WPI/200000/43/1063/2015 - Brak obowiązku ubezpieczeń społecznych z tytułu wykonywania funkcji zarządcy komisarycznego.

Na podstawie art. 10 ust. 1 i ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 584 ze zm.) w związku z art. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 121) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie rozpatrując wniosek złożony w dniu 16 września 2015 r. przez (...)

W dniu 16 września 2015 r. do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie wpłynął wniosek (...) o wydanie pisemnej interpretacji przepisów w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. Powyższy wniosek został uzupełniony pismem, które wpłynęło do Oddziału w dniu 28 września 2015 r.

Wnioskodawca poinformował, że w dniu (...) 2015 r. Komisja Nadzoru Finansowego działając na podstawie i w trybie określonym w art. 73 ustawy z dnia 5 listopada 2009 r. o spółdzielczych kasach oszczędnościowo - kredytowych, ustanowiła z dniem (...) 2015 r. zarządcę komisarycznego. Z mocy art. 73 ust. 8 ustawy wynagrodzenie zarządcy z tytułu pełnienia funkcji ustaliła Komisja Nadzoru Finansowego, a koszty tego wynagrodzenia z mocy powołanego przepisu obciążają (...), w którym pełniona jest funkcja zarządcy komisarycznego.

W związku z powyższym wnioskodawca zwrócił się z zapytaniem, czy, a jeśli tak to jakiej kategorii stosunku łączącego zarządcę i (...) będącego ewentualnie podstawą podlegania ubezpieczeniu społecznemu na zasadach określonych w art. 6 należy przyporządkować pełnienie funkcji zarządcy komisarycznego i czy wypłacane wynagrodzenie podlega obciążeniu składkami z tytułu ubezpieczenia społecznego na zasadach określonych w ustawie, a jeśli podlega to jaką podstawę określoną w art. 6 ustawy należy wskazać i jakim kodem ubezpieczenia się posługiwać.

Przedstawiając własne stanowisko w sprawie wnioskodawca wskazał, że przepis art. 73 ustawy o spółdzielczych kasach oszczędnościowo - kredytowych jest przepisem szczególnym, daje uprawnienia Komisji Nadzoru Finansowego do realizacji nadzoru nad (...) poprzez ustanowienie zarządcy komisarycznego. To KNF powołuje zarządcę, ale nie nawiązuje z nim żadnego stosunku o charakterze cywilnoprawnym. Nie jest to stosunek pracy, nie jest to także klasyczne zlecenie, o którym mowa w art. 6 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Powołanie na stanowisko zarządcy komisarycznego nie spełnia cech zlecenia w rozumieniu przepisu art. 6 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, gdyż ten stosunek nie jest nawiązywany w oparciu o przepisy kodeksu cywilnego. Poza tym wskazać należy, iż pomimo, iż to KNF powołuje zarządcę i może go odwołać w każdej chwili, nie jest obciążony świadczeniem na rzecz zarządcy. To obciąża (...). Mamy więc do czynienia z sytuacją gdzie niejako występują trzy podmioty - KNF jako organ powołujący zarządcy, ustalający w sposób władczy wysokość wynagrodzenia, (...) będący podmiotem obciążonym wypłatą tegoż wynagrodzenia i beneficjenta - jakim jest zarządca.

Zdaniem (...) sytuacja prawna powstała w wyniku ustanowienia zarządcy w ten sposób jest następująca:

- nie doszło pomiędzy (...) a zarządcą do zawarcia jakiegokolwiek stosunku prawnego stosunku pracy, pracy nakładczej, zlecenia w rozumieniu przepisów cywilnoprawnych, który mógłby być podstawą podlegania przez zarządcę ubezpieczeniu społecznemu z tytułu pełnienia funkcji,

- KNF aktem administracyjnym powołując zarządcę ustalił wysokość wynagrodzenia i podmiot odpowiedzialny do uiszczenia wynagrodzenia - nie doszło więc także do nawiązania jakiegokolwiek stosunku prawnego pomiędzy KNF i zarządcą.

Podstawą pełnienia funkcji przez zarządcę jest akt administracyjny KNF o charakterze władczym. Zarządca tą funkcję pełni więc na podstawie aktu władczego, a nie zgodnych oświadczeń woli zmierzających do nawiązania stosunku prawnego. W tym stanie rzeczy wnioskodawca nie jest w stanie zdefiniować relacji łączących zarządcę z (...) przez pryzmat obowiązku podlegania ubezpieczeniu społecznemu, gdyż nie przewiduje ich czy też nie określa wprost powołany przepis art. 6 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Aktualne orzecznictwo zmierza w opinii wnioskodawcy do uznania zasady, iż stosunki nie wymienione w art. 6 nie rodzą obowiązku ubezpieczenia społecznego. Tak jest w sytuacjach szczególnych jak ubezpieczenie syndyka masy upadłości czy też członków wojewódzkich komisji uzupełnień.

Mając na uwadze treść wniosku oraz obowiązujące przepisy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie zważył, co następuje:

Przepis art. 10 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej stanowi, że przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu administracji publicznej lub państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie. Stosownie do ust. 5 cytowanego przepisu w związku z art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych Zakład wydaje interpretacje indywidualne, o których mowa w art. 10 powołanej powyżej ustawy, wyłącznie w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasad obliczania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz podstawy wymiaru tych składek.

Zakład wskazuje, iż wnioskodawca w stanowisku odniósł się na zasadzie analogii również do obowiązku ubezpieczeń społecznych członków innych osób pełniących określone funkcje, których istnienie u wnioskodawcy nie wynika z przedstawionego stanu faktycznego bądź z podstawy prawnej ich funkcjonowania (członkowie wojewódzkich komisji uzupełnień itp.). Biorąc jednakże pod uwagę przedmiot wątpliwości nakreślony w zadanym pytaniu, Zakład w niniejszej decyzji wypowiada się wyłącznie co do kwestii braku obowiązku ubezpieczeń ustanowionego zarządcy komisarycznego.

Zasady podlegania ubezpieczeniom społecznym reguluje ustawa z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, wskazując w art. 6 katalog osób, które podlegają ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym.

Zgodnie z treścią art. 73 ustawy z dnia 5 listopada 2009 r. o spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych (tekst jedn.: Dz. U z 2013 r. poz. 1450 z późn. zm.) w przypadku powstania groźby zaprzestania spłacania zobowiązań przez kasę lub jeżeli zarząd kasy nie przekaże programu postępowania naprawczego albo gdy realizacja tego programu okaże się nieskuteczna, Komisja Nadzoru Finansowego może podjąć decyzję o ustanowieniu zarządcy komisarycznego. Na zarządcę komisarycznego przechodzi prawo podejmowania decyzji we wszystkich sprawach kasy, z wyjątkiem wprowadzania zmian w ich statutach. Koszty związane z wykonywaniem funkcji zarządcy komisarycznego obciążają odpowiednio koszty działalności kasy. Wynagrodzenie zarządcy komisarycznego ustala Komisja Nadzoru Finansowego.

Należy zauważyć, że samo ustanowienie zarządcy komisarycznego - na podstawie przepisów wskazanej powyżej ustawy - nie skutkuje powstaniem obowiązku ubezpieczeń społecznych, jeżeli nie jest ono związane z powstaniem określonego tytułu do objęcia obowiązkiem ubezpieczeń społecznych wskazanego w art. 6 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Z przedstawionego we wniosku o wydanie interpretacji z dnia 15 września 2015 r. stanu faktycznego wynika, iż Komisja Nadzoru Finansowego ustanowiła dla wnioskodawcy osobę pełniącą za wynagrodzeniem funkcję zarządcy komisarycznego. Z treści wniosku wynika ponadto, że w powyższej sytuacji ma miejsce wyłącznie powołanie zarządcy kasy przez podmiot zewnętrzny, natomiast nie dochodzi do nawiązania stosunku pracy lub cywilnoprawnego. W konsekwencji, pełnienie funkcji zarządcy komisarycznego nie stanowi odrębnego tytułu do objęcia obowiązkiem ubezpieczeń emerytalnego i rentowych w myśl wskazanego powyżej artykułu 6 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

Uwzględniając powyższe, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie uznał za prawidłowe stanowisko wnioskodawcy w sprawie braku obowiązku ubezpieczeń społecznych z tytułu pełnienia funkcji zarządcy komisarycznego wnioskodawcy.

Ponadto Zakład podkreśla, iż niezbędną przesłanką, wynikającą z cytowanego powyżej art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, umożliwiającą uzyskanie pisemnej interpretacji przepisów jest indywidualny charakter sprawy wnioskodawcy będącego przedsiębiorcą. W rezultacie powyższego brak jest podstaw do wydania interpretacji m.in. gdy wniosek złożony przez przedsiębiorcę dotyczy sfery uprawnień i obowiązków innego podmiotu (płatnika składek). W powyższej sprawie wnioskodawca, będący przedsiębiorcą, przedstawił własne stanowisko w części dotyczące stosunku prawnego i ewentualnych obowiązków innego podmiotu, ustanawiającego w myśl obowiązujących przepisów zarządcę komisarycznego kasy.

Biorąc powyższe pod uwagę brak jest możliwości wydania przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych pisemnej interpretacji przepisów w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej w zakresie dotyczących obowiązków innego niż wnioskodawca podmiotu.

Decyzja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie jego zaistnienia.

Wydana decyzja wiąże Zakład Ubezpieczeń Społecznych wyłącznie w sprawie przedsiębiorcy, na którego wniosek została wydana. Stosownie do art. 10a ust. 2 i ust. 3 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej niniejsza decyzja nie jest wiążąca dla przedsiębiorcy, natomiast jest wiążąca dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, do czasu jej zmiany lub uchylenia.

Od niniejszej decyzji przysługuje, zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w związku z art. 10 ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, odwołanie do Sądu Okręgowego w (...). Odwołanie wnosi się na piśmie za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS, która wydała decyzję lub do protokołu sporządzonego przez tę jednostkę, w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji.