WPI/200000/43/167/2017 - Ustalenie wysokości stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe w sytuacji przejęcia innej spółki.

Na podstawie art. 10 ust. 1 i ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jedn.: Dz. U. z 2016 r. poz. 1829 z późn. zm.) w związku z art. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2016 r. poz. 963 z późn. zm.) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie uznaje za nieprawidłowe stanowisko wyrażone we wniosku złożonym w dniu 8 lutego 2017 r. przez przedsiębiorcę: (...) w sprawie ustalenia wysokości stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe w sytuacji przejęcia innej spółki.

W dniu 8 lutego 2017 r. do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie wpłynął wniosek przedsiębiorcy: (...) o wydanie pisemnej interpretacji przepisów w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej.

Wnioskodawca poinformował, że dniu stycznia 2017 r. dokonał aportu zorganizowanej części przedsiębiorstwa ze skutkiem od (...) stycznia 2017 r. do nowopowstałej spółki komandytowej (Wnioskodawca). Przejęto tym samym wszystkich pracowników w trybie art. 23¹ Kodeksu pracy. Dotychczas ZUS ustalał stopę procentowa na ubezpieczenia wypadkowe na podstawie corocznych raportów IWA w wysokości (...). Jednocześnie Wnioskodawca podnosi, że według klasyfikacji działalności handlowej (...) wysokość składki wypadkowej wynosi (...).

Wnioskodawca informuje, że zatrudnienie wynosi (...) osób. Działalność spółki to działalność handlowa taka sama jak w poprzedniej spółce i tylko taka sama.

Wnioskodawca przedstawił własne stanowisko w sprawie.

Wnioskodawca uważa, że na podstawie art. 23¹ Kodeksu prac, skoro przejął wszystkie prawa i obowiązki poprzedniego zakładu, prowadzona działalność nie uległa zmianie, tzn. również jest sklasyfikowana jako (...) istnieje ciągłość w ustaleniu wysokości stopy procentowej na ubezpieczenie wypadkowe i do 31 marca 2017 r. i winna wynieść (...), aż Wnioskodawca otrzyma nowa decyzję w tej sprawie na podstawie informacji IWA. Pismem z dnia 13 lutego 2017 r. Zakład wezwał Wnioskodawcę o uzupełnienie złożonego w dniu 8 lutego 2017 r. wniosku i doprecyzowanie opisu stanu faktycznego przedstawionego we wniosku poprzez wskazanie:

* z jaką datą powstał płatnik (...) jaka obowiązywała wysokość stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe oraz czy wysokość tej stopy była ustalana w drodze decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych,

* jaki podmiot został przejęty oraz w trybie jakich przepisów ustawy z 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych (tekst jedn.: 2016 r., poz. 1578 z późn. zm.) dokonano jego przejęcia.

W odpowiedzi na powyższe pismem z dnia 22 lutego 2017 r. (doręczonym 28 lutego 2017 r.) Wnioskodawca wskazał, że:

Mając na uwadze treść wniosku oraz obowiązujące przepisy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie zważył, co następuje:

Przepis art. 10 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej stanowi, że przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu administracji publicznej lub państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie. Stosownie natomiast do zapisów art. 10 ust. 5 tejże ustawy udzielenie interpretacji indywidualnej następuje w drodze decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

Doprecyzowanie natomiast zakresu przedmiotowego spraw, w których przedsiębiorca może zadać od Zakładu wydania pisemnej interpretacji nastąpiło w art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych obowiązującym od dnia 1 stycznia 2013 r. Zgodnie z tym przepisem Zakład wydaje interpretacje indywidualne, o których mowa w art. 10 ustawy z 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasad obliczania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz podstawy wymiaru tych składek.

Zaznaczyć w tym miejscu należy, iż mocą przedmiotowej decyzji Zakład nie przyznaje jakiegokolwiek prawa ani nie stwierdza jakiegokolwiek obowiązku ubezpieczeniowego. Zakład dokonuje jedynie oceny stanowiska Wnioskodawcy pod kątem prawidłowości przedstawionej przez niego interpretacji przepisów prawa, tj. przedstawia swój pogląd dotyczący rozumienia treści przepisów prawa, z których wynika obowiązek opłacania składek na ubezpieczenia społeczne i sposobu ich zastosowania w odniesieniu do określonej sprawy indywidualnej, której zakres przedmiotowy stanowi opis stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego przedstawiony przez przedsiębiorcę w treści wniosku. Podkreślenia przy tym wymaga, iż procedujące nad wnioskiem o wydanie pisemnej interpretacji Zakład nie prowadzi postępowania wyjaśniającego, w szczególności nie przeprowadza postępowania dowodowego. Powyższe jednoznacznie wskazuje, iż wiedzę o stanie faktycznym Zakład opiera wyłącznie na treści złożonego przez Przedsiębiorcę wniosku nie mając uprawnień do jego weryfikowania w oparciu o posiadane informacje. W rezultacie celem interpretacji jest udzielenie Wnioskodawcy informacji w przedmiocie obowiązków wiążących się z opłacaniem składek na ubezpieczenia społeczne lub ubezpieczenie zdrowotne i uchronienie w ten sposób przed błędnym zastosowaniem przez niego danego przepisu.

Zasady ustalania wysokości składki na ubezpieczenie wypadkowe, w tym określania wysokości stopy procentowej tej składki reguluje ustawa z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r., poz. 1242 z późn. zm.).

W myśl przepisów wskazanej ustawy, wysokość stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe jaką zobowiązany jest stosować płatnik składek ustala się na okres roku składkowego obejmującego okres od dnia (...) kwietnia danego roku do dnia 31 marca następnego roku. Wysokość tej stopy jest ustalana na zasadach określonych powołaną ustawą dla wszystkich podmiotów posiadających status płatnika składek w rozumieniu ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych. W myśl art. 4 pkt 2 powołanej powyżej ustawy systemowej płatnikiem składek jest pracodawca. Natomiast zgodnie z art. 3 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 2016 r., poz. 1666 z późn. zm.), pracodawcą jest jednostka organizacyjna, choćby nie posiadała osobowości prawnej, a także osoba fizyczna, jeżeli zatrudniają one pracowników.

Sposób ustalania stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe uzależniony jest od liczby ubezpieczonych zgłaszanych przez danego płatnika do ubezpieczenia wypadkowego, jak również od momentu zgłoszenia danego płatnika składek.

Stosownie do art. 28 i art. 29 ustawy o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, ustalenie stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe dla płatników składek podlegających wpisowi do rejestru REGON, zgłaszających do ubezpieczenia wypadkowego co najmniej 10 ubezpieczonych, następuje na podstawie grupy działalności, do której płatnik należy. W przypadku płatników nowo zgłaszanych w okresie od 1 stycznia danego roku do 31 marca roku następnego, przynależność do grupy działalności ustalana jest zgodnie z art. 29 ust. 2 powołanej powyżej ustawy na podstawie rodzaju przeważającej działalności według PKD ujętego w rejestrze REGON w dniu, od którego płatnik składek jest zgłoszony w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych. Natomiast liczbę ubezpieczonych ustala się w oparciu o stan z miesiąca, w którym płatnik został zgłoszony w Zakładzie. Powyższe oznacza, że w świetle przepisów ustawy z dnia 30 października 2002 r., każdy nowo zgłaszany płatnik składek powinien samodzielnie, autonomicznie ustalać obowiązującą go wysokość stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowa.

Ponadto w myśl art. 28 ust. 2 i art. 33 ust. 1 tejże ustawy Zakład Ubezpieczeń Społecznych ustala stopę procentową składki na ubezpieczenie wypadkowe wyłącznie płatnikom składek zgłaszającym do ubezpieczenia wypadkowego co najmniej 10 ubezpieczonych, którzy za trzy kolejne, ostatnie lata kalendarzowe mieli obowiązek i przekazali do Zakładu "Informację o danych do ustalenia składki na ubezpieczenie wypadkowe" - ZUS IWA zgodnie z art. 51 ustawy. Stopa procentowa składki na ubezpieczenie wypadkowe ustalana przez Zakład obliczana jest jako iloczyn stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowi określonej dla grupy działalności, do której należy płatnik składek i wskaźnika korygującego. Stopa procentowa składki na ubezpieczenie wypadkowe dla płatnika składek wskazanego w art. 28 ust. 2, któremu Zakład nie ustalili kategorii ryzyka z uwagi na brak obowiązku przekazywania ww. informacji przez trzy kolejne lata kalendarzowe wynosi tyle, co określona dla grupy działalności, do której należy.

Z przedstawionego we wniosku, złożonym w dniu (...) lutego 2017 r., o wydanie interpretacji indywidualnej opisu stanu faktycznego uzupełnionego pismem złożonym w dniu (...) lutego 2017 r. wynika, że w związku z wniesieniem (...) (wydzielonej w 2016 r. zorganizowanej części przedsiębiorstwa pod nazwa (...) prowadzonego przez (...) do której należeli wszyscy pracownicy tejże spółki) do przejęciem, powstał przedsiębiorca działający pod firma (...).

W dniu (...) stycznia 2017 r. Wnioskodawca dokonał zgłoszenia jako nowy płatnik składek, oraz zgłosił do ubezpieczenia zatrudnionych (przejętych) pracowników.

Zdaniem Wnioskodawcy, jednym ze skutków przejęcia przedsiębiorstw a jest sukcesja praw i obowiązków na nowego przedsiębiorcę, skutkującą uprawnieniem do kontynuowania naliczania składki na ubezpieczenie wypadkowe w okresie stycznia do 31 marca 2017 r. w- wysokości ustalonej dla przejmowanego zakładu na podstawie art. 23¹ Kodeksu pracy, natomiast składka wypadkowa na nowy rok składkowy tj. od 1 kwietnia 2017 r. zostanie ustalona w drodze decyzji wydanej przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych. W konsekwencji. Wnioskodawca uważa, iż płatnik (...) w okresie od (...) stycznia do (...) marca 2017 r. zachowa prawo do stosowania składki na ubezpieczenie wypadkowe w wysokości (...) jw. wysokości ustalonej w drodze decyzji ZUS dla przejętego przedsiębiorstwa, a do (...) kwietnia 2017 r. w wysokości ustalonej w drodze nowej decyzji wydanej Wnioskodawcy przez Zakład w przedmiotowej sprawie.

W ocenie Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie, brak jest podstaw prawnych do przyjęcia, iż powyższa teza jest prawidłowa.

Ustawa z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych nic zawiera przepisów szczególnych dopuszczających możliwość sukcesji wysokości stopy procentowej składki pomiędzy płatnikami składek w przypadku przejęcia innego płatnika. Zgodnie z normą zawarta w art. 27 powołanej wyżej ustawy, raz ustaloną stopę składki płatnik zobowiązany jest stosować w całym roku składkowym, bez względu na zmianę w trakcie roku składkowego rodzaju działalności płatnika czy liczby zgłaszanych osób do ubezpieczenia wypadkowego albo zmiany w strukturze organizacyjnej płatnika. Tym samym jakakolwiek zmiana odnoszącą się do rodzaju działalności płatnika czy liczby zgłaszanych przez niego ubezpieczonych, mająca miejsce w trakcie roku składkowego nie skutkuje koniecznością ponownego wyliczenia - od daty tej zmiany już raz ustalonej wysokości stopy procentowej składki. Zatem, skoro ustawa nie dopuszcza możliwości jej zmiany w trakcie roku składkowego na skutek tak istotnych zmian jak rodzaj działalności płatnika czy liczba ubezpieczonych, to nieracjonalnym wydaje się aby fakt przejęcia innego płatnika uprawniał jego następcę prawnego do "obniżenia" sobie od dnia przejęcia, obowiązującej go stopy procentowej, która np. z uwagi na duże ryzyko zawodowe w miejscu pracy zostałaby - zgodnie zresztą z intencją ustawodawcy - ustalona na dużo wyższym poziomie. Zasada la działa także w "drugą" stronę, a więc przejęcie płatnika z obowiązującą go wyższą stopą nie powoduje obowiązku opłacania wyższej składki przez spółkę przejmującą.

Należy w tym miejscu wskazać, że w myśl art. 31 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, do należności z tytułu składek stosuje się odpowiednio art. 93 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa. Definicje należności z tytułu składek określa jednoznacznie art. 24 ust. 2 powołanej ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, który stanowi, że należnościami są składki, odsetki za zwłokę, koszty egzekucyjne, koszty upomnienia i dodatkowa opłata. Mówiąc o należnościach ustawodawca odnosi się do określonych świadczeń pieniężnych należnych od płatnika z tytułu pełnienia funkcji płatnika składek za ubezpieczonych, do uzyskania których jest uprawniony Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Wysokość stopy procentowej na ubezpieczenie wypadkowe, która ma bezpośredni wpływ na wysokość należności z tytułu składek, sama w sobie nie jest należnością z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne, zatem nie może być postrzegana jako zobowiązanie czy uprawnienie, które przechodziłoby na następcę prawnego. Brak jest zatem podstaw do stosowania definicji rozszerzającej, która obejmowałaby swoim zakresem również wysokość stopy procentowej.

Ponadto, zgodnie z art. 55¹ ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (tekst jedn.: Dz. U. z 2016 r., poz. 380 z późn. zm.), przedsiębiorstwem jest zorganizowany zespół składników niematerialnych i materialnych, przeznaczony do prowadzenia działalności gospodarczej. Natomiast, jak wynika z art. 23¹ § 1 Kodeksu pracy, w razie przejścia zakładu pracy lub jego części na innego pracodawcę staje się on z mocy prawa strona w dotychczasowych stosunkach pracy. Zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 19 października 2010 r. (sygn. akt II PK 91110) "instytucja przejścia zakładu lub jego części na innego pracodawcę oznacza sytuację, gdy w wyniku różnego rodzaju zdarzeń prawnych, a nawet faktycznych zakład pracy (rozumiany jako zorganizowany zespół środków materialnych i niematerialnych, służący realizacji rzez pracodawcę konkretnej działalności i stanowiący dla związanych z nim pracowników placówkę zatrudnienia) bądź jego część przechodzi z posiadania jednego podmiotu (dotychczasowego pracodawcy) w posiadanie kolejnego, który wskutek tego staje się pracodawcą dla przejętych pracowników. Konsekwencją transferu jest zatem zmiana pracodawcy i wstąpienie nabywcy zakładu w prawa oraz obowiązki zbywcy, będącego do tej pory stroną w stosunkach pracy z załogą".

W przedstawionym stanie faktycznym następstwo prawne, z którego Wnioskodawca wywodzi prawo spółki do stosowania wysokości stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe ustalonej uprzednio dla przejmowanego zakładu pracy, w istocie nie zachodzi. Powyższe zdarzenie, nie uprawnia do zastosowania takiej wykładni przepisów, aby w sytuacji przejęcia podmiotu, nastąpiła sukcesja wysokości stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe stosowanej przez przejęte przedsiębiorstwo, która zgodnie z art. 28 ustawy z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, jest ustalana na rok składkowy dla każdego płatnika indywidualnie.

Jednocześnie należy podkreślić, iż obowiązek posługiwania się w danym roku składkowym określoną wysokością stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe przez danego płatnika składek nie może być postrzegany jako zobowiązanie czy uprawnienie, które przechodziłoby na następcę prawnego, ponieważ obowiązek posługiwania się określoną wysokością stopy procentowej składki, ustaloną na zasadach wskazanych w ustawie o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, wynika wprost z przepisów tej ustawy i nie jest to prawo czy uprawnienie przysługujące danemu płatnikowi. Płatnik spełniający określone ustawą warunki, jest zobowiązany do stosowania danej wysokości stopy procentowej składki. Zobowiązanie to wygasa wraz z ustaniem pełnienia funkcji płatnika albo z zakończeniem danego roku składkowego. W tym miejscu należy podkreślić, że wysokość stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe w świetle przepisów ww. ustawy uzależniona jest od takich czynników jak: rodzaj działalności danego płatnika, liczba zgłaszanych ubezpieczonych, a w przypadku płatników, którym stopę tę wylicza ZUS - także od wskaźnika korygującego, o którym mowa w art. 28 ust. 2 w zw. z art. 31. Dopuszczenie zasady sukcesji wysokości stopy procentowej składki mogłoby hipotetycznie prowadzić do sytuacji, w której płatnik składek stosowałby stopę procentowa składki, której wysokość nie byłaby w żaden sposób powiązana z sytuacja faktyczną danego płatnika i nie miałaby ona uzasadnienia w przepisach ustawy określających sposób jej ustalenia dla danego płatnika.

Oznacza to, iż Wnioskodawca począwszy od stycznia 2017 r., jak każdy nowopowstały płatnik jest zobowiązany do odrębnego, samodzielnego ustalenia obowiązującej go stopy procentowej składki na ubezpieczenie wypadkowe na wskazanych powyżej zasadach ogólnych wynikających z ustawy z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r., poz. 1242 z późn. zm.). Wobec powyższego uwzględniając stan faktyczny opisany we wniosku, uzupełniony pismem złożonym w dniu 28 lutego 2017 r. oraz obowiązujące przepisy prawa. Zakład uznał stanowisko przedsiębiorcy za nieprawidłowe.

Decyzja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie jego zaistnienia.

Wydana decyzja wiąże Zakład Ubezpieczeń Społecznych wyłącznie w sprawie przedsiębiorcy, na którego wniosek została wydana.

Stosownie do art. 10a ust. 2 i ust. 3 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej niniejsza decyzja nie jest wiążąca dla przedsiębiorcy, natomiast jest wiążąca dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, do czasu jej zmiany lub uchylenia.

Od niniejszej decyzji przysługuje, zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w związku z art. 10 ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, odwołanie do Sądu Okręgowego (...). Odwołanie wnosi się na piśmie za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS, która wydała decyzję lub do protokołu sporządzonego przez tę jednostkę, w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji.