego przychodu. Najniższa podstawa wymiaru składek nie może przekroczyć 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonego w trybie art. 19 ust. 10 na dany rok kalendarzowy i nie może być niższa niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w styczniu danego roku.

Ponadto w art. 18c ust. 11 ustawy został zawarty katalog przesłanek uniemożliwiających osobie prowadzącej pozarolniczą działalność gospodarczą skorzystanie z prawa do opłacania składek od podstawy wymiaru ustalanej w oparciu o uzyskany w poprzednim roku przychód. Przepisy art. 18c nie mają zastosowania do osób, które / do których:

Spełnienie powyższych przesłanek powoduje, że osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą nie posiada prawa do opłacania składek na ubezpieczenia społeczne od podstawy wymiaru w wysokości nie niższej niż ustalona na zasadach przedstawionych w art. 18c ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

Z treści wniosku z 9 lutego 2019 r. wynika, że Wnioskodawca jest osobą prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą w formie kancelarii adwokackiej na podstawie wpisu do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej. Przedsiębiorca wskazał, że spełnia warunki uprawniające go do opłacania składek na zasadach wskazanych w art. 18c ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych tzn.: prowadzi działalność nieprzerwanie od kwietnia 2017 r., jego roczny przychód z tytułu działalności gospodarczej w poprzednim roku kalendarzowym nie przekroczył trzydziestokrotności kwoty minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w grudniu poprzedniego roku, był opodatkowany na zasadach ogólnych, nie maiły do niego zastosowania przepisy dotyczące zryczałtowanego podatku dochodowego w formie karty podatkowej i nie korzystał ze zwolnienia sprzedaży od podatku VAT na podstawie art. 113 ust. 1 i 9 ustawy o podatku od towarów i usług, podstawę wymiaru składek w wysokości wynikającej z art. 18a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych będzie deklarował do 30 kwietnia 2019 r., nie wykonywał i nie wykonuje działalności na rzecz byłego pracodawcy, a także począwszy od kwietnia 2017 r. nie prowadził innej niż opisana pozarolniczej działalności.

Zauważyć należy, że stanowiący przedmiot interpretacji art. 18c ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych dotyczy wyłącznie tych ubezpieczonych, o których mowa w art. 8 ust. 6 pkt 1 ustawy tj. prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie ustawy - Prawo przedsiębiorców lub innych przepisów szczególnych. Z treści wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej wynika, że Wnioskodawca prowadzi swoją działalność na podstawie wpisu do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej. W konsekwencji, jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie wpisu do CEIDG, ma możliwość ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej na zasadach zawartych w art. 18c ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

Ponadto z literalnego brzmienia art. 18c ust. 11 pkt 4 jednoznacznie wynika, że zasady ustalania podstawy wymiaru składek zawarte w art. 18c nie mają zastosowania do osób, które w poprzednim roku kalendarzowym, oprócz działalności gospodarczej, także prowadziły pozarolniczą działalność, o której mowa w art. 8 ust. 6 pkt 2-5 ustawy.

Wnioskodawca wskazał również, że do 30 kwietnia 2019 r. jest uprawniony do opłacania składek na ubezpieczenia społeczne od najniższej podstawy wymiaru ustalonej na zasadach zawartych w art. 18a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, natomiast od 1 maja 2019 r. chciałby skorzystać z możliwości opłacania składek od najniższej podstawy wymiaru ustalonej w oparciu o przychód uzyskany w poprzednim roku kalendarzowym. Zauważyć należy, że w myśl art. 18c ust. 11 pkt 2 najniższej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne na zasadach zawartych w art. 18c nie może ustalać osoba uprawniona do opłacania przez 24 miesiące kalendarzowe składek od tzw. "preferencyjnej" podstawy wymiaru. Osoba taka będzie mogła ustalać podstawę wymiary składek zgodnie ze wskazanym art. 18c ustawy nie wcześniej niż po ustaniu tego okresu. Jeżeli okres 24 miesięcy opłacania składek zgodnie z art. 18a ustawy upłynie w trakcie roku, a przedsiębiorca będzie spełniać pozostałe warunki - do końca roku ma możliwość ustalania podstawy wymiaru składek zgodnie z art. 18c ust. 1-3 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

W konsekwencji, w przedstawionym zdarzeniu przyszłym Wnioskodawca, po ustaniu okresu opłacania składek od podstawy wymiaru ustalonej zgodnie z art. 18a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, będzie miał możliwość opłacania składek na ubezpieczenia społeczne od podstawy wymiaru nie niższej niż wyliczona na podstawie art. 18c ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

Mając powyższe na uwadze, stanowisko Wnioskodawcy w sprawie możliwości opłacania składek na ubezpieczenia społeczne od podstawy wymiaru nie niższej niż ustalona na zasadach wynikających z art. 18c ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych uznać należy za prawidłowe.

Decyzja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu jej wydania.

Wydana decyzja wiąże Zakład Ubezpieczeń Społecznych wyłącznie w sprawie przedsiębiorcy, na którego wniosek została wydana. Stosownie do art. 35 ust. 1 i ust. 2 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców niniejsza decyzja nie jest wiążąca dla przedsiębiorcy, natomiast jest wiążąca dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, do czasu jej zmiany lub uchylenia.

Od niniejszej decyzji przysługuje, zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w związku z art. 34 ust. 5 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców. Odwołanie do Sądu Okręgowego Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w (...). Odwołanie wnosi się na piśmie za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS, która wydała decyzję lub do protokołu sporządzonego przez tę jednostkę, w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji.