WPI/200000/43/1047/2019 - Możliwość nieuwzględnienia w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe ze stosunku pracy zwrotu pracownikowi kosztów zakupu biletów w celu dojazdu do pracy.

Na podstawie art. 34 ust. 1 i ust. 5 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców (tekst jedn.: Dz. U. z 2019 r. poz. 1292) w związku z art. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2019 r. poz. 300 ze zm.) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie uznaje za nieprawidłowe stanowisko przedstawione we wniosku przedsiębiorcy: (...) złożonym w dniu 12 listopada 2019 r. w sprawie nieuwzględnienia w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe ze stosunku pracy zwrotu pracownikowi kosztów zakupu biletów w celu dojazdu do pracy.

W dniu 12 listopada 2019 r. do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w Lublinie wpłynął wniosek przedsiębiorcy:(...) o wydanie interpretacji indywidualnej w trybie art. 34 ustawy - Prawo przedsiębiorców. Powyższy wniosek został uzupełniony pismem z dnia 18 listopada 2019 r.

Wnioskodawca przedstawiając zdarzenie przyszłe poinformował, że zatrudnił w dniu 11.2019 r. nową pracownicę. Ze względu na znaczną odległość od zakładu pracy Spółka zdecydowała się na pokrywanie kosztów dojazdu do zakładu pracy. Dotychczas zatrudniano pracowników mieszkających w tej samej miejscowości lub w niedalekiej okolicy. Refundacja kosztów dojazdu została zapisana w umowie o pracę (jako inne warunki zatrudnienia: zwrot kosztów zakupu biletów w celu dojazdu do pracy), a zasady zwrotu kosztów dojazdów zostaną opisane w regulaminie wynagradzania. Zasady zwrotu będą wyglądały następująco: pracownica zakupi za własne środki bilety na przejazd środkami komunikacji publicznej (pociąg lub autobus), a następnie, na koniec miesiąca przekaże je pracodawcy. Pracodawca zwróci pracownicy 100% kwoty wydatkowanej na zakup ww. biletów.

Wnioskodawca powziął wątpliwość, czy tego rodzaju świadczenie pieniężne jest wyłączone z podstawy wymiaru składek ZUS? Stosownie do § 2 ust. 1 pkt 26 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe, podstawy wymiaru składek nie stanowią korzyści materialne wynikające z układów zbiorowych pracy, regulaminów wynagradzania lub przepisów o wynagradzaniu, a polegające na uprawnieniu do zakupu po cenach niższych niż detaliczne niektórych artykułów, przedmiotów lub usług oraz korzystaniu z bezpłatnych lub częściowo odpłatnych przejazdów środkami lokomocji.

Jednocześnie, w odpowiedzi na wezwanie z dnia 15 listopada 2Ol9 r. o uzupełnienie opisu zdarzenia przyszłego przedstawionego we wniosku, pismem z dnia 18 listopada 2Ol9 r. Wnioskodawca poinformował, że zwrot kosztów zakupu biletów w celu dojazdu do pracy, w okolicznościach przedstawionych we wniosku, stanowić będzie dla pracownika przychód ze stosunku pracy, w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 26 lipca I99lr. o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Wnioskodawca przedstawił własne stanowisko w sprawie.

W ocenie Spółki ww. świadczenie nie będzie stanowiło postawy wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe, ponieważ:

* zasady jego wypłacania będą uregulowane w regulaminie wynagradzania,

* pracownica będzie korzystała z bezpłatnych przejazdów środkami lokomocji,

* ww. świadczenie nie jest świadczeniem zryczałtowanym (kwota może się zmieniać w zależności od środka lokomocji oraz ilości dojazdów w danym miesiącu).

Mając na uwadze treść wniosku oraz obowiązujące przepisy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 34 ust. 1 ustawy - Prawo przedsiębiorców, przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu lub właściwej państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie wyjaśnienia, co do zakresu i sposobu stosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie (interpretacja indywidualna). W myśl ustępu 5 powołanego powyżej artykułu udzielenie interpretacji indywidualnej następuje w drodze decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Jednocześnie stosownie do art. 83d ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, Zakład wydaje interpretacje indywidualne, o których mowa w art. 34 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców, w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasad obliczania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Solidarnościowy Fundusz Wsparcia Osób Niepełnosprawnych, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz podstawy wymiaru tych składek.

Na wstępie należy zaznaczyć, iż we wskazanym trybie Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie dokonuje interpretacji przepisów wewnętrznych obowiązujących u przedsiębiorcy (nie wynika z nich bowiem obowiązek opłacania składek na ubezpieczenia społeczne), jak również nie ocenia przyjętych rozwiązań oraz zachowań płatnika składek pod kątem ich poprawności. Wynika to z braku możliwości prowadzenia postępowania dowodowego czy wyjaśniającego. W trybie art. 34 ustawy - Prawo przedsiębiorców Zakład nie kształtuje prawa, nie ustanawia żadnej normy indywidualnej, lecz przedstawia swój pogląd dotyczący rozumienia przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia składek na ubezpieczenia społeczne i jest związany okolicznościami przedstawionymi przez Wnioskodawcę we wniosku. W konsekwencji ocena stanowiska przedsiębiorcy, dokonywana pod kątem prawidłowości zaprezentowanej przez przedsiębiorcę wykładni przepisu prawa, czyniona jest w oparciu o kompletny opis stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego zawartego w treści wniosku o wydanie indywidualnej interpretacji. Powyższe oznacza, iż wiążący charakter niniejszej decyzji ograniczony został jedynie do opisu zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie jej wydania. Wynika to z faktu braku możliwości negowania przez Zakład okoliczności i stwierdzeń podanych przez Przedsiębiorcę we wniosku o wydanie indywidualnej interpretacji w zakresie przedstawionego opisu zdarzenia przyszłego. Ryzyko podania nieprawdziwych informacji w opisie zdarzenia przyszłego bądź też poczynienie przez terenowe jednostki organizacyjne Zakładu (np. w toku czynności kontrolnych) ustaleń odmiennych od tych zaprezentowanych przez Wnioskodawcę, obciąża więc jedynie przedsiębiorcę.

Zagadnienia dotyczące obowiązku opłacania i ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne regulowane są za pośrednictwem przepisów ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych oraz rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (tekst jedn.: Dz. U. z 2017 r. poz. 1949).

Stosownie do treści art. 18 ust. 1 i ust. 2, w związku z art. 4 pkt 9 ww. ustawy oraz § 1 wskazanego rozporządzenia, podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe pracowników stanowi przychód w rozumieniu przepisów ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2019 r. poz. 1387) z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy, z wyłączeniem wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy wskutek choroby lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną oraz zasiłków z ubezpieczeń społecznych.

Za przychody ze stosunku pracy uważa się: wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych. Zauważyć należy, że jednoznacznie ujęty zakres przedmiotowy wniosków o wydanie indywidualnej interpretacji (art. 83d ust. l ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych), uniemożliwia Zakładowi dokonanie kwalifikacji prawnej określonego świadczenia jako przychodu ze stosunku pracy. Jak stanowi art. 34 ust. 17 ustawy - Prawo przedsiębiorców, zasady i tryb udzielania przepisów prawa podatkowego reguluje ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2019 r. poz. 900 ze zm.). Dlatego też, Zakład wydając interpretację w danej sprawie poprzestaje na oświadczeniu Przedsiębiorcy iż, " (...) zwrot kosztów zakupu biletów w celu dojazdu do pracy, w okolicznościach przedstawionych we wniosku, stanowić będzie dla pracownika przychód ze stosunku pracy, w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych", traktując takie oświadczenie jako element opisu zdarzenia przyszłego.

Podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe nie stanowią natomiast przychody, których zamknięty i wyczerpujący katalog został zawarty w § 2 ust. l pkt 1-32 wskazanego rozporządzenia z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Podkreślić należy, że wyłączenie z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, określonych kategorii przychodów zawarte w ww. rozporządzeniu stanowi wyjątek od ogólnej zasady, iż podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne stanowi przychód i jako mające charakter przywileju powinny być interpretowane ściśle bez dokonywania wykładni rozszerzającej.

Zgodnie z przywołanym przez Wnioskodawcę § 2 ust. 1 pkt 26 ww. rozporządzenia w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe z podstawy wymiaru składek na te ubezpieczenia wyłączone są korzyści materialne wynikające z układów zbiorowych pracy, regulaminów wynagradzania lub przepisów o wynagradzaniu, a polegające na uprawnieniu do zakupu po cenach niższych niż detaliczne niektórych artykułów, przedmiotów lub usług oraz korzystaniu z bezpłatnych lub częściowo odpłatnych przejazdów środkami lokomocji.

W świetle przytoczonego wyżej przepisu, wyłączeniu z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe korzystają jedynie te przychody, które: wynikają z układów zbiorowych pracy, regulaminów wynagradzania lub przepisów o wynagradzaniu, przybierają postać niepieniężną, mają charakter materialny, a więc nie stanowią ekwiwalentu w formie pieniężnej, umożliwiają korzystanie z bezpłatnych lub częściowo odpłatnych przejazdów środkami lokomocji (transportu publicznego lub transportu organizowanego przez pracodawcę).

Powyższe wskazuje, że na podstawie zwolnienia wskazanego w § 2 ust.l pkt 26 cytowanego rozporządzenia z podstawy wymiaru składek można wyłączyć (tj. za korzyść materialną może być uważany) przychód jaki pracownik uzyskuje korzystając z bezpłatnych lub częściowo odpłatnych przejazdów środkami lokomocji, przez co należy rozumieć korzystanie z transportu publicznego na podstawie przekazanych przez pracodawcę biletów (biletów okresowych) lub z transportu zorganizowanego przez pracodawcę - przyznanych na podstawie układów zbiorowych pracy, regulaminów wynagradzania lub przepisów o wynagradzaniu. Na podstawie powołanego przepisu nie można wyłączyć (tj. za korzyść materialną nie może być uważany) ekwiwalentu pieniężnego jaki otrzymuje pracownik z przeznaczeniem na zakup biletu lub, jak w przypadku Wnioskodawcy jako zwrot poniesionych kosztów związanych z kupnem biletu. Forma, jaką przybiera ekwiwalent (np. zwrot przez pracodawcę poniesionych przez pracownika kosztów związanych z zakupem biletu, czy też udostępnienie środków pieniężnych na zakup biletu) pozostaje w świetle wskazanego przepisu bez znaczenia prawnego. Zawsze bowiem wypłata ekwiwalentu pieniężnego pełni funkcję zastępcza względem korzyści o charakterze materialnym, a tylko świadczenia o takim materialnym charakterze korzystają z wyłączenia, o którym mowa w przepisie § 2 ust. l pkt 20 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe.

Reasumując, przepis § 2 ust. l pkt 26 wyżej cytowanego rozporządzenia nie obejmuje wypłaconych przez pracodawcę kwot w gotówce, choćby ich przeznaczeniem miało być pokrywanie przez pracownika poniesionych kosztów przejazdów środkami lokomocji. Jeżeli więc pracownik będzie otrzymywał ekwiwalent pieniężny, stanowiący zwrot ceny zakupionych przez niego biletów, to kwota zwrotu kosztu ich zakupu każdorazowo musi zostać uwzględniona w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, wobec czego bez znaczenia pozostaje okoliczność przedkładania biletów przez pracownika.

Biorąc pod uwagę opis zdarzenia przyszłego oraz obowiązujące przepisy prawa, Zakład Ubezpieczeń Społecznych stanowisko przedstawione we wniosku złożonym w dniu 12 listopada 2019 r., uzupełnionym pismem z dnia 18 listopada 201911, przez Wnioskodawcę:(...) w sprawie nieuwzględnienia w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe ze stosunku pracy zwrotu pracownikowi kosztów zakupu biletów w celu dojazdu do pracy na podstawie § 2 ust.l pkt 26 ww. rozporządzenia w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe - uznał za nieprawidłowe.

Decyzja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie jej wydania.

Wydana decyzja wiąże Zakład Ubezpieczeń Społecznych wyłącznie w sprawie przedsiębiorcy, na którego wniosek została wydana. Stosownie do art. 35 ust. 1 i ust. 2 ustawy z dnia 6 marca 2018 r., Prawo przedsiębiorców niniejsza decyzja nie jest wiążąca dla przedsiębiorcy, natomiast jest wiążąca dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, do czasu jej zmiany lub uchylenia.

Od niniejszej decyzji przysługuje, zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych w związku z art. 34 ust. 5 ustawy z dnia 6 marca 201811 Prawo przedsiębiorców, odwołanie do Sądu Okręgowego Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych (...). Odwołanie wnosi się na piśmie za pośrednictwem jednostki

organizacyjnej ZUS, która wydała decyzję lub do protokołu sporządzonego przez tę jednostkę, w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji.