WA 4120-5/2012/w - Umocowanie zarządu powiatu do umarzania opłat z tytułu użytkowania wieczystego nieruchomości stanowiących własność Skarbu Państwa.

W odpowiedzi na pismo Pana Starosty znak: FN.310.1.2012, zawierające wniosek o udzielenie wyjaśnienia w zakresie stosowania przepisów o finansach publicznych, to jest wskazanie, czy zarząd powiatu jest organem umocowanym do umarzania opłat z tytułu użytkowania wieczystego nieruchomości stanowiących własność Skarbu Państwa, do wysokości 40 tysięcy złotych, na podstawie art. 55-58 w związku z art. 59 ust. 4 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych, uprzejmie informuję, co następuje:

Zgodnie z art. 59 ust. 4 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 roku o finansach publicznych (Dz. U. Nr 157, poz. 1240 ze zm.) do należności cywilnoprawnych powstałych w związku z realizacją zadań z zakresu administracji rządowej oraz innych zadań zleconych jednostkom samorządu terytorialnego ustawami stosuje się przepisy art. 55-58, z tym że uprawnienia kierownika państwowej jednostki budżetowej przysługują zarządowi jednostki samorządu terytorialnego.

Opłaty z tytułu użytkowania wieczystego nieruchomości Skarbu Państwa mają charakter cywilnoprawny, gdyż użytkowanie wieczyste jest prawem majątkowym, a ściślej ograniczonym prawem rzeczowym.

Stosownie do art. 11 ust. 1 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (tekst jednolity z 2010 r. Dz. U. Nr 102, poz. 651 ze zm.), z zastrzeżeniem wyjątków wynikających z niniejszej ustawy oraz odrębnych ustaw, organem reprezentującym Skarb Państwa w sprawach gospodarowania nieruchomościami jest starosta, wykonujący zadanie z zakresu administracji rządowej.

Mimo że nieruchomości Skarbu Państwa oddane w użytkowanie wieczyste nie wchodzą w skład zasobu nieruchomości Skarbu Państwa (argument z art. 21 ustawy o gospodarce nieruchomościami), z mocy art. 23 ustawy o gospodarce nieruchomościami normującego gospodarowanie zasobem nieruchomości Skarbu Państwa, na starostów został nałożony - w ramach zadań z zakresu administracji rządowej - obowiązek ewidencjonowania nieruchomości oddanych w użytkowanie wieczyste zgodnie z katastrem nieruchomości (art. 23 ust. 1 pkt 1 w zw. pkt 1b ustawy o gospodarce nieruchomościami), jak również obowiązek sporządzania planu wykorzystania zasobu nieruchomości Skarbu Państwa, zawierającego nie tylko zestawienie powierzchni nieruchomości zasobu nieruchomości Skarbu Państwa, ale i zestawienie nieruchomości Skarbu Państwa oddanych w użytkowanie wieczyste, a ponadto zawierającego prognozę wpływów osiąganych z opłat z tytułu użytkowania wieczystego nieruchomości Skarbu Państwa oddanych w użytkowanie wieczyste oraz prognozę dotyczącą aktualizacji opłat z tytułu użytkowania wieczystego nieruchomości Skarbu Państwa oddanych w użytkowanie wieczyste (art. 23 ust. 1d pkt 1, pkt 2c i pkt 2d ustawy o gospodarce nieruchomościami).

Ponadto, od wpływów osiąganych z opłat z tytułu użytkowania wieczystego nieruchomości Skarbu Państwa oddanych w użytkowanie wieczyste oraz od odsetek za nieterminowe wnoszenie tych należności potrąca się 25 % środków, które stanowią dochód powiatu, na obszarze którego położone są te nieruchomości (art. 23 ust. 3 ustawy o gospodarce nieruchomościami).

W świetle przedstawionej regulacji (mimo wewnętrznych sprzeczności występujących między treścią art. 21 oraz 23 ustawy o gospodarce nieruchomościami, które dają się usunąć w drodze interpretacji), nie budzi wątpliwości to, że opłaty za użytkowanie wieczyste nieruchomości Skarbu Państwa są należnościami cywilnoprawnymi powstałymi w związku z realizacją zadań z zakresu administracji rządowej przez starostę, wobec czego stosuje się do nich - na podstawie art. 59 ust. 4 ustawy o finansach publicznych - przepisy art. 55-58 tej ustawy o umarzaniu należności cywilnoprawnych, odraczaniu ich spłaty i rozkładaniu na raty.

Jak stanowi przy tym art. 59 ust. 4 (w części końcowej) ustawy o finansach publicznych, uprawnienia kierownika państwowej jednostki budżetowej przysługują zarządowi jednostki samorządu terytorialnego, co w odniesieniu do opłat z tytułu użytkowania wieczystego oznacza, że organem uprawnionym do umarzania tych należności, jeśli wartość należności głównej nie przekracza kwoty 40 tysięcy złotych (zob. art. 58 ust. 1 pkt 2 ustawy o finansach publicznych) jest zarząd powiatu. Gdy należność główna jest równa lub wyższa niż 40 tysięcy złotych, uprawnieniem do umarzania należności z tytułu opłat za użytkowanie wieczyste nieruchomości Skarbu Państwa dysponuje minister właściwy do spraw Skarbu Państwa.

Należy jednocześnie zauważyć, że przy formułowaniu niniejszego stanowiska Izba nie dokonywała oceny, czy w przedstawionych stanach faktycznych została spełniona przesłanka umorzenia należności ("zachodzi uzasadnione przypuszczenie, że w postępowaniu egzekucyjnym nie uzyska się kwoty wyższej od kosztów dochodzenia i egzekucji tej należności lub postępowanie egzekucyjne okazało się bezskuteczne"), o jakiej stanowi art. 56 ust. 1 pkt 3 ustawy o finansach publicznych, a na którą Pan Starosta powoływał się w skierowanym do Izby wniosku.