WPI/200000/43/13/2019

Na podstawie art. 34 ust. 1 i ust. 5 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców (Dz. U. z 2018 r. poz. 646 z późn. zm.) oraz w związku z art. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2017 r. poz. 1778 z późn. zm.) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie odnosząc się do treści wniosku złożonego w dniu 5 stycznia 2019 r. przez Przedsiębiorcę (...)

W dniu 5 stycznia 2019 r. do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie wpłynął wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej w trybie art. (...) ustawy prawo przedsiębiorców.

Wnioskodawca przedstawiając zdarzenie przyszłe poinformował, że zapytanie dotyczy prowadzącej działalność gospodarczą osoby fizycznej, która zgodnie z wpisem do CEIDG, prowadzi działalność gospodarczą w poniższym zakresie:

* przeważająca działalność gospodarcza (kod PKD) 70.22.Z Pozostałe doradztwo w zakresie prowadzenia działalności gospodarczej i zarządzania

* wykonywana działalność gospodarcza (kody PKD) 70.22.Z, 47.91.Z, 47.99.Z, 71.11.Z, 72.19.Z, 72.20.Z, 73.11.Z, 73.20.Z, 74.10.Z, 74.20.Z, 77.40.Z, 82.30.Z, 85.52.Z, 85.59.B, 90.03.Z, 9 0.04.Z.

Wyżej wskazana działalność gospodarcza prowadzona jest od 1 lutego 2018 r. Wnioskodawca wskazał, iż ramach działalności gospodarczej przedsiębiorca na podstawie zawartych umów pomiędzy podmiotami gospodarczymi uzyskuje/ będzie uzyskiwał poniższe przychody.

Jednocześnie Przedsiębiorca poinformował, że z tytułu prowadzonej działalności korzysta z możliwości opłacania preferencyjnych składek ZUS i począwszy od składek za miesiąc luty 2019 jako deklarowaną ich podstawę wskaże kwotę obowiązującego wynagrodzenia minimalnego. Po wykorzystaniu okresu preferencyjnego naliczania składek przedsiębiorca przejdzie w tryb ich opłacania na zasadach ogólnych.

Wnioskodawca wskazał, iż jego pytanie dotyczy prawidłowego ustalenia tytułów do ubezpieczeń, w opisanej powyżej sytuacji począwszy od lutego 2019. Czy na gruncie obowiązujących w tym zakresie przepisów, występuje zbieg tytułów do ubezpieczeń skutkujący:

Wnioskodawca przedstawił własne stanowisko w sprawie.

Zdaniem Wnioskodawcy występuje zbieg tytułów do ubezpieczeń skutkujący:

Jednocześnie Wnioskodawca zwrócił się o wskazanie prawidłowego rozwiązania, jeśli przedstawione powyżej rozwiązanie jest sprzeczne z przepisami w zakresie ustalania obowiązku ubezpieczeń na gruncie ZUS.

Mając na uwadze treść wniosku oraz obowiązujące przepisy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 34 ust. 1 ustawy - Prawo przedsiębiorców, przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu lub właściwej państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie wyjaśnienia, co do zakresu i sposobu stosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie (interpretacja indywidualna). W myśl ustępu 5 powołanego powyżej artykułu udzielenie interpretacji indywidualnej następuje w drodze decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Jednocześnie stosownie do art. 83d ust. 1 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, Zakład wydaje interpretacje indywidualne, o których mowa w art. 34 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców, w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasad obliczania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Solidarnościowy Fundusz Wsparcia Osób Niepełnosprawnych, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz podstawy wymiaru tych składek.

Wskazać przy tym należy, iż w drodze niniejszej decyzji Zakład dokonuje jedynie oceny stanowiska przedsiębiorcy w zakresie przedstawionej przez niego interpretacji przepisów, z których wynika obowiązek opłacania składek na ubezpieczenia społeczne. Mocą niniejszej decyzji Zakład nie przyznaje natomiast jakiegokolwiek prawa ani nie stwierdza jakiegokolwiek obowiązku ubezpieczeniowego. Ocena stanowiska przedsiębiorcy, dokonywana pod kątem prawidłowości zaprezentowanej przez przedsiębiorcę wykładni przepisu prawa, czyniona jest w oparciu o kompletny opis stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego zawartego w treści wniosku o wydanie indywidualnej interpretacji. Podkreślenia przy tym wymaga, iż procedując nad wnioskiem o wydanie indywidualnej interpretacji Zakład nie prowadzi postępowania wyjaśniającego, w szczególności nie przeprowadza postępowania dowodowego. Granice sprawy wszczętej wniesieniem wniosku o wydanie interpretacji, jak zauważono wyżej, zakreślają jedynie ramy zaprezentowanego opisu stanu faktycznego bądź zdarzenia przyszłego. Wydając pisemną interpretację Zakład przyjmuje więc jako prawdziwe złożone przez Wnioskodawcę oświadczenia, którymi jest związany.

Powyższe oznacza, iż wiążący charakter niniejszej decyzji ograniczony został jedynie do opisu zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie jej wydania. Wynika to z faktu braku możliwości negowania przez Zakład okoliczności i stwierdzeń podanych przez Przedsiębiorcę we wniosku o wydanie indywidualnej interpretacji w zakresie opisu stanu faktycznego / zdarzenia przyszłego. Ryzyko podania nieprawdziwych informacji w opisie stanu faktycznego / zdarzenia przyszłego bądź też poczynienie przez terenowe jednostki organizacyjne Zakładu (np. w toku czynności kontrolnych) ustaleń odmiennych od tych zaprezentowanych przez Wnioskodawcę, obciąża więc jedynie przedsiębiorcę.

Wskazać należy, że obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym podlega osoba, która posiada określony tytuł do ubezpieczeń wskazany przez ustawodawcę. Zagadnienia dotyczące podlegania ubezpieczeniom społecznym i obowiązku opłacania składek na te ubezpieczenia regulowane są za pośrednictwem ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych. W art. 6 ust. 1 tej ustawy ustawodawca wskazał katalog podmiotów objętych obowiązkiem ubezpieczenia emerytalnego i ubezpieczeń rentowych. Wyliczenie zawarte we wskazanym przepisie jest wyczerpujące i ma charakter zamknięty.

Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 4 i 5 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są m.in. osobami wykonującymi pracę na podstawie umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia oraz osoby prowadzące pozarolniczą działalność. Natomiast zgodnie z art. 8 ust. 6 pkt 1 ustawy za osobę prowadzącą pozarolniczą działalność uważa się osobę prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców lub innych przepisów szczególnych.

W tym miejscu należy wyjaśnić, iż co do zasady kontrakt menadżerski (umowa o zarządzanie) jest w istocie umową nienazwaną, dotychczas nie uregulowaną w przepisach prawa cywilnego. W praktyce, podstawowe kwestie prawne kontraktu menadżerskiego regulują przepisy ustawy z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (tekst jedn.: Dz. U. z 2018 r. poz. 1025 z późn. zm.) i jest on zaliczany do umów o świadczenie usług, do których stosuje się odpowiednie przepisy o zleceniu (art. 750 k.c.) - wymienione w art. 6 ust. 1 pkt 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. W rezultacie stanowi on tytuł do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych. Ponadto, w świetle przepisów podatkowych przychody uzyskiwane na podstawie umów o zarządzanie przedsiębiorstwem, kontraktów menedżerskich lub umów o podobnym charakterze, w tym przychody z tego rodzaju umów zawieranych w ramach prowadzonej przez podatnika działalności gospodarczej, są przychodami z działalności wykonywanej osobiście i stanowią odrębne od prowadzenia działalności gospodarczej źródło przychodów. W konsekwencji umowa kontraktu menedżerskiego jest traktowana jako odrębny tytuł do objęcia obowiązkiem ubezpieczeń społecznych, co znajduje potwierdzenie m.in. w Uchwale Sadu Najwyższego z dnia 17 czerwca 2015 r., sygn. akt III UZP 2/15, zgodnie z treścią której "tytułem do podlegania ubezpieczeniom społecznym przez członka zarządu spółki akcyjnej, który zawarł z tą spółką umowę o świadczenie usług w zakresie zarządzania w ramach prowadzonej przez siebie pozarolniczej działalności gospodarczej, jest umowa o świadczenie usług (art. 6 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych - tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 121)".

W świetle powyższego dla menadżera, który ma wpis do Centralnej Ewidencji i Informacji Działalności Gospodarczej w zakresie zarządzania i jednocześnie ma zawartą umowę kontraktu menedżerskiego na zarządzanie i jeżeli przychód uzyskiwany z tej umowy - dla potrzeb opłacania podatku dochodowego od osób fizycznych - jest przychodem z działalności wykonywanej osobiście umowa kontraktu menedżerskiego jest traktowana jako odrębny tytuł do ubezpieczeń społecznych, a nie jako umowa wykonywana w ramach działalności gospodarczej. Zarządzający podlega wówczas ubezpieczeniom jako zleceniobiorca (wykonywanie kontraktu menadżerskiego o charakterze umowy o świadczenie usług). Zgodnie z art. 6 ust.l pkt 4, art. 12 i art. 11 ust. 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych obowiązkowo podlega ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu natomiast ubezpieczenia chorobowe jest dla niego dobrowolne.

Natomiast w sytuacji, gdy w ramach posiadanego wpisu do CEIDG Przedsiębiorca osiąga przychody z pozarolniczej działalności gospodarczej (w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych) i równocześnie osiąga przychody na podstawie kontraktu menedżerskiego (przychody z działalności wykonywanej osobiście), następuje zbieg tytułów do ubezpieczeń społecznych uprawniający Przedsiębiorcę do dokonania wyboru tytułu do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych (działalność gospodarczą lub kontrakt menedżerski), który co do zasady rozstrzyga art. 9 ust. 2a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych.

Zgodnie z treścią art. 9 ust. 2a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych osoba, o której mowa w art. 6 ust. 1 pkt 4 (tj. wykonująca pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia), prowadząca jednocześnie pozarolniczą działalność, podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z tytułu tej działalności, jeżeli z tytułu wykonywania umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, oraz współpracy przy wykonywaniu tych umów podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe jest niższa od najniższej podstawy wymiaru składek dla osób prowadzących pozarolniczą działalność, o której mowa w art. 18 ust. 8. Może ona dobrowolnie, na swój wniosek, być objęta ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi również z tytułu, o którym mowa w art. 6 ust. 1 pkt 4 (tj. umowy zlecenia). Osoba, o której mowa w art. 6 ust. 1 pkt 4, prowadząca jednocześnie pozarolniczą działalność, dla której właściwa jest podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, o której mowa w art. 18a albo art. 18c, podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z obu tytułów, z zastrzeżeniem ust. 2c.

Natomiast zgodnie z art. 9 ust. 2c ww. ustawy osoba, o której mowa w art. 6 ust. 1 pkt 4, której podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w danym miesiącu jest niższa od określonej w art. 18 ust. 4 pkt 5a, spełniająca warunki do objęcia obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi z innych tytułów podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym również z innych tytułów. Zasady tej nie stosuje się, jeżeli łączna podstawa wymiaru składek z tytułu wykonywania pracy na podstawie umowy, o której mowa w art. 6 ust. 1 pkt 4, lub z innych tytułów osiąga kwotę określoną w art. 18 ust. 4 pkt 5a.

Z powyższych przepisów wywieść należy, iż osoba wykonująca pracę na podstawie umowy zlecenia (kontraktu menedżerskiego) w ramach pozarolniczej działalności gospodarczej i uzyskująca dodatkowo przychody z tego tytułu będzie podlegać obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym z tytułu pozarolniczej działalności gospodarczej jeżeli podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe z tytułu wykonywania umowy o zarządzanie w danym miesiącu będzie niższa od najniższej podstawy wymiaru składek dla osób prowadzących pozarolniczą działalność, o której mowa w art. 18 ust. 8 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, czyli niższa niż 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego przyjętego do ustalenia kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek. Natomiast, jeżeli podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w danym miesiącu będzie wynosiła co najmniej tyle ile najniższa podstawa, o której mowa w art. 18 ust. 8 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, ubezpieczonemu przysługiwał będzie wybór tytułu do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych (emerytalnego, rentowych oraz wypadkowego). Nie ma zatem w tym przypadku odesłania do ust. 2c ustawy.

Natomiast, zawarte w art. 9 ust. 2a odesłanie do ust. 2c art. 9 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych znajdzie zastosowanie do osoby świadczącej usługi na podstawie umowy zlecenia i prowadzącej jednocześnie działalność gospodarczą z tytułu której opłaca składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe od podstawy określonej w art. 18a ustawy (dla której minimalną podstawą wymiaru składek z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej stanowi 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia), albo art. 18c ustawy (dla której najniższa podstawa wymiaru składek, o której mowa w ust. 1, nie może przekroczyć 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonego w trybie art. 19 ust. 10 na dany rok kalendarzowy i nie może być niższa niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w styczniu danego roku).

W konsekwencji ww. zapisu osoba ta będzie obowiązkowo podlegała ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z obu tytułów tj. umowy zlecenia i działalności gospodarczej, chyba że podstawa wymiaru składek na te ubezpieczenia z tego tytułu lub tytułów, z zachowaniem zasady kolejności powstawania tytułów, osiągnie kwotę wskazaną przez ustawodawcę w art. 18 ust. 4 pkt 5a ustawy tj. kwotę minimalnego wynagrodzenia, wówczas kolejny tytuł lub tytuły nie będą rodziły tego obowiązku, przy czym ubezpieczony może na bieżąco zmienić tytuł do obowiązkowych ubezpieczeń emerytalnego i rentowych.

Mając na uwadze powyższe tj. treść złożonego wniosku o interpretację indywidualna oraz obowiązujące przepisy prawne w sytuacji, gdy Przedsiębiorca prowadzący pozarolnicza działalność gospodarczą w zakresie zarzadzania zawrze umowę tzw. kontraktu menadżerskiego w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, będzie uzyskiwał oprócz przychodu z tytułu zawartej umowy o świadczenie usług w zakresie zarządzania (kontraktu menedżerskiego), także przychody z działalności gospodarczej i jednocześnie od 1 lutego 2019 r. tj. od dnia zawarcia kontraktu menedżerskiego jak oświadczył "... jako deklarowaną ich podstawą wskaże kwotę obowiązującego wynagrodzenia minimalnego. Po wykorzystaniu okresu preferencyjnego naliczania składek przedsiębiorca przejdzie w tryb ich opłacania na zasadach ogólnych" - to Przedsiębiorca może dokonać wyboru tytułu do objęcia obowiązkiem ubezpieczeń społecznych (działalność gospodarcza lub umowa) i w konsekwencji dokonanego wyboru (tu: działalności gospodarczej) opłacać należne składki na ubezpieczenia społeczne z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej. W rezultacie zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 5, art. 12 i art. 11 ust. 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych obowiązkowo podlega ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu natomiast ubezpieczenia chorobowe jest dla niego dobrowolne.

Reasumując, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie przedstawione we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej złożonym w dniu 5 stycznia 2019 r. stanowisko Przedsiębiorcy - w części dotyczącej obowiązków

Wnioskodawcy tj. prawa do opłacania składek na ubezpieczenia społeczne z tytułu prowadzonej pozarolniczej działalności gospodarczej - uznał za prawidłowe.

Jednocześnie Zakład zwraca uwagę na fakt, iż z treści art. 34 ust. 1 Prawo przedsiębiorców indywidualna interpretacja przepisów może być wydana w sprawach, których katalog zawiera art. 83d ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, przy czym niezbędną przesłanką, która musi zostać spełniona przez Wnioskodawcę jest konieczność indywidualnego charakteru sprawy. Innymi słowy interpretacja może dotyczyć wyłącznie indywidualnej sprawy wnioskodawcy będącego przedsiębiorcą.

Dlatego też, Zakład w drodze indywidualnej interpretacji nie może wypowiedzieć w zakresie ewentualnych obowiązków w sferze ubezpieczeń społecznych innych podmiotów tu: tj. zleceniodawcy z którym Przedsiębiorca w ramach prowadzonej działalności gospodarczej zawarł umowę zlecenia (kontraktu menadżerskiego), przedmiotem której jest świadczenie usług w zakresie zarządzania począwszy od 1 lutego 2019 r.

W świetle powyższego, Zakład odmówił wydania indywidualnej interpretacji przepisów w trybie art. 34 ustawy - Prawo przedsiębiorców w części dotyczącej obowiązków innego płatnika składek (tj. zleceniodawcy z którym Wnioskodawca w ramach prowadzonej działalności gospodarczej ma zawartą od dnia 1 lutego 2019 r. umowę o zarządzanie).

W konsekwencji, wydając niniejszą decyzję Zakład Ubezpieczeń Społecznych wypowiada się wyłącznie w zakresie obowiązków Wnioskodawcy jako płatnika składek.

Ponadto jednoznacznie ujęty zakres przedmiotowy wniosków o wydanie indywidualnej interpretacji (art. 83d ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych), uniemożliwia Zakładowi dokonanie kwalifikacji prawnej przychodu jako przychodu z działalności wykonywanej osobiście. Jak wynika z art. 34 ust. 17 ustawy - Prawo przedsiębiorców zasady i tryb udzielania interpretacji przepisów prawa podatkowego reguluje ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2018 r. poz. 800 z późn. zm.).

Dlatego też Zakład wydając decyzję interpretacyjną w niniejszej sprawie poprzestaje na oświadczeniu Wnioskodawcy, iż przychody, które będzie uzyskiwał z tytułu świadczenia usług w zakresie zarządzania na podstawie umowy zlecenia - kontraktu menedżerskiego zawartej. wykonywanego w ramach działalności gospodarczej są kwalifikowane jako pochodzące z tytułu działalności wykonywanej osobiście.

Decyzja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie wydania decyzji.

Wydana decyzja wiąże Zakład Ubezpieczeń Społecznych wyłącznie w sprawie przedsiębiorcy, na którego wniosek została wydana. Stosownie do art. 35 ust. 1 i ust. 2 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. Prawo przedsiębiorców niniejsza decyzja nie jest wiążąca dla przedsiębiorcy, natomiast jest wiążąca dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, do czasu jej zmiany lub uchylenia.

Od niniejszej decyzji przysługuje, zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych w związku z art. 34 ust. 5 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. Prawo przedsiębiorców, odwołanie do Sądu Okręgowego Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych (...). Odwołanie wnosi się na piśmie za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS, która wydała decyzję lub do protokołu sporządzonego przez tę jednostkę, w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji.