WPI/200000/43/1275/2016

Na podstawie art. 10 ust. 1 i ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jedn.: Dz. U. z 2016 r. poz. 1829 z późn. zm.) w związku z art. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2016 r. poz. 963 z późn. zm.) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie rozpatrując wniosek złożony w dniu 23 listopada 2016 r. przez (...) stanowisko Wnioskodawcy:

W dniu 23 listopada 2016 r. do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie wpłynął wniosek przedsiębiorcy (...) o wydanie w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej pisemnej interpretacji przepisów zawartych w art. 6, art. 6 ust. 1 pkt 5, art. 8 ust. 6 pkt 4, art. 8 ust. 11, art. 9 ust. 1 oraz art. 24 ust. 6a, 6c i 6d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (dalej "Ustawa").

Wnioskodawca przedstawiając zdarzenie przyszłe będące przedmiotem złożonego wniosku wskazał, iż (...) jest wyłącznym wspólnikiem spółki (...) z siedzibą (dalej także określana jako "Spółka"), od początku jej istnienia tj. od 2013 r. do dnia (...) lipca 2016 r. był także wyłącznym członkiem zarządu tej Spółki. Natomiast, od dnia (...) lipca 2016 r. jedynym członkiem Zarządu spółki (...) jest (...) (żona ...). Z dniem (...) lipca 2016 r. (...) przestał pełnić funkcję członka zarządu.

Jednocześnie Wnioskodawca wskazał, że ani (...) ani (...) nie byli i nie są zatrudnieni przez spółkę (...) na podstawie umowy o pracę, ani na podstawie jakiejkolwiek innej umowy cywilnoprawnej.

Od założenia Spółki do końca lipca 2016 r. Spółka opłacała m.in. składki na ubezpieczenie emerytalne i rentowe dotyczące (...) na podstawie przepisów art. 6 ust. 1 pkt 5 w związku z art. 8 ust. 6 pkt 4 Ustawy. Przez cały ten okres (...) był (i jest obecnie) zatrudniony na podstawie umowy o pracę w innej spółce z ograniczoną odpowiedzialnością (w której większość udziałów należy do zagranicznej grupy kapitałowej) z pensją wyższą od minimalnego wynagrodzenia.

W związku z przedstawionym powyżej stanem faktycznym Wnioskodawca zwrócił się o udzielenie odpowiedzi na następujące pytania:

Wnioskodawca przedstawił własne stanowisko w sprawie.

Odnosząc się do pytania nr 1.

Zdaniem Spółki, członek zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, w tym w szczególności spółki (...) nie podlega obowiązkowemu ubezpieczeniu emerytalnemu i rentowemu ponieważ wykonywanie funkcji członka zarządu na podstawie powołania oraz otrzymywanie wynagrodzenia z tego tytułu nie jest wymienione w Ustawie jako tytuł do obowiązkowego ubezpieczenia emerytalnego i rentowego.

Odnosząc sic do pytania nr 2.

Zdaniem Spółki, (...) która jest obecnie wyłącznym członkiem zarządu w spółce (...), której jednoosobowym wspólnikiem jest (...), nie powinna zostać uznana za osobę współpracującą z osobą prowadzącą pozarolniczą działalność w rozumieniu art. 8 ust. 11 Ustawy, a w związku z tym nie powinna podlegać ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu.

Według Wnioskodawcy powołany powyżej przepis odnosi się wyłącznie do osób które współpracują z osobami prowadzącymi działalność gospodarczą sensu stricto. W tym znaczeniu, że chodzi tutaj o osoby prowadzące działalność gospodarczą na podstawie wpisu do ewidencji działalności gospodarczej (...) nie prowadzi działalności gospodarczej na podstawie wpisu do CEIDG. Posiada spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością, w której jego żona jest obecnie jedynym członkiem zarządu. W ocenie Spółki nie oznacza to jednak, że żona współpracuje ze wspólnikiem przy prowadzeniu działalności gospodarczej w rozumieniu przepisu art. 8 ust. 11 Ustawy. W związku z powyższym nie podlega ona obowiązkowemu ubezpieczeniu emerytalnemu oraz rentowemu.

Odnosząc się do pytania nr 3.

Spółka uważa, że w sytuacji zbiegu tytułów do ubezpieczenia emerytalno-rentowego (umowa o pracę oraz prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej) nie była zobowiązany do opłacania składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe z tytułu bycia przez (...) jednoosobowym wspólnikiem spółki z ograniczoną odpowiedzialnością.

Powyższe wynika z przepisu art. 9 ust. 1 Ustawy:

"Osoby, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 1, 3, 10, 18a, 20 i 21, spełniające jednocześnie warunki do objęcia ich obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi z innych tytułów, są obejmowane ubezpieczeniami tylko z tytułu stosunku pracy, umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, albo umowy o dzieło, jeżeli umowę taką zawarły z pracodawcą, z którym pozostają w stosunku pracy, lub jeżeli w ramach takiej umowy wykonują pracę na rzecz pracodawcy, z którym pozostają w stosunku pracy, członkostwa w spółdzielni, służby, pobierania świadczenia szkoleniowego, świadczenia socjalnego, zasiłku socjalnego albo wynagrodzenia przysługującego w okresie korzystania ze świadczenia górniczego lub w okresie korzystania ze stypendium na przekwalifikowanie. Mogą one dobrowolnie, na swój wniosek, być objęte ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi również z innych tytułów, z zastrzeżeniem ust. 1a."

Odnosząc się do pytania nr 4.

Spółka uważa, że w przypadku gdy omyłkowo opłacała składki na ubezpieczenie emerytalno-rentowe z tytułu bycia przez (...) jednoosobowym wspólnikiem (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością (podczas gdy jednocześnie podlegał on obowiązkowemu ubezpieczeniu emerytalnemu i rentowemu bo był zatrudniony na podstawie umowy o pracę w innej spółce) może uzyskać od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych zwrot omyłkowo wpłaconych składek. Zwrot powinien nastąpić po złożeniu stosownego wniosku wraz z korektami złożonych deklaracji za cały okres, w którym omyłkowo opłacała składki na ubezpieczenie emerytalne i rentowe. Powyższe wynika z przepisów art. 24 ust. 6a, 6c i 6d Ustawy.

Mając na uwadze powyższe, Wnioskodawca zwrócił się o potwierdzenie prawidłowości przedstawionego stanowiska w wyżej opisanych kwestiach.

Mając na uwadze treść wniosku oraz obowiązujące przepisy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie zważył, co następuje:

Przepis art. 10 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej stanowi, że przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu administracji publicznej lub państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie. Stosownie do ust. 5 cytowanego przepisu w związku z. art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych Zakład wydaje interpretacje indywidualne, o których mowa w art. 10 powołanej powyżej ustawy, wyłącznie w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasad obliczania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz podstawy wymiaru tych składek.

Zaznaczyć w tym miejscu należy, iż w drodze niniejszej decyzji Zakład dokonuje jedynie oceny stanowiska Wnioskodawcy w zakresie przedstawionej przez niego interpretacji przepisów, z których wynika obowiązek opłacania składek na ubezpieczenia społeczne. Mocą przedmiotowej decyzji Zakład nie przyznaje natomiast jakiegokolwiek prawa ani nie stwierdza jakiegokolwiek obowiązku ubezpieczeniowego. Niniejsza interpretacja dotyczy tylko i wyłącznie indywidualnej sprawy Wnioskodawcy będącego przedsiębiorcą.

Zgodnie z przepisami ustawy z dnia 15 września 2000 r. - Kodeks spółek handlowych (tekst jedn.: Dz. U. z 2016 r. poz. 1578 z późn. zm.), spółka z ograniczoną odpowiedzialnością jest spółką handlową o kapitałowym charakterze, mającą osobowość prawną, działającą w oparciu o kapitał zakładowy podzielony na udziały i ponoszącą odpowiedzialność całym swoim majątkiem za zobowiązania spółki. Zdolność do czynności prawnych spółki z o.o. realizuje zarząd spółki. Jego kompetencje określone są generalnie jako prowadzenie spraw i reprezentacja.

Przepis art. 201 § 4 powołanej wyżej ustawy - Kodeks spółek handlowych stanowi, iż członek zarządu powoływany i odwoływany jest uchwałą wspólników, chyba że umowa spółki stanowi inaczej. Powołanie jest ogólnym terminem obejmującym każdą formę prowadzącą do nawiązania stosunku organizacyjnego, jako czynność prawna stanowi bowiem oświadczenie woli spółki, mocą którego ustanawiany jest jeden z jej organów, a konkretnie jego członek bądź członkowie. Następstwem nawiązanego stosunku organizacyjnego może być nawiązanie stosunku obligacyjnego tj. podpisanie umowy o pracę lub umowy cywilnoprawnej. Jednakże to od woli spółki zależy czy to stosunek organizacyjny będzie wyłączną podstawą wykonywania obowiązków członka zarządu oraz czy będzie się wiązał z wynagrodzeniem czy nie. W konsekwencji podstawią pełnienia funkcji członka zarządu może być w rezultacie zarówno zatrudnienie na podstawie umowy o pracę lub umowy cywilnoprawnej o świadczenie usług jak też jedynie powołanie uchwałą zgromadzenia wspólników.

Jednocześnie Oddział informuje, iż ubezpieczeniom społecznym w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych podlega obowiązkowo osoba, która posiada określony tytuł do ubezpieczeń wskazany przez ustawodawcę w art. 6 ust. 1 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2016 r. poz. 963 z późn. zm.), ustawodawca zawarł w nim wszystkie podmioty objęte obowiązkiem ubezpieczenia emerytalnego i ubezpieczeń rentowych. Oznacza to, że osoba określona w tym przepisie, zostaje objęta tymi ubezpieczeniami i staje się strona stosunku ubezpieczenia społecznego. Należy w tym miejscu zaznaczyć, iż wyliczenie zawarte w tym przepisie jest wyczerpujące i ma charakter katalogu zamkniętego.

Katalog osób które, płatnicy składek są zobowiązani zgłosić do ubezpieczeń społecznych a w konsekwencji naliczać i odprowadzać składki na te ubezpieczenia określono w art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych. Treść przepisu art. 6 ust. 1 oraz powiązanych art. 11 i art. 12 powyżej powołanej ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych pozwala uznać, iż powołanie w znaczeniu bezumownego powierzenia funkcji organu spółki - członka zarządu (na podstawie art. 201 k.s.h.), nie stanowi samoistnego tytułu podlegania ubezpieczeniom. Poprzez samo powołanie w rozumieniu Kodeksu spółek handlowych członek zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością nie staje się więc pracownikiem czy zleceniobiorcą. Tym samym wynagrodzenie wypłacone członkowi zarządu z tytułu pełnionej funkcji na podstawie samego powołania nie będzie podlegało obowiązkowi opłacania składek na ubezpieczenia społeczne.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że członek zarządu pełni swoją funkcję w Spółce z ograniczona odpowiedzialnością (...) na podstawie powołania w rozumieniu Kodeksu spółek handlowych. Jednocześnie Wnioskodawca wskazuje, iż członek zarządu nie był i nie jest zatrudniony przez Spółkę na podstawie umowy o pracę, ani na podstawie jakiejkolwiek innej umowy cywilnoprawnej.

Mając na uwadze przedstawiony przez Wnioskodawcę stan faktyczny oraz obowiązujący stan prawny stwierdzić należy, iż dla osoby pełniącej funkcję członka zarządu wyłącznie na podstawie stosunku organizacyjnego jakim jest powołanie w rozumieniu przepisu Kodeksu spółek handlowych, pomimo iż pobiera z tego tytułu wynagrodzenie powyższe powołanie nie stanowi tytułu podlegania ubezpieczeniom społecznym w tym emerytalnemu i rentowym, a w konsekwencji pobierane wynagrodzenie z tytułu pełnienia tej funkcji nie stanowi podstawy wymiaru składek na te ubezpieczenia.

Odnosząc się zatem do wątpliwości Wnioskodawcy zawartych w pytaniu 1 złożonego wniosku o wydanie pisemnej interpretacji, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie uznał stanowisko przedstawione we wniosku złożonym w dniu 23 listopada 2016 r. w powyższym zakresie - za prawidłowe.

Odnosząc się do stanu faktycznego i wątpliwości Wnioskodawcy zawartych w pytaniu 2 złożonego wniosku o wydanie pisemnej interpretacji Zakład Ubezpieczeń Społecznych wyjaśnia co następuje:

Stosownie do art. 6 ust. 1 pkt 5 oraz art. 12 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu podlegają osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są osobami współpracującymi z osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność.

Natomiast stosownie do art. 8 ust. 11 ustawy systemowej, za osobę współpracującą z osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność, uważa się małżonka, dzieci własne, dzieci drugiego małżonka i dzieci przysposobione, rodziców, macochę i ojczyma oraz osoby przysposabiające, jeżeli pozostają z nimi we wspólnym gospodarstwie domowym i współpracują przy prowadzeniu tej działalności. Jednocześnie zgodnie z art. 8 ust. 2 powołanej ustawy - jeżeli pracownik spełnia kryteria określone dla osób współpracujących, dla celów ubezpieczeń społecznych jest traktowany jako osoba współpracująca.

W tym miejscu należy zaznaczyć, że przepis art. 8 ust. 11 w zw. z art. 6 ust. 1 pkt 5 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych nie dotyczy jedynie osób współpracujących z osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność gospodarcza sensu stricto, przepis ten zawiera w swojej treści pojęcie znacznie szersze tj. pojęcie osoby prowadzącej pozarolniczą działalność w tym m.in. wspólnika jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że (...) pełni funkcję członka zarządu w Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością której wyłącznym wspólnikiem jest jej mąż, na podstawie powołania w rozumieniu Kodeksu spółek handlowych. Jednocześnie Wnioskodawca wskazuje, iż (...) nie była i nie jest zatrudniona przez Spółkę na podstawie umowy o pracę, ani na podstawie jakiejkolwiek innej umowy cywilnoprawnej.

Należy w tym miejscu wskazać, iż z treści powołanego powyżej art. 6 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych zawierającego zamknięty i wyczerpujący katalog osób fizycznych, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym wynika, iż powołanie w znaczeniu bezumownego powierzenia funkcji organu spółki - członka zarządu nie stanowi samoistnego tytułu podlegania ubezpieczeniom. Bowiem, poprzez samo powołanie w rozumieniu Kodeksu spółek handlowych członek zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością nie staje się pracownikiem, zleceniobiorcą czy też osobą współpracującą z osobą prowadzącą pozarolniczą działalność.

Uwzględniając przedstawiony przez Wnioskodawcę stan faktyczny oraz obowiązujący stan prawny w sytuacji, gdy pełnienie funkcji członka zarządu w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością wynika wyłącznie z powołania w rozumieniu Kodeksu spółek handlowych i Spółka nie zawrze z członkiem zarządu umowy o pracę lub innej umowy cywilnoprawnej, stanowisko przedstawione we wniosku złożonym w dniu 23 listopada 2016 r. w powyższym zakresie należy uznać za prawidłowe.

Odnosząc się do stanu faktycznego i wątpliwości Wnioskodawcy zawartych w pytaniu 3 złożonego wniosku o wydanie pisemnej interpretacji Zakład Ubezpieczeń Społecznych wyjaśnia co następuje:

Zgodnie z art. 43 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych płatnicy składek, z zastrzeżeniem ust. 5a-5d, są zobowiązani do złożenia druku - zgłoszenie płatnika składek w Zakładzie w terminie 7 dni od:

Tym samym, w przypadku jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością obowiązek dokonania zgłoszenia spółki jako płatnika składek o ile spółka będzie zatrudniała jakieś osoby w ramach stosunku pracy czy też na podstawie innego stosunku prawnego, który uzasadniałby objęcie tych osób ubezpieczeniami społecznymi np. umowy zlecenia. Z powyższego wynika, iż jednoosobowa spółka z ograniczoną odpowiedzialnością nie jest płatnikiem składek za wspólnika, który zobowiązany jest do samodzielnego pełnienia funkcji płatnika składek na własne ubezpieczenie, a w konsekwencji nie ma również obowiązku obliczania i opłacania składek na ubezpieczenie tegoż wspólnika. Zatem, mając na uwadze obowiązki płatnika składek jakim jest jednoosobowa spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w zakresie ubezpieczeń społecznych bez znaczenia prawnego pozostaje fakt zbiegu tytułów do ubezpieczeń emerytalnego i rentowych (umowy o pracę i prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej) dotyczący wspólnika takiej spółki.

Z uwagi na powyższe stanowisko przedstawione we wniosku złożonym w dniu 23 listopada 2016 r. w powyższym zakresie należy uznać za nieprawidłowe.

Odnosząc się do stanu faktycznego i wątpliwości Wnioskodawcy zawartych w pytaniu 4 złożonego wniosku o wydanie pisemnej interpretacji Zakład Ubezpieczeń Społecznych wyjaśnia co następuje:

Powołany przepis art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych - powyżej przywołanego wskazuje jednoznacznie, iż wiążące interpretacje w formie decyzji mogą zostać wydane tylko w odniesieniu do spraw wskazanych w jego treści. W przypadku, gdy wniosek o wydanie pisemnej interpretacji zostanie złożony w sprawie nie odnoszącej się do zakresu i sposobu zastosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez Przedsiębiorcę w jego indywidualnej sprawie daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne, Zakład obowiązany jest odmówić wydania takiej interpretacji.

Oddział podkreśla, iż złożony w dniu 23 listopada 2016 r. wniosek o wydanie pisemnej interpretacji ma na celu wskazanie trybu i zasad zwrotu nienależnie opłaconych składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe za wspólnika jednoosobowej spółki z ograniczona odpowiedzialnością, w tym również potwierdzenia prawidłowości wskazanego przez Wnioskodawcę trybu składania, wypełniania i korygowania dokumentów rozliczeniowych, która to kategoria nie mieści się we wskazanym ustawowo zakresie wydawania pisemnych interpretacji przepisów w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej.

W świetle powyższego, uwzględniając przedstawiony stan faktyczny oraz obowiązujący stan prawny Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie odmówił wydania pisemnej interpretacji przepisów.

Jednocześnie Oddział informuje, iż odmowa wydania pisemnej interpretacji nie pozbawia prawa do występowania w powyższym zakresie do właściwej miejscowo jednostki organizacyjnej Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z zapytaniem na zasadach ogólnych regulowanych przepisami ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 267 ze zm.).

Decyzja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie jego zaistnienia.

Wydana decyzja wiąże Zakład Ubezpieczeń Społecznych wyłącznie w sprawie przedsiębiorcy, na którego wniosek została wydana. Stosownie do art. 10a ust. 2 i ust. 3 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej niniejsza decyzja nie jest wiążąca dla przedsiębiorcy, natomiast jest wiążąca dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, do czasu jej zmiany lub uchylenia.

Od niniejszej decyzji przysługuje, zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w związku z art. 10 ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, odwołanie do Sądu Okręgowego (...). Odwołanie wnosi się na piśmie za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS, która wydała decyzję lub do protokołu sporządzonego przez tę jednostkę, w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji.