WPI/200000/43/1200/2016

Na podstawie art. 10 ust. 1 i ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 584 z późn. zm.) w związku z art. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2016 r. poz. 963 z późn. zm.) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie uznaje za nieprawidłowe stanowisko przedstawione we wniosku złożonym w dniu 8 listopada 2016 r. przez przedsiębiorcę: (...) w sprawie wyłączenia z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz ubezpieczenie zdrowotne na podstawie § 2 Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (Dz. U. z 2015 r. poz. 2236), należności stanowiących zwrot kosztów przejazdu z miejsca zamieszkania do miejsca odbycia posiedzenia Rady Nadzorczej i z powrotem oraz kosztów zakwaterowania i wyżywienia (wymienionych przez Wnioskodawcę) przysługujących członkom Rady Nadzorczej w sytuacji, gdy wartość tych należności nie stanowi przychodu z tytułu działalności wykonywanej osobiście w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W dniu 8 listopada 2016 r. do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie wpłynął wniosek przedsiębiorcy: (...) o wydanie w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej pisemnej interpretacji potwierdzającej stanowisko Wnioskodawcy w przedmiocie wyłączenia z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne, rentowe i zdrowotne zwrotu kosztów poniesionych przez członków Rady Nadzorczej będących i niebędących pracownikami, w szczególności kosztów przejazdu z miejsca zamieszkania do miejsca odbycia posiedzenia Rady Nadzorczej i z powrotem oraz kosztów zakwaterowania i wyżywienia. Powyższy wniosek został uzupełniony przez Wnioskodawcę pismem z dnia 23 listopada 2016 r. (wpływ do Oddziału w dniu 29 listopada 2016 r.).

Wnioskodawca wskazał, iż jest spółką prawa handlowego, oprócz Zarządu w spółce powołany jest organ nadzoru - Rada Nadzorcza. Członkowie Rady Nadzorczej z tytułu pełnionej funkcji otrzymują stałe miesięczne wynagrodzenie, a ponadto spółka zgodnie z § (...) Uchwały nr (...) Nadzwyczajnego Zgromadzenia Wspólników Spółki (...) z dnia 18 grudnia 2013 r. w sprawie zasad i wysokości wynagrodzenia Członków Rady Nadzorczej będzie zwracać im koszty przejazdu z miejsca zamieszkania do miejsca odbycia posiedzenia Rady Nadzorczej i z powrotem oraz koszty zakwaterowania i wyżywienia. Należności stanowiące zwrot kosztów przejazdu z miejsca zamieszkania do miejsca odbycia posiedzenia Rady Nadzorczej i z powrotem oraz koszty zakwaterowania i wyżywienia przysługujące członkom Rady Nadzorczej będą dokonywane do wysokości określonych w przepisach w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej, z tytułu podróży służbowej na obszarze kraju oraz poza granicami kraju.

Wnioskodawca podnosi, że zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 16b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wolne od podatku dochodowego są diety i inne należności za czas podróży osoby niebędącej pracownikiem do wysokości określonej w odrębnych ustawach lub przepisach wydanych przez ministra właściwego do spraw pracy w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej na obszarze kraju i poza granicami kraju. Należności stanowiące zwrot kosztów przejazdu nie stanowią przychodu członka Rady Nadzorczej z tytułu działalności wykonywanej osobiście w rozumieniu przepisów o podatku dochodowych od osób fizycznych. Przychody te zwolnione są z podatku na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 16b ustawy. Ponadto zgodnie z § 5 ust. 2 obwieszczenia Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 8 grudnia 2015 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu rozporządzenia MPiPS w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (Dz. U. z 2015 r. poz. 2236) § 2 ust. 1 pkt 15, podstawy wymiaru składek nie stanowią diety i inne należności z tytułu podróży służbowej pracownika - do wysokości określonej w przepisach w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej, z tytułu podroży służbowej na obszarze kraju oraz poza granicami kraju, z zastrzeżeniem pkt 17.

Pismem z dnia 15 listopada 2016 r. Oddział wezwał Wnioskodawcę o doprecyzowanie stanu faktycznego przedstawionego we wniosku poprzez jednoznaczne wskazanie:

* czy należności stanowiące zwrot kosztów poniesionych przez członków Rady Nadzorczej, w szczególności kosztów przejazdu z miejsca zamieszkania do miejsca odbycia posiedzenia Rady Nadzorczej i z powrotem oraz kosztów zakwaterowania i wyżywienia stanowią dla nich przychód w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych z dnia 26 lipca 1991 r. (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.), a jeżeli tak to z jakiego źródła ten przychód pochodzi.

Jednocześnie Zakład wyjaśnił, że uzupełnienie wniosku o ww. informację jest niezbędne z uwagi na rozbieżności zawarte w opisie stanu faktycznego złożonego wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej. w którym Wnioskodawca w jednym zdaniu wskazuje, że "Należności stanowiące zwrot kosztów przejazdu nie stanowią przychodu członka Rady Nadzorczej z tytułu działalności wykonywanej osobiście w rozumieniu przepisów o podatku dochodowych od osób fizycznych", natomiast w kolejnym wskazuje, iż "Przychody te zwolnione są z podatku na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 16b ustawy. Ponadto zgodnie z § 5 ust. 2 obwieszczenia Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 8 grudnia 2015 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu rozporządzenia MPiPS w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (Dz. U. z 2015 r. poz. 2236)".

W odpowiedzi na wezwanie pismem z dnia 23 listopada 2016 r., dostarczonym w dniu 29 listopada 2016 r. Wnioskodawca wyjaśnił: że "należności stanowiące zwrot kosztów przejazdów z miejsca zamieszkania do miejsca odbycia posiedzenia rady nadzorczej i z powrotem oraz kosztów zakwaterowania i wyżywienia przysługujące członkom Rady Nadzorczej nie stanowią przychodu członka Rady z tytułu działalności wykonywanej osobiście w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Przychody te zwolnione są z podatku na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 16b ustawy."

Ponadto Wnioskodawca wskazał, że "zwrot kosztów, o których mowa we wniosku, będzie dokonywany do wysokości określonych w przepisach w sprawie należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej na obszarze kraju i poza granicami kraju.

Wnioskodawca przedstawił własne stanowisko w sprawie.

W związku z sytuacją opisaną powyżej, skoro przepisy § 2-4 wyżej podanego rozporządzenia stosuje się do członków Rad Nadzorczych wynagradzanych z tytułu pełnienia tej funkcji, to zdaniem Wnioskodawcy stanowisko zawarte na wstępie jest zasadne.

Mając na uwadze treść wniosku oraz obowiązujące przepisy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie zważył, co następuje:

Przepis art. 10 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej stanowi, że przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu administracji publicznej lub państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie. Stosownie do ust. 5 cytowanego przepisu w związku z art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych Zakład wydaje interpretacje indywidualne, o których mowa w art. 10 powołanej powyżej ustawy, wyłącznie w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasad obliczania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz podstawy wymiaru tych składek.

Zasady ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe dla m.in. członków rad nadzorczych, wynagradzanych z tytułu pełnienia tej funkcji, regulują przepisy ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych.

Zgodnie z brzmieniem art. 18 ust. 4 pkt 10 wskazanej ustawy w związku z art. 4 pkt 9 tejże ustawy, podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe członków rad nadzorczych stanowi przychód z działalności wykonywanej osobiście przez osoby należące do składu rad nadzorczych, niezależnie od sposobu ich powoływania, łącznie z kosztami uzyskania i kwotą podatku, o których mowa w przepisach ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych. Natomiast, stosownie do art. 81 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2016 r. poz. 1793), do ustalenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne członków rad nadzorczych, stosuje się przepisy określające podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe tych osób tych osób z tym że:

* nie stosuje się włączeń wynagrodzeń za czas niezdolności do pracy lub odosobnienia w związku z choroba zakaźną oraz nie stosuje się ograniczenia, o którym mowa w art. 19 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych,

* podstawę wymiaru składki pomniejsza się o kwotę składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i chorobowe potrąconych przez płatnika ze środków ubezpieczonego, zgodnie z przepisami ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

Katalog przychodów nie stanowiących podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe został zawarty w § 2 Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (Dz. U. z 2015 r. poz. 2236).

Przy czym należy w tym miejscu wskazać, iż zwolnienie danego przychodu z opodatkowania nie jest równoznaczne z uznaniem, iż dane świadczenie nie stanowi przychodu w ogóle.

Przywołany przepis art. 18 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, w którym pojawia się pojęcie przychodu, jest odczytywany łącznie z art. 4 pkt 9 ustawy, który to właśnie stanowi, iż użyte w ustawie określenie przychód oznacza przychody w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych. Ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych nie kształtuje samodzielnie pojęcia przychodu, lecz każdorazowo odsyła do ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, nigdy bowiem organ rentowy nie może władczo zadecydować, co może stanowić przychód. Zatem dla rozstrzygnięcia, czy dany przychód stanowi podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, a w konsekwencji czy powstaje obowiązek opłacania składek m.in. na te ubezpieczenia, decydujące znaczenie ma, czy dla celów podatkowych zostanie on zakwalifikowany jako przychód z działalności wykonywanej osobiście przez osoby należące do składu rad nadzorczych, niezależnie od sposobu ich powoływania. Jeśli więc określone świadczenie, należność nie stanowi przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, to nie istnieje z tego tytułu obowiązek opłacania składek na ubezpieczenia społeczne.

W tym miejscu należy wskazać, że Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie posiada kompetencji, by wypowiadać się co do tego czy dana należność, wypłata pieniężna lub świadczenie jest przychodem w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, gdyż rozstrzyganie tego typu kwestii leży w gestii organów podatkowych. Jednocześnie rozstrzygnięcie tej kwestii stanowi zagadnienie pierwotne w stosunku do ustalenia czy dana należność stanowić będzie podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne (tu: emerytalne i rentowe), gdyż analiza przepisów ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, a także rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w tym zakresie nie jest możliwa bez jednoznacznego wskazania czy w rzeczonym przypadku mamy do czynienia z przychodem osiąganym przez członków Rady Nadzorczej z działalności wykonywanej osobiście w rozumieniu ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Uzupełniając wniosek pismem z dnia 23 listopada 2016 r. Wnioskodawca ponownie potwierdził informacje zawarte w opisie stanu faktycznego złożonego w dniu 8 listopada 2016 r. wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej oświadczając, że: "należności stanowiące zwrot kosztów przejazdów z miejsca zamieszkania do miejsca odbycia posiedzenia rady nadzorczej i z powrotem oraz kosztów zakwaterowania i wyżywienia przysługujące członkom Rady Nadzorczej nie stanowią przychodu członka Rady z tytułu działalności wykonywanej osobiście w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Przychody te zwolnione są z podatku na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 16b ustawy."

W świetle powyższego, należności stanowiące zwrot kosztów przejazdu z miejsca zamieszkania do miejsca odbycia posiedzenia Rady Nadzorczej i z powrotem oraz kosztów zakwaterowania i wyżywienia (wymienione przez Wnioskodawcę) przysługujące członkom Rady Nadzorczej nie będą stanowiły podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe, skoro - tak jak oświadczył Wnioskodawca nie stanowią one przychodu członka Rady z tytułu działalności wykonywanej osobiście w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Mając powyższe na uwadze, w świetle obowiązujących przepisów prawa i przedstawionego we wniosku stanu faktycznego, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie uznał za nieprawidłowe stanowisko Wnioskodawcy w sprawie wyłączenia z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz ubezpieczenie zdrowotne ww. należności przysługujących członkom Rady Nadzorczej tytułem zwrotu poniesionych kosztów, w sytuacji gdy wartość tych należności nie stanowi przychodu z tytułu działalności wykonywanej osobiście w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Na marginesie należy wskazać, że uznanie przez Wnioskodawcę, iż wymienione we wniosku należności przysługujące członkom Rady Nadzorczej nie stanowią przychodu z tytułu działalności wykonywanej osobiście w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych czyni niemożliwym przejście na grunt rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe i wskazanych tam włączeń. Bowiem, zgodnie z brzmieniem § 5 ust. 2 pkt 3 ww. rozporządzenia obowiązującym od 1 stycznia 2015 r. mocą rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 22 grudnia 2014 r. zmieniającego w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (Dz. U. z 2014 r. poz. 1967) przepisy § 2 stosuje się odpowiednio przy ustalaniu podstawy wymiaru składek członków rad nadzorczych wynagradzanych z tytułu pełnienia tej funkcji. Przy czym dla zastosowania włączeń z podstawy wymiaru składek na te ubezpieczenia niezbędne jest aby dane świadczenie stanowiło przychód członka rady nadzorczej z tytułu działalności wykonywanej osobiście.

Jednocześnie Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie wyjaśnia, iż w trybie niniejszej decyzji organ nie bada i nie dokonuje oceny, czy oświadczenie Wnioskodawcy odpowiada rzeczywistości. Powyższe wynika z charakteru pisemnej interpretacji, której celem jest wyjaśnienie treści przepisów prawa, z których wynika obowiązek opłacania składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w oparciu o opis stanu faktycznego. Organ procedujący w tym trybie nie posiada jakichkolwiek kompetencji do przeprowadzania postępowania wyjaśniającego (dowodowego) i opiera się na treści przedstawionego opisu stanu faktycznego. Wydając pisemną interpretację Zakład przyjmuje więc jako prawdziwe złożone przez Wnioskodawcę oświadczenia, zwracając jednocześnie uwagę na fakt, iż wiążący charakter niniejszej decyzji ograniczony został jedynie do opisu stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie jego zaistnienia.

Decyzja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie jego zaistnienia.

Wydana decyzja wiąże Zakład Ubezpieczeń Społecznych wyłącznie w sprawie przedsiębiorcy, na którego wniosek została wydana. Stosownie do art. 10a ust. 2 i ust, 3 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej niniejsza decyzja nie jest wiążąca dla przedsiębiorcy, natomiast jest wiążąca dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, do czasu jej zmiany lub uchylenia.

Od niniejszej decyzji przysługuje, zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w związku z art. 10 ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, odwołanie do Sądu Okręgowego (...).

Odwołanie wnosi się na piśmie za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS, która wydała decyzję lub do protokołu sporządzonego przez tę jednostkę, w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji.