WPI/200000/43/1012/2015 - Brak obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne przez spółkę za kierowników zespołów sprzedażowych współpracujących w ramach umowy o świadczenie usług pośrednictwa finansowego.

Na podstawie art. 10 ust. 1 i ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 584 z późn. zm.) w związku z art. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 121) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie rozpatrując wniosek złożony w dniu 1 września 2015 r. przez i

W dniu 1 września 2035 r. do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie wpłynął wniosek przedsiębiorcy: (...) reprezentowanego przez: (...) o wydanie pisemnej interpretacji przepisów w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. Powyższy wniosek został uzupełniony przez wnioskodawcę pismem z dnia 16 września 2015 r. (wpływ do Oddziału w dniu 21 września 2015 r.).

Wnioskodawca poinformował, iż Spółka w zakresie wykonywanej przez siebie działalności gospodarczej świadczy usługi pośrednictwa Finansowego. W ramach tej działalności Spółka współpracuje z osobami o kwalifikacjach w zakresie zarządzania strukturą sprzedażową usług finansowych oraz posiadającymi wiedzę w zakresie usług finansowych oferowanych na rynku w Polsce ("Kierownicy zespołów sprzedażowych" lub "KZS"). KZS koordynują prace podległych im zespołów pracowników Spółki wykonujących zadania związane ze świadczonymi przez Spółkę usługami pośrednictwa finansowego (zespoły ok. 7 osób). KZS są specjalistami o dużym doświadczeniu, zaś obszary ich kompetencji obejmują m.in.: zarządzanie strukturami sprzedażowymi Spółki, koordynację pracy w zakresie pośrednictwa finansowego pracowników Spółki niższego szczebla (doradców), wykonywanie czynności pośrednictwa finansowego na rzecz klientów Spółki oraz poszukiwanie klientów Spółki.

Dalej Wnioskodawca wskazuje, że dotychczas KZS współpracowali ze Spółką na podstawie umów o pracę. Umowy o pracę obejmowały obszary kompetencji KZS wskazane powyżej. Pomimo faktu, że KZS związani byli ze Spółką umowami o pracę, to ich działalność charakteryzowała się wysokim stopniem autonomii i mobilności, zaś ich odpowiedzialność przed zarządem Spółki ograniczała się do weryfikacji poziomu sprzedaży osiągniętego przez przypisane im zespoły sprzedażowe doradców.

W związku z faktem, że KZS są osobami z doświadczeniem i posiadają wysoki poziom wiedzy w zakresie usług finansowych oferowanych na rynku w Polsce:

Usługi pośrednictwa finansowego są/będą świadczone przez KZS na podstawie umów agencyjnych, a zakres obowiązków KZS obejmuje: informowanie potencjalnych klientów o możliwościach zawarcia za pośrednictwem Spółki umów kredytu lub pożyczki z instytucjami finansowymi (pozyskiwanie klientów poprzez telefonowanie, e-mailowe oferowanie produktów, udział w spotkaniach z klientami i omawianie ofert), udzielanie informacji o produktach oferowanych za pośrednictwem Spółki przez instytucje finansowe, doręczanie i przyjmowanie przez potencjalnych klientów podpisanych dokumentów wymaganych przez instytucję finansową w celu zawarcia umowy na produkt oraz podejmowanie innych działań mających na celu doprowadzenie do zawarcia przez potencjalnego klienta umowy na określony produkt z wybraną przez tą osobę instytucją finansową. KZS wykonują/będą wykonywali usługi pośrednictwa finansowego samodzielnie oraz za pomocą przypisanych do KZS doradców (pracowników Spółki). KZS w tym celu są/będą zobowiązani koordynować i wspierać pracę przypisanych im doradców w zakresie pośrednictwa finansowego w celu zapewnienia im osiągania przez nich najlepszych wyników sprzedażowych. W umowach o świadczenie usług pośrednictwa finansowego KZS złożyli/złożą na rzecz Spółki oświadczenie, że wykonywane przez nich usługi będą wchodzić w zakres prowadzonej przez nich pozarolniczej działalności gospodarczej.

Na skutek tych zmian KZS otrzymali/otrzymają duży zakres autonomii działania w zakresie wykonywanych przez nich zadań związanych z pośrednictwem finansowym. Umowa pośrednictwa finansowego z KZS przewiduje/będzie przewidywać, że KZS sami decydują/będą decydować o miejscu i sposobie świadczenia usług pośrednictwa finansowego, w tym samodzielnie koordynują/będą koordynować i wspierać świadczenie usług pośrednictwa finansowego przez przypisane im zespoły doradców. Spółka nie będzie wyznaczać Kierownikom miejsca i czasu świadczenia usług oraz sposobu realizacji zadań. W tym zakresie Kierownicy opierać się będą na własnym doświadczeniu i umiejętnościach biznesowych. Zgodnie z umową o świadczenie usług, KZS zobowiązani zostaną do zapewnienia ubezpieczania odpowiedzialności cywilnej w zakresie wykonywanej przez siebie działalności gospodarczej, ponadto Kierownicy ponosić będą odpowiedzialność (zagrożoną sankcjami finansowymi) za niezachowanie zasad poufności oraz złamanie innych postanowień umowy,

Umowy o świadczenie usług pośrednictwa finansowego, zawarte między Spółką a KZS, przewidują/będą przewidywać miesięczne wynagrodzenie stałe z tytułu świadczenia usług na rzecz Spółki oraz wynagrodzenie prowizyjne, którego wysokość uzależniona jest/będzie od osiągniętych przez KZS wyników sprzedażowych tj. poziomu sprzedaży uzyskanego przez niego oraz koordynowanych i wspieranych przez niego doradców. KZS ponoszą samodzielnie koszty prowadzenia działalności gospodarczej, przy czym umowa przewiduje/przewidywać będzie, że Spółka może wyrazić zgodę na refakturowanie uzasadnionych kosztów bezpośrednio związanych ze świadczonymi usługami, po uzyskaniu uprzedniej zgody Spółki na ten wydatek.

Ponadto w piśmie z dnia 16 września 2015 r., Wnioskodawca wskazał, że przychody uzyskiwane przez Kierowników zespołów sprzedażowych z tytułu opisanych umów zawartych ze Spółką będą zaliczane do przychodów z działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 26 lipca 1991 i, o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.).

W związku z powyższym Wnioskodawca zwrócił się z następującymi pytaniami:

W ocenie Wnioskodawcy, w świetle opisanego stanu faktycznego, jak i zdarzenia przyszłego Spółka nie będzie zobowiązana do pełnienia funkcji płatnika składek na ubezpieczenia społeczne w stosunku do KZS.

Uzasadniając powyższe stanowisko Wnioskodawca wskazuje, iż w jego opinii nie ciążą/nie będą ciążyć na nim obowiązki płatnika składek na ubezpieczenia społeczne w oparciu o przepisy ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych. Zgodnie bowiem z art. 4 ust. 2 tej ustawy płatnikami składek na ubezpieczenia społeczne w stosunku do osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą są osoby prowadzące tego typu działalność. Za osobę prowadzącą pozarolniczą działalność uważa się zgodnie z art. 8 ust. 6 wskazanej ustawy (1) osobę prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie przepisów o działalności gospodarczej lub innych przepisów szczególnych, (2) twórcę lub artystę, (3) osobę prowadzącą działalność w zakresie wolnego zawodu: w rozumieniu przepisów o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne lub z której przychody są przychodami z działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Ponieważ KZS prowadzą/będą prowadzić działalność gospodarczą na podstawie odpowiedniego wpisu do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej, zaś uzyskiwane przez nich przychody są przychodami uzyskiwanymi z działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w opinii Spółki nie jest ona płatnikiem składek na ubezpieczenia społeczne KZS.

Dalej Wnioskodawca wskazuje, że z umów o świadczenie usług pośrednictwa finansowego, które zostały/zostaną zawarte pomiędzy Spółką a KZS wynika, że KZS ponoszą/będą ponosić odpowiedzialność za rezultat czynności wykonywanych w ramach umów o świadczenie usług pośrednictwa finansowego oraz ponoszą/będą ponosić z tego tytułu ryzyko gospodarcze. Wynika to przede wszystkim z tego, że wypłata części wynagrodzenia jest uzależniona od uzyskanego przez KZS poziomu sprzedaży oraz, że KZS sami pokrywają koszty prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej. Ponadto wynagrodzenie za wykonywane usługi wypłacane jest na podstawie wystawianych przez KZS na rzecz Spółki faktur VAT. KZS obarcza zatem ryzyko prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej i podejmowanych indywidualnych decyzji biznesowych. KZS samodzielnie decydują/będą decydować o sposobie świadczenia usług pośrednictwa finansowego wykonywanych na rzecz spółki, sposobie koordynowania w tym zakresie przypisanych im zespołów sprzedażowych, jak również poszukiwania ewentualnych klientów. Spółka nie wyznaczała i nie wyznacza im miejsca i czasu świadczenia usług pośrednictwa finansowego, pozostawiając to uznaniu i doświadczeniu KZS. Ponadto KZS zobowiązani są do posiadania ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej w zakresie prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej oraz ponoszą odpowiedzialność (zagrożoną sankcjami finansowymi) za niedochowanie zasad poufności i złamanie postanowień umowy łączącej ich ze Spółką.

W szczególności Wnioskodawca podkreśla, że KZS nie są zobowiązani do zarządzania Spółką, gdyż wszelkie czynności w tym zakresie wykonuje Prezes Zarządu Spółki, który jest jedynym uprawnionym do reprezentowania i prowadzenia spraw Spółki. W przypadku koordynowania pracy doradców, zadania KZS odnoszą się/odnosić się będą do koordynacji i wsparcia w ramach wykonywanych przez nich oraz Spółką usług pośrednictwa finansowego dla klientów Spółki.

W opinii Wnioskodawcy umowy o świadczenie usług pośrednictwa finansowego, które łączą/będą łączyć Spółkę z KZS, nie mają również charakteru umów o pracę. Wynika to m.in. z faktu, iż KZS, w ramach świadczonych usług działali i działają niezależnie nie podlegając kierownictwu osób zatrudnionych w Spółce. Spółka nie wyznacza im miejsca i czasu świadczenia usług. Ryzyko gospodarcze związane z prowadzoną działalnością gospodarczą spoczywa zaś bezpośrednio na KZS. Tym samym, tego rodzaju umowy o świadczenie usług nie powinny być kwalifikowane jako umowy o pracę. Pomocniczo w tym kontekście Wnioskodawca przywołuje m.in. wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 19 czerwca 2002 r. (sygn. akt III APa 197/01), zgodnie z którym umowa zawarta z osobą prowadzącą działalność w zakresie świadczenia usług, które wystawiła rachunek za wykonaną pracę powiększony o podatek VAT - nie jest umową o pracę w rozumieniu przepisów Kodeksu pracy. Podobnie wypowiada się Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 25 kwietnia 2014 r. (sygn. akt II PK 200/13), zgodnie z którym, jeśli podmiot korzysta ze statusu prawnego i sposobu rozliczeń charakterystycznych dla podmiotu prowadzącego działalność gospodarczą, to takiego stosunku nie można uznać za charakterystyczny dla stosunku pracy.

Jak wskazuje Wnioskodawca, dochody uzyskiwane przez KZS z tytułu świadczenia usług pośrednictwa finansowego na rzecz Spółki są również klasyfikowane jako dochody z pozarolniczej działalności gospodarczej w rozumieniu ustawy i podatku dochodowym od osób fizycznych. W związku z tym KZS prowadzą pozarolniczą działalność gospodarczą w rozumieniu art. 8 ust. 6 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. W takiej sytuacji podatnicy prowadzący pozarolniczą działalność gospodarczą są zobowiązani zgodnie z art. 4 ust. 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych do samodzielnego odprowadzania zaliczek 1 rozliczania składek na ubezpieczenia społeczne. Mając powyższe na uwadze, Spółka nie jest zobowiązana do pełnienia funkcji płatnika składek na ubezpieczenia społeczne kierowników i potrącania zaliczek na te składki z tytułu wypłacanego na rzecz Kierowników wynagrodzenia za świadczenie usług pośrednictwa finansowego w ramach prowadzonej przez nich działalności gospodarczej.

Mając na uwadze treść wniosku oraz obowiązujące przepisy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie zważył, co następuje:

Przepis art. 10 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej stanowi, że przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu administracji publicznej lub państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie. Stosownie do ust. 5 cytowanego przepisu w związku z art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych Zakład wydaje interpretacje indywidualne, o których mowa w art. 10 powołanej powyżej ustawy, wyłącznie w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasad obliczania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz podstawy wymiaru tych składek.

Zasady podlegania ubezpieczeniom społecznym oraz opłacania składek na te ubezpieczenia regulują przepisy ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych.

Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 4 i art. 12 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu podlegają osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są osobami wykonującymi pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, z zastrzeżeniem ust. 4 tegoż artykułu. Jednocześnie w myśl art. 18 ust. 3 tejże ustawy podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe osób wykonujących pracę na podstawie umowy agencyjnej Lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia ustala się zgodnie z ust. 1 (tj. biorąc pod uwagę przychód uzyskany z tego tytułu w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych), jeżeli w umowie agencyjnej lub umowie zlecenia albo w innej umowie o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, określono odpłatność za jej wykonywanie kwotowo, w kwotowej stawce godzinowej lub akordowej albo prowizyjnie.

Ponadto z art. 6 ust. 1 pkt 5 i art. 12 ust. 1 tejże ustawy wynika obowiązek podlegania ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu przez osoby prowadzące działalność pozarolniczą, w tym osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą.

Zakład wskazuje przy tym, że w sytuacji, gdy osoba prowadzi pozarolniczą działalność gospodarczą, a następnie w ramach tej działalności zawiera umowę cywilnoprawną (umowę zlecenia lub o świadczenie usług), której przedmiot jest zgodny z przedmiotem prowadzonej działalności, a przychody z niej uzyskiwane są zaliczane pod względem podatkowym do przychodów z działalności gospodarczej, wówczas umowa taka, jako wykonywana w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, nie stanowi odrębnego tytułu do objęcia obowiązkiem ubezpieczeń społecznych, a w konsekwencji nie rodzi po stronie zleceniodawcy obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne.

Jednocześnie Zakład podkreśla, że z brzmienia art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych wynika ograniczenie w tematyce, w której organ jest zobowiązany wypowiedzieć się za pośrednictwem pisemnej interpretacji przepisów w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, uniemożliwiające potwierdzenie w tym trybie kwalifikacji określonego świadczenia jako przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz wskazania źródła takiego przychodu. Kwalifikacja wypłacanego świadczenia pieniężnego jako przychód z określonego źródła ma natomiast wpływ na istnienie lub brak obowiązku ubezpieczeń społecznych podmiotu otrzymującego wskazane świadczenie. W konsekwencji, Zakład dokonał interpretacji przepisów ubezpieczeniowych opierając się na wskazanej przez Wnioskodawcę informacji, zgodnie z którą przychody uzyskiwane przez Kierowników zespołów sprzedażowych z tytułu opisanych umów będą zaliczane do przychodów z działalności gospodarczej w rozumieniu ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.).

Z treści stanu faktycznego oraz zdarzenia przyszłego przedstawionych-przez Wnioskodawcę wynika, iż zawarł on, jak również zamierza zawrzeć z osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność gospodarczą, w ramach prowadzonej przez nie działalności - umowy o świadczenie usług pośrednictwa finansowego. Zgodnie z oświadczeniem Wnioskodawcy, przychody uzyskane z tytułu ww. umów będą zaliczane do przychodów z działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a wykonywane w ich ramach usługi wejdą w zakres prowadzonej działalności gospodarczej.

Biorąc powyższe pod uwagę należy uznać, że opisane we wniosku umowy o świadczenie usług pośrednictwa finansowego, jako wykonywane w ramach prowadzonej przez opisane osoby działalności gospodarczej, nie będą stanowiły odrębnego tytułu do objęcia obowiązkiem ubezpieczeń społecznych. W konsekwencji, Wnioskodawca nie będzie zobowiązany do opłacania składek na ubezpieczenia społeczne od wynagrodzenia wypłacanego z tytułu wskazanych umów.

W świetle powyższego, uznać należy za prawidłowe stanowisko Wnioskodawcy, dotyczące opisanego stanu faktycznego, a także zdarzenia przyszłego, w części dotyczącej braku obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne przez Spółkę za osoby świadczące usługi pośrednictwa finansowego w ramach indywidualnej działalności gospodarczej.

Zakład podkreśla, iż w myśl art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej pisemna interpretacja przepisów może dotyczyć wyłącznie indywidualnej sprawy przedsiębiorcy. W konsekwencji, w niniejszej sprawie organ nie ma możliwości wypowiedzenia się w zakresie potencjalnych obowiązków w sferze ubezpieczeń społecznych innych przedsiębiorców - osób prowadzących pozarolnicza działalność gospodarczą, mających zawarte z wnioskodawcą umowy o świadczenie usług pośrednictwa finansowego, natomiast wypowiada się wyłącznie w zakresie obowiązków wnioskodawcy jako płatnika składek. Biorąc powyższe pod uwagę Zakład odmówił wydania pisemnej interpretacji przepisów trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej w zakresie dotyczącym obowiązków innych płatników składek (osób mających zawarte z wnioskodawcą opisane umowy o świadczenie usług).

Ponadto w świetle wskazanego powyżej art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych Zakład wydaje pisemne interpretacje przepisów w formie decyzji wyłącznie w odniesieniu do wskazanych w cytowanym przepisie spraw. Wydając pisemną interpretację w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej organ nie prowadzi również postępowania wyjaśniającego ani dowodowego, a bierze pod uwagę jedynie przedstawiony we wniosku opis stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego, na podstawie którego dokonuje oceny stanowiska przedstawionego przez wnioskodawcę w ustawowo określonym zakresie i w świetle jego zgodności z przedstawionymi przepisami. W przypadku, gdy wątpliwość przedsiębiorcy dotyczy sprawy nie odnoszącej się do ustawowo określonych zagadnień, Zakład obowiązany jest odmówić wydania pisemnej interpretacji w tym zakresie. Uwzględniając powyższe, Zakład odmawia również wydania pisemnej interpretacji przepisów w części dotyczącej badania charakteru i cech opisanej we wniosku umowy o świadczenie usług pośrednictwa finansowego, w tym potwierdzenia, iż nie spełnia ona znamion umowy o pracę w świetle przepisów prawa pracy.

Decyzja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie jego zaistnienia oraz zdarzenia przyszłego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu jej wydania.

Wydana decyzja wiąże Zakład Ubezpieczeń Społecznych wyłącznie w sprawie przedsiębiorcy, na którego wniosek została wydana. Stosownie do art. 10a ust. 2 i ust. 3 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej niniejsza decyzja nie jest wiążąca dla przedsiębiorcy, natomiast jest wiążąca dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, do czasu jej zmiany lub uchylenia.

Od mniejszej decyzji przysługuje, zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w związku z art. 10 ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, odwołanie do Sądu Okręgowego w (...). Odwołanie wnosi się na piśmie za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS, która wydała decyzję lub do protokołu sporządzonego przez tę jednostkę, w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji.