WPI/200000/43/1169/2016

Pisma urzędowe
Status:  Aktualne

Pismo z dnia 30 grudnia 2016 r. Centrala Zakładu Ubezpieczeń Społecznych WPI/200000/43/1169/2016

Na podstawie art. 10 ust. 1 i ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jedn.: Dz. U. z 2016 r. poz. 1829 z późn. zm.) w związku z art. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2016 r. poz. 963 z późn. zm.) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie uznaje za nieprawidłowe stanowisko przedsiębiorcy: (...) zawarte we wniosku złożonym w dniu 28 października 2016 r. w przedmiocie ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne z tytułu umowy zlecenia, której przedmiotem jest świadczenie usług opiekuńczych za granicą w ramach oddelegowania, z wykonywania której zleceniobiorca uzyskał przychód niższy od kwoty przeciętnego wynagrodzenia, o którym mowa w art. 19 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

UZASADNIENIE

W dniu 28 października 2016 r. do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie wpłynął wniosek przedsiębiorcy: (...) o wydanie pisemnej interpretacji przepisów w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. Powyższy wniosek został przez Wnioskodawcę uzupełniony pismem z dnia 6 grudnia 2016 r. (doręczonym w dniu 9 grudnia 2016 r.).

Wnioskodawca przedstawiając opis zdarzenia przyszłego wskazał, iż Spółka jest przedsiębiorcą prowadzącym działalność gospodarczą między innymi w zakresie usług marketingowych, promocyjnych, pośrednictwa w sprzedaży towarów i usług na rzecz innych pomiotów, a także w zakresie usług opieki nad osobami w podeszłym wieku i osobami niepełnosprawnymi. Swoje usługi Spółka kieruje do klientów z Polski oraz z Niemiec. Spółka świadczy usługi zarówno na terytorium Polski, jak i na terytorium Niemiec.

W związku z prowadzoną działalnością gospodarczą i w celu prawidłowego świadczenia usług, Spółka współpracuje z osobami fizycznymi w oparciu o umowy cywilnoprawne -umowy zlecenia. Z każdą osobą (zleceniobiorcą) Spółka zawiera dwie umowy zlecenia - jedna regulująca wykonywanie zleconych usług marketingowych, promocyjnych, pośrednictwa w sprzedaży, etc. w Polsce, a druga wykonywanie usług opiekuńczych w Niemczech. Obie umowy przewidują naprzemienne wykonywanie na rzecz Spółki określonych czynności w dwóch państwach - w Polsce i w Niemczech. Naprzemienne wykonywanie czynności przez zleceniobiorców na terytorium dwóch państw oznacza, że zleceniobiorca - na podstawie umowy na usługi marketingowe - będzie wykonywał pracę przez pewien okres w Polsce (w tym czasie zleceniobiorca nie będzie wykonywał usług opieki), potem przez pewien okres w Niemczech (w oparciu o umowę na opiekę), a potem znowu w Polsce (na podstawie umowy na usługi marketingowe), itd. Okres pracy w Niemczech będzie zależał od zawieranych przez Spółkę kontraktów i czasami nie będzie on pokrywał się z pełnymi miesiącami kalendarzowymi. Oznacza to, że zleceniobiorca może zarówno rozpoczynać jak i kończyć wykonywanie zleconych czynności na terytorium Niemiec w trakcie miesiąca kalendarzowego. Przykładowo zleceniobiorca może wykonywać zlecone usługi w Niemczech w okresie od 15 października do 15 listopada.

Wnioskodawca wskazuje, że wynagrodzenie za wykonywanie czynności opiekuńczych w Niemczech określone jest w umowie w miesięcznej kwocie i wypłacane po zakończeniu miesiąca, za które jest należne. Miesięczne wynagrodzenie za wykonywanie usług opieki przez cały miesiąc zawsze jest wyższe niż kwota przeciętnego wynagrodzenia. Jednocześnie w sytuacji, gdy zleceniobiorca nie wykonuje zleconych usług opieki w Niemczech przez pełny miesiąc - jak w przykładzie podanym powyżej, gdzie świadczy on usługi od 15 października do 15 listopada - umowa przewiduje, że wynagrodzenie będzie obliczone proporcjonalnie do ilości dni wykonywania usług opieki w danym miesiącu. W takiej sytuacji może okazać się, że wynagrodzenie zleceniobiorcy za świadczenie usług przez niepełny miesiąc będzie niższe niż kwota przeciętnego wynagrodzenia. Wynika to jednak tylko i wyłącznie z faktu, że zleceniobiorca wykonuje usługi opieki przez niepełny miesiąc. Gdyby bowiem wykonywał te usługi przez pełny miesiąc, to otrzymałby całe wynagrodzenie określone w umowie, a więc kwotę, która jest wyższa niż kwota przeciętnego wynagrodzenia.

Dla przykładu, miesięczne wynagrodzenie zleceniobiorcy za świadczenie usług przez cały miesiąc wynosi 8.000,00 złotych. W miesiącu listopadzie zleceniobiorca wykonywał usługi w dniach od 1 do 15 listopada w związku z czym przysługuje mu kwota 4.000,00 złotych brutto.

Wnioskodawca poinformował, iż z uwagi na fakt, iż zlecenia są wykonywane przez zleceniobiorców, z którymi współpracuje Spółka w dwóch państwach Wspólnoty Europejskiej, zleceniobiorcy posiadają dokumenty A1, potwierdzające, że właściwym dla nich ustawodawstwem w zakresie ubezpieczeń społecznych i zdrowotnych jest ustawodawstwo polskie. Dokumenty A1 są wydawane w oparciu o art. 13 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego, zaś w żadnym z Państw praca zleceniobiorców nie będzie miała charakteru marginalnego. Zleceniobiorcy mają miejsce zamieszkania w Polsce, w związku z tym - na podstawie art. 13 rozporządzenia - podlegają ubezpieczeniom społecznym i zdrowotnym w Polsce, bez względu, czy wykonują znaczną część pracy w Polsce (co najmniej 25%), czy też nie wykonują znacznej części pracy na terytorium kraju. W konsekwencji oznacza to również, że składki na ubezpieczenie społeczne wyżej wymienionych osób są opłacane na terytorium Polski.

W świetle przedstawionego stanu faktycznego Wnioskodawca powziął wątpliwość, czy w przypadku, gdy zleceniobiorca przebywa w Niemczech w związku ze świadczeniem usług opiekuńczych przez niepełny miesiąc, to podstawę wymiaru składek za ten miesiąc ustala się w następujący sposób:

a)

od kwoty wynagrodzenia określonej w stawce miesięcznej (wyższej niż przeciętne wynagrodzenie) pomniejszonej proporcjonalnie w stosunku do ilości dni świadczenia usług w Niemczech (na skutek czego kwota należna zleceniobiorcy za ten miesiąc jest niższa od kwoty przeciętnego wynagrodzenia) należy odjąć równowartość diety za każdy dzień pobytu w Niemczech w związku ze świadczeniem usług w tym Państwie,

b)

tak ustalony wynik odejmowania porównuje się następnie z kwotą przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia obniżoną w proporcji do ilości dni faktycznego wykonywania usług w Niemczech,

c)

jeżeli z porównania powyższych kwot okaże się, że kwota tak ustalonej podstawy jest niższa niż kwota przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia pomniejszona proporcjonalnie do ilości dni wykonywania usług w Niemczech - to podstawą wymiaru składek będzie kwota przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia pomniejszona proporcjonalnie do ilości dni wykonywania usług w Niemczech,

d)

a jeżeli z porównania powyższych kwot okaże się, że kwota tak ustalonej podstawy jest wyższa niż kwota przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia pomniejszona proporcjonalnie do ilości dni wykonywania usług w Niemczech - to podstawą wymiaru składek będzie ta właśnie kwota.

Pismem z dnia 22 listopada 2016 r. Zakład wezwał Wnioskodawcę o uzupełnienie złożonego wniosku poprzez:

- wskazanie, czy intencją Wnioskodawcy jest uzyskanie interpretacji wyłącznie w zakresie ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne z tytułu umowy zlecenia, której przedmiotem jest świadczenie usług opiekuńczych za granicą na terytorium Niemiec,

- czy też złożony wniosek ma na celu uzyskanie interpretacji w zakresie zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne w sytuacji zbiegu dwóch tytułów do ubezpieczenia społecznego tj. umowy zlecenia wykonywanej w Polsce z umowa zlecenia świadczoną na terytorium Niemiec, a jeżeli tak

- wskazanie, czy zleceniobiorca podlega równocześnie obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym z tytułu tych dwóch umów zlecenia a także, czy w miesiącu kalendarzowym osiąga przychód zarówno z tytułu umowy wykonywanej w Polsce jak również z tytułu świadczenia usług opiekuńczych na terenie Niemiec.

W odpowiedzi na powyższe pismem z dnia 6 grudnia 2016 r. (wpływ do Oddziału w dniu 9 grudnia 2016 r.) Wnioskodawca przedstawił wyjaśnienia dotyczące kwestii poruszanych ww. wezwaniu.

- Odpowiadając na pierwsze z zadanych pytań Spółka wskazała, że celem wniosku jest uzyskanie interpretacji wyłącznie w zakresie ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne z tytułu umowy zlecenia, której przedmiotem jest świadczenie usług opiekuńczych za granicą na terytorium Niemiec.

- W konsekwencji - odpowiadając na drugie z zadanych pytań - Spółka wskazała, ze złożony wniosek nie ma na celu uzyskania interpretacji w zakresie zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne w sytuacji zbiegu dwóch tytułów do ubezpieczenia społecznego, tj. umowy zlecenia wykonywanej w Polsce jak również z tytułu świadczenia usług opieki na terenie Niemiec.

- W związku z powyższym Wnioskodawca stwierdził, iż pytanie trzecie jest bezprzedmiotowe.

Wnioskodawca przedstawił własne stanowisko w sprawie.

W ocenie Spółki podstawa wymiaru składek w opisanym wyżej stanie faktycznym należy obliczać w następujący sposób:

a)

od kwoty wynagrodzenia określonej w stawce miesięcznej (wyższej niż przeciętne wynagrodzenie) pomniejszonej proporcjonalnie w stosunku do ilości dni świadczenia usług w Niemczech (na skutek czego kwota należna zleceniobiorcy za ten miesiąc jest niższa od kwoty przeciętnego wynagrodzenia) i od tak ustalonej kwoty odejmuje się równowartość diety za każdy dzień pobytu w Niemczech w związku ze świadczeniem usług w tym Państwie,

b)

tak ustalony wynik odejmowania porównuje się następnie z kwotą przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia obniżoną w proporcji do ilości dni faktycznego wykonywania usług w Niemczech,

c)

jeżeli z porównania powyższych kwot okaże się, że kwota tak ustalonej podstawy jest niższa niż kwota przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia pomniejszona proporcjonalnie do ilości dni wykonywania usług w Niemczech - to podstawą wymiaru składek będzie kwota przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia pomniejszona proporcjonalnie do ilości dni wykonywania usług w Niemczech

d)

a jeżeli z porównania powyższych kwot okaże się, że kwota tak ustalonej podstawy jest wyższa niż kwota przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia pomniejszona proporcjonalnie do ilości dni wykonywania usług w Niemczech - to podstawą wymiaru składek będzie ta właśnie kwota.

Powyższe Wnioskodawca przedstawił na poniższym przykładzie:

Zleceniobiorca w umowie o świadczenie usług w Niemczech ma określone miesięczne wynagrodzenie w wysokości 8.000,00 złotych brutto. Zleceniobiorca w miesiącu listopadzie pracował 15 dni, czyli połowę miesiąca i z tego powodu należne jest mu wynagrodzenie w wysokości 4.000.00 złotych. Kwotę obniża się o kwotę diety (49 euro za 15 dni, co daje kwotę 3.087,00 złotych przy kurskie, 4,2 zł/euro). Z uwagi na fakt. kwota ta jest niższa niż przeciętne wynagrodzenie pomniejszone proporcjonalnie do ilości dni świadczenia usług w Niemczech - czyli od kwoty 2.027,50 złotych (15/30 z 4.055 złotych) - to w ocenie Spółki podstawą wymiaru składek za okres pracy w Niemczech będzie kwota 2.027,50 złotych.

Wnioskodawca podnosi, że stanowisko Spółki wynika z następujących regulacji. Zgodnie z art. 18 ust. 3 w związku z ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 1442 z późn. zm. - zwanej dalej ustawą o sus) podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe osób będących zleceniobiorcami stanowi przychód, jeżeli w umowie agencyjnej lub umowie zlecenia albo w innej umowie o świadczenie usług, do której zgodnie z kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, określono odpłatność za jej wykonywanie kwotowo, w kwotowej stawce godzinowej lub akordowej albo prowizyjnie. Jak wynika z opisu stanu faktycznego przedstawionego powyżej, wynagrodzenie zleceniobiorców zostanie określone kwotowo - kwota ta będzie określona za cały miesiąc świadczenia usług opieki w Niemczech. Jednocześnie ustawodawca doprecyzował zasady ustalania podstawy wymiaru składek osób pracujących za granicą u polskich przedsiębiorców w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (Dz. U. z 1998 r. Nr 116, poz. 1106 z późn. zm.). Powyższe rozporządzenie - na mocy § 5 ust. 2 pkt 2 tego rozporządzenia - stosuje się odpowiednio do obliczania podstawy wymiaru składek osób wykonujących pracę na podstawie umów zlecenia. Z uwagi więc na oparcie współpracy pomiędzy Spółką a osobami fizycznymi na podstawie umów zlecenia, w stanie faktycznym opisanym we wniosku odpowiednie zastosowanie znajdzie § 2 ust. 1 pkt 16 wspomnianego rozporządzenia - w odniesieniu do pracy wykonywanej przez zleceniobiorców poza granicami Polski. W przepisie tym ustawodawca postanowił, że z podstawy wymiaru składek wyłącza się:

część wynagrodzenia pracowników, których przychód jest wyższy niż przeciętne wynagrodzenie, o którym mowa w art. 19 ust. 1 ustawy, zatrudnionych za granicą u polskich pracodawców, z wyłączeniem osób wymienionych w art. 18 ust. 12 ustawy - w wysokości równowartości diety przysługującej z tytułu podróży służbowych poza granicami kraju, za każdy dzień pobytu, określonej w przepisach w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej poza granicami kraju, z tym zastrzeżeniem, że tak ustalony miesięczny przychód tych osób stanowiący podstawę wymiaru składek nie może być niższy od kwoty przeciętnego wynagrodzenia, o którym mowa w art. 19 ust. 1 ustawy.

Zdaniem Wnioskodawcy, zestawiając ze sobą powyższe regulacje ze stanem faktycznym opisanym w niniejszym wniosku należy wskazać, że przepis ten będzie miał zastosowanie w opisanym stanie faktycznym. Miesięczna kwota wynagrodzenia tych osób określona w umowie zlecenia przekracza bowiem przeciętne miesięczne wynagrodzenie. Tylko i wyłącznie z tego powodu, że usługa świadczona jest przez niepełny miesiąc, zleceniobiorca otrzymuje kwotę niższą niż przeciętne wynagrodzenie. Jest to naturalny sposób kalkulacji wynagrodzenia określonego w stawkach miesięcznych zarówno w umowach o pracę jak i umowach cywilnoprawnych - celem bowiem stron jest wypłata wynagrodzenia za wykonaną pracę, a jeżeli praca wykonywana jest przez część miesiąca, to wynagrodzenie należne zleceniobiorcy określa się w proporcji do czasu pracy lub świadczenia usług.

W konsekwencji powyższego, jak wskazuje Wnioskodawca, obliczając podstawę wymiaru składek zleceniobiorcy wykonującego usługi za granicą przez niepełny miesiąc kwotę wynagrodzenia obliczoną w proporcji do okresu świadczenia usług w danym miesiącu pomniejsza się o kwotę diety za każdy dzień pobytu za granicą w związku ze świadczeniem usług opieki. Wynik odejmowania należy następnie porównać z kwotą przeciętnego wynagrodzenia pomniejszonego następnie proporcjonalnie do ilości dni pracy za granicą. Pomniejszenia proporcjonalnego dokonuje się zgodnie z art. 18 ust. 9 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, zgodnie z którym:

za miesiąc, w którym nastąpiło odpowiednio objęcie ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi lub ich ustanie i jeżeli trwały one tylko przez część miesiąca, kwotę najniższej podstawy wymiaru składek zmniejsza się proporcjonalnie, dzieląc przez liczbę dni kalendarzowych tego miesiąca i mnożąc przez liczbę dni podlegania ubezpieczeniu.

W opinii Wnioskodawcy niewątpliwie za kwotę najniższego wynagrodzenia w przypadku zleceniobiorców wykonujących pracę za granicą będzie w tym przypadku kwota przeciętnego wynagrodzenia. W tej sytuacji wynik pomniejszania wynagrodzenia należnego zleceniobiorcy o diety za każdy dzień pobytu za granicą należy porównać z kwotą przeciętnego wynagrodzenia pomniejszonego proporcjonalnie do ilości dni pobytu za granicą w związku ze świadczeniem usług poza granicami Polski.

W związku z powyższym Wnioskodawca zwrócił się o potwierdzenie przedstawionego stanowiska.

Mając na uwadze treść wniosku oraz obowiązujące przepisy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 10 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu administracji publicznej lub państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie pisemnej interpretacji, co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie. Stosownie do ustępu 5 powołanego powyżej artykułu udzielenie interpretacji następuje w drodze decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

Ponadto zgodnie z art. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych Zakład wydaje interpretacje indywidualne, o których mowa w art. 10 powołanej powyżej ustawy wyłącznie w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasad obliczania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne. Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz podstawy wymiaru tych składek. Jednocześnie należy wskazać, że z uwagi na obowiązująca od 1 października 2016 r. zmianę przepisów dotyczących ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe pracowników oddelegowanych do pracy za granicą, wątpliwości Wnioskodawcy dotyczą sposobu ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne od przychodu uzyskiwanego przez zleceniobiorcę z tytułu świadczenia usług opiekuńczych za granica na terytorium Niemiec w sytuacji przedstawionej w opisie stanu faktycznego złożonego wniosku.

Zasady ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne reguluje ustawa z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2016 r. poz. 963 z późn. zm.) oraz rozporządzenie wykonawcze Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 2236 z późn. zm.).

W myśl art. 18 ust. 1 i 3 w związku z art. 4 pkt 9 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych oraz § 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe zleceniobiorców stanowi przychód w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r., poz. 361 z późn. zm.) z tytułu wykonywania umowy zlecenia, jeżeli w umowie tej określono odpłatność za jej wykonywanie kwotowo, albo w kwotowej stawce godzinowej lub akordowej, albo prowizyjnie. Zgodnie z zapisem art. 4 pkt 9 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych przychodami są: przychody w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych z tytułu: zatrudnienia w ramach stosunku pracy, pracy nakładczej, służby, wykonywania mandatu posła lub senatora, wykonywania pracy w czasie odbywania kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania, pobierania zasiłku dla bezrobotnych, świadczenia integracyjnego i stypendium wypłacanych bezrobotnym oraz stypendium sportowego, a także z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności oraz umowy agencyjnej lub umowy zlecenia, jak również z tytułu współpracy przy tej działalności lub współpracy przy wykonywaniu umowy oraz przychody z działalności wykonywanej osobiście przez osoby należące do składu rad nadzorczych, niezależnie od sposobu ich powoływania.

Katalog przychodów nie stanowiących podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe został zawarty w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Jednocześnie wskazać należy, iż począwszy od 1 sierpnia 2010 r. przepisy § 2-4 tegoż rozporządzenia, stosuje się odpowiednio przy ustalaniu podstawy wymiaru składek m.in. osób wykonujących pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z ustawą z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (tekst jedn.: Dz. U. z 2016 r., poz. 380 ze zm.), stosuje się przepisy dotyczące zlecenia.

Należy w tym miejscu podkreślić, iż z dniem 1 października 2016 r. weszło w życie rozporządzenie Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 22 sierpnia 2016 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe (Dz. U. z 2016 r., poz. 1381). Zgodnie z brzmieniem § 1 ww. rozporządzenia, w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (Dz. U. z 2015 r. poz. 2236) § 2 ust. 1 pkt 16 z dniem 1 października 2016 r. otrzymuje brzmienie:

16) "część wynagrodzenia pracowników, których przychód jest wyższy niż przeciętne wynagrodzenie, o którym mowa w art. 19 ust. 1 ustawy, zatrudnionych za granicą u polskich pracodawców, z wyłączeniem osób wymienionych w art. 18 ust. 12 ustawy - w wysokości równowartości diety przysługującej z tytułu podróży służbowych poza granicami kraju, za każdy dzień pobytu, określonej w przepisach w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej poza granicami kraju, z tym zastrzeżeniem, że tak ustalony miesięczny przychód tych osób stanowiący podstawę wymiaru składek nie może być niższy od kwoty przeciętnego wynagrodzenia, o którym mowa w art. 19 ust. 1 ustawy".

Przepis § 2 ust. 1 pkt 16 rozporządzenia w znowelizowanym brzmieniu ma zastosowanie do ustalania podstawy wymiaru składek począwszy od podstawy za październik 2016 r., wskazanej w dokumentach rozliczeniowych składanych za ten miesiąc. Powyższe wyłączenie, w brzmieniu obowiązującym od 1 października 2016 r. ma zastosowanie wyłącznie, jeśli przychód pracownika za dany miesiąc jest wyższy niż przeciętne wynagrodzenie, o którym mowa w art. 19 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, czyli w 2016 r. wyższy niż kwota 4.055 zł. Bez znaczenia jest, czy praca za granicą była wykonywana przez cały czy też przez część miesiąca. Z powyższego wynika, iż zmiana treści § 2 ust. 1 pkt 16 ww. rozporządzenia polega na pozostawieniu możliwości wyłączenia części wynagrodzenia w odniesieniu do osób, których przychód jest wyższy niż prognozowane przeciętne wynagrodzenie miesięczne w gospodarce narodowej na dany rok kalendarzowy. Przy dokonywaniu porównania do kwoty przeciętnego wynagrodzenia brak jest podstaw prawnych do proporcjonalnego zmniejszania kwoty przeciętnego wynagrodzenia, odpowiednio do okresu przebywania za granica, w przypadku pracownika, który pracował za granica przez część miesiąca. Nie ma zatem znaczenia okres przebywania w danym miesiącu za granicą. Porównania należy dokonać zawsze do pełnej kwoty przeciętnego wynagrodzenia. Możliwość obniżania podstawy wymiaru składek o równowartość diet dotyczy zatem tylko tych osób, które uzyskują przychód wyższy niż przeciętne wynagrodzenie. W konsekwencji, w sytuacji gdy odliczenie od zarobków równowartości diet spowoduje obniżenie podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne pracownika poniżej tego poziomu, przychód do oskładkowania będzie można obniżyć jedynie do wysokości przeciętnej płacy tj. kwoty prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej na dany rok kalendarzowy (w 2016 r. - 4.055 zł).

Natomiast w przypadku uzyskania przez pracownika przychodu, który nie przekracza przeciętnego wynagrodzenia, niezależnie od powodu tego stanu rzeczy (czy praca za granicą była wykonywana przez cały czy też przez część miesiąca), przepisu § 2 ust. 1 pkt 16 rozporządzenia nie stosuje się. Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne ustala się na zasadach ogólnych wynikających z art. 18 ust. 1 i 3 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych powołanego powyżej, z zastosowaniem pozostałych włączeń określonych w § 2 ust. 1 rozporządzenia z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Nie stosowanie § 2 ust. 1 pkt 16 rozporządzenia oznacza, że brak jest podstaw prawnych do odejmowania równowartości diet ani porównywania przychodu do kwoty przeciętnego wynagrodzenia. Oznacza to, ze podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne stanowić będzie faktycznie uzyskany przychód, w konsekwencji począwszy od 1 października 2016 r. podstawa wymiaru jego składek na ubezpieczenia społeczne nie będzie podwyższana, zaś pracodawca będzie zobowiązany do naliczania i opłacania składek na ubezpieczenia społeczne od faktycznie uzyskanego przez pracownika przychodu.

W świetle powyższego, odnosząc się do wątpliwości Wnioskodawcy w zakresie sposobu ustalenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne z tytułu umowy zlecenia, której przedmiotem jest świadczenie usług opiekuńczych za granicą na terytorium Niemiec w sytuacji opisanej oraz zobrazowanej na przykładzie przedstawionym we własnym stanowisku w sprawie złożonego wniosku wskazać należy, iż zwolnienie z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, o którym mowa § 2 ust. 1 pkt 16 rozporządzenia w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w brzmieniu obowiązującym od 1 października 2016 r. nie znajduje zastosowania do zleceniobiorcy, który z tytułu świadczonych usług za granicą uzyskuje przychód niższy od kwoty przeciętnego wynagrodzenia obowiązującego w danym roku kalendarzowym. Bez znaczenia prawnego pozostaje okres przebywania w danym miesiącu za granicą tj. fakt, iż świadczył usługi przez część miesiąca (w opisanym przykładzie 15 dni). W konsekwencji ponieważ zleceniobiorca w miesiącu listopadzie uzyskuje przychód niższy od kwoty przeciętnego wynagrodzenia (w 2016 r. - 4.055 zł.) podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne stanowi faktycznie uzyskany przychód (w opisanym przykładzie 4.000,-zł), co oznacza, iż pracodawca nie jest zobowiązany do opłacania składek na ubezpieczenia społecznej w kwocie wyższej niż wynikająca z rzeczywistej podstawy. Ponadto, z uwagi na nie stosowanie § 2 ust. 1 pkt 16 rozporządzenia także nie ma podstaw do odejmowania równowartości diet.

W świetle powyższego stanowisko Wnioskodawcy w przedmiocie sposobu ustalenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne zleceniobiorcy oddelegowanego do pracy za granicą w sytuacji przedstawionej w stanie faktycznym złożonego wniosku - należy uznać za nieprawidłowe.

POUCZENIE

Decyzja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie jego zaistnienia.

Wydana decyzja wiąże Zakład Ubezpieczeń Społecznych wyłącznie w sprawie przedsiębiorcy, na którego wniosek została wydana.

Stosownie do art. 10a ust. 2 i ust. 3 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r., o swobodzie działalności gospodarczej niniejsza decyzja nie jest wiążąca dla przedsiębiorcy, natomiast jest wiążąca dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, do czasu jej zmiany lub uchylenia.

Od niniejszej decyzji przysługuje, zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w związku z art. 10 ust, 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, odwołanie do Sądu Okręgowego (...).

Odwołanie wnosi się na piśmie za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS, która wydała decyzję lub do protokołu sporządzonego przez tę jednostkę, w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji.

Opublikowano: www.zus.gov.pl