WPI/200000/43/1043/2019 - Preferencyjna podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne.

Na podstawie art. 34 ust. 1 i ust. 5 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców (Dz. U. z 2019 r. poz. 1292) w związku z art. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2019 r. poz. 300 z późn. zm.), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie w związku ze złożonym w dniu 07.11.2019 r. wnioskiem o wydanie indywidualnej interpretacji przez przedsiębiorcę: (...) uznaje stanowisko za nieprawidłowe w sprawie prawa do opłacania składek na ubezpieczenia społeczne z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej od podstawy wymiaru w wysokości zadeklarowanej kwoty nie niższej niż 30% minimalnego wynagrodzenia.

W dniu 7 listopada 2019 r. do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie wpłynął wniosek o wydanie indywidualnej interpretacji przedsiębiorcy w trybie art. 34 ustawy - Prawo przedsiębiorców w zakresie możliwości skorzystania z prawa do ustalenia podstawy wymiaru składek z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej w obniżonej wysokości na podstawie art. 18a ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

Opis stanu faktycznego:

Wnioskodawczyni działając w imieniu własnym, na podstawie art. 10 ustawy z dn. 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej i w związku z rozpoczęciem w dn. 4.11.2019 r. działalności gospodarczej, na podstawie wpisu do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG) numer NIP REGON oraz faktem że w okresie ostatnich 60 miesięcy kalendarzowych przed dniem rozpoczęcia działalności gospodarczej nie prowadziła innej pozarolniczej działalności gospodarczej i jest to pierwsza prowadzona przez nią działalność gospodarcza, zwraca się z zapytaniem czy w świetle przepisów USUS, przysługuje jej uprawnienie do obliczania podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie emerytalne i rentowe według tzw. stawki preferencyjnej, tj. wskazanej w art. 18a ust. 1 tej ustawy, pomimo faktu że w okresie od dn. (...) 06.2019 r. do dn.: (...) 09.2019 r. była związana stosunkiem pracy (umowa o pracę na czas określony) z firmą na rzecz której obecnie wykonuję usługi w ramach prowadzonej działalności gospodarczej.

Przedmiotem stosunku pracy z firmą (...) (umowa z dn (...).r.) jakim była objęta, było odbycie obowiązkowego stażu podyplomowego - zgodnie z art. 2.1. pkt 2 Rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 26 września 2012 r. w sprawie stażu podyplomowego lekarza i lekarza dentysty (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r. poz. 474). Staż taki obejmuje pogłębienie wiedzy teoretycznej oraz praktycznej nauki udzielania świadczeń zdrowotnych w dziedzinie stomatologii, z uwzględnieniem stomatologii zachowawczej, stomatologii dziecięcej, periodontologii, ortodoncji, chirurgii stomatologicznej, protetyki stomatologicznej oraz w dziedzinie medycyny ratunkowej. Zakres uprawnień czynności lekarza-stażysty jest w znacznym stopniu ograniczony. Spowodowane jest to charakterem tej formy doskonalenia zawodowego, jaką jest staż podyplomowy ma on na celu przygotowanie lekarza-stażysty do wykonywania zawodu lekarza dentysty. Staż podyplomowy przewidziany przepisami jest więc szkoleniem zawodowym prowadzącym po jego odbyciu do uzyskania uprawnień do samodzielnego wykonywania zawodu. W efekcie powyższego przyjęto więc model ścisłego nadzoru nad wszelkimi działaniami lekarza dentysty-stażysty. Może on wykonywać zabiegi i podejmować jakiekolwiek inne czynności lecznicze w stosunku do pacjentów jedynie po uzyskaniu szczegółowych wytycznych od swego opiekuna. Na etapie odbywania stażu podyplomowego Wnioskodawczym nie była upoważniona, aby samodzielnie rozstrzygać pojawiające się problemy lub wydawać orzeczenia w stosunku do pacjenta. Z kolei podejmując współpracę z firmą (...) już jako przedsiębiorca, ma pełną możliwość oraz obowiązek samodzielnego decydowania o sposobie i organizacji swej pracy, rozstrzyganiu pojawiających się w trakcie wykonywania zabiegów zagadnień oraz udzielania porad stomatologicznych według własnego stanu wiedzy, bez konieczności uprzedniego ich konsultowania, Świadczona przeze mnie usługa nie jest poddawana kontroli jak praca lekarza dentysty-stażysty.

Biorąc pod uwagę fakt, iż wprowadzenie do USUS art. 18a ust. 2 pkt 2 miało na celu przeciwdziałanie rozwiązywaniu umów o pracę w celu podjęcia działalności pozarolniczej we współpracy z dotychczasowym pracodawcą oraz przedstawiony stan faktyczny, nie można przyjąć, iż Wnioskodawczyni spełnia przesłanki określone we wspomnianym przepisie. Mając na względzie cel stażu podyplomowego lekarza dentysty oraz różnice w statusie zawodowym lekarza dentysty-stażysty i lekarza dentysty stwierdzić należy, iż odbycie stażu służy przygotowaniu zawodowemu osoby posiadającej wyższe wykształcenie lekarsko-dentystyczne do wykonywania samodzielnie zawodu lekarza dentysty.

Z treści przytoczonego wyżej rozporządzenia, jednoznacznie wynika, że staż podyplomowy lekarza dentysty stanowi formę edukacji. Jego ukończenie jest warunkiem do uzyskania pełnego prawa wykonywania zawodu, niezbędnego do prowadzenia samodzielnej obsługi pacjentów, a zakres czynności wykonywanych przez osobę odbywającą staż w myśl ww. rozporządzenia, nie może być utożsamiany z samodzielnym wykonywaniem zawodu medycznego przez osobę posiadającą pełne prawo do wykonywania zawodu.

Również dotychczasowa linia interpretacyjna reprezentowana przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych, wyrażona m.in. w piśmie z dn. (...)r. nr (...) pozwala Wnioskodawczyni domniemywać prawidłowość jej stanowiska, przedstawionego niniejszym wnioskiem, o prawie do opłacania składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe od zadeklarowanej kwoty, nie niższej niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej.

Mając na uwadze treść wniosku oraz obowiązujące przepisy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 34 ust. 1 ustawy - Prawo przedsiębiorców, przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu lub właściwej państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie wyjaśnienia, co do zakresu i sposobu stosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie (interpretacja indywidualna). W myśl ustępu 5 powołanego powyżej artykułu udzielenie interpretacji indywidualnej następuje w drodze decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Jednocześnie stosownie do art. 83d ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, Zakład wydaje interpretacje indywidualne, wyłącznie w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasad obliczania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Solidarnościowy Fundusz Wsparcia Osób Niepełnosprawnych, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz podstawy wymiaru tych składek.

Zaznaczyć należy przy tym, że w drodze niniejszej decyzji Zakład dokonuje jedynie oceny stanowiska Przedsiębiorcy w zakresie przedstawionej przez niego interpretacji przepisów. Ocena stanowiska Wnioskodawcy, dokonywana pod kątem prawidłowości zaprezentowanej przez Przedsiębiorcę wykładni przepisu prawa, czyniona jest w oparciu o kompletny opis zdarzenia przyszłego/stanu faktycznego zawarty w treści wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej. Podkreślenia przy tym wymaga fakt, iż rozpoznając wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej Zakład nie prowadzi postępowania wyjaśniającego, w szczególności nie przeprowadza postępowania dowodowego. Granice sprawy rozpatrywanej na podstawie złożonego wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej, jak zauważono wyżej, zakreślają jedynie ramy zaprezentowanego opisu zdarzenia przyszłego/stanu faktycznego. Wydając interpretację indywidualną Zakład przyjmuje więc jako prawdziwe złożone przez Wnioskodawcę oświadczenia, zwracając jednocześnie uwagę na fakt, iż wiążący charakter niniejszej decyzji ograniczony został jedynie do opisu darzenia przyszłego/stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie wydania decyzji lub w dacie jego zaistnienia. Ryzyko podania nieprawdziwych informacji w opisie stanu faktycznego bądź też poczynienie przez terenowe jednostki organizacyjne Zakładu, np. w toku prowadzonego postępowania lub w toku czynności kontrolnych, ustaleń odmiennych od tych zaprezentowanych przez Wnioskodawcę obciąża jedynie Przedsiębiorcę.

Zagadnienia dotyczące podlegania ubezpieczeniom społecznym i opłacania składek na te ubezpieczenia regulują przepisy ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych.

Stosownie do treści art. 6 ust. 1 pkt 5, art. 12 ust. 1 i art. 13 pkt 4 tej ustawy osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności do dnia zaprzestania wykonywania tej działalności, z wyłączeniem okresu, na który wykonywanie działalności zostało zawieszone na podstawie art. 36 aa oraz przepisów ustawy z 6 marca 2018 r. - Prawa przedsiębiorców. Natomiast zgodnie z art. 11 ust. 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych osoby prowadzące działalność podlegają ubezpieczeniu chorobowemu dobrowolnie, na swój wniosek.

W myśl natomiast art. 18a ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne osób prowadzących pozarolniczą gospodarczą w okresie pierwszych 24 miesięcy kalendarzowych od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej stanowi zadeklarowana kwota, nie niższa jednak niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia. Stosownie do ustępu 2 pkt 1 i 2 tego artykułu, z opłacania składek od podstawy wymiaru w wysokości zadeklarowanej kwoty, nie niższej jednak niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia nie mogą skorzystać osoby, które: prowadza lub w okresie ostatnich 60 miesięcy kalendarzowych przed dniem rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej prowadziły pozarolnicza działalność a także wykonują działalność gospodarczą na rzecz byłego pracodawcy, na rzecz którego przed dniem rozpoczęcia działalności gospodarczej w bieżącym lub w poprzednim roku kalendarzowym wykonywały w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy czynności wchodzące w zakres wykonywanej działalności gospodarczej.

Z treści art. 18a ust. 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych wynika, ze składek na ubezpieczenia społeczne od zadeklarowanej kwoty, nie niższej jednak niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia nie mogą opłacać osoby, które już prowadzą lub w okresie ostatnich 60 miesięcy kalendarzowych przed dniem rozpoczęcia działalności gospodarczej prowadziły działalność pozarolniczą w rozumieniu ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, a także nie współpracują z byłym pracodawcą. Mając na uwadze fakt, ze istotą indywidualnej interpretacji przepisów nie jest prowadzenie postępowania wyjaśniającego a dokonanie wykładni przepisów w zakresie budzącym wątpliwości Wnioskodawcy wydając niniejszą decyzje Zakład nie badał spełnienia przez Wnioskodawczynię warunku nieprowadzenie innej działalności pozarolniczej, o której mowa w art. 8 ust. 6 ustawy o sus, w okresie 60 miesięcy przed rozpoczęciem opisanej działalności gospodarczej, opierając się na oświadczeniu Wnioskodawczyni "iż w okresie ostatnich 60 miesięcy kalendarzowych przed dniem rozpoczęcia działalności gospodarczej nie prowadziła innej pozarolniczej działalności gospodarczej i obecna działalność jest to pierwsza prowadzona przez Wnioskodawczynię działalność gospodarcza a wniosek złożony przez Wnioskodawczynię dotyczy wątpliwości w zakresie drugiej przesłanki tj. współpracy z byłym pracodawcą w kontekście prawa do zastosowania ulgi z art. 18a ust. 1 ustawy o sus.

Wyrażenie "czynności wchodzących w zakres wykonywanej działalności gospodarczej" odnosi się do "byłego pracodawcy, na rzecz którego przed dniem rozpoczęcia działalności gospodarczej w bieżącym lub poprzednim roku kalendarzowym przedsiębiorca wykonywał ww. czynności w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy. Oznacza, to iż zakres czynności świadczonych na rzecz byłego pracodawcy na rzecz którego wykonywana jest działalność nie może choćby częściowo z zakresem obowiązków wykonywanych w ramach stosunku pracy. Przez zwrot "czynności wchodzące w zakres działalności" należy rozumieć czynności powierzone przez pracodawcę i wykonywane przez pracownika w ramach stosunku. Zatem wystarczy, że zakres wykonywanej przez daną osobę działalności gospodarczej na rzecz byłego pracodawcy choćby w części pokrywał się z czynnościami wykonywanymi w ramach łączącego ją uprzednio z tym pracodawcą stosunku pracy, żeby osoba rozpoczynająca prowadzenie działalności gospodarczej nie miała prawa do skorzystania z uprawnień uregulowanych w treści art. 18a ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Dopiero w sytuacji, gdy wykonywana w ramach prowadzonej działalności gospodarczej praca ma zupełnie inny charakter, niż zakres czynności świadczonych w okresie zatrudnienia na podstawie umowy o pracę osoba prowadząca działalność gospodarczą może skorzystać z uprawnień wynikających z ww. przepisów.

Z treści złożonego w dniu 7 listopada 2019 r. wniosku o wydanie indywidualnej interpretacji wynika, iż Wnioskodawczyni współpracuje w ramach nowo rozpoczętej działalności gospodarczej wykonując usługi stomatologiczne dla podmiotu, u którego była zatrudniona uprzednio na podstawie umowy o pracę na stanowisku lekarza dentysty - stażysty w celu wykonywania stażu podyplomowego. Z przedstawionego opisu stanu faktycznego przedstawionego we wniosku nie wynika jednoznacznie, że zakres obowiązków wykonywanych uprzednio przez lekarza dentystę stażystę w ramach stosunku pracy jest całkowicie odmienny od czynności, które Wnioskodawczyni wykonuje obecnie jako lekarz dentysta po uzyskaniu prawa do wykonywania zawodu w ramach wykonywanej przez siebie pozarolniczej działalności gospodarczej. Wnioskodawczyni jako istotną różnicę wskazała, iż podczas wykonywania obowiązków w ramach umowy o pracę w (...) wszystkie obowiązki wykonywała pod ścisłym nadzorem swego opiekuna. Wnioskodawczyni na etapie odbywania stażu podyplomowego w ramach stosunku pracy nie była upoważniona aby samodzielnie rozstrzygać pojawiające się problemy lub wydawać orzeczenia w stosunku do pacjenta. Wnioskodawczyni podkreśliła, iż obecnie w ramach wykonywanej współpracy z byłym pracodawca ma pełna swobodę i obowiązek decydowania o sposobie, organizacji swej pracy, rozstrzyganiu zagadnień oraz udzielaniu porad według stanu swej wiedzy bez konieczności uprzedniego konsultowania z opiekunem. W związku z powyższym jedyną istotna różnicą jaką Wnioskodawczyni potwierdza w pracy na rzecz byłego pracodawcy był jej brak samodzielności w w wykonywaniu czynności lekarza stomatologa.

W tym miejscu należy podkreślić, że Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 23 marca 2010 r. (I UK 322/09), wskazał, iż (...) usługi zdrowotne (w zakresie ochrony zdrowia ludzkiego świadczone przez lekarza prowadzącego działalność gospodarczą (zawodową) w formie indywidualnej praktyki lekarskiej na rzecz podmiotu, w którym był zatrudniony jako stażysta, wyłączają możliwość preferencyjnego ustalenia wysokości składki na zasadach opisanych w art. 18a ustawy systemowej, gdy usługi te odpowiadają czynnościom wykonywanych w ramach stosunku pracy (...). W ocenie Sądu Najwyższego (...) wykonywanie przez lekarza prowadzącego indywidualna praktykę lekarska działalności gospodarczej (zawodowej) na rzecz byłego pracodawcy, w postaci świadczenia usług zdrowotnych nie może być uznane, z powodu uzyskania kwalifikacji do samodzielnego wykonywania tych czynności, za nieodpowiadające czynnościom wykonywanym przez tego lekarza w ramach stosunku pracy, w sytuacji, gdy zakres obowiązków wynikających z umowy cywilnoprawnej i wcześniej wykonywanej umowy o pracę są tożsame. Dopiero ustalenie, że świadczone w ten sposób usługi na rzecz byłego pracodawcy, nie odpowiadają czynnościom wykonywanym w ramach stosunku pracy umożliwia skorzystanie z preferencyjnych składek na ubezpieczenia społeczne.

Również Sąd Apelacyjny we Wrocławiu w wyroku z dnia 14 stycznia 2015 r. (III A Ua 1263/14) stwierdził, że jednie ze względu na okoliczności braku uprawnień Wnioskodawcy do wykonywania tych czynności samodzielnie, wobec ustawowego wymogu odbycia stażu będącego niezbędnym elementem doskonalenia zawodowego lekarzy, usługi medyczne świadczone były pod nadzorem lekarza dentysty posiadającego pełne uprawnienia do wykonywania zawodu. W ocenie Sądu Apelacyjnego sama ta okoliczność nie przesądza, iż Wnioskodawca wykonywał inne czynności z zakresu opieki zdrowotnej - stomatologicznej, niż czynności świadczone w ramach prowadzonej działalności gospodarczej na rzecz tego podmiotu." Ponadto Sąd Apelacyjny zauważył, że usługi w zakresie ochrony zdrowia ludzkiego świadczone przez lekarza stomatologa prowadzącego indywidualną praktykę lekarska jak i lekarza stomatologa stażysty na podstawie umowy o pracę należy kwalifikować zgodnie z ustawą z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodzie lekarza i lekarza dentysty (tekst jedn.: Dz. U. z 2011 r. Nr 277, poz. 1634 z późn. zm.). Zgodnie z tą ustawa lekarz stomatolog prowadzący indywidualna praktykę nie świadczy innych usług z zakresu ochrony zdrowia od lekarza dentysty stażysty.

Wobec powyższego Wnioskodawczyni nie spełnia przesłanki do ustalenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne w okresie pierwszych 24 miesięcy kalendarzowych od dnia rozpoczęcia wykonywanej działalności w zadeklarowanej kwocie nie niższej niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia, bowiem wypełnia znamiona z art. 18a ust. 2 pkt 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych współpracując z byłym pracodawcą

Biorąc pod uwagę powyższe tj., opis stanu faktycznego oraz własne stanowisko Wnioskodawcy uznać należy stanowisko za nieprawidłowe w sprawie prawa do opłacania składek na ubezpieczenia z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej od podstawy wymiaru w wysokości zadeklarowanej kwoty nie niższej niż 30% minimalnego wynagrodzenia w okresie pierwszych 24 miesięcy kalendarzowych od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej.

Decyzja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu jego zaistnienia.

Wydana decyzja wiąże Zakład Ubezpieczeń Społecznych wyłącznie w sprawie przedsiębiorcy, na którego wniosek została wydana. Stosownie do art. 35 ust. 1 i ust. 2 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców niniejsza decyzja nie jest wiążąca dla przedsiębiorcy, natomiast jest wiążąca dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, do czasu jej zmiany lub uchylenia. Od niniejszej decyzji przysługuje, zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w związku z art. 34 ust. 5 ustawy z dnia z dnia 6 marca 2018 r. Prawo przedsiębiorców, odwołanie do Sądu Okręgowego Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych we (...).

Odwołanie wnosi się na piśmie za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS, która wydała decyzję lub do protokołu sporządzonego przez tę jednostkę, w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji.