WPI/200000/43/100/2019

Na podstawie art. 34 ust. 1 i ust. 5 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców (Dz.U. z 2018 r. poz. 646 z późn. zm.) w związku z art. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz.U. z 2017 r. poz. 1778 z późn. zm.) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie uznaje za prawidłowe stanowisko przedstawione we wniosku złożonym w dniu 23 stycznia 2019 r. przez przedsiębiorcę: (...) w sprawie braku obowiązku odprowadzania przez Wnioskodawcę składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe od wynagrodzenia wynikającego z zawartej umowy licencyjnej.

W dniu 23 stycznia 2019 r. do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych wpłynął wniosek przedsiębiorcy: (...) o wydanie interpretacji indywidualnej złożony na podstawie art. 34 Prawa przedsiębiorców.

Stan faktyczny wniosku:

Wnioskodawca zawarł umowę licencyjną z osobą fizyczną, która jest jednocześnie jego pracownikiem. Zgodnie z treścią zawartej umowy licencyjnej - przedmiot tej umowy stanowi udzielenie odpłatnej i niewyłącznej licencji na korzystanie z oprogramowania sklepu internetowego, którego autorem jest licencjodawca. Na podstawie tej umowy, Wnioskodawca przystąpił do korzystania (jako licencjobiorca) z dostarczonego przez tą osobę fizyczną (licencjodawcę) oprogramowania komputerowego przeznaczonego do obsługi prowadzonego przez Wnioskodawcę sklepu internetowego. Szczególnego podkreślenia wymaga, iż licencjodawca samodzielnie stworzył oprogramowanie stanowiące przedmiot zawartej umowy, poza zakresem łączącego go z Wnioskodawcą stosunku pracy. Licencjodawca nie prowadzi własnej (indywidualnej) pozarolniczej działalności gospodarczej, nie jest także podatnikiem podatku od towarów i usług (VAT). Licencjodawca jest wyłącznym autorem przedmiotowego oprogramowania komputerowego stanowiącego utwór w rozumieniu art. 1 ust. 1 i ust. 2 pkt 1 regulacji ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawach autorskich i prawach pokrewnych (Dz. U. z 2018 r. poz. 2191). W związku z powyższym licencjodawca jest w rozumieniu powołanej ustawy o prawach autorskich i prawach pokrewnych twórcą tego oprogramowania, któremu zgodnie z treścią art. 8 ust. 1 ustawy o prawach autorskich i prawach pokrewnych przysługują w stosunku tego utworu prawa autorskie.

Z tytułu korzystania z przedmiotowego oprogramowania Wnioskodawca (licencjobiorca), jest zgodnie z postanowieniami zawartej umowy licencyjnej, zobowiązany do wypłacania licencjodawcy miesięcznego wynagrodzenia w wysokości 4% wartości przychodów (netto) uzyskiwanych przez licencjobiorcę (Wnioskodawcę) ze sprzedaży prowadzonej za pośrednictwem programu. W świetle postanowień zawartej umowy licencyjnej, obowiązek zapłaty wskazanego wynagrodzenia powstanie po upływie cztero-letniego okresu testowego. Umowa licencyjna została zawarta na czas nieoznaczony z możliwością jej rozwiązania za wypowiedzeniem przez każdą ze stron, z zachowaniem jednomiesięcznego okresu wypowiedzenia. Zauważenia zarazem wymaga, iż przychód który będzie uzyskiwany przez osobę z którą Wnioskodawca zawarł umowę licencyjną na korzystanie z wskazanego oprogramowania wynika z korzystania przez twórcę z praw autorskich i rozporządzania nimi. Nadto, wyłączną podstawę dla osiągnięcia tego przychodu stanowi udzielenie Wnioskodawcy licencji do korzystania ze stworzonego przez twórcę oprogramowania (utworu) na określonych, wyraźnie wskazanych w treści zawartej umowy licencyjnej polach eksploatacji. Wynagrodzenie należne licencjodawcy za udzielenie licencji do korzystania z wskazanego oprogramowania pozostaje bowiem bez związku z łączącym strony stosunkiem pracy a tym samym z osiąganym wynagrodzeniem przez tą osobę w ramach stosunku pracy. Podkreślić tutaj należy, iż oprogramowanie stanowiące przedmiot udzielonej licencji nie zostało w żaden sposób stworzone w ramach stosunku pracy, a należne licencjodawcy wynagrodzenie nie stanowi przychodu ze stosunku pracy w rozumieniu regulacji ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Nadto, dodać należy iż brak jest także jakiegokolwiek innego stosunku prawnego łączącego Wnioskodawcę z licencjodawcą, który stanowiłby podstawę dla stworzenia przedmiotowego oprogramowania przez jego twórcę na rzecz Wnioskodawcy. W szczególności Wnioskodawca nie zawierał żadnych umów przedmiotem, których byłoby stworzenie przez licencjodawcę oprogramowania na rzecz Wnioskodawcy.

Prezentując zdarzenie przyszłe stanowiące przedmiot niniejszego wniosku (wypłata wynagrodzenia z tytułu zawartej umowy licencyjnej na powyżej wskazanych warunkach) zwrócenia uwagi wymaga, iż Wnioskodawca mając wątpliwości interpretacyjne w zakresie kwalifikacji przedmiotowych przychodów mających zostać osiągnięte przez licencjodawcę na gruncie regulacji ustawy z dnia 26 lipca 19911. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2018 r. poz. 1509),wnioskiem z dnia 9 października 2018 r. wystąpił o wydanie stosownej interpretacji indywidualnej prawa podatkowego. Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej dokonując analizy zaprezentowanego przez Wnioskodawcę stanu przyszłego (tożsamego z przedstawionym powyżej) interpretacją indywidualną prawa podatkowego z dnia (...) r. (...) uznał za prawidłowe

stanowisko Wnioskodawcy, w świetle którego wskazane przychody mające zostać osiągnięte przez licencjodawcę na gruncie regulacji ustawy z dnia 26 lipca 19911. o podatku dochodowym od osób fizycznych winny zostać zaliczone do przychodów z praw majątkowych, o których mowa w treści art. 18 tej ustawy.

Pytania:

Własne stanowisko w sprawie:

Stosownie do treści regulacji art. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2017 r. poz. 1778) - dalej ustawa systemowa - ubezpieczenia społeczne obejmują:

Zarazem, treść art. 6 ust. 1 ustawy systemowej ustala katalog przypadków, w których osoby fizyczne podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym. Odpowiednio, m.in brzmienie dyspozycji art. 6 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy wskazuje, że obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają (z zastrzeżeniem art. 8 i 9 tej ustawy) osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są pracownikami, z wyłączeniem prokuratorów. Z kolei, w świetle dyspozycji wyrażonej treścią art. 11 ust. 1 ustawy systemowej - obowiązkowo ubezpieczeniu chorobowemu podlegają osoby wymienione w art. 6 ust. 1 pkt 1, 3 i 12 ustawy systemowej. Natomiast art. 12 ust. 1 tej ustawy ustala, iż obowiązkowo ubezpieczeniu wypadkowemu podlegają osoby podlegające ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym. Na gruncie powyższych regulacji powstała wątpliwość, czy opisane przychody, które mają zostać osiągnięte przez wskazaną osobę fizyczną (twórcę oprogramowania - licencjodawcę), a zarazem pracownika Wnioskodawcy, kwalifikowane w obszarze regulacji ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jako przychody z praw majątkowych, będą stanowiły o objęciu tej osoby obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym oraz będą stanowiły podstawę dla ustalenia składek na ubezpieczenia społeczne, a w konsekwencji na Wnioskodawcy będą spoczywały obowiązki płatnika w zakresie rozliczenia tych składek.

Analizując przedmiotowe zagadnienie zasadnym staje się w pierwszej kolejności zwrócenie uwagi, iż z treści regulacji wyrażonej brzmieniem art. 6 ust. 1, art. 11 ust. 1, art. 12 ust. 1 ustawy systemowej nie wynika, jakoby osiągnięcie przychodów z praw autorskich (kwalifikowanych dla celów podatkowych jako przychody z praw majątkowych) przez osobę fizyczną będącą twórcą opisanego oprogramowania (utworu) w rozumieniu ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawach autorskich i prawach pokrewnych (Dz. U. z 2018 r. poz. 2191) stanowiło samodzielną podstawę dla objęcia takiej osoby obowiązkowymi ubezpieczeniami społecznymi. Tym samym, zasadną zdaniem Wnioskodawcy staje się kwalifikacja w świetle której, o ile stworzenie utworu nie następuje w ramach jednego z tytułów określonych w treści art. 6 ust. 1 ustawy systemowej (w związku z jednym z tych tytułów), to osiągnięte przez twórcę przychody z przysługujących mu praw autorskich (np. wynagrodzenie wynikające z udzielenia licencji za korzystanie z wskazanego oprogramowania) nie dają podstaw dla ustalenia, iż z tego tytułu twórca podlega obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnym i rentowym, a w konsekwencji także chorobowym i wypadkowym.

Powyżej zaprezentowana kwalifikacja nie znalazłaby jednak w ocenie Wnioskodawcy zastosowania w sytuacji, w której wynagrodzenie należne twórcy wchodziłoby w skład wynagrodzenia osiąganego na podstawie stosunku pracy. Zwrócić uwagę bowiem należy, że stosownie do treści art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawach autorskich i prawach pokrewnych (Dz. U. z 2018 r. poz. 2191) - jeżeli ustawa lub umowa o pracę nie stanowią inaczej, pracodawca, którego pracownik stworzył utwór w wyniku wykonywania obowiązków ze stosunku pracy, nabywa z chwilą przyjęcia utworu autorskie prawa majątkowe w granicach wynikających z celu umowy o pracę i zgodnego zamiaru stron. Konsekwencję takiej kwalifikacji będzie stanowił zatem wniosek, w świetle którego osiągnięte w związku ze stworzeniem utworu w ramach obowiązków pracowniczych przychody twórcy, a zarazem pracownika, stosownie do treści art. 18 ust. 1 ustawy systemowej, winny być zaliczone w skład podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe jako przychód osoby wskazanej w treści art. 6 ust. 1 pkt 1 ustawy systemowej o którym mowa w treści art. 4 pkt 9 tej, a zatem jako przychód z tytułu: zatrudnienia w ramach stosunku pracy. Sąd Najwyższy uchwalą z dnia 14 lutego 2012 r. (III UZP 4/11) podniósł: "Wynagrodzenie za pracę z tytułu nabycia przez pracodawcę z mocy prawa (art. 12 ust. I lub art. 14 ust. 2 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych, tekst jedn.: Dz. U. z 2006 r. Nr 90, poz. 631 z późn. zm.) autorskich praw majątkowych do utworu stworzonego przez pracownika w wyniku wykonywania obowiązków ze stosunku pracy stanowi podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne, rentowe, wypadkowe i chorobowe określone w art. 18 ust. 1 w związku z art. 6 ust. 1 pkt 1, art. 4 pkt 9 art. 11 ust. 1 i art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 19981: o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2009 r. Nr 205, poz. 1585 z późn. zm.)". Warto zarazem zwrócić uwagę, iż w treści uzasadnienia do powołanej uchwały Sąd Najwyższy dokonując analizy rozpatrywanego zagadnienia wskazał:

"Jeżeli-jak to wyżej wywiedziono odnośnie do wyjaśnianej sytuacji faktycznej - uzyskanie przez pracodawcę określonych praw majątkowych do utworu stworzonego przez pracownika w wyniku wykonywania obowiązków ze stosunku pracy opiera się, jako na swej przyczynie (causa), wyłącznie na umowie o pracę, to wynikające z tej umowy wynagrodzenie za pracę obejmuje także prawa uzyskane przez pracodawcę. Wynagrodzenie to wchodzi w skład przychodu z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy i w rozumieniu przepisów określających podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne, rentowe, wypadkowe i chorobowe (art. 18 ust. 1 w związku z art. 6 ust. 1 pkt 1, art. 4 pkt 9, art. 11 ust. 1 i art. 12 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych) Przenosząc powyższą analizę na grunt opisanego stanu przyszłego, stanowiącego przedmiot niniejszego wniosku, koniecznym jest jednak szczególne zwrócenie uwagi na fakt w świetle którego o ile twórca opisanego oprogramowania niewątpliwie jest pracownikiem Wnioskodawcy, to stworzenie utworu do którego Wnioskodawcy udzielona została licencja na jego wykorzystywanie nie nastąpiło w żaden sposób w ramach wynikających z zawartej umowy o pracę obowiązków pracowniczych. Brak jest też innego tytułu prawnego łączącego strony, z którego wynikałoby, iż przedmiotowe oprogramowanie zostałoby stworzone przez licencjodawcę na rzecz Wnioskodawcy (np. umowy zlecenia). Mające zatem zostać osiągnięte przychody z praw majątkowych (wynagrodzenie za udzielenie licencji) w żadnym stopniu nie pozostają w związku z łączącym strony stosunkiem pracy. Brak jest zatem w ocenie Wnioskodawcy przesłanek dla uznania, iż podstawa dla osiągnięcia przychodów z tytułu praw autorskich przysługujących twórcy w odniesieniu do wskazanego utworu w jakimkolwiek stopniu znajduje się bądź jest tylko związana z łączącym strony stosunkiem pracy. Zwrócenia uwagi bowiem wymaga, że mające zostać osiągnięte przychody z tytułu korzystania przez twórcę z praw autorskich (udzielenie licencji) wystąpią w sytuacji w której łącznie spełnione zostaną poniższe warunki:

W konsekwencji zdaniem Wnioskodawcy, na gruncie regulacji ustawy systemowej zasadnymi stają się kwalifikacje, w świetle których:

Mając na uwadze treść wniosku oraz obowiązujące przepisy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 34 ust. 1 ustawy - Prawo przedsiębiorców, przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu lub właściwej państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie wyjaśnienia, co do zakresu i sposobu stosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie (interpretacja indywidualna). W myśl ustępu 5 powołanego powyżej artykułu udzielenie interpretacji indywidualnej następuje w drodze decyzji. Jednocześnie stosownie do art. 83d ust. 1 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, Zakład wydaje interpretacje indywidualne, w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasad obliczania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Solidarnościowy Fundusz Wsparcia Osób Niepełnosprawnych, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz podstawy wymiaru tych składek.

Nadmienić w tym miejscu należy, iż w drodze niniejszej decyzji Zakład dokonuje jedynie oceny stanowiska przedsiębiorcy w zakresie przedstawionej przez niego interpretacji przepisów, z których wynika obowiązek opłacania składek. Mocą niniejszej decyzji Zakład nie przyznaje natomiast jakiegokolwiek prawa ani nie stwierdza jakiegokolwiek obowiązku ubezpieczeniowego. Ocena stanowiska Przedsiębiorcy dokonywana pod kątem prawidłowości zaprezentowanej przez Wnioskodawcę wykładni przepisu prawa, czyniona jest w oparciu o kompletny opis stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego zawartego w treści wniosku o wydanie indywidualnej interpretacji. Podkreślenia przy tym wymaga, iż granice sprawy wszczętej wniesieniem wniosku o wydanie indywidualnej interpretacji, jak zauważono wyżej, zakreślają jedynie ramy opisu stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego. Wydając indywidualną interpretację Zakład przyjmuje więc jako prawdziwe złożone przez Wnioskodawcę oświadczenia, zwracając jednocześnie uwagę na fakt, iż wiążący charakter niniejszej decyzji ograniczony został jedynie do stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie jego zaistnienia.

Wskazać należy przy tym, że w myśl powołanego powyżej art. 83d ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, Zakład wydaje interpretacje indywidualne, wyłącznie w ściśle zakreślonym katalogu spraw. Kwestia kwalifikacji określonego świadczenia jako przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz wskazania źródła takiego przychodu, nie mieści się w powyższym zakresie. W konsekwencji, Organ dokonał interpretacji przepisów w zakresie dotyczącym obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne opierając się na dołączonej do wniosku interpretacji prawa podatkowego wydanej Wnioskodawcy w dniu (...) r. nr (...), w której uznano, iż przychody mające zostać osiągnięte przez licencjodawcę na gruncie regulacji ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych winny zostać zaliczone do przychodów z praw majątkowych, o których mowa w treści art. 18 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zakład wskazuje, że obowiązek opłacania składek na ubezpieczenia społeczne i ustalenia podstawy wymiaru składek spoczywa na płatniku składek.

Zasady podlegania ubezpieczeniom społecznym reguluje ustawa z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2017 r. poz. 1778 z późn. zm.). Ubezpieczeniom społecznym podlega obowiązkowo osoba, która posiada określony tytuł do ubezpieczeń wskazany przez ustawodawcę. W art. 6 ust. 1 ww. ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych zostały wymienione wszystkie podmioty objęte obowiązkiem ubezpieczenia emerytalnego i ubezpieczeń rentowych. Powyższy katalog jest wyczerpujący i ma charakter zamknięty co oznacza, że do rozstrzygnięcia obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym konieczne jest ustalenie czy dana osoba posiada jeden z tytułów ubezpieczenia określonym tym przepisem. Wśród tytułów wymienionych w art. 6 cytowanej ustawy brak jest umowy licencyjnej.

Obowiązkowo natomiast ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych podlegają osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są m.in. pracownikami. Podlegają oni również obowiązkowo ubezpieczeniu chorobowemu (art. 11 ust. 1 powołanej ustawy) oraz ubezpieczeniu wypadkowemu (art. 12 ust. 1 powołanej ustawy). Pracownicy podlegają od dnia nawiązania stosunku pracy do dnia ustania tego stosunku.

Zasady ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne regulują przepisy ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych oraz rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (tekst jedn.: Dz.U. z 2017 r. poz. 1949). Stosownie do treści art. 18 ust. 1 i ust. 2 w związku z art. 4 pkt 9 ww. ustawy oraz § 1 wskazanego rozporządzenia, podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe pracowników stanowi przychód w rozumieniu przepisów ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2018 r. poz. 1509 z późn. zm.) z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy, z wyłączeniem wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy wskutek choroby lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną oraz zasiłków z ubezpieczeń społecznych.

Wnioskodawca w stanie faktycznym wniosku o interpretację wskazał, iż w dniu 9 października 2018 r. wystąpił o wydanie stosownej interpretacji indywidualnej prawa podatkowego. W dniu 27 grudnia 2018 r. otrzymał interpretację indywidualną prawa podatkowego, w której organ podatkowy potwierdził stanowisko Wnioskodawcy w świetle którego przychody mające zostać osiągnięte przez licencjodawcę na gruncie regulacji ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych winny zostać zaliczone do przychodów z praw majątkowych, o których mowa w treści 18 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Wnioskodawca wskazał, że osiągnięte przychody z praw majątkowych (wynagrodzenie za udzielenie licencji) w żadnym stopniu nie pozostają w związku z łączącym strony stosunkiem pracy, co zostało potwierdzone właśnie w wydanej interpretacji prawa podatkowego.

Powyższe oznacza, że osoba z którą Wnioskodawca zawarł umowę licencyjną nie będzie podlegała ubezpieczeniom społecznym z tytułu tej właśnie umowy licencyjnej, bowiem umowa licencyjna nie jest tytułem do ubezpieczeń społecznych wymienionym w art. 6 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Ponadto, przychód uzyskany z tejże umowy nie jest przychodem z tytułu łączącego obie strony stosunku pracy jak stwierdzono w indywidulanej interpretacji prawa podatkowego tylko przychodem z praw majątkowych w myśl art. 10 ust. 1 pkt 7 w zw. z art. 18 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Uwzględniając powyższe, stanowisko Wnioskodawcy w sprawie braku obowiązku odprowadzania przez Wnioskodawcę składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe od wynagrodzenia wynikającego z zawartej umowy licencyjnej, należy uznać za prawidłowe.

Decyzja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu jego zaistnienia. Wydana decyzja wiąże Zakład Ubezpieczeń Społecznych wyłącznie w sprawie przedsiębiorcy, na którego wniosek została wydana. Stosownie do art. 35 ust. 1 i ust. 2 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców niniejsza decyzja nie jest wiążąca dla przedsiębiorcy, natomiast jest wiążąca dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, do czasu jej zmiany lub uchylenia.

Od niniejszej decyzji przysługuje, zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w związku z art. 34 ust. 5 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców, odwołanie do Sądu Okręgowego Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w (...). Odwołanie wnosi się na piśmie za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS, która wydała decyzję lub do protokołu sporządzonego przez tę jednostkę, w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji.