WPI/200000/43/1263/2015 - Wyłączenie z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne kosztów noclegów ponoszonych przez pracodawcę w związku z zapewnieniem noclegu pracownikom oddelegowanym do Holandii.

Na podstawie art. 10 ust. 1 i ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 584 ze. zm.) w związku z art. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 121 z późn. zm.) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie uznaje za prawidłowe stanowisko przedstawione we wniosku złożonym w dniu 6 listopada 2015 r. przez przedsiębiorcę (...) w przedmiocie wyłączenia z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne kosztów noclegów ponoszonych przez wnioskodawcę w związku z zapewnieniem noclegu pracownikom oddelegowanym.

W dniu 6 listopada 2015 r. do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie wpłynął wniosek przedsiębiorcy (...) o wydanie pisemnej interpretacji w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej.

Wnioskodawca przedstawił opis stanu faktycznego:

Wnioskodawca wskazał, że prowadzi działalność gospodarczą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Przedmiotem działalności wnioskodawcy jest prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie określonym zgodnie z Polską Klasyfikacją Działalności i obejmuje między innymi:

- PKD 25.61 Z Obróbka metali i nakładanie powłok na metale

- PKD 25.62 Z Obróbka mechaniczna elementów metalowych

- PKD 33.11 Z Naprawa i konserwacja metalowych wyrobów gotowych

- PKD 41.20 Z Roboty budowlane związane ze wznoszeniem budynków mieszkalnych i niemieszkalnych

- PKD 43.99 Z Pozostałe "specjalistyczne roboty budowlane, gdzie indziej niesklasyfikowane.

Wnioskodawca wskazał, że zatrudnia pracowników na podstawie umowy o pracę. Wnioskodawca zatrudnia zarówno na terenie Polski, jak również oddelegowuje do Holandii celem świadczenia pracy na rzecz tamtejszych firm. Oddelegowani pracownicy na czas oddelegowania podlegają ustawodawstwu polskiemu z zakresu ubezpieczenia społecznego. Otrzymywane za okres oddelegowania wynagrodzenie stanowi przychód ze stosunku pracy. Oddelegowanie ma miejsce na podstawie kontraktów o świadczenie usług pomiędzy wnioskodawcą a holenderskimi kontrahentami, które to usługi są wykonywane przez oddelegowanych pracowników polskiej firmy. Oddelegowani w ramach tej współpracy to przede wszystkim spawacze oraz pracownicy ogólnobudowlani. Stosownie do zapisów tych kontraktów holenderskie firmy płacą Wnioskodawcy wynagrodzenie za wykonywanie przez oddelegowanych pracowników usługi. Z kolei: (...) wypłaca pracownikom wynagrodzenie za wykonaną pracę. Pracownicy firmy są osobami podlegającymi w Polsce nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu. Pracownicy wnioskodawcy, w tym również pracownicy oddelegowani są zatrudnieni przez okres pobytu za granicą cały czas przez (...) tj. wnioskodawcę. Nie są oni objęci układem zbiorowym pracy.

Oddelegowanie pracowników wnioskodawcy do pracy poza stałe miejsce jej wykonywania tzn. Poza siedzibę pracodawcy, odbywa się w oparciu o stosowną umowę o pracę, czasowo zmieniającą miejsce wykonywanej pracy. Oddelegowanie to następuje w celu realizowania obowiązków pracowniczych na rzecz firmy, a związanych ze świadczonymi przez firmę usługami na rzecz holenderskich kontrahentów na terenie Holandii tj. poza miejscem zamieszkania oddelegowanych pracowników. W czasie świadczenia ww. usług przez wnioskodawcę ponosi koszty związane z noclegami pracowników.

Nieodpłatne udostępnienie pracownikom miejsc noclegowych wynika z konieczności zapewnienia możliwości wykonywania przez pracowników obowiązków pracowniczych i leży w interesie firmy jako pracodawcy, ponieważ jest oczywistym wymogiem świadczenia usług na terenie Holandii, a w konsekwencji przyczynia się do realizacji jej celów gospodarczych. Co do zasady noclegi oferowane są w kwaterach prywatnych. W zależności od ilości pracowników zaangażowanych w realizację usług, pracownicy są lokowani w jednym lub większej ilości obiektów noclegowych. Zdarza się, że ilość pracowników oddelegowanych na dany kontrakt wymaga najęcia przez pracodawcę kwater u różnych podmiotów jednocześnie, stosujących różne stawki czynszu i oferujących zróżnicowany standard zakwaterowania. Wnioskodawca na bieżąco weryfikuje, czy dany pracownik faktycznie korzysta z nieodpłatnych noclegów oferowanych mu w czasie oddelegowania i ewidencjonuje, z jakiej liczby noclegów gwarantowanych przez pracodawcę dany pracownik w poszczególnych miesiącach oddelegowania korzysta.

Wnioskodawca zadaje pytanie, czy wartość finansowanych przez wnioskodawcę i udostępnionych bezpłatnie w czasie oddelegowania kwater, z których korzystają pracownicy w związku z koniecznością świadczenia pracy w ramach tego oddelegowania przy realizacji usług poza siedzibą wnioskodawcy wchodzi w zakres podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne?

Wnioskodawca przedstawił własne stanowisko w sprawie.

Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 8 lipca 2014 r. spowodował diametralną zmianę interpretacji pojęcia nieodpłatnych świadczeń, które generują po stronie pracownika przychód ze stosunku pracy. Obecnie organy podatkowe prezentują stanowisko, że zapewnienie bezpłatnego zakwaterowania pracownikowi oddelegowania do pracy w innej miejscowości niż siedziba pracodawcy i miejsce zamieszkania pracownika - leży w interesie pracodawcy, a tym samym nie powoduje powstania przychodu ze stosunku pracy.

W konsekwencji wartość takiego świadczenia nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym, jak również nie stanowi podstawy wymiaru składek na ZUS pracownika.

Na gruncie przepisów o podatku dochodowym, za przychody ze stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych (art. 12 ust. 1 ustawy o p.d.o.f.). Wnioskodawca stwierdził, że stosownie do ogólnej definicji przychodu określonej w art. 11 ust. 1 ustawy o p.d.o.f., w przypadku świadczeń w naturze oraz innych nieodpłatnych świadczeń, warunkiem koniecznym do rozpoznania przychodu jest faktyczne otrzymanie takiego świadczenia przez podatnika (tekst jedn.: uzyskanie przez daną osobę realnej korzyści majątkowej).

W ocenie wnioskodawcy ustawodawca nie zdefiniował jednak pojęcia nieodpłatnych świadczeń. Wnioskodawca wskazał, że przez wiele lat kwestia ta budziła liczne kontrowersje i spory z organami podatkowymi (również orzeczenia sądów administracyjnych w tej były zróżnicowane).

Wnioskodawca podkreślił, że przełomowe znaczenie dla wyeliminowania wątpliwości interpretacyjnych miał wyrok Trybunału konstytucyjnego z 8 lipca 2014 11, sygn. akt K 7/13. Wnioskodawca wskazał, iż z uzasadnienia tego wyroku w ocenie Trybunału Konstytucyjnego, na podstawie analizy przepisów ustawy o p.d.o.f. należy przyjąć, że za przychód pracownika z tytułu nieodpłatnych świadczeń mogą być uznane świadczenia, które:

- zostały spełnione za zgodą pracownika (skorzystał z nich w pełni dobrowolnie),

- zostały spełnione w jego interesie (a nie w interesie pracodawcy) i przyniosły mu korzyść w postaci powiększenia aktywów lub uniknięcia wydatków, który musiałby ponieść,

- korzyść ta jest wymierna i przypisana indywidualnemu pracownikowi (nie jest dostępna w sposób ogólny dla wszystkich).

Zdaniem wnioskodawcy o powstaniu przychodu z tytułu otrzymanych od pracodawcy nieodpłatnych świadczeń decyduje łączne spełnienie określonych wyżej przesłanek.

Wnioskodawca wskazał, że mimo bardzo szerokiego ujęcia w art. 12 ust. 1 ustawy o p.d.o.f. przychodów ze stosunku pracy - nie każde świadczenie spełnione przez pracodawcę na rzecz pracownika, bez ustalonej za nie zapłaty, jest świadczeniem generującym przychód ze stosunku pracy.

Zdaniem wnioskodawcy obowiązku podatkowego w podatku dochodowym od osób fizycznych nie rodzą bowiem takie nieodpłatne świadczenia, które:

- zostały w szczególności spełnione bez zgody pracownika,

- nie przyniosły mu korzyści w postaci powiększenia aktywów lub uniknięcia wydatków, gdyż zostały spełnione w interesie pracodawcy oraz

- są dostępne w sposób ogólny, a co za tym idzie nie można ich przypisać konkretnej

osobie.

W ocenie wnioskodawcy na wskazane przez Trybunał Konstytucyjny kryteria oceny powitania przychodu pracownika z tytułu nieodpłatnych świadczeń powołują się obecnie nie tylko sądy administracyjne (np. NSA w wyrokach z 19 września 2014 11, sygn. akt II FSK 2280/12 oraz z 2 października 2014 11 sygn. akt II FSK 2387/12), lecz również organy podatkowe w swoich wyjaśnieniach.

Wnioskodawca poinformował, że jeszcze niedawno organy podatkowe konsekwentnie prezentowały pogląd, ze pracownik któremu pracodawca zapewnił, bezpłatne zakwaterowanie, zawsze uzyskuje z tego tytułu przychód ze stosunku pracy. Z tym, ze w przypadku pracowników oddelegowanych do pracy w innej miejscowości, przychód ten jest zwolniony z opodatkowania na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 19 i ust. 14 ustawy o p.d.o.f. - do wysokości nieprzekraczającej miesięcznie kwoty 500 zł. Wnioskodawca wskazał, że tak uznał np. Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji indywidualnej z 5 maja 2015 r. nr IBPB11/1/4511-87/15/BJ. Jak twierdzi wnioskodawca, stopniowo jednak organy podatkowe w wydawanych interpretacjach zaczęły uwzględniać omawiane orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego. Przykładowo w interpretacji indywidualnej z 16 czerwca 2015 11, nr DD3. 8222.2.249.2015.MCA, Minister Finansów stwierdził, iż: "(...) w świetle wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 8 lipca 2014 r. oraz orzeczeń Naczelnego Sądu Administracyjnego uznać należy, że wynikające z konieczności wykonywania czynności służbowych sfinansowanie przez wnioskodawcę kosztów: noclegów (...) związanych z wykonywaniem przez pracowników pracy w miejscu i w czasie wskazanym przez pracodawcę (niebędącym podróżą służbową), nie generuje po stronie pracowników przychodu do opodatkowania. Wydatki ponoszone są bowiem w interesie pracodawcy, a co za tym idzie pracownicy nie otrzymują od wnioskodawcy jakiegokolwiek przysporzenia majątkowego. (...)"

Wnioskodawca wskazał, że analogiczne stanowisko zaprezentował m.in. Dyrektor Izby Skarbowej w interpretacji indywidualnej z 18 czerwca 2015 11, nr IPPB2/4511-353/15-2/MK1, a także Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacjach indywidualnych z 1 lipca 2015 11 nr IBPB-2-1/45U-7/15/BD oraz z 13 sierpnia 2015 11, nr IBPB-2-1/4511-201/15/AD.

W ostatniej z powołanych interpretacji organ podatkowy (po rozpatrzeniu wniosku pracodawcy, który prowadzi prace budowlane na terenie kraju oraz za granicą i w związku z tym zapewnia pracownikom bezpłatne zakwaterowanie w miejscu wykonywania robót) wskazał, że w takiej sytuacji: "(...) Udostępnianie miejsc noclegowych pracownikom leży wyłącznie w interesie pracodawcy, a nie pracowników, którzy swoje potrzeby mieszkaniowe zaspokajają w innym miejscu i w innym sposób oraz - gdyby nie konieczność wywiązywania się z obowiązków wynikających z umowy o pracę - nie mieliby powodu do ponoszenia kosztu takich noclegów. (...) uznać więc należy, iż udostępnianie przez wnioskodawcę bezpłatnych noclegów dla pracowników leży w interesie wnioskodawcy jako pracodawcy i nie będzie generować po stronie pracowników powstania przychodu, o którym mowa w art. 12 ustawy o p.d.o.f. Tym samym na spółce jako pracodawcy nie będą ciążyły z tego tytułu obowiązki płatnika. (...)".

Wnioskodawca wyraził pogląd, iż w świetle aktualnej linii orzecznictwa oraz wyjaśnień organów podatkowych uznać należy, że w takiej sytuacji zapewnienie pracownikowi bezpłatnego zakwaterowania leży w interesie pracodawcy i nie powoduje powstania u tego pracownika przychodu ze stosunku pracy.

Podstawa wymiaru składek ZUS pracownika.

Wnioskodawca stwierdził, iż generalnie podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i składki na ubezpieczenie zdrowotne pracownika stanowi przychód w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych, osiągany przez osobę z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy. Wynika to, zdaniem wnioskodawcy, z przepisów art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2015 r. 11, poz. 121 z późn. zm.) oraz z art. 81 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2015 r. 11 poz. 581 z późn. zm.).

Zdaniem wnioskodawcy zatem - zgodnie z obecną wykładnią przepisów ustawy o p.d.o.f. - wydatki poniesione przez pracodawcę na zakwaterowanie pracownika oddelegowanego do pracy (w innej miejscowości niż siedziba pracodawcy i miejsce zamieszkania pracownika) mnie generują przychodu ze stosunku pracy, to tym samym wartość tego świadczenia nie stanowi również podstawy wymiaru składek ZUS pracownika.

W dniu 17 listopada 2015 r. Oddział wezwał wnioskodawcę o uzupełnienie wniosku o interpretację poprzez wskazanie, czy intencją wnioskodawcy jest uzyskanie potwierdzenia w kwestii, że opisane we wniosku koszty noclegów zapewnianych pracownikom nie stanowią przychodu ze stosunku pracy czy też braku obowiązku uwzględniania ww. kosztów noclegów w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne. Oddział w przypadku uzyskania pozytywnej odpowiedzi na wyżej sformułowane pytanie, wezwał również wnioskodawcę o wskazanie, czy opisane we wniosku koszty noclegów stanowiły i stanowią przychód z tytułu stosunku pracy w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. 11 poz. 361 z późn. zm.).

W dniu 2 grudnia 2015 r. wnioskodawca złożył odpowiedź na wezwanie Zakładu, w której poinformował, że jego intencją jest uzyskanie pisemnej interpretacji przepisów dotyczących ustalenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne z tytułu stosunku pracy, tj. czy poniesione koszty noclegów dla pracowników oddelegowanych, stanowią podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne. Wnioskodawca jednocześnie oświadczył, że opisane we wniosku koszty noclegów dla pracowników, którym nieodpłatnie udostępniono miejsca noclegowe nie stanowią przychodu z tytułu stosunku pracy w rozumieniu przepisów ustawy-z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.).

Mając na uwadze treść wniosku oraz obowiązujące przepisy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie zważył, co następu je:

Zgodnie z art. 10 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu administracji publicznej lub państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie pisemnej interpretacji, co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie.

Zgodnie natomiast z art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2013 r. Zakład wydaje interpretacje indywidualne, o których mowa w art. 10 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. z 2015 r. poz. 584 z późn. zm.), w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasad obliczania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz podstawy wymiaru tych składek.

W trybie wydawania pisemnych interpretacji Zakład dokonuje jedynie oceny stanowiska przedsiębiorcy w zakresie przedstawionej przez niego interpretacji przepisów, z których wynika obowiązek opłacania składek na ubezpieczenia społeczne. Na podstawie decyzji interpretacyjnych Zakład nie przyznaje jakiegokolwiek prawa ani nie stwierdza obowiązku ubezpieczeniowego. Ocena stanowiska przedsiębiorcy dokonywana pod kątem prawidłowości zaprezentowanej przez przedsiębiorcę wykładni przepisu prawa dokonywana jest w oparciu o kompletny opis stanu faktycznego w treści wniosku o wydanie pisemnej interpretacji. W tym trybie Zakład nie prowadzi postępowania wyjaśniającego ani dowodowego, a granice sprawy wszczętej wniesieniem wniosku o interpretację zakreślają jedynie ramy zaprezentowanego opisu stanu faktycznego wniosku. W przypadku podania w stanie faktycznym lub zdarzeniu przyszłym informacji niezgodnych z prawdą, konsekwencją jest brak związania wydaną interpretacją organu wydającego.

Zasady opłacania składek na ubezpieczenia społeczne regulują przepisy ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych - cytowanej powyżej. W przypadku osób będących pracownikami, w myśl art. 18 ust. 1 i 2 oraz art. 20 ust. 1 w zw. z art. 4 pkt 9 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 121 z późn. zm.) oraz § 1 Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (Dz. U. Nr 161, poz. 1106 z późn. zm.), podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne stanowi przychód w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 26 lipca 1991 r o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2012, poz. 361 z późn. zm.) z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy, z wyłączeniem wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy wskutek choroby lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną oraz zasiłków z ubezpieczeń społecznych jak również przychodów wymienionych w § 2 wskazanego powyżej rozporządzenia MPiPS z dnia 18 grudnia 1998 r.

Zakład w trybie wydawania pisemnych interpretacji nie dokonuje rozstrzygnięcia w zakresie kwalifikacji przychodu tj. czy dane świadczenie, składnik wynagrodzenia stanowi przychód pracownika ze stosunku pracy. Powyższe kwestie należą zgodnie z art. 10a ust. 1 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. do wyłącznej kompetencji organów podatkowych. Kwestia właściwej kwalifikacji przychodu stanowi zawsze zagadnienie podstawowe, które poprzedza ustalenie podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne. Rozstrzygnięcie o przychodzie, kwalifikacja danego świadczenia jako przychodu z tytułu stosunku pracy lub braku takiej cechy musi znaleźć swoje odniesienie w opisie stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego wniosku o pisemną interpretację. Stwierdzenie przedsiębiorcy dotyczące tej materii wiąże Zakład i brak jest możliwości zakwestionowania danej kwalifikacji podatkowej w trybie wydawania pisemnych interpretacji na podstawie art. 10 ustawy' o swobodzie działalności gospodarczej w związku z. art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

W związku ze stwierdzeniem przedsiębiorcy, zawartym w piśmie z dnia 30 listopada 2015 r. iż opisane we wniosku koszty noclegów dla pracowników, którym nieodpłatnie udostępniono miejsca noclegowe, nie stanowiły i nie stanowią przychodu z tytułu stosunku pracy w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.), Oddział stwierdza, iż w takiej sytuacji brak będzie również obowiązku odprowadzania od ich wartości składek na ubezpieczenia społeczne. Jak bowiem podkreślono powyżej, podstawę wymiaru składek na te ubezpieczenia stanowi zawsze przychód osiągany przez pracowników u pracodawcy z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy.

Jednocześnie w odniesieniu do ubezpieczenia zdrowotnego wskazać należy, iż zgodnie z art. 81 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2015 r. poz. 581 z późn. zm.) do ustalenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne pracowników stosuje się przepisy określające podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe tych osób, a więc powyższe ma zastosowanie również do tychże składek.

W świetle powyższego, uwzględniając przedstawiony przez Wnioskodawcę stan faktyczny oraz obowiązujący stan prawny Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie uznał za prawidłowe stanowisko przedsiębiorcy wyrażone we wniosku złożonym w dniu 6 listopada 2015 r. w przedmiocie braku obowiązku odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne od kosztów noclegów pracowników wnioskodawcy, którym wnioskodawca nieodpłatnie udostępnił miejsca noclegowe.

Decyzja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu jej wydania.

Wydana decyzja wiąże Zakład Ubezpieczeń Społecznych wyłącznie w sprawie przedsiębiorcy, na którego wniosek została wydana. Stosownie do art. 10a ust. 2 i ust. 3 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej niniejsza decyzja nie jest wiążąca dla przedsiębiorcy, natomiast jest wiążąca dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, do czasu jej zmiany lub uchylenia.

Od niniejszej decyzji przysługuje, zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w związku z art. 10 ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, odwołanie do właściwego Sądu Okręgowego w (...). Odwołanie wynosi się na piśmie za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS, która wydala decyzję lub do protokołu sporządzonego przez tę jednostkę, w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji.