WPI/200000/43/1171/2014 - Podleganie ubezpieczeniom społecznym jako pracownik, a nie jako osoba współpracująca przy prowadzeniu pozarolniczej działalności gospodarczej.

Na podstawie art. 10 ust. 1 i ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jedn.: Dz.U). z 2013 r. poz. 672 z późn. zm.) w związku z art. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz.U. z 2013 r. poz. 1442 z późn. zm.), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie uznaje za prawidłowe stanowisko przedstawione we wniosku złożonym w dniu 8 października 2014 r. przez (...) w części dotyczącej podlegania ubezpieczeniom społecznym jako pracownik, a nie jako osoba współpracująca przy prowadzeniu pozarolniczej działalności gospodarczej, przez ojca Wnioskodawcy zatrudnionego na podstawie umowy o pracę oraz odmawia wydania pisemnej interpretacji w części dotyczącej możliwości zatrudnienia ojca na podstawie umowy o pracę.

W dniu 8 października 2014 r. do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w Lublinie wpłynął wniosek przedsiębiorcy: (...) o wydanie pisemnej interpretacji przepisów w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej.

Wnioskodawca poinformował, że prowadzi działalność gospodarczą:

Ponieważ zakład mocno się rozwija, chce zatrudnić jeszcze jednego pracownika - swojego ojca na podstawie umowy o pracę i zgłosić go do ubezpieczeń społecznych z kodem 0110, byłby on zatrudniony na stanowisku (...)

Wnioskodawca wskazuje, iż pomimo posiadania tego samego adresu zamieszkania, prowadzą osobne gospodarstwa domowe. Wraz ze swoimi rodzinami (Wnioskodawca z żoną i dziećmi) zajmują osobne piętra w domu. Posiadają własne źródła dochodu, utrzymują się z własnych środków i osobno płacą własne rachunki. Wnioskodawca oświadczył, iż ani on ani jego ojciec nie pozostają na wspólnym utrzymaniu.

Ponadto, Wnioskodawca wskazał, że ojciec nie podejmuje żadnych decyzji związanych z jego działalnością gospodarczą ani z jego gospodarstwem domowym.

W związku z powyższym Wnioskodawca prosi o informację, czy ojciec może zostać zgłoszony do ubezpieczeń ZUS z kodem 0110?

Zgodnie z własnym stanowiskiem Wnioskodawca uważa, że prawidłowe jest zatrudnienie ojca na podstawie umowy o pracę i zgłoszenie go do ubezpieczeń społecznych z kodem pracownika 0110. Wnioskodawca podnosi, że w umowie o pracę z ojcem zostaną określone godziny pracy oraz zakres czynności związanych z wykonywaną pracą i stanowiskiem, na takich samych zasadach jak inny pracownik.

Wnioskodawca oświadczył, że jego ojciec nie podejmuje i nie będzie podejmował żadnych decyzji w prowadzonej przez Przedsiębiorcę działalności gospodarczej.

Wnioskodawca uważa, że o zakwalifikowaniu jego ojca jako pracownika a nie osoby współpracującej świadczy fakt osobnego prowadzenia gospodarstwa domowego oraz niezależności w sposobie podejmowania decyzji i prowadzenia przez Wnioskodawcę firmy.

Mając na uwadze treść wniosku oraz obowiązujące przepisy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie zważył, co następuje:

Przepis art. 10 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej stanowi, że przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu administracji publicznej lub państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie. Stosownie do ust. 5 cytowanego przepisu w związku z art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, obowiązującym od 1 stycznia 2013 r. udzielenie interpretacji dotyczącej obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym następuje w drodze decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

W myśl art. 6 ust. 1 pkt 1 w związku z art. 8 ust. 1. ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polski są pracownikami; za pracownika uważa się osobę pozostającą w stosunku pracy. Potwierdzeniem powyższego jest zapis zawarty w art. 2 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.), który stanowi, iż pracownikiem jest osoba zatrudniona na podstawie umowy o pracę.

Zgodnie z art. 8 ust. 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych - jeżeli pracownik spełnia kryteria określone dla osób współpracujących, dla celów ubezpieczeń społecznych jest traktowany jako osoba współpracująca. Jednocześnie stosownie do ustępu 11 powyższego artykułu, za osobę współpracującą z osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność, uważa się małżonka, dzieci własne, dzieci drugiego małżonka i dzieci przysposobione, rodziców, macochę i ojczyma oraz osoby przysposabiające, jeżeli pozostają z nimi we wspólnym gospodarstwie domowym i współpracują przy prowadzeniu tej działalności. Nie dotyczy osób, z którymi została zawarta umowa o pracę w celu przygotowania zawodowego.

Należy przyjąć, że o statusie osoby współpracującej decyduje współpraca przy prowadzeniu pozarolniczej działalności gospodarczej, ścisła więź rodzinna z osobą prowadzącą działalność gospodarczą oraz prowadzenie wspólnego gospodarstwa domowego. Jednocześnie o prowadzeniu wspólnego gospodarstwa domowego decyduje łącznie wspólne zamieszkiwanie i zaspokajanie potrzeb. Wspólnota gospodarstwa domowego oznacza, że pozostające w niej osoby mają zaspokajane potrzeby ze środków będących w dyspozycji wspólnoty (rodziny). Powyższe oznacza również, iż istotny jest nie tylko adres zamieszkania (zameldowania) lecz także okoliczności takie jak prowadzenie wspólnego budżetu domowego oraz współpraca w załatwianiu codziennych spraw życiowych.

Można więc stwierdzić, iż osoby współpracujące to członkowie najbliższej rodziny pozostający we wspólnym gospodarstwie domowym z osobą prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą, przyczyniający się do prowadzenia działalności, działający na rzecz i w imieniu osoby prowadzącej działalność, korzystający zarówno z zysków jakie przynosi ta działalność, jak i ponoszący skutki ewentualnych błędów w jej prowadzeniu. Jednakże fakt, iż osoby dorosłe i pracujące dzieci wraz ze swoimi współmałżonkami zamieszkują z rodzicami, nie może być automatycznie uznany za pozostawanie we wspólnym gospodarstwie domowym, co potwierdza wyrok Sądu Najwyższego z dnia 2 lutego 1996 r. (sygn. akt II URN 56/95). Często inne są bowiem w swej istocie cele odrębnych rodzin, a więc nie można wyłączyć możliwości zawarcia z takimi osobami umowy o pracę. Uwzględniając przedstawione przez Wnioskodawcę zdarzenie przyszłe oraz obowiązujące przepisy prawne, w sytuacji nieprowadzenia przez Przedsiębiorcę i zatrudnionego członka rodziny wspólnego gospodarstwa domowego, osoba zatrudniona na podstawie umowy o pracę podlega ubezpieczeniom społecznym jako pracownik a nie jako osoba współpracująca przy prowadzeniu pozarolniczej działalności gospodarczej.

Biorąc powyższe pod uwagę, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie uznał za prawidłowe stanowisko przedstawione we wniosku złożonym w dniu 8 października 2014 r. w sprawie podlegania ubezpieczeniom społecznym jako pracownik, a nie jako osoba współpracująca przy prowadzeniu pozarolniczej działalności gospodarczej, przez ojca Wnioskodawcy, zatrudnionego na podstawie umowy o pracę.

Ponadto Zakład wskazuje, że w myśl art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych Zakład wydaje interpretacje indywidualne w formie decyzji, o których mowa w art. 10 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasad obliczania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz podstawy wymiaru tych składek. Oznacza to, iż wiążące interpretacje w formie decyzji mogą zostać wydane tylko w odniesieniu do wskazanych w cytowanym przepisie spraw. W przypadku, gdy wątpliwość przedsiębiorcy dotyczy sprawy nie odnoszącej się do powyżej wskazanego zakresu, Zakład obowiązany jest odmówić wydania takiej interpretacji.

W świetle powyższego, Oddział odmówił wydania pisemnej interpretacji w części dotyczącej możliwości zawarcia z ojcem umowy o pracę w świetle przepisów Kodeksu pracy, z uwagi na fakt, że nie jest to zagadnienie z zakresu zastosowania przepisów ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych i Zakład nie jest uprawniony do wypowiadania się w tej kwestii w drodze pisemnej interpretacji przepisów.

Jednocześnie należy zaznaczyć, iż Zakład w trybie wydawania decyzji z wniosku o pisemną interpretację przepisów na podstawie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej nie prowadzi postępowania wyjaśniającego ani dowodowego, opierając się jedynie na treści przedstawionego opisu stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego. Wydając pisemną interpretację Zakład przyjął zatem jako prawdziwe złożone przez Wnioskodawcę oświadczenie, z którego jednoznacznie wynika, iż nie prowadzi z ojcem wspólnego gospodarstwa domowego, zwracając jednocześnie uwagę, iż wiążący charakter niniejszej decyzji ograniczony został jedynie do stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę.

Decyzja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez wnioskodawczynię i sianu prawnego obowiązującego w dacie jego zaistnienia.

Wydana decyzja wiąże Zakład Ubezpieczeń Społecznych wyłącznie w sprawie przedsiębiorcy, na którego wniosek została wydana. Stosownie do art. 10a ust. 2 i ust. 3 ustaw)' z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej niniejsza decyzja nie jest wiążąca dla przedsiębiorcy, natomiast jest wiążąca dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, do czasu jej zmiany lub uchylenia.

Od niniejszej decyzji przysługuje, zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w związku z art. 10 ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, odwołanie do właściwego Sądu Okręgowego idwołanie wnosi się na piśmie za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS, która wydała decyzję lub do protokołu sporządzonego przez tę jednostkę, w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji.