WPI/200000/43/1385/2015 - Brak obowiązku ubezpieczeń społecznych z tytułu umowy kontraktu menedżerskiego zawartego z osobą prowadzącą jednocześnie pozarolniczą działalność gospodarczą.

Na podstawie art. 10 ust. 1 i ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 584 z późn. zm.) w związku z art. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz.U. z 2015 r. poz. 121 z późn. zm.) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie rozpatrując wniosek złożony w dniu 4 grudnia 2015 r. przez przedsiębiorcę: uznaje za prawidłowe stanowisko Wnioskodawcy (...) w części dotyczącej braku obowiązku ubezpieczeń społecznych z tytułu umowy kontraktu menedżerskiego zawartego z osobą prowadzącą jednocześnie pozarolniczą działalność gospodarczą oraz odmawia wydania interpretacji w części dotyczącej potencjalnych obowiązków innych płatników składek.

W dniu 4 grudnia 2015 r. do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie wpłynął wniosek przedsiębiorcy (...) o wydanie pisemnej interpretacji przepisów w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. Powyższy wniosek został uzupełniony pismem z dnia 16 grudnia 2015 r. (wpływ do Oddziału w dniu 1 8 grudnia 2015 r.).

Wnioskodawca zwrócił się o wydanie interpretacji co do tytułu obowiązkowych ubezpieczeń społecznych osób zarządzających przedsiębiorstwem, zatrudnionych na podstawie umowy kontraktu menedżerskiego (o charakterze umowy zlecenia) na stanowiskach członków zarządu. Osoby te jednocześnie prowadzą niezależną własną działalność gospodarczą. Działalność gospodarcza jest tytułem, który powstał wcześniej.

W związku z pojawieniem się prasowych interpretacji wyroku Sądu Najwyższego z dnia 17 czerwca 2015 r. (sygn. I UK 207/14) Wnioskodawca dokonał zmiany tytułu obowiązkowych ubezpieczeń społecznych osób zarządzających firmą na podstawie kontraktów menedżerskich. Do dnia 16 czerwca 2015 r. osoby te podlegały ubezpieczeniom społecznym z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej i opłacały składki społeczne od minimalnej podstawy - 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego. Od 17 czerwca 2015 r. w związku z wyrokiem Sądu Najwyższego, Wnioskodawca dokonał zmiany zgłoszenia i osoby te zaczęły podlegać obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym z tytułu umowy kontraktu menedżerskiego.

W związku z powyższym Wnioskodawca powziął wątpliwość w kwestii konieczności dokonanej przez niego zmiany i zwróci! się z zapytaniem czy w świetle obowiązujących przepisów członkowie zarządu Spółki mogą zostać objęci obowiązkowymi składkami społecznymi z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej, a z tytułu kontraktu menedżerskiego podlegać tylko składce zdrowotnej.

Wnioskodawca przedstawił własne stanowisko w sprawie w piśmie z dnia 16 grudnia 2015 r., wskazując, że członkowie zarządu są zatrudnieni na podstawie kontraktów menedżerskich o charakterze umowy cywilnoprawnej, niezależnie od prowadzonych przez siebie działalności gospodarczych. Wobec tego wyrok Sądu z 17 czerwca 2015 r. nic dotyczy Spółki. W rezultacie członkowie zarządu Wnioskodawcy mają możliwość wskazania jako obowiązkowego tytułu ubezpieczeń społecznych prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej, natomiast z tytułu kontraktu menedżerskiego podlegać wyłącznie obowiązkowej składce zdrowotnej.

Mając na uwadze treść wniosku oraz obowiązujące przepisy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie zważył, co następuje:

Przepis art. 10 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej stanowi, że przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu administracji publicznej lub państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie. Stosownie do ust. 5 cytowanego przepisu w związku z art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych Zakład wydaje interpretacje indywidualne, o których mowa w art. 10 powołanej powyżej ustawy, wyłącznie w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasad obliczania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz podstawy wymiaru tych składek. Zakład nie jest natomiast uprawniony do wypowiadania się w kwestiach dotyczących podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu, gdyż zgodnie z przepisami ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (tekst jedn.: Dz.U, z 2015 r. poz. 581 z późn. zm.) w powyższym zakresie sprawy rozpatruje dyrektor właściwego miejscowo oddziału wojewódzkiego Narodowego Funduszu Zdrowia.

Zakład podkreśla ponadto, iż w myśl art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej pisemna interpretacja przepisów może dotyczyć wyłącznie indywidualnej sprawy przedsiębiorcy. W konsekwencji, w niniejszej sprawie organ nie ma możliwości wypowiedzenia się w zakresie potencjalnych obowiązków w sferze ubezpieczeń społecznych innych przedsiębiorców - osób prowadzących działalność pozarolniczą, mających zawarte z Wnioskodawcą umowy o świadczenie usług tzw. kontrakty menadżerskie, a wyłącznie w zakresie obowiązków wnioskodawcy jako płatnika składek. Uwzględniając powyższe, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie odmówił wydania pisemnej interpretacji przepisów w części dotyczącej potencjalnych obowiązków innych płatników składek.

Zasady podlegania ubezpieczeniom społecznym regulują przepisy ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych. Ubezpieczeniom społecznym podlegają obowiązkowo osoby, które posiadają określony tytuł do ubezpieczenia wskazany przez ustawodawcę.

Kontrakt menadżerski jest umową nienazwaną, dotychczas nie uregulowaną w przepisach prawa cywilnego. W praktyce, podstawowe kwestie prawne kontraktu menadżerskiego regulują przepisy ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 121 z późn. zm.), a kontrakt menedżerski zaliczany jest do umów o świadczenie usług, do których stosuje się odpowiednie przepisy o zleceniu (art. 750 k.c.) - wymienionych w art. 6 ust. 1 pkt 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. W konsekwencji należy stwierdzić, że stanowi on tytuł do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych. Umowa kontraktu menadżerskiego jest traktowana jako odrębny tytuł do objęcia obowiązkiem ubezpieczeń społecznych, czego potwierdzenie zostało zawarte m.in. w uchwale Sądu Najwyższego z dnia 17 czerwca 2015 r. (sygn. III UZP 2/15). Zgodnie z treścią ww. uchwały "tytułem do podlegania ubezpieczeniom społecznym przez członka zarządu spółki akcyjnej, który zawarł z tą spółką umowę o świadczenie usług w zakresie zarządzania w ramach prowadzonej przez siebie pozarolniczej działalności gospodarczej, jest umowa o świadczenie usług (art. 6 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych - tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 121)". Jednocześnie Oddział nadmienia, że sprawa rozstrzygnięta przez Sąd Najwyższy ww. uchwałą była przekazana do rozpoznania powiększonemu składowi Sądu postanowieniem z dnia 20 stycznia 2015 r. (sygn. I UK 207/15).

W konsekwencji osoba fizyczna (członek zarządu), z którą zawarto umowę o świadczenie usług tzw. kontrakt menadżerski - podlega ubezpieczeniom społecznym na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, zgodnie z którym obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są osobami wykonującymi pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia.

W sytuacji natomiast, gdy ww. umowę o świadczenie usług zawiera osoba prowadząca jednocześnie pozarolniczą działalność gospodarczą zachodzi zbieg tytułów do objęcia obowiązkiem ubezpieczeń regulowany za pośrednictwem art. 9 ust. 2 oraz art. 9 ust. 2a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. W myśl art. 9 ust. 2a cytowanej ustawy osoba, o której mowa w art. 6 ust. 1 pkt 4 tej ustawy - prowadząca jednocześnie pozarolniczą działalność gospodarczą - podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z tytułu tej działalności, jeżeli z tytułu wykonywania umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, oraz współpracy przy wykonywaniu tych umów podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe jest niższa od obowiązującej tę osobę najniższej podstawy wymiaru składek dla osób prowadzących pozarolniczą działalność. Może ona dobrowolnie, na swój wniosek, być objęta ubezpieczeniami emerytalnymi i rentowymi również z tytułu, o którym mowa w art. 6 ust. 1 pkt 4. W sytuacji natomiast, gdy podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne z tytułu umowy zlecenia jest równa lub wyższa od obowiązującej tę osobę najniższej podstawy wymiaru składek dla osób prowadzących pozarolniczą działalność, zastosowanie znajdzie art. 9 ust. 2 cytowanej ustawy, zgodnie z którym osoba spełniająca warunki do objęcia obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi z kilku tytułów, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 2, 4-6 i 10 (czyli m.in. osoba prowadząca pozarolniczą działalność czy też osoba wykonująca umowę o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia) jest objęta obowiązkowo ubezpieczeniami z tego tytułu, który powstał najwcześniej. Może ona jednak dobrowolnie, na swój wniosek, być objęta ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi także z pozostałych, wszystkich lub wybranych tytułów lub zmienić tytuł ubezpieczeń.

Jednocześnie Zakład nadmienia, że zgodnie z obowiązującymi przepisami składki na ubezpieczenie zdrowotne opłacane są za okres podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu z określonego tytułu, niezależnie od posiadania równocześnie innego tytułu do objęcia obowiązkiem ubezpieczeń społecznych.

Z treści wniosku z dnia 1 grudnia 2015 r., wynika, iż członkowie zarządu Spółki są zatrudnieni na podstawie kontraktów menedżerskich i jednocześnie prowadzą odrębnie pozarolniczą działalność gospodarczą. W świetle powyżej wskazanych przepisów, osoba wykonująca umowę cywilnoprawną - kontrakt menedżerski i jednocześnie prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą podlega obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej. Jednocześnie, jeżeli podstawa wymiaru składek z tytułu wykonywanej umowy o świadczenie usług będzie nie niższa niż obowiązująca tą osobę najniższa podstawa wymiaru składek dla osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą, osoba te będzie mogła zmienić tytuł do objęcia obowiązkiem ubezpieczeń na wskazaną umowę. W konsekwencji, w sytuacji opisanej we wniosku, jeżeli członkowie zarządu podlegają obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym z tytułu prowadzonej pozarolniczej działalności gospodarczej, zawarta z Wnioskodawcą umowa kontraktu menedżerskiego nie rodzi obowiązku ubezpieczeń społecznych.

Biorąc powyższe pod uwagę, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie uznał za prawidłowe stanowisko przedstawione przez przedsiębiorcę we wniosku z dnia 1 grudnia 2015 r. w sprawie braku obowiązku ubezpieczeń społecznych z tytułu umowy kontraktu menedżerskiego zawartego przez Wnioskodawcę z osobą prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą.

Decyzja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie jego zaistnienia.

Wydana decyzja wiąże Zakład Ubezpieczeń Społecznych wyłącznie w sprawie przedsiębiorcy, na którego wniosek została wydana. Stosownie do art. 10a ust. 2 i ust. 3 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej niniejsza decyzja nic jest wiążąca dla przedsiębiorcy, natomiast jest wiążąca dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, do czasu jej zmiany lub uchylenia.

Od niniejszej decyzji przysługuje, zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w związku z art. 10 ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, odwołanie do Sądu Okręgowego w (...). Odwołanie wnosi się na piśmie za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS, która wydala decyzje lub do protokołu sporządzonego przez tę jednostkę, w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji.